MIĘŚNIE

(1)

(2)

(3)

MIĘŚNIE - MUSCULI

• Wyróżniamy trzy rodzaje mięśni:

- mięśnie poprzecznie prążkowane, stanowiące czynny narząd ruchu. Ich praca jest zależna od naszej woli i dzięki min możemy wykonywać ruchy celowe. Mięśnie te dzielimy na mięśnie

szkieletowe /przyczepiają się do kości/ i mięśnie skórne albo mimiczne, które jeden przyczep mają skórny

- mięśnie gładkie występują w ścianach naczyń krwionośnych i narządach wewnętrznych. Ich praca nie zależy od naszej woli - mięsień sercowy - budową zbliżony jest do mięśni poprzecznie

prążkowanych a czynnością do gładkich

(4)

• Budowa mięśnia poprzecznie prążkowanego:

- przyczep początkowy – ścięgno początkowe

- brzusiec – jest utworzony przez tkankę mięśniową i stanowi część kurczliwą mięśnia

- przyczep końcowy – ścięgno końcowe

• Ścięgna zbudowane są z tkanki łącznej i stanowią niekurczliwą

część mięśnia

(5)

(6)

TOPOGRAFICZNY PODZIAŁ MIĘŚNI

• Wyróżniamy mięśnie:

- głowy i szyi - grzbietu

- klatki piersiowej - kończyny górnej - brzucha

- kończyny dolnej

(7)

(8)

MIĘŚNIE GŁOWY

• Dzielimy na :

- mięśnie mimiczne twarzy

- mięśnie żucia

(9)

MIĘŚNIE MIMICZNE TWARZY

• Grupują się w otoczeniu otworów naturalnych twarzy i dzielimy na:

- mięśnie szpary powiekowej - mięśnie nozdrzy

- mięśnie szpary ustnej

• Mięśnie te mające przyczepy skórne powodują powstawanie

charakterystycznych zmarszczek na twarzy odzwierciedlających stany emocjonalne człowieka takie jak:

złość, śmiech, smutek,zdziwienie itp..

(10)

(11)

MIĘŚNIE ŻUCIA

• Mięśnie żucia działają na staw skroniowo-żuchwowy i

powodują wszystkie możliwe

ruchy w tym stawie warunkujące zdolność żucia pokarmów.

• Zaliczmy:

- mięsień skroniowy

- mięsień żwacz

(12)

MIĘŚNIE SZYI

• Dzielimy na trzy główne grupy:

- grupa powierzchowna - grupa środkowa

- grupa głęboka

(13)

GRUPA POWIERZCHOWNA

• Należy :

- mięsień mostkowo- obojczykowo-sutkowy

• Czynność:

- skurcz obustronny zgina

głowę do tyłu i unosi twarz ku górze (pogłębia lordozę

szyjną)

- skurcz jednostronny

powoduje zgięcie boczne głowy

(14)

(15)

GRUPA POWIERZCHOWNA

• Mięsień szeroki szyi

- leży w przednio-bocznej okolicy szyi, tuż pod

skórą

- skurcz mięśnia napina skórę szyi oraz pociąga kąt ust w dół nadając twarzy wyraz

przerażenia

(16)

GRUPA ŚRODKOWA M.

SZYI

• Mięśnie te dzielmy na:

- mięsnie nadgnykowe - mięśnie podgnykowe

• Mięśnie te związane są z kości gnykową a za jej

pośrednictwem powodują

unoszenie lub opuszczanie

krtani co ma duże znaczenie

przy mówieniu i połykaniu oraz

powodują opuszczanie żuchwy

(17)

GRUPA GŁĘBOKA MIĘŚNI SZYI

• Dzielimy na:

- mięśnie pochyłe, które z uwagi na swoje przyczepy do żeber działają jako

pomocnicze mięśnie

wdechowe /mają znaczenie w stanach duszności/ oraz działają na stawy

międzykręgowe

- m. przedkręgowe z uwagi na swoje przyczepy do

kręgosłupa współdziałają przy ruchach głowy i szyi

(18)

MIĘŚNIE GRZBIETU

• Dzielimy na dwie warstwy:

- warstwę powierzchowną

- warstwę głęboką

(19)

WARSTWA

POWIERZCHOWNA

• Zaliczmy:

- mięsień czworoboczny

- mięsień najszerszy grzbietu

• Mięsień czworoboczny działa na stawy obręczy kończyny górnej i powoduje odwodzenie ramienia ponad poziom stawu ramiennego

• Mięsień najszerszy grzbietu działa na staw ramienny oraz jako

pomocniczy mięsień wydechowy – mięsień kaszlu

(20)

WARSTWA GŁĘBOKA

• Mięśnie tej warstwy zarówno początkowe jak i końcowe

przyczepy mają na kręgosłupie i wobec tego działają tylko na

stawy międzykręgowe.

Ponieważ leżą do tyłu od tych stawów, wszystkie mięśnie tej warstwy prostują kręgosłup i określane są wspólną nazwą jako:

- mięsień prostownik grzbietu

(21)

MIĘŚNIE KLATKI PIERSIOWEJ

• Mięśnie te dzielimy na trzy grupy:

- mięśnie powierzchowne - mięsnie głębokie

- przepona

(22)

MIĘŚNIE

POWIERZCHOWNE

• Zaliczmy:

- m. piersiowy większy - m. zębaty przedni

• Przyczepiają się do kości klatki

piersiowej i do kości kończyny górnej

• Działają na stawy obręczy kończyny górnej – odwodząc ramię powyżej poziomu stawu ramiennego (m.zębaty przedni), na staw ramienny oraz jako pomocnicze mięśnie wdechowe

(23)

MIĘŚNIE GŁĘBOKIE

• Zaliczamy:

- mięśnie międzyżebrowe

• Przyczepiają się do brzegów sąsiadujących ze sobą żeber, wypełniają przestrzenie

międzyżebrowe uzupełniając ściany klatki piersiowej.

• Mięśnie te albo unoszą żebra i są to mięśnie wdechowe – mięśnie

międzyżebrowe zewnętrzne albo opuszczają żebra i są to mięśnie wydechowe – mięśnie

międzyżebrowe wewnętrzne

(24)

PRZEPONA - DIAPHRAGMA

• Zamyka otwór dolny klatki piersiowej

• Stanowi granicę między jamą klatki piersiowej i jamą brzuszną

• Uwypukla się kopulasto w obręb jamy klatki piersiowej

• Główny mięsień wdechowy /powoduje tzw.oddychanie brzuszne/

• Bierze czynny udział przy fonacji /reguluje siłę wydechowego

prądu powietrza/

(25)

PRZEPONA

• Składa się z:

- części obwodowej mięśniowej, w której wyróżniamy część lędźwiową, część

żebrową i część mostkową. Między tymi częściami znajdują się dwa trójkąty:

lędźwiowo-żebrowy i mostkowo- żebrowy

- części środkowej ścięgnistej tzw.środek ścięgnisty, który stanowi wspólne

ścięgno końcowe trzech części przepony

(26)

PRZEPONA

• Otwory przepony:

- rozwór aortowy – przechodzi aorta i przewód piersiowy

- rozwór przełykowy – przełyk, nerw błędny prawy i lewy oraz nerw

przeponowy lewy

- otwór żyły głównej – przechodzi żyła główna dolna i nerw przeponowy

prawy

• W części lędźwiowej przepony przechodzą żyły nieparzyste oraz pień współczulny

(27)

MIĘŚNIE KOŃCZYNY GÓRNEJ

• Dzielimy na :

- mięśnie obręczy kończyny górnej - mięśnie ramienia

- mięśnie przedramienia

- mięśnie ręki

(28)

(29)

MIĘŚNIE OBRĘCZY KOŃCZYNY GÓRNEJ

• Przyczep początkowy mają na łopatce i obojczyku a przyczep końcowy na kości ramiennej

• Biorą one udział we wszystkich ruchach w stawie ramiennym oraz wraz z mięśniami powierzchownymi klatki piersiowej i grzbietu ograniczają jamę pachową.

• Największym mięśniem tej grupy jest:

- mięsień naramienny

(30)

(31)

(32)

MIĘŚNIE RAMIENIA

• Działają na staw ramienny i łokciowy.

• Dzielimy na:

- grupę przednią – zginacze /mięsień dwugłowy

ramienia – musculus biceps brachii/, które powodują zginanie tych stawów

- grupa tylna – prostowniki /mięsień trójgłowy

ramienia – musculus triceps brachii/, które prostują te stawy

(33)

MIĘŚNIE PRZEDRAMIENIA

• Dzielimy na:

- grupę przednią, które działają jako zginacze na staw łokciowy,

promieniowo-nadgarstkowy i stawy ręki natomiast jako nawracacze działają na oba stawy promieniowo- łokciowe. Najsilniejsze mięśnie tej grupy

- mięsień zginacz palców powierzchowny i głęboki – musculus flexor digitorum superficialis et profundus

(34)

(35)

MIĘŚNIE

PRZEDRAMIENIA

-

grupa boczna - zgina w stawie

łokciowym, w stawie promieniowo- nadgarstkowym prostuje i odwodzi rękę a w stawach promieniowo- łokciowych odwraca przedramię, najsilniejszy mięśniem jest:

m. ramienno-promieniowy

- grupa tylna - prostują rękę w stawie promieniowo- nadgarstkowym i

prostują palce, najsilniejszy mięśniem jest:

m. prostownik palców – m. extensor digitorum

(36)

(37)

MIĘŚNIE RĘKI

• Dzielimy na:

- mięśnie kłębu- działają na stawy kciuka

- mięśnie kłębika- działają na stawy palca V

- mięśnie środkowe ręki –

wpływają na ruchy palców II – IV powodując zginanie stawów śródręczno-paliczkowych a prostowanie

międzypaliczkowych

(38)

(39)

MIĘŚNIE BRZUCHA

• Dzielimy je na mięśnie ściany przednio-bocznej:

- mięsień prosty brzucha

- m. skośny zewnętrzny brzucha - m. skośny wewnętrzny brzucha - m. poprzeczny brzucha

• mięśnie ściany tylnej:

- m. czworoboczny lędźwi

• Przyczepy mięśni są silnie spłaszczone i nazywają się rozcięgnami

(40)

(41)

MIĘŚNIE BRZUCHA

• Czynność:

- zginanie tułowia do przodu (mm. proste brzucha) i bocznie ( mm. skośne brzucha) – działanie na stawy międzykręgowe kręgosłupa

- pomocnicze mięśnie wydechowe – kurcząc się pociągają żebra ku dołowi - tworzą tłocznię brzuszną – jest to jednoczesny skurcz przepony, mięśni

brzucha, przepony miednicznej prowadzący do wzrostu ciśnienia wewnątrz jamy brzusznej

- ochraniają narządy jamy brzusznej przed urazami

(42)

MIEJSCA ZMNIEJSZONEGO OPORU ŚCIAN BRZUCHA

- kresa biała - pępek

- kanał pachwinowy - kanał udowy

- rozwór przełykowy przepony

- trójkąt mostkowo-żebrowy i lędźwiowo-żebrowy przepony

• Wskutek wzmożonego ciśnienia w jamie brzusznej w tych

miejscach trzewia mogą się wydostawać na zewnątrz jamy

brzusznej pod skórę, tworząc przepukliny

(43)

(44)

(45)

DNO MIEDNICY - MIĘŚNIE

• Miednica mniejsza od dołu zamknięta jest przez mięśnie, które tworzą:

- przeponę miednicy

- przeponę moczowo-płciową

• Przez przeponę miednicy przechodzi odbytnica

• Przez przeponę moczowo-

płciową u mężczyzn przechodzi cewka moczowa a u kobiet

cewka moczowa i pochwa

(46)

MIĘŚNIE KOŃCZYNY DOLNEJ

• Dzielimy na:

- mięśnie obręczy - mięśnie uda

- mięśnie podudzia

- mięśnie stopy

(47)

MIĘŚNIE OBRĘCZY KOŃCZYNY DOLNEJ

• Grupa przednia:

- mięsień biodrowo-lędźwiowy – musculus iliopsoas

• Mięsień ten leży do przodu od stawu biodrowego działa więc jako zginacz tego stawu. Zgina staw silnie i szybko, nazywany jest mięśniem szybkobiegaczy

(48)

MIĘŚNIE OBRĘCZY KOŃCZYNY DOLNEJ

• Grupa tylna:

- m. pośladkowy wielki m. gluteus maximus

- m. pośladkowy średni i mały

• Mięsień pośladkowy wielki

utrzymuje pionową postawę ciała;

jest najsilniejszym prostownikiem stawu biodrowego

• Mięśnie pośladkowy średni i mały są odwodzicielami w stawie

biodrowym

(49)

MIĘŚNIE UDA

• Dzielimy na trzy grupy:

- grupa przednia – prostowniki - grupa tylna – zginacze

- grupa przyśrodkowa - przywodziciele

(50)

MIĘŚNIE UDA

• Grupa przednia:

- m. czworogłowy uda – m.

quadriceps femoris

- m. krawiecki – musculus sartorius

• Są to mięśnie dwustawowe działające na staw biodrowy i kolanowy

• Na staw biodrowy działają jako zginacze a na staw kolanowy m.

czworogłowy uda działa jako

prostownik natomiast m. krawiecki zgina ten staw

(51)

MIĘŚNIE UDA

• Grupa tylna – są to mięśnie dwustawowe, które zginają

kończynę w stawie kolanowym a prostują w stawie biodrowym.

Najsilniejszym jest : m. dwugłowy uda

• Grupa przyśrodkowa działa na staw biodrowy

powodując przywodzenie uda.

Najsilniejszym mięśniem jest:

- m.przywodziciel wielki – m.adductor magnus

(52)

(53)

MIĘŚNIE PODUDZIA

• Dzielimy na trzy grupy:

- grupa przednia - grupa boczna

- grupa tylna, która składa się z:

- warstwy powierzchownej

- warstwy głębokiej

(54)

MIĘŚNIE PODUDZIA

• Grupa przednia - prostuje stopę ( zgięcie grzbietowe) w stawie skokowym górnym i prostuje palce stopy

• Grupa boczna - zgina stopę (zgięcie podeszwowe) w obu stawach skokowych oraz

odwodzi i nawraca stopę w stawie skokowym dolnym

(55)

MIĘŚNIE PODUDZIA

• Grupa tylna :

– warstwę powierzchowną

stanowią dwa mięśnie, których brzuśce tworzą uwypuklenie łydki i noszą wspólną nazwę

- mięsień trójgłowy łydki – musculus triceps surae

• Mięsnie te zginają podeszwowo stopę w stawie skokowym

górnym

- warstwa głęboka – zgina podeszwowo stopę (w obu

stawach skokowych), odwraca i przywodzi stopę w stawie

skokowym dolnym oraz zgina palce stopy

(56)

(57)

MIĘŚNIE STOPY

• Dzielimy na:

- mięśnie grzbietu stopy, które prostują palce stopy

- mięśnie podeszwy stopy, które dzielimy na:

a) mięśnie palucha

b) mięśnie palca małego c) mięśnie pośrednie

podeszwy

• Mięsnie podeszwy

współdziałają z mięśniami podudzia wpływając na

prawidłowe wysklepienie stopy oraz zginają palce