Wymagania edukacyjne, język polski, podręcznik Między nami, klasa 5
SPIS TREŚCI
Rozkład treści nauczania w podziale semestr I, semestr II Wymagania edukacyjne
Semestr I
Teksty literackie, teksty kultury, materiał języko- wy
Podstawowe pojęcia i umiejętności Podręcznik:
Jan Lechoń Preludium nastrój wiersza, apostrofa
Ziemia we Wszechświecie (na podst. książki Ericha Uberlackera Kosmos. U granic prze- strzeni i czasu)
redagowanie notatki
„Pierwsze lądowanie na Księżycu”. Pisownia wyrazów
z ó, rz, ż, ch wymiennym.
powtórzenie wiadomości z ortografii z kl. 4
Antoni Wic Noc podmiot liryczny
,,Co się zdarzyło rzeźbiarce Katarzy- nie?”
Pisownia wyrazów z rz niewymiennym ortografia: reguły pisowni ,,rz’’ niewymiennego
Lucy i Stephen Hawking Jerzy i tajny klucz
do Wszechświata znaczenia dosłowne i przenośne
Czesław Miłosz Przypowieść o maku obraz poetycki
Świat stworzony przez Boga powstanie świata w Biblii
Rene Goscinny, Albert Uderzo Kiedy niebo
spada na głowę komiks, dialog
Wojciech Rzehak Początek świata mitologia
Pierwotny stan szczęścia (fragment Księgi Rodzaju
z Biblii Tysiąclecia)
opis ilustracji
Jan Twardowski Który stwarzasz jagody przenośnia, charakterystyka podmiotu lirycznego
Anna Murdzek Demeter i Kora części dramatu: akt, scena, dialog, monolog; didaskalia, szczegółowy plan wydarzeń
Wanda Markowska Prometeusz plan zdarzeń, Słownik postaci mitologicznych
,,Listy z podróży
z gramatyką w tle”. Części mowy – rzeczownik.
Podział rzeczowników
gramatyka: rzeczowniki własne/pospolite, konkretne/abstrakcyjne
Jan Parandowski Królestwo morza
mit, powstanie świata
,,Pracujemy ze słownikami”. słownik wyrazów bliskoznacznych, synonimy
Jan Parandowski Helios i Fae- ton
redagowanie zapowiedzi wydawniczej, redagowanie wypowiedzi bohaterów praz ramowego planu wydarzeń
,Listy z podróży z gramatyką w tle”
forma gramatyczna rzeczownika (przypadek, liczba, rodzaj), temat, końcówka fleksyjna, końcówka zerowa
Julian Tuwim Dwa wiatry cechy bohaterów wiersza, środki artystycznego wyrazu, przysłowia, opis
PROJEKT: Jaka będzie pogo- da?
redagowanie tekstu w roli prezentera telewizyjnego, charakterystyka prezentacji telewizyjnej
Józef Ratajczak Dwa słońca obraz poetycki, uosobienie, ożywienie
Vincent van Gogh Słoneczniki (obraz)
opis obrazu, nazywanie odczuć
Julian Tuwim Deszczyk porównanie, uosobienie, epitet
,,Listy z podróży z gramatyką w tle”
stopniowanie przymiotników, ortografia: pisownia ,,nie’’ z przymiotnikami, stopień wyższy i najwyższy przymiotników
,,Dlaczego jabłka nie spadają na boki?”
ortografia: pisownia ,,ó”, ,,u”, ,,rz”, ,,ż”, ,,ch” w zakończeniach wyrazów.
Adam Mickiewicz Pan Ta- deusz, Księga X (fragment)
opowiadanie o tekście, interpretacja głosowa
Konstanty Ildefons Gałczyński Kronika olsztyńska (fragment)
obraz poetycki, osoba mówiąca w wierszu, podmiot zbiorowy, redagowanie wypowiedzi na podany temat w 1. os. liczby mnogiej czasu przeszłego, o powiadanie w imieniu grupy powiązanej wspólnymi dążeniami, emocjami, przekonaniami o wydarzeniu
,,Listy z podróży z gramatyką w tle”.
liczebnik: główny/porządkowy, związek rzeczownika z liczebnikiem, zapis słowny liczebników, odmiana przez przypadki ortografia: pisownia ,,nie’’ z liczebnikami
,,Pracujemy ze słownikami”. Słownik poprawnej polszczyzny, stosowanie poprawnych form gramatycznych wyrazów redagowanie kartki pocztowej, e-mail
Paweł Beręsewicz, Próba od- wagi
dziennik a pamiętnik, redagowanie pamiętnika
,,Listy z podróży z gramatyką w tle”.
czasownik: osoba, liczba , rodzaj, czas, formy nieosobowe (-no, -to), ortografia: pisownia ,,nie’’ z różnymi częściami mowy
Henryk Sienkiewicz W pustyni i w puszczy
narrator trzecioosobowy, wszechwiedzący, charakterystyka bohatera, plan wydarzeń, wyszukiwanie informacji w tekście
Nikos Chadzinikolau Mit o Heraklesie
cechy, motywacja i przyczyny działań bohatera, postać mityczna, uzasadnianie swojego zdania w dy-
skusji
,,Listy z podróży z gramatyką w tle”.
tryb oznajmujący, rozkazujący i przypuszczający czasowników ortografia: pisownia łączna/rozłączna
dialog C.W. Ceram Bajka o biednym
chłopcu, który znalazł skarb
notatka biograficzna
Jan Parandowski Tułaczka Odyseusza
akcja, wątek, ciąg przyczynowo-skutkowy, utwór jednowątkowy/wielowątkowy
,,Listy z podróży z gramatyką w tle”
czasowniki dokonane, niedokonane, bezokoliczniki przysłówek: stopniowanie, pisownia ,,nie’’ z przysłówkami
Joanna Kulmowa Taka droga, co nie ma końca
analiza postępowania bohaterów, związki frazeologiczne, podmiot zbiorowy, obraz poetycki, przyczyny i skutki działalności człowieka w środowisku
,,Listy z podróży z gramatyką w tle”
zaimek: odmienny, nieodmienny, forma gramatyczna
Piszemy list oficjalny list oficjalny
,,W drodze do domu” łączenie przyimków z innymi częściami mowy, określanie przypadku
To nasza ziemia (plakat) opis plakatu, syntetyzowanie informacji
,,Spotkanie z przyjaciółmi”.
nieodmienne części mowy: wykrzyknik i partykuła
pytanie, przeczenie, przypuszczenie, potwierdzenie, polecenie, wzmocnienie sensu wypowiedzi
Semestr II
Teksty literackie, teksty kultury, materiał języko- wy
Podstawowe pojęcia i umiejętności
Świat ludzkich spraw (plansza)
gesty, mimika, postawa ciała, nazywanie uczuć
Olga Tokarczuk Loteria (fragment)
fabuła a akcja, epizod, relacja tytułu z tekstem, znaczenie dosłowne/przenośne
Tadeusz Baranowski Pieniąd- ze szczęścia nie dają
komizm, wyrazy dźwiękonaśladowcze, przysłowie, komiks
„O modzie”. Podział wypo- wiedzeń
zdanie pojedyncze, zdania złożone, równoważniki zdań, przeksztalcanie ich redagowanie życzeń
Ballada o szczęściu, słowa i muzyka: siostra Magdalena Nazaretanka
elementy rytmizujące
Ferenc Molnár Chłopcy z Pla- cu Broni
charakterystyka bohaterów, czasu i miejsca akcji
Leopold Staff Czucie niewinne określanie sytuacji podmiotu lirycznego, redagowanie opowiadania w czasie przeszłym
Henryk Sienkiewicz, Bajka baśń, motyw
„Król Salomon i więźniowie”
pisownia wyrazów z rz, ż, ch, h
Adam Mickiewicz Lis i Kozieł Ezop Trzcina i oliwka
bajka, wiersz a proza, ustalone znaczenia cech zwierząt/roślin, morał
„Z dodatkowymi informacja- mi i bez nich”
zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte
Kołysanka dla Okruszka, sło- wa: Agnieszka Osiecka, mu- zyka: Seweryn Krajewski
zdrobnienie
Ignacy Krasicki, Syn i ojciec, Pszczoła i szerszeń, Kruk i lis
bajka
„O muzyce” współrzędne i podrzędne połączenia wyrazowe,
Adam Mickiewicz Pan Ta- deusz (fragmenty)
obyczaje
Radomiła Birkenmajer-Walc- zy Kupść
redagowanie instrukcji
„Moje zainteresowania” podmiot, orzeczenie, związki wyrazowe
Krystyna Drzewiecka, Dieta
cud, w domu głód redagowanie przepisu kulinarnego
„W błędnym kole” wykres zdania pojedynczego
Jacek Dubois Zadanie domo- we
redagowanie streszczenia, planu wydarzeń
Syzyf (fragment książki Wier- zenia i podania Greków i Rzymian)
związki wyrazowe, prezentacja wątków mitu w różnej formie przekazu informacyjnego: programu telewizyjnego, radio- wego, tekst do gazety codziennej lub internetu, ocena bohatera
„Nasze zainteresowania” przydawka
„Ankieta dla korzystających z komputera”
okoliczniki, dopełnienie określeniami czasownika
Bolesław Prus Katarynka nowela, punkt kulminacyjny, świat przedstawiony, analiza uczuć bohatera, scenariusz filmowy Przypowieść
o miłosiernym Samarytaninie (fragment Ewangelii według św. Łukasza z Biblii Tysiącle- cia)
przypowieść, analiza zachowania postaci, pouczenie
Rzeźba boskiego buntownika (płaskorzeźba Atena pogrążo- na w żałobie, V w. p.n.e; po- sąg Neptuna, popiersie Zeus, IV w. n.e)
opis rzeźby, relacje między wstępem, rozwinięciem a zakończeniem
W świecie greckich mitów (plansza)
związki wyrazowe pochodzenia mitologicznego, postaci mitologiczne
Zbigniew Herbert Pudełko zwane wyobraźnią
obraz poetycki, charakterystyka postaci
Przygotowujemy przedstawie- nie (zdjęcia)
redagowanie zaproszenia, słownictwo związane z teatrem
„Warsztat aktora” samogłoska a spółgłoska, głoski dźwięczne/bezdźwięczne, nosowe/ustne, twarde/miękkie, oznaczanie miękkości ortografia: zasady pisowni -ą, -ę, om, on, em, en
repertuar teatrów, umiejętność wyszukiwania informacji na temat spektakli
„Warsztat aktora” wymowa staranna/potoczna, różnica między zapisem a wymową głosek, prawidłowe akcentowanie (2., 3., 4. sylaba od końca)
Wywiad z Mariuszem Palejem wywiad, prezentacja rozmówcy, temat, podsumowanie, wykorzystanie informacji biograficznych
Lewis Caroll Po drugiej stro- nie lustra (fragment książki O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra)
neologizmy
Anna Czerwińska- Rydel, Ge- niusz muzyczny (fragment książki Jaśnie pan Pichon)
redagowanie listu gratulacyjnego, opis uczuć odbioru muzyki
Mull Brandon Baśniobór charakterystyka bohaterów, czasu i miejsca akcji, wyrażanie własnego zdania nt. lektury
W muzeum (zdjęcia) rola muzeów, charakterystyka dokumentacji muzealnej
Rembrandt Straż nocna Henryk Jerzy Chmielewski, Tytus malarzem (fragment komiksu Tytus, Romek i A’To- mek)
realizm a fantastyka, kopia a reprodukcja dzieła
Anna Dziewit-Meller, Archi- tektki Warszawy (fragment książki Damy, dziewuchy, dziewczyny. Historia w spód- nicy
charakterystyka bohatera realistycznego, wyszukiwanie opinii, redagowanie opisu
Spotkanie (na podst. Wesołego kramiku w opracowaniu
Ryszardy Dworczyńskiej)
cytowanie, części mowy, typy wypowiedzeń, pasowania wyrazów z ,,nie’’
Semestr I
Wymagania edukacyjne
OCENA TREŚCI
6 5 4 3 2
1Na ocenę niedostateczną uczeń:
- nie opanował i nie utrwalił treści edukacyjnych w stopniu pozwalającym na samodzielne rozwiązywanie zagadnień gramatycznych, słowotwórczych, ortograficznych, składniowych, tworzenia wypowiedzi ustnych i pisemnych, pisania tekstów użytkowych,
- nie zna części mowy, części zdania, podstawowych terminów literackich, - nie potrafi wymienić autorów i tytułów utworów/lektur szkolnych z klasy 5,
- nie potrafi zabrać głosu i określić swojego stanowiska w związku z sytuacją ukazaną w tekście, dziele artystycznym, życiu codziennym - nie zna znaczenia podstawowych związków frazeologicznych, nie potrafi wyjaśnić znaczenia przysłów.
Na ocenę dopuszczającą uczeń:
- czyta w sposób pozwalający na zrozumienie tekstu,
- popełnia błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne w wypowiedziach pisemnych, które nie przekreślają wartości pracy i wysiłku włożone w ich napisanie, -opanował wiadomości pozwalające na wykonanie zadań typowych, o niewielkim zakresie trudności, samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela.
- rozróżnia części mowy.
- wskazuje podmiot i orzeczenie
- odmienia rzeczownik i przymiotnik przez przypadki.
- odmienia czasownik przez osoby, liczby, czasy i tryby.
- odróżnia zdanie od równoważnika zdania, zdanie pojedyncze od złożonego, wypowiedzenie oznajmujące, rozkazujące i pytające.
- wyróżnia głoski, litery i sylaby w podanym wyrazie.
- zna podstawowe zasady ortograficzne i w sporym stopniu wykorzystuje je w praktyce
Na ocenę dostateczną uczeń:
- przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań, precyzyjnego stosowania poznanego słownictwa i ortografii.
- w miarę samodzielnie wypowiada się w szkolnych formach pisemnych (opowiadanie z dialogiem, opis, list prywatny i oficjalny, zaproszenie, kartka pocztowa, pamiętnik, e-mail, instrukcja, przepis kulinarny, streszczenie)
- opanował technikę poprawnego czytania i doskonali się pod względem dykcji, intonacji, akcentowania.
- jest świadomy mechanizmów popełnianych błędów i potrafi je poprawić przy pomocy nauczyciela.
- umie wymieniać elementy świata przedstawionego (miejsce i czas akcji, bohaterów, wydarzenia poznanych lektur w kl. 5) - odróżnia zdarzenia, postacie fantastyczne od realistycznych.
- w utworze lirycznym wskazuje epitety, porównania, przenośnie, ożywienia, uosobienia - tworzy bezokoliczniki od czasowników w formie bezosobowej i odwrotnie
- rozróżnia czasowniki dokonane i niedokonane - odmienia czasownik we wszystkich trybach
- zna przypadki i poprawnie odmienia przez nie rzeczowniki i przymiotniki - rozpoznaje rzeczownik w roli podmiotu i określenia rzeczownika - odróżnia przyimek od innych części mowy
- rozpoznaje czasownik w roli orzeczenia i określenia czasownika
- łączy przymiotnik z rzeczownikiem, odmienia je, określa przypadek, liczbę i rodzaj -
- Rozpoznaje w zdaniu liczebnik.
- Rozróżnia zdanie i równoważnik zdania, podaje przykłady typów zdań.
- Łączy w zespoły składniowe wyrazy tworzące zdanie.
- Wpisuje zdanie w podany wykres.
- Podane zdania dzieli na pojedyncze i złożone.
- Z podanych zdań pojedynczych tworzy zdanie złożone.
- Dzieli wyrazy na głoski.
- Odróżnia samogłoski od spółgłosek.
- Dzieli wyraz na sylaby.
- Poprawnie akcentuje wyrazy na 2 sylabę od końca.
Na ocenę dobrą uczeń:
-czytając, stosuje zasady prawidłowej intonacji i akcentowania.
- wypowiada się ustnie i pisemnie popełniając nieliczne błędy językowo- stylistyczne, logiczne i ortograficzne.
- potrafi samodzielnie poprawić większość własnych błędów.
- w wypowiedziach próbuje oceniać i wartościować problemy i zjawiska dotyczące języka, literatury oraz kultury.
- nazywa cechy gatunkowe mitów, legendy, bajki, noweli, przypowieści - poprawnie sporządza plan ramowy i szczegółowy lektury
- określa formę gramatyczną części mowy omawianych w kl. 5 - stosuje w zdaniu czasownik w formie osobowej i nieosobowej.
- tworzy czasowniki dokonany od niedokonanego, wyróżnia cząstkę za pomocą której tworzy ten czasownik.
- omawia budowę form trybu rozkazującego i przypuszczającego.
- wyjaśnia różnice w odmianie podanych rzeczowników, wyodrębnia temat i końcówkę.
- uzasadnia pisownię rzeczownika, odwołując się do odmiany.
- zdaniu wskazuje przyimki i wyrażenia przyimkowe, nazywa ich rolę w zdaniu.
- tworzy przysłówki od przymiotników, stosuje je w zdaniach i określa ich rolę.
- określa formę gramatyczną przymiotnika z rzeczownikiem.
- zastępuje słowem liczebniki podane cyfrą i odwrotnie.
- stosuje w zdaniu liczebnik w odpowiednim przypadku.
- przekształca zdanie na równoważnik zdania i odwrotnie.
- podaje przykład współrzędnego i podrzędnego zespołu składniowego.
- potrafi narysował wykres zdania pojedynczego - układa zdania złożone współrzędnie i podrzędnie.
- określa cechy głoski.
- rozpoznaje wyrazy bezakcentowe.
- poprawnie akcentuje wyrazy na 3 i 4 sylabę od końca
Na ocenę bardzo dobrą uczeń:
- poprawnie wypowiada się (ustnie i pisemnie) pod względem stylistyczno – językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym, - doskonale potrafi posługiwać się poznanymi w klasie 5 formami wypowiedzi (opowiadanie, opis postaci, dialog, list prywatny), - bardzo dobrze zna treść lektur szkolnych z kl. 5
- samodzielnie sporządza plan odtwórczy lektury i kompozycyjny własnej wypowiedzi, - ma bogaty zasób słownictwa i umiejętnie posługuje się nim,
- samodzielnie i sprawnie posługuje się słownikami: ortograficznym, poprawnej polszczyzny, wyrazów bliskoznacznych - analizuje utwór poetycki, wskazując obrazy poetyckie, epitety, porównania, wersy, rymy, osobę mówiącą w wierszu, - bierze czynny udział w lekcji,
- płynnie czyta nowy tekst,
- biegle rozróżnia poznane w klasie 5 części mowy,
- wskazuje różnice między osobową a nieosobową (bezokoliczniki) formą czasownika, - poprawnie stosuje formy liczby, osoby, rodzaju, czasu,
- biegle odmienia rzeczowniki przez przypadki i wyróżnia w zdaniu orzeczenie, - układa zdanie pojedyncze i złożone, potrafi narysować wykres zdania pojedynczego - potrafi zbudować zdanie z podanych związków wyrazowych,
- odróżnia głoskę od litery, spółgłoskę od samogłoski, potrafi określić ich cechy
Na ocenę celującą uczeń:
- twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, - bezbłędnie opanował materiał edukacyjny dla kl. 5,
- proponuje rozwiązania wykraczające poza materiał programowy, - wypowiada się ustnie i pisemne bezbłędne,
- nie powiela cudzych pomysłów i poglądów,
-doskonale zna treść lektur szkolnych, czyta książki spoza kanonu lektur obowiązkowych - bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach literackich i teatralnych w szkole i poza szkołą,
- odejmuje działalność literacką lub kulturalną i prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny (np. udział w akademiach, współpraca z gazetką szkolną, udział w imprezach artystycznych, itp.),
