Maria Cybulska
Renta z ubezpieczenia społecznego a
odszkodowanie
Palestra 8/1(73), 65-66
1964
N r 1 (73) P r z e g l ą d p r a s y p r a w n i c z e j 05
f u n k c ji d o ra d c z y c h , k tó r e m ia ły b y się w y ra ż a ć w k o n s u lta c ja c h u d z ie la n y c h a d m i n is tr a c j i w ię z ie n n e j, w e w n io s k o w a n iu i w y d a w a n iu o p in ii co d o w a ru n k o w e g o z w o ln ie n ia , p r z e r w y w w y k o n a n iu k a r y i u ła s k a w ie n ia . T eg o r o d z a j u u r e g u lo w a n ie z a g a d n ie n ia z g o d n e j e s t z p o g lą d a m i w sp ó łc z e s n e j n a u k i, k tó r a w y s u w a p o s tu la t ro z c ią g n ię c ia u p r a w n ie ń są d ó w n a w y k o n a n ie o rz e c z o n y c h p rz e z n ie w y ro k ó w .
Renta z ube zp ie cze n ia społeczn ego a o d s z k o d o w a n ie
S ta n is ła w B i a ł e k w a r t y k u le p t.: K o m p e n s a ta r e n t y z u b e z p ie c z e n ia s p o łecz n eg o z o d s z k o d o w a n ie m n a le ż n y m w e d łu g p r a w a c y w iln e g o , d r u k o w a n y m w zeszy cie 5 (1963) m ie s ię c z n ik a „ P ra c a i Z a b e z p ie c z e n ie S p o łe c z n e ” , ro z w a ż a , ja k p o w in n o się o b liczać o d sz k o d o w a n ie w e d łu g p ra w a c y w iln e g o w w y p a d k a c h , g d y p o s z k o d o w a n y p rz y c z y n ił się d o szk o d y o ra z g dy z » s ta ła m u p r z y z n a n a r e n t a z u b e z p ie c z e n ia sp o łeczn eg o . C hodzi m ia n o w ic ie o to , czy ś w ia d c z e n ia z ty t u łu u b e z p ie c z e n ia sp o łe c z n e g o k o m p e n s u ją się z o d s z k o d a w a n ie m n a le ż n y m w e d łu g p r a w a c y w iln e g o , czy te ż ze szk o d ą. Z a g a d n ie n ie p o w y ższe m a o g ro m n e z n a c z e n ie p r a k ty c z n e , g d y ż w z a le ż n o śc i o d p r z y j ę ti a p ie rw s z e j lu b d ru g ie j z a s a d y r e z u l ta t y b ę d ą z u p e łn ie in n e .N a p r z y k ła d z ie w y g lą d a to w sp o só b n a s tę p u ją c y : P r a c o w n ik u le g ł w y p a d k o w i, do k tó r e g o p o w s ta n ia s a m p rz y c z y n ił się w p o ło w ie. Z a ro b e k je g o p rz e d w y p a d k ie m w y n o s ił 2 000 zł, o d s z k o d o w a n ie za te m z m o c y a r t. 158 § 2 k.z., n a le ż n e od z a k ła d u p ra c y , p o w in n o w y n o sić połow ę, tj. 1 000 zł. P r a c o w n ik z m o cy a r t . 2 d e k r e tu o z a o p a trz e n iu e m e r y ta ln y m p ra c o w n ik ó w i ic h ro d z in o tr z y m u je r e n t ę w w y s o k o ś c i 1 000 zł. P r z y jm u ją c z a sa d ę k o m p e n s a ty o d s z k o d o w a n ia z r e n tą , n a le ż y s tw ie rd z ić , że c a łe o d sz k o d o w a n ie zo stało ju ż p o k r y te p r z y z n a n ą r e n tą , p ra c o w n ik o w i z a te m n ic w ię c e j się n ie n a le ż y od z a k ła d u p ra c y . J e ś li n a to m ia s t p r z y ją ć k o n c e p c ję k o m p e n s a ty r e n ty ze szk o d ą, a n ie z o d s z k o d o w a n ie m , to w t e j s y tu a c ji o d s z k o d y p o le g a ją c e j n a c a łk o w ite j u tr a c ie z d o ln o śc i d o p r a c y , tj., 2 000 zł, n a le ż y o d ją ć 1 000 zł r e n t y z u b e z p ie c z e n ia , a p o z o s ta łe 1 000 zł p o d z ie lić z m o c y a r t. 158 § 2 k.z. p rz e z p ół. W ed łu g te j in n e j z a s a d y p ra c o w n ik o w i n a le ż a ło b y s ię o d z a k ła d u p ra c y z t y t u łu o d s z k o d o w a n ia 500 zł.
P ie r w s z y p o g lą d r e p r e z e n to w a n y b y ł w u c h w a le s k ła d u 7 sę d z ió w S ą d u N a j w y ższeg o z d n ia 19 m a r c a 1962 I CO 4/62 (OSN 1962, poz. 82). W m y ś l t e j u c h w a ły , je ś li u p r a w n io n y do ś w ia d c z e ń z u b e z p ie c z e n ia sp o łeczn eg o d o c h o d z i od u sp o łe c z n io n e g o z a k ła d u p ra c y r e n t y o d sz k o d o w a w c z e j, n a le ż y w w y p a d k u , „ g d y p o s z k o d o w a n y p rz y c z y n ił się do w y rz ą d z e n ia szk o d y (a rt. 158 § 2 k.z.), o b lic z a ć w y so k o ść te j r e n t y od ró ż n ic y , j a k a p o z o s ta n ie p o o d liczen iu r e n t y z u b e z p ie c z e n ia s p o łec z n e g o o d o d s z k o d o w a n ia n a le ż n e g o w e d łu g p r a w a c y w iln e g o , z m n ie js z o n e g o u p rz e d n io w s to p n iu o d p o w ia d a ją c y m p rz y c z y n ie n iu s ię ”.
Z a s a d a w y r a ż o n a w u c h w a le s k ła d u 7 sędziów s.p o tk ała się z k r y t y k ą , w s k u te k czego o m a w ia n e z a g a d n ie n ie zo sta ło p rz e k a z a n e do ro z p o z n a n ia c a łe j Izb ie C y w iln e j S ą d u N a jw y ż sz e g o i r o z s trz y g n ię te u c h w a łą d w ó c h iz b , a m ia n o w ic ie Iz b y C y w iln e j o ra z Iz b y P r a c y i U b e z p ie c z e ń S p o łe c z n y c h z d n ia 14 g r u d n ia 1962 r. ( I I I P O 5/62). U c h w a ła ta p r z y ję ła ro z w ią z a n ie z ilu s tr o w a n e w d ru g ie j w e r s ji p o d a n e g o p rz e z a u to r a p r z y k ła d u i z d a n ie m a u to r a ro z w ią z a n ie to je s t je d y n ie s łu s z n e . T re ść u c h w a lo n e j p rz e z o b ie Iz b y z a s a d y p r a w n e j j e s t n a s t ę p u ją c a : „ G d y o so b a u p r a w n io n a do św ia d c z e ń w m y ś l d e k r e t u z d n ia 25.V I.
6 6 Z a g r a n i c z n a p r a s a p r a w n i c z a N r 1 (73) 1954 r . o p o w s z e c h n y m z a o p a tr z e n iu e m e r y ta ln y m p ra c o w n ik ó w i ic h ro d z in d o c h o d z i o d u s p o łe c z n io n e g o z a k ła d u p ra c y r e n t y w y ró w n a w c z e j p rz e w id z ia n e j w a r t . 24 u s t. 2 d e k r e tu , a p o s z k o d o w a n y p rz y c z y n ił s ię d o w y r z ą d z e n ia s z k o d y (a r t. 158 § 2 k.z.), w y so k o ść te j r e n t y o b lic z a s ię w te n sp o só b , że o d w y so k o śc i s z k o d y w y n a g r a d z a n e j r e n t ą (a rt. 161 § 2 i 162 § 2 i 3 k.z.) o d lic z a s ię r e n t ę
z u b e z p ie c z e n ia sp o łeczn eg o , ró ż n ic ę zaś z m n ie js z a s ię w s to p n iu o d p o w ia d a ją
c y m p rz y c z y n ie n iu się p o s z k o d o w a n e g o ”.
M A R IA C Y B U L S K A
Z Z A G t t A I M C Z H I E J P K A S Y P R A W N I C Z E J
O c h ro n a w ła sn o ści s o c ja lis ty c z n e j a o d p o w ie d z ia ln o ś ć
m a te ria ln a p ra c o w n ik a w p ra w ie w ę g ie rs k im
s to s o w n ie d o re g u ł o b o w ią z u ją c y c h ta m p rz e p is ó w p r a w a p r a c y , s t a n o w i p r z e d m io t ro z w a ż a ń B. E r d o s ’a z a m ie s z c z o n y c h w R e v u e d e d r o it h o n g r o is ( n r 1/1963). P o s ta n o w ie n ia p r a w a p ra c y d o ty c z ą c e o d p o w ie d z ia ln o ś c i m a t e r ia ln e j p r a c o w n ik a (rodz. II K o d e k s u p ra c y W R L ) o d n o szą s ię d o w s z y s tk ic h w y p a d k ó w , g dy o s o b y p o z o s ta ją c e w s to s u n k u p r a w n y m p r a c y , d z ia ła ją c w s f e rz e w y n ik a ją c y c h z te g o s to s u n k u c z y n n o śc i lu b w z a k r e s ie w ła s n y c h k o m p e te n c ji, w y r z ą d z ą sz k o d ę p ra c o d a w c y (sz k o d a s p o w o d o w a n a b e z p o śre d n io ). W w y p a d k u , g d y p r a c o w n ik w y r z ą d z i sz k o d ę o so b ie tr z e c ie j, a o d p o w ie d z ia ln o ś ć z a to p o n ió s ł p ra c o d a w c a , te m u o s ta tn ie m u p r z y s łu g u je ró w n ie ż p o w o ła n ie s ię n a p o w y ż sz e p r z e p is y p r a w a p r a c y (s z k o d a sp o w o d o w a n a p o ś re d n io ). O so b ie tr z e c ie j b o w ie m p r z y s łu g u je w p o w y ż sz e j s y tu a c ji p o w ó d z tw o ty lk o p rz e c iw k o p ra c o d a w c y , c h y b a ż e d z ia ła ją c y w z a k r e s ie s w y c h c z y n n o śc i p ra c o w n ic z y c h p r a c o w n ik w y w o ła ł s z k o d ę z w in y u m y ś ln e j (w ty m o s ta tn im w y p a d k u o d p o w ie d z ia ln o ś ć p o n o s z ą s o l id a r n i e p r a c o w n ik i p ra c o d a w c a ).O b o w ią z e k w y n a g ro d z e n ia s z k o d y m oże b y ć ro z ło ż o n y n a p r a c o w n ik a i p r a c o d a w c ę , je ś li te m u o s ta tn ie m u m o ż n a p rz y p is a ć p r z y c z y n ie n ie się d o je j w y r z ą d z e n ia .
S to s o w n ie do p rz e p is ó w p r a w a p r a c y w y s o k o ś ć o d s z k o d o w a n ia p ła c o n e g o p r z e z p r a c o w n ik a p ra c o d a w c y n ie m o ż e w z a s a d z ie p rz e k r o c z y ć 1 5 % je g o m ie się c z n e g o u p o s a ż e n ia , c h o ćb y n a w e t w y rz ą d z ił o n k il k a sz k ó d w c ią g u d a n e g o m ie s ią c a . S u m a t a m o ż e by ć p o d w y ż s z o n a d o k w o ty o d p o w ia d a ją c e j w y n a g r o d z e n iu 6 -ty g o d n io w e m u , je ś li sz k o d a z o s ta ła w y rz ą d z o n a p rz e z o s o b ę z a jm u ją c ą o d p o w ie d z ia ln e s ta n o w is k o i d z ia ła ją c ą w w y k o n y w a n iu s w o ic h f u n k c j i, a w sz c z e g ó ln o śc i je ś li o s o b a ta u z n a n a z o s ta ła z a w in n ą n ie n a le ż y te g o w y k o n y w a n ia w ło ż o n e g o n a n ią o b o w ią z k u k o n tr o li lu b n ie w n io s ła p o w ó d z tw a o o d sz k o d o w a n ie n a le ż n e p ra c o d a w c y . S ta n o w is k a u w a ż a n e z a o d p o w ie d z ia ln e w s k a z a n e s ą p rz e z d a n e g o m i n is tr a po u z g o d n ie n iu te j k w e s tii ze z w ią z k a m i z a w o d o w y m i.
W re s z c ie od p ra c o w n ik a m o ż n a z a są d z ić p e łn e o d s z k o d o w a n ie , je ż e li w y r z ą d z ił o n sz k o d ę c z y n e m n ie d o z w o lo n y m , za k tó r y z o s ta ł s k a z a n y w y r o k ie m s ą d o
