Kazimierz Danek
O egzekucji decyzyj i wyroków
nakazujących eksmisję
Palestra 11/9(117), 33-46
1967
KAZIMIERZ DANEK
O egzekucji decyzyj i wyroków nakazujqcych
eksmisję
W STĘP
S p ra w a eg zekucji orzeczeń w ła d z ad m in istra c y jn y c h i sądów w sp ra w a c h e k s m isy jn y ch n a s u w a w iele w ątp liw o ści i niepew ności. P rzy czy n ę tego należy u p a try w a ć w nieścisły ch o k reśle n ia c h u sta w . N a su w a ją się tu w szczególności ta k ie zagadnienia, ja k : w łaściw ość organów pow ołanych i u p raw n io n y c h do p rz e p ro w a d za n ia ek sm isji, obow iązek d o sta rc ze n ia lo k a lu czy pom ieszczenia zastępczego, sposób p rze p ro w ad z en ia eksm isji, tj. p o stęp o w an ie eg zek u cy jn e w ty m zakresie,
itp . !
U sta w a o p o stę p o w an iu eg zekucyjnym w a d m in istra c ji (Dz. U. z 1966 r. N r 24) n a s u n ę ła now e p roblem y, k tó re dom agać się b ęd ą rozw iązan ia. Od w łaściw ego w ięc sto so w an ia u sta w w ty c h sp raw ac h zależeć będzie n ie ty lk o u g ru n to w a n ie p raw o rz ąd n o ści, ale i um ocnienie poczucia bezp ieczeń stw a p raw n eg o w ta k w ażn ej s p ra w ie b y to w ej ja k m ieszkania.
W ŁA ŚCIW O ŚĆ ORGANÓW D O P R ZEPR O W A D ZA N IA E K S M IS JI
W sp ra w a c h dotyczących p rze p ro w ad z en ia ek sm isji z lo k a lu m ieszkalnego, użytkow ego lu b innego pom ieszczenia, ja k o w sp raw ac h cyw ilnych, w łaściw y je s t w zasadzie k o m o rn ik ja k o o rg an p o w o łan y do przym usow ego w y k o n a n ia orzeczeń sądow ych. D latego kodeks p o stę p o w an ia cyw ilnego w y ra ż a ogólną zasadę w a r ty k u le 1046, że k o m o rn ik p rz e p ro w ad z a eksm isję.
W y jątk iem od te j zasady je s t eg zekucja p rze p ro w a d z a n a w try b ie a d m in is tra cy jn y m , tzn. w ed łu g p rzep isó w ustaw y o p o stę p o w an iu egzekucyjnym w a d m in i stra c ji, jeżeli lo k a l, k tó ry je s t przed m io tem egzekucji, „podlega p rzepisom p r a w a lokalow ego” . N ależy tu je d n a k dodać, że to, co w a rt. 1046 k.p.c. było p o m y śla n e ja k o reg u ła, je s t w g ru n cie rzeczy w y ją tk ie m , gdyż ty lk o w n ielicznych s p r a w a c h k o m o rn ik j-est w łaściw y do p rze p ro w a d z e n ia eksm isji.
W zw iązku z om aw ian ą egzekucją w p o stęp o w an iu a d m in istra c y jn y m p o zo sta je p rze p is a rt. 77 p ra w a lokalow ego, k tó ry stanow i, że „orzeczenia sądow e i a r b itra żo w e w sp raw ie o p różnienia lo k a lu w y k o n y w a n e są p rzez w łaściw y dla sp ra w lo kalow ych o rg an p rezy d iu m m ia sta , o siedla lu b grom ady, ja k o przez w ła dzę eg zek u cy jn ą w try b ie p o stę p o w an ia przym usow ego w a d m in istra c ji” . N a p o d sta w ie tego ogólnikow ego o k reśle n ia : „orzeczenia sądow e w sp ra w ie o p różnienia lo k a lu ” w y d aw ać b y się mogło, że w szelk ie orzeczenia sądow e w ty c h sp ra w a c h p o d le g a ją w y k o n a n iu w drodze egzekucji a d m in istra c y jn e j. Je d n a k ż e zarów no a r t. 1046 k.p.c. w y ra ź n ie o g ranicza tę egzekucję ty lk o do lo k a li podległych „ p rz e pisom p ra w a lokalow ego”, ja k i z d ru g iej stro n y u st. 2 a r t. 78 p ra w a lo k a lo w e g o (jed n o lity te k s t: Dz. U. z 1962 r. N r 47, poz. 227) w sk a z u je w y ra ź n ie n a to,
t e nie w szy stk ie orzeczenia są d o w e n a k a z u ją c e ek sm isję p o d le g ają w y k o n a n iu
34 K a z i m i e r z D a n e t ć N r 9 (117)*
w drodze eg zekucji a d m in istra c y jn e j. T en u stę p a rt. 78 stan o w i, ze w m iejsco w ościach nie objętych p u b lic zn ą g o sp o d ark ą lo k a lam i organ- e g z ek u c ji ad m in i s tra c y jn e j w sk a z u je osobie, w ezw an ej do opróżnienia, pom ieszczenie zastępcze liii* lo k a l zastępczy d ostarczony p rzez w nioskodaw cę. Z poró w n an ia' p rz e p isu ustępui 2 z p rze p isem u stę p u 1 a rty k u łu 78 w y n ik a, że w m iejscow ościach ta k ic h egze k u cję, tj. eksm isję, p rze p ro w ad z a inny organ, a n ie organ ad m in istra cy jn y ,, k tó re go czynność o g ranicza się ty lk o do w sk a z a n ia osobie, k tó r a m a’ być w y e k sm ito w a n a , pom ieszczenia lu b lo k a lu zastępczego. T ak ie rozum ienie- tego- p rze p isu o trz y m u je p o p arcie w p o w ołanym w yżej przep isie a rt. 1046 § 4, p rze k a z u ją c y m do egze k u c ji a d m in istra c y jn e j ty lk o te lo k a le, k tó re p o d le g a ją przepisom p ra w a lo k a lo w ego, lo k a le zaś w m iejscow ościach nie o b jęty ch p u b lic zn ą gospodarką- rokalam E n ie p o d le g a ją p rzepisom p ra w a lokalow ego.
A le i tu n a s u w a ją się w ątp liw o ści w y n ik a ją c e z nieścisłego' określenia-.
P ra w o lo k alo w e z a w iera p rze p isy dotyczące zarów no lo k a li o b jęty ch p u b lic z n ą g o sp o d a rk ą lo k alam i, ja k i nie o b ję ty ch ty m i przepisam i, tj. zn a jd u ją cy c h s ię w ta k ic h m iejscow ościach, w k tó ry c h p u b lic zn a g o sp o d ark a nie* zo stała w p ro w a dzo n a (art. 61— 63 p ra w a lokalow ego), oraz o b ejm u je p rze p isy dotyczące lo k a li w d o m ach spółd zieln i m ieszk an io w y ch (a rt. 63) i m ie sz k ań służbow ych i r e p re z e n ta c y jn y ch (art. 64—67). P ra w o lo k a lo w e z a w ie ra te ż p rz e p is y dotyczące n a jm u lo k a li w ogóle: a rt. 2 u st. 1 i a rt. 13 1 W ja k im w ięc z a k resie i ja k ie sp ra w y u n o r m o w an e p ra w e m lokalow ym m a obejm ow ać eg zek u cja ad m in istra c y jn a ^ a' ja k ie ' eg z ek u c ja sądow a?
S ą lok ale, do k tó ry c h p rze p isy p ra w a lokalow ego nie m a ją zastosow ania lub» k tó re n ie są o b ję te ty m i p rze p isam i. L okale, k tó re nie p o d le g ają przepisom p r a w a lokalow ego, są w y m ien io n e w a rt. 1 ust. 2 tego p raw a. S ą to lo k a le w y n a jm o w a n e d zien n ie w h o telach , gospodach i p e n sjo n a ta c h , lo k ale n a te r e n ie grom ad5 (a w ięc w e w siach) należące do g o sp o d arstw rolnych,, ro ln ik ó w in dyw idualnych; lu b spółd zieln i p ro d u k cy jn y c h , jeżeli g o sp o d a rstw a te nie p o d le g a ją podatkow i' od n ieru ch o m o ści lu b są zw olnione od te g o p o d a t k u 2, d alej lo k a le będ ące w u ży tk o w a n iu lu b pod zarządem w o jsk a , p rzeznaczone n a sta łe zakw aterow anie* S ił Z b ro jn y ch , oraz lo k a le w p ań stw o w y c h gospodarstw ach- ro ln y c h i le śn y ch i w z a k ła d a c h m e ch a n iza cji ro ln ic tw a, z a ję te p rzez osoby n ie z a tru d n io n e w resorcie* ro ln ic tw a , le śn ic tw a lu b w z a k ła d a c h m ech a n iza cji ro lnictw a;
N a p o d sta w ie w ięc pow yższych p rze p isó w i a rt. 1046 § 4 k.p.c. m ożna bez ż a d n e j w ątp liw o śc i p rz y ją ć , że pow yższe lo k ale, tj. w ym ien io n e w a r t. 1 ust. 2 prawa? lokalow ego i nie p o d le g ają ce p ra w u lokalow em u, nie p o d le g ają te ż eg zek u cji a d m in is tra c y jn e j, czyli że ek sm isje z ty c h lo k a li p rz e p ro w ad z a k o m o rn ik i on też. je s t w łaściw y do p rze p ro w ad z en ia e k sm isji z ta k ieg o lo k alu . Je d y n ie eksmisje* z lo k a li w p ań stw o w y c h g o sp o d a rstw a ch ro ln y ch i in n y c h w y m ien io n y ch w a rt. T
i A rty k u ł a u s t. l p ra w a lokalow ego stan o w i o (pow staniu stosunku- n a jm u n a p o d sta w ie z aw a rtej um ow y, a a rt. 13 m ów i o ro zw iązan iu n a jm u po u pływ ie czasu, n a ja k i um o w ę z a w a rto . Poniew aż zaw arcie um ow y n a jm u lo k alu bez p rz y d z ia łu nie je s t w ażne,, p rz e to p rzep is te n m oże m ieć zastosow anie ty lk o ta m , gdzie- nie- w p ro w ad zo n o publicznej* g o sp o d ark i lo k ala m i łu b gdzie lo k al jes t w y ję ty spod pu b liczn ej g o spodarki lokalam i.
? P o d a te k od nieruchom ości opłaca się od b u d y n k ó w nie zw iązanych z g o spodar stw em ro ln y m , od b u d y n k ó w zw iązanych w p raw d zie z ty m gosp o d arstw em a le w y d zierżaw io n y ch n a ro k n a cele nie zw iązane z ty m gospodarstw em , o raz od: placów nie* z ab u d o w an y ch , nie w chodzących w skład gosp o d arstw a rolnego. Z w olnione od p o d atk ó w od n ieru ch o m o ści są b u d y n k i stan o w iące w łasność P a ń stw a i będące we w ła d an iu o rg a n iza cji społecznych, Jednostek budżeto w y ch , b u d y n k i zajęte na p o trzeb y grom adzkichi ra d n aro d o w y ch itp . (d e k re t z 20.V.1955 r. o pod. tere n . — Dz. U , N r ,21,. zm ieni ustawą! z 1.V1II.1958 r. — Dz. U. N r 44 i u staw ą z 29.XII.1982 c. — D r . U.. N r 66)..
Nr 9 (117) E g zeku cja d e c y zji i w y r o k ó w n a k a zu ją cy c h eksm isję 35
u st. 3 p k t 1 p ra w a lokalow ego oraz z lo k a li przeznaczonych n a z a k w ate ro w a n ie w o jsk a (art. 1 ust. 3 p k t 2 p ra w a lokalow ego) są w yłączo n e sp o d w łaściw ości k o m o rn ik a . P rz e p ro w a d z a je o rg an a d m in istra c ji w p o stę p o w an iu egzekucyjnym a d m in istra c y jn y m (§ 13 rozp. R ady M in. — Dz. U. z 1959 r. N r 24, poz. 152) bąd ź o rg a n w o jsk o w y (art. 40 u sta w y o z a k w a te ro w a n iu S ił Z b ro jn y ch — Dz. U. z 1961 r. N r 6, poz. 38).
E k sm isję z b u d y n k u gospodarza, ro ln ik a indyw idualnego, jeżeli b u d y n e k te n n ie p odlega p o d atk o w i od nieruchom ości, p rz e p ro w ad z a k o m o rn ik , a n ie o rgan egzek u cy jn y w p o stę p o w an iu a d m in istra cy jn y m . Z ag a d n ien ie d o sta rc ze n ia m ie sz k an ia zastępczego je s t o d ręb n y m zagadnieniem , k tó re później będzie ro z p a try w ane.
N ato m ia st n ie u leg a żadnej w ątpliw ości, że ek sm isję z lo k a lu w m iejscow oś ciach, w k tó ry c h w p row adzono p u b lic zn ą gosp o d ark ę lo k alam i, p rze p ro w ad z a o r g a n eg zekucji a d m in istra c y jn e j, lo k a l ta k i bow iem n ie w ą tp liw ie po d leg a p ra w u lo k alo w em u w ed łu g o k re śle n ia a rt. 1046 k.p.c. A rt. 77 p r a w a lokalow ego, cho ciaż w cześniej obow iązujący, p o tw ie rd z a te n pogląd.
J a k je d n a k p rz e d sta w ia się sp raw a z in n y m i lo k a la m i p o d le g ają cy m i p ra w u lokalow em u? J a k m ianow icie z ek sm isją z m ieszk ań służbow ych, z m ieszk ań w dom ach sp ółdzielni b u d o w n ictw a m ieszkaniow ego, w b u d y n k a c h w ym ien io n y ch w a rt. 30 p ra w a lokalow ego, a n ie p o d le g ają cy c h p u b lic zn e j gospodarce lo k a la m i? K to p rz e p ro w a d z a e k sm isję z b u d y n k ó w uży tk o w y ch p ań stw o w y c h , z b u d y n k ó w b a n k ó w p ań stw o w y c h , dom ów stu d en ck ich , b u d y n k ó w p a ra fia ln y c h , z m ieszkań służbow ych?
Z anim odpow iem y n a te p y ta n ia , zajm iem y się jeszcze e k sm isją z m ieszkań służbow ych (art. 30 u st. 1 p k t 10 p ra w a lokalow ego).
J e ś li chodzi o ek sm isję z m ie sz k ań służbow ych, o k tó ry c h m ow a w a rt. 30, 64 i 65 p ra w a lokalow ego, to rozporządzenie R ad y M in istró w z 1959 r. (D z.U . z 1959 r. N r 24) w y ra ź n ie sta n o w i w § 13, że do e k sm isji z m ie sz k an ia służbow e go pow o łan e są — n a p o d sta w ie decyzji po w iato w ej lub m ie jsk ie j k o m isji lo k a low ej — o rgany ad m in istra cji, k tó re sto s u ją p rzepisy u sta w y o p o stę p o w an iu p r z y m usow ym w a d m in istra c ji. T a k i sa m try b p o stę p o w a n ia je s t p rze w id zia n y p rz y ek sm isji z zakład o w y ch dom ów m ieszkalnych (§ 2 ust. 3 tego rozporządzenia). P rz ep isy te, chociaż w y d a n e w cześniej, tj. p rze d w ejściem w życie k.p.c., sta n o w ią w skazów kę p rzy in te rp re ta c ji n ia jasn eg o p rze p isu § 4 a rt. 1046 k.p.c. i p o zw a la ją p rzy ją ć, że rów n ież ek sm isję z m ieszkań służbow ych p rzep ro w ad zać należy w drodze a d m in istra c y jn e j. D roga sąd o w a je s t w yłączo n a p rzy orzek an iu , czy e k s m is ja m a być p rze p ro w ad z o n a z m ie sz k an ia służbow ego; ró w n ież egzekucja o rze czeń w ty c h sp ra w a c h należy do organów a d m in istra c ji.
Z ag ad n ien ie w łaściw ości p rzy egzekucji z dom ów jed n o ro d zin n y ch , m ieszkań spółdzielczych, z m ieszkań w dom ach zarząd zan y ch i u ży tk o w a n y ch p rze z p ań stw o lu b je d n o stk i g o sp o d ark i uspołecznionej, w b u d y n k a c h bank o w y ch , dom ach s tu denckich, dom ach k u ltu relig ijn eg o , tj. ze w szy stk ich ty c h dom ów czy m ieszkań, n ie p odlegających pu b liczn ej gospodarce lo k a la m i a w ym ienionych w a rt. 30 p ra w a lokalow ego (z w y ją tk ie m p u n k tu 10 tego a rty k u łu ) — je s t tru d n e . P ra w o lokalow e n ie d aje p ra w ie żadnej w skazów ki, ja k ą egzekucję należy tu stosow ać: sąd o w ą (przez kom o rn ik a) czy te ż a d m in is tra c y jn ą .3 P rz ep isy o ek sm isji z h oteli
--- i 3 O kólnik Min. G osp. K o m u n a ln ej i M ieszkaniow ej (Dz. Urz. M. G. K . z 20.XI.1959 r.)
p rz ew id u je w § 32 eg zek u cję a d m in istra c y jn ą p rzy p rze k w a tero w an iu najem ców z dom ów je d n o ro d z in n y c h i spółdzielni m ieszkaniow ych, p ow ołując się n a u sta w ę o w y łą czen iu spod pu b liczn ej g o spodarki lo k alam i dom ów jed n o ro d zin n y ch (Dz. U. z 1957 r. N r 31, poz.
3> K a z i m i e r z D a n e k Ńr 9 (117) robo tn iczy ch (rozporządzenie P rzew odniczącego K o m ite tu P ra c y i P ła c z 21.IX. 1960 r.) oraz przep isy o ek sm isji z k w a te r w ojskow ych (u sta w a o z a k w a te ro w a n iu S ił Z b ro jn y ch — Dz. U. z 1961 r. N r 6, poz. 38, a rt. 40 i 54) p o m ijam ja k o zb y t szczegółow e i odnoszące się do ograniczonego k o ła osób, z k tó ry m i p r a k ty k ą n ie sp o ty k a się lu b sp o ty k a się n ie z m ie rn ie rzadko. J e d y n a ty lk o , a le sła b a i n ie w y s ta rc z a ją c a w sk az ó w k a z a w a rta je s t w p rze p isie a rt. 60 p k t 3 p ra w a lo k a lo w ego, k tó ry sta n o w i, że w w y p a d k u w d a rc ia się lu b b ez p raw n eg o z a ję c ia lo k a lu w dom u spółdzielni m ieszk an io w y ch o rgan do sp ra w lokalow ych, tj. p rezy d iu m ra d y naro d o w ej, u su w a tę osobę n a w n io sek a d m in istra c ji dom u.
Do orzeczen ia ek sm isji z dom u będącego w u ży tk o w a n iu i za rząd z ie je d n o ste k uspołecznionych, z dom u studenckiego, b u d y n k u p ara fia ln e g o itp . p o trze b n y je s t w y ro k sądow y. W praw dzie i orzeczenia sądow e w sp raw ac h ek sm isy jn y c h w y k o n y w a n e są w ed łu g a rt. 77 p ra w a lokalow ego p rze z o rgany a d m in istra c y jn e , i l e czy odnosi się to ta k ż e do e k s m isji z lo k a lu nie podleg ająceg o p u b lic zn e j g o sp o d a r ce lo k a la m i? A rt. 77 n ie ro b i ró żn icy m iędzy orzeczeniam i sąd o w y m i — a lege
•non d istin g u e n te nec n o stru m e s t d istin g u ere . A rt. 1046 § 4 k.p.c. stan o w i, że e k s
m isję z lo k a li p o d leg ający ch p ra w u lo k alo w em u p ro w a d zi się w try b ie a d m in i stra c y jn y m . L okale w y ję te spod pu b liczn ej gosp o d ark i lo k a lam i p o d le g ają p ra w u lokalow em u, poniew aż p ra w o lo k a lo w e je n o rm u je .
O p iera jąc się n a ty c h p rz e sła n k a c h n ależało b y p rzy ją ć, że rów n ież i w ty c h w y p ad k a ch w łaściw e są o rg an y eg zekucji a d m in istra c y jn e j. Z tego p u n k tu w idze n ia n a w e t e k sm isja z dom u je d n o ro d z in n e g o 4 n a le ż a ła b y do o rg a n u egzekucji a d m in istra c y jn e j, w y jąw sz y w y p ad e k , gdy dom je d n o ro d z in n y p o d p ad a pod przep is a rt. 1 p r a w a lokalow ego. Z a ta k im tłu m ac ze n iem p rze m aw ia też te n d e n c ja i cel u sta w y o ra z w zględy p rak ty c zn e .
Z p rzep isó w p r a w a lokalow ego i z rozporządzeń w y d an y c h w zw iązku z jego p o sta n o w ien iam i w y n ik a jasno, że celem u sta w y je s t n ie pozostaw ienie n ajem cy bez d ac h u n ad g ło w ą .. W e w szy stk ich w y p ad k a ch (z m a ły m i w y ją tk a m i, np. co do dozorców, palaczy ce n traln e g o ogrzew an ia i a d m in istra to ró w nie w y k o n u ją cych sw ych obow iązków , z k tó ry m i um ow a została ro zw ią zan a — a rt. 65 p ra w * lokalow ego) należy ek sm ito w a n em u zapew nić lo k a l zastępczy lu b pom ieszczenie zastępcze.
O rg a n a d m in istra c ji lok alo w ej, m a ją c w ew id e n cji lo k a le (art. 74 p ra w a lo k a low ego), n a jła tw ie j m oże te n cel osiągnąć p rzez d an ie ek sm ito w a n em u lo k a lu lu b 331). P ow yższy p rz ep is § 32 Jest ta k u ję ty , te m ożna z nieg o w nosić, iż w szelkie p rzek w a tero w an ia z dom ów jed n o ro d zin n y ch 1 dom ów spółdzielni m ieszkaniow ych przeprow adza o rg a n a d m in istra c y jn y , w ięcej n a w e t — jak o b y w e w szy stk ich w y p a d k ac h p rzek w atero w ań z ta k ic h dom ów i lo kali w y sta rc z y ła do p rz ek w a tero w a n ia ty lk o d ecy zja o rg an u do sp ra w lok alo w y ch , podobnie ja k d ecy zja ta k a w y sta rcz a w w y p a d k u o pisanym w a r t. # u st. 1 te j u staw y , t j. w w y p ad k u , gdy chodzi o um ożliw ienie w łaścicielow i dom u jed n o ro dzinnego lu b członkow i spółdzielni zam ieszkania w sw ym dom u lu b lo k alu . W ty m o sta t n im w y p a d k u zagadnienie Jest p ro ste 1 sp ro w ad za się ty lk o do p y tan ia , czy osoba sk ła d a ją c a w n io sek o p rz ek w a tero w an ie je s t w łaścicielem d om u czy lo k a lu i czy p rz ek w a tero w an ie n a je m cy z tak ieg o dom u (lokalu) je s t p o trzeb n e do um ożliw ienia zam ieszkania
w tak im dom u. N atom iast do p rz ek w a tero w an ia n a je m cy z tak ieg o d om u lu b lo k alu z in n y c h pow odów , np. z pow odu n iep ła ce n ia czynszu, n a ru sze n ia p o rz ąd k u dom ow ego itp ., w y m ag an e je s t orzeczenie sąd u . D opiero praw om ocne 1 w y k o n aln e orzeczenie są d u może być w y k o n a n e, do w y k o n an ia zaś jego są pow ołane, ja k o w łaściw e, o rg an y do sp ra w lo k a lo w y ch w o p isan y ch tu w y p a d k ac h ek sm isji z dom u jed n o ro d zin n eg o lu b lo k alu w dom u spółdzielni m ieszkaniow ej.
* W spom niany ok ó ln ik Min. G osp o d ark i K o m u n aln ej 1 M ieszkaniow ej w y ra źn ie p o d
d a je p rz ek w a tero w an ie (eksm isję) z ty c h dom ów w ładzy a d m in istra c y jn e j, p ow ołując się n a u sta w ę o w yłączen iu spod p u b lic z n ej g o sp o d ark i lokalow ej dom ów jed n o ro d zin n y ch (p a trz w yżej p rzy p isek 3).
Mr 9 (117) E g zeku cja d e c y zji i tć y ro k ó w n a k a zu ją cych e ksm isję ł f
p o m ieszczenia zastępczego. "W k aż d y m ra z ie m oże to uczynić ła tw ie j niż k o m o r n ik, k tó r y ta k ie j ew id en cji nie prow adzi.
S u m u ją c w y n ik i rozw ażań w sp raw ie w łaściw ości, należy pow iedzieć, że k o m o rn ik je s t w łaściw y do p rze p ro w a d z a n ia ek sm isji n a p o d sta w ie orzeczenia s ą dowego ty lk o w ted y , k ie d y lo k a l nie p odlega p ra w u lo k alo w em u n a pod staw ie a rt. 1 u st. 2, 3 p r a w a lokalow ego, o raz w ted y , k ie d y lo k al, z k tó reg o m a n a s tą p ić ek sm isja, leży w m iejscow ości, w k tó re j n ie w prow adzono publicznej gospodarki lokalam i. N ato m iast w e w szy stk ich innych w y p a d k a c h w łaściw e są o rg an a egze k u c y jn e w ła d z a d m in istra c y jn y c h p rezydiów ra d n aro d o w y ch . D otyczy to w szcze gólności ta k ż e dom ów , k tó re n ie p o d le g a ją pu b liczn ej gospodarce lo k a la m i na p o d sta w ie a r t. 30 p r a w a lokalow ego, a w ięc do e k sm isji z dom ów je d n o ro d z in n y ch (u staw a z 28.V.1957 r. — je d n o lity te k st: Dz. U. z 1962 r., N r 47, poz. 228), z m ieszk ań służbow ych, z dom ów stu d en ck ich , z dom ów k u ltu relig ijn eg o itd. L o k ale bow iem w ym ienione w a rt. 30 i ok reślo n e ja k o n ie p o d leg ające publicznej gospodarce lo k a lam i są je d n a k u n o rm o w an e w p ra w ie lo kalow ym i p o d le g ają t e m u p ra w u , chociaż nie p o d le g a ją publicznej gospodarce lo k alam i. In n a je s t b o w iem sp ra w a p o d le g an ia p ra w u lokalow em u, a in n a — p o d le g an ia p u blicznej gos p o d arc e lokalam i. P o jęcie „p raw o lo k a lo w e” je s t pojęciem szerszym , o w iększym za k resie niż pojęcie „publiczna g o sp o d ark a lo k a la m i”. M ożna podlegać p ra w u lo kalo w em u (np. lo k a le służbow e, lo k a le w spółdzielniach m ieszkaniow ych itp.), ale m ożna być w y ję ty m spod p u blicznej g o sp o d a rk i lo k a la m i i n ie podlegać publicznej gospodarce lokalam i.
T rzeb a je d n a k przyznać, że rów nież i tu n a s u w a ją się pow ażne w ątpliw ości, gdyż p rze p isy o lo k a lac h w m iejscow ościach, w k tó ry c h nie w prow adzono p u blicznej g o spodarki lokalam i, m ieszczą się też w p ra w ie lokalow ym , a przepisy o dom ach je d n o ro d z in n y ch z n a jd u ją się poza p raw em lokalow ym , k tó re ty lk o p o w o łu je się n a n ie w a rt. 30 p k t 1.
LO KA L ZA ST Ę PC Z Y I PO M IESZC ZEN IE ZA STĘPC ZE
P ra w o lo k alo w e oraz ro zp o rząd zen ia w y d a n e w zw iązk u z ty m p ra w e m , a t a k że in n e u sta w y w p ro w a d ziły p ojęcie lo k a lu i pom ieszczenia zastępczego.
J e s t zasadą, w p ra w d zie nie w ypow iedzianą w y ra źn ie, ale w y n ik a ją c ą z p rz e p i sów ty c h ak tó w p raw n y ch , żeby w raz ie u su n ięcia n ajem c y z m ie sz k an ia n a p o d sta w ie orzeczenia w ład zy nie pozostaw iać pod gołym niebem , n ie w y rzu cać go na b ru k , ja k to się m ów i, lecz żeby m u dać ja k ie ś sch ro n ien ie, lo k a l zastępczy lu b pom ieszczenie zastępcze.
W ydane a k ty p ra w n e , w szczególności p ra w o lokalow e (art. 51), n ie o k reśla ty c h pojęć. Z przepisów ty c h m ożna tylk o w yw nioskow ać, że lo k a l zastępczy je s t lepszy n iż pom ieszczenie zastępcze, że lo k a l ów lep iej m oże zaspokoić potrzeb y m ieszk an io w e człow ieka an iże li pom ieszczenie zastępcze. M ożna p rz y ją ć , że p rzez lo k a l zastępczy u sta w a rozum ie lo k a l m ieszkanie, a w ięc pom ieszczenie p rz e z n a czone n a zam ieszkanie p rze z ludzi i w ty m celu w ybud o w an e, n a to m ia st pom iesz czenie zastępcze to pom ieszczenie w b u d y n k u n ie p rzezn aczo n y m n a zam ie szk a n ie d la ludzi, ale k tó re m oże służyć n a m ieszk an ie po doko n an iu p ew nych a d a p ta c ji. W każd y m raz ie pom ieszczenie zastępcze, by sp ro sta ć sw em u zad an iu , m u si zasp o k ajać n ajp ro stsze , n a jp ry m ity w n ie jsz e p o trze b y m ieszkaniow e człow ieka, m usi zapew niać m u o chronę przed w p ły w am i atm osferycznym i, deszczem , śn ie giem , ża rem słonecznym , m rozem , m u si m u za p ew n ia ć bezpieczny sen, p rze ch o w a n ie ruchom ości, za sp o k a jan ie jego po trzeb życiow ych, p rzy rzą d zan ie posiłków itp.
38 K a z i m i e r z D a n e k Nr 9 (117)
Może to w ięc być b a ra k , a n a w e t b u d y n e k gospodarczy ad a p to w a n y na m ie sz k a nie. 5
O bow iązek d o sta rc ze n ia lo k a lu lu b pom ieszczenia zastępczego w w y p a d k u e k s m isji n ie je s t p rz e w id z ia n y w p ra w ie lok alo w y m w w y p a d k u , gdy k to ś w d a rł się do opróżnionego m ie sz k a n ia lu b ta k ie m ie sz k a n ie b e z p ra w n ie zajął. P rz y w d a r ciu się osoby n ie u p ra w n io n e j do m ieszk an ia lu b po zajęciu go p rzez nią b ez p rz y d ziału o rg an e g z ek u c y jn y n ie m a obow iązku d o starczy ć osobie w d z ie ra ją c e j się m ie sz k an ia zastępczego; m oże ją je d y n ie p rz e k w a te ro w a ć do poprzedniego m ie szkania. M ieszk an ia zastępczego nie m a obow iązku d ostarczyć spółdzielnia b u d o w n ic tw a m ieszkaniow ego sw em u członkow i, gdy u tra c ił on członkostw o (w skutek w y stą p ie n ia , w y k lu c z e n ia lu b sk reślen ia ), co oczyw iście n ie z w a ln ia o rg an u egze ku cy jn eg o od obow iązku d a n ia m ie sz k an ia zastępczego w ty c h w y p ad k a ch , w k tó ry c h p ra w o lo k a lo w e ta k n ak a z u je .
O k ó ln ik M in istra G o sp o d ark i K o m u n aln ej i M ieszkaniow ej za w ierając y in s tr u k c ję do p ra w a lokalow ego (Dz. U rz. M in. G K z 1959 r. N r 12, poz. 76) n a k a z u je organom do s p ra w lokalow ych d o sta rc za ć pom ieszczeń zastępczych osobom „ p rz e k w a te ro w a n y m ” n a p o d sta w ie w y ro k ó w sądow ych z w y ją tk ie m w ypadków , w k tó ry c h e k sm isja n a s tę p u je z lo k a lu nie p odlegającego p ra w u lokalo w em u n a p o d sta w ie a rt. 1 p ra w a lokalow ego.
P oza tym m ie sz k an ia zastępcze m uszą być z reg u ły d ostarczone osobom, k tó ry m n ak a z a n o opróżnić m ieszkanie służbow e; w w y p a d k u ta k im m ie sz k an ie to w sk a z u je (i dostarcza) p rac o d aw ca (zakład pracy) osoby za jm u jąc ej m ieszkanie służbow e (a rt. 6, 8 i 10 ro zp o rzą d zen ia R ad y M in istró w z 25.111.1959 r. — Dz. U. N r 24, poz. 152).
M ieszk an ia zastępcze m uszą być d ostarczone p rze z o rg an do sp ra w lokalow ych osobom u su w an y m z b u d y n k ó w p odległych ro zb ió rce lu b zagrożonych z a w a le n ie m (§ 2 ust. 2 i § 6 rozp. M in. Gosp. K om . i M ieszk. z 16.V.1959 r. — Dz. U. N r 33, poz. 197). M ieszkania zastępcze m u szą być ta k ż e d ostarczone osobom z a j m u ją cy m m ie sz k an ia w dom ach je d n o ro d zin n y ch , gdy m ieszk an ie to chce objąć w łaściciel dom u; m ie sz k an ia zastępczego d o sta rc za w ów czas w łaściciel, k tó ry też ponosi k o szty p rze p ro w ad z k i (art. 9 i n a s tę p n e u sta w y o w yłączeniu spod p u blicznej g o sp o d a rk i lo k a la m i dom ów je d n o ro d z in n y ch lu b lo k a li w dom ach sp ó ł d zieln i m ieszk an io w y ch — Dz. U. z 1962 r. N r 47, poz. 228).
M ieszkanie zastępcze lu b pom ieszczenie zastępcze m u si te ż być w reszcie do sta rc zo n e p rze z osobę, k tó ra złożyła w niosek o ek sm isję z lo k a lu zn ajd u jąceg o się w m iejscow ości, gdzie n ie zo stała w p ro w a d zo n a p u b lic zn a g o sp o d a rk a lo k a la m i (art. 78 ust. 2 p ra w a lokalow ego). K iedy, tj. w ja k ic h w y p ad k a ch , m a być d o s ta r czony lo k a l zastępczy, a w ja k ic h pom ieszczenie zastępcze — tego ten przep is nie podaje. Z w y jątk o w o ści tego obow iązku, k tó ry obciąża w y n ajm u jąc eg o , ,volno w nosić, że od jego u z n a n ia i od jego m ożliw ości zależy, czy dostarczyć lokal, czy te ż pom ieszczenie zastępcze. D łużnik, tj. ek sm ito w a n y , n ie m a tu p ra w a w y b o ru , g dyż w ym ien io n y p rze p is nie je s t p rzep isem p ra w a p ry w a tn e g o . O bow iązek do sta rc z e n ia p rz e z w y n ajm u jąc eg o lo k a lu lu b pom ieszczenia zastępczego n ajem c y zobow iązanego do opró żn ien ia m ieszk an ia nie w y n ik a z p ra w a cyw ilnego, gdyż p ra w o cy w iln e ta k ieg o p rze p isu nie zaw iera.
O bow iązek o m a w ian y m a zatem c h a ra k te r p u b lic zn o p raw n y , n arz u co n y zaś sto su n k o m p ry w a tn y m je s t ty lk o dow odem in g e ro w a n ia p ra w a ad m in istra cy jn e g o w 5 P o w o łan y w y żej o k ó ln ik M in. G ospodarki K o m u n aln ej i M ieszkaniow ej (in stru k c ja do p ra w a lokalow ego) o k reśla w p o d o b n y sposób lo k al i pom ieszczenie zastępcze w § 35.
№ 9 cm)
E gzekucjo d e c y zji i w y r o k ó w n a k a zu ją c y ch e ksm isję 39 s to s u n k i p ry w a tn o p ra w n e , je s t dow odem ro zszerzan ia się p ra w a a d m in istra c y j n eg o kosztem p ra w a p ry w a tn e g o . D o m in a cja p ra w a a d m in istra cy jn e g o , reg u lo w a n ie sto su n k ó w p ry w a tn o p ra w n y c h p rz e z p ra w o a d m in istra c y jn e p o stę p u je ju ż od d a w n a nap rzó d i znacznie ogranicza za k res sw obody um ów o raz n a rz u c a p ew n e jio rm y b ezw zględnie obow iązujące p ra w u p ry w a tn e m u i stosunkom p ry w a tn o p ra w n y m . J e s t to w y n ik ie m dbałości o in te re sy ogółu, k tó re m ogłyby być pow aż n i e n aru sz o n e p r z y zupełnej sw obodzie um ów . E k sm is ja bez za p e w n ie n ia ek sm i to w a n e m u d ac h u n a d g łow ą n ie ty lk o dotyczy b ezp o śred n io in te resó w e k sm ito w an e g o p rze z pozb aw ien ie go i jego rod zin y m ieszkania, ale ra z i n ad to uczucia o toczenia.W p a ń s tw ie socjalistycznym , w k tó ry m lu d zie p o w in n i sobie pom agać, u cho d z iło b y za rz e c z szczególnie ra ż ą c ą w y rz u ce n ie n a b r u k kogokolw iek p rz e z o rg a n p a ń s tw o w y .
Z d ru g ie j je d n a k stro n y u staw o d aw ca, w y d a ją c przep isy ch ro n ią ce in te re sy n a je m c y , s tra c ił zu p e łn ie z p o la w id ze n ia in te re s w y n ajm u jąc eg o , n ę k a n eg o czę s to i dręczonego do rozpaczy przez najem cę, k tó ry ro zzuchw alony ty m przepisem , a w o ln y od tro sk i w y szu k a n ia sobie m ie sz k an ia dokucza n iek ied y — m im o w y r o k u sądow ego — w jeszcze w ięk szy m sto p n iu w y n a jm u ją c e m u , zakłóca spokój je m u i in n y m najem com , niszczy p rze d m io t n a jm u , u p rz y k rz a i obrzydza życie •w łaścicielow i i sąsiadom . D o starczen ie m ie sz k a n ia w obecnych w a ru n k a c h m ie sz k an io w y c h nie je st ła tw e, a czasem je st w rę cz niem ożliw e, w y m ag a d ługich s ta r a ń , zachodów , dużej s tr a ty czasu, n iek ied y w y d atk ó w . T ym i sta ra n ia m i, s tra tą cz a s u itd. u sta w a obciąża nie najem cę, lecz w y n ajm u jąc eg o , k tó ry po długich p ro ce sac h , niszczących n e rw y i zdrow ie, s ta je z kolei przed now ym problem em : sz u k a n ia m ie sz k an ia dla najem cy . Do u d rę k z n a je m c ą p rzy łącza się w ięc d o d a t k o w a u d rę k a : chodzenie, szu k an ie m ie sz k an ia — n ie dla siebie zresztą, lecz dla ■tego, k to niszczy jego domy, zakłóca p o rzą d ek i spokój, zniew aża, a n a w e t b ije -właściciela. A n ajem c a, w o ln y od tro sk i o m ieszkanie, śm ieje się z w y ro k u sąd o w eg o i poczyna sobie jeszcze lepiej.
T rz eb a w ię c stw ierd zić w rezu ltacie, że przep is b io rąc y je d n o stro n n ie w o b ro n ę n ajem c ę k rzy w d zi w w ysokim sto p n iu w y n ajm u jąc eg o i działa w p ro st dem o r a liz u ją c o n a n ajem c ó w , a n a w e t n a społeczeństw o. D latego je ste m zdan ia, że p rze p is te n , o b arczający w y n ajm u jąc eg o — ja k o w ierzy ciela w eg zekucji — obo w ią z k ie m d o sta rc ze n ia lo k a lu lub pom ieszczenia zastępczego najem cy, pow inien t y ć zniesiony lu b w szerokim za k resie zm odyfikow any, gdyż działa szkodliw ie i s ta je się przy czy n ą zachęty do n ieszan o w an ia p ra w osób innych, a n ad to p o d w a ż a często praw o rząd n o ść, o słab ia za u fa n ie do p raw o rz ąd n o ści i do w ła d z p a ń stw o w y ch .
N ależy dodać, że p rze w id zia n e są je d n a k w y p ad k i, w k tó ry c h n ie m a obow iąz k u d o sta rc za n ia lo k a lu zastępczego, a ty lk o pom ieszczenia zastępczego. S ą też i t a k ie w y p ad k i, w k tó ry ch przy ek sm isji nie m a obow iązku d o sta rc za n ia n a w e t po m ieszczen ia zastępczego. T ak w ięc o do starczen iu pom ieszczenia zastępczego z a m ia s t lo k a lu zastępczego m ów i a rt. 48 p ra w a lokalow ego, a ta k ż e a rt. 51. Z treśc i a r ty k u łu 48 p ra w a lokalow ego w y n ik a, że np. palaczom c e n traln e g o o g rzew ania i dozorcom w b u d y n k ac h p ry w a tn y c h , k tó ry m nie p rzy słu g u je p raw o do m iesz k a n i a zastępczego w w y p ad k a ch w y m ien io n y ch w a rt. 33 ust. 3 p ra w a lo k a lo w e go, n ależy je d n a k w raz ie ek sm isji dać pom ieszczenie zastępcze. J e ś li chodzi o p a la c z y ce n traln e g o o g rzew an ia i dozorców, to a rt. 33 ust. 3 — stanow iąc, że w w a r u n k a c h w y m ie n io n y ch w ty m a rty k u le n ie należy się im m ie sz k an ie z a stę p c z e — używ a w y ra z u „m ieszk an ie", a nie „ lo k a l”. Je d n a k ż e o p ie ra ją c się n a
ogól-40
K a z i m i e r z D a n e kNr » 017)
n e j te n d e n c ji u sta w y n a le ż y p rzy ją ć, że u sta w a ro zu m ie tu p rze z m ie sz k an ie lo k al, a n ie pom ieszczenie w ogóle. W raz ie o p ró żn ien ia lo k alu , jeżeli p rzy d z iał n a te n lo k a l b y ł czasow y (art. 33 u st. 1 p ra w a lokalow ego) albo je że li p rzy d z iał u t r a cił w a ru n k i niezb ęd n e do u zy sk a n ia p rzy d z iału (art. 36 p ra w a lokalow ego), u s ta w a nie d a je w skazó w ek , czy w w y p a d k u e k sm isji (art. 48 p ra w a lokalow ego) n a leży dać e k sm ito w a n em u w ty c h w y p a d k a c h lo k a l zastępczy; w k ażd y m ra z ie p o m ieszczenie zastępcze m u si m u być dane.
T a k sam o n ależ y p o stą p ić w w y p a d k u opró żn ien ia (eksm isji) lo k a lu n a p o d s ta w ie w y ro k u sądow ego, gdy e k sm isja ta n ależy do w ła d z a d m in istra c y jn y c h (§29. p k t 6 in s tru k c ji M in istra G osp o d ark i K o m u n aln ej i M ieszkaniow ej).
N ato m iast w w y p a d k a c h ek sm isji z lo k alu , k tó ry n ie p odlega p ra w u lo k a lo w em u n a p o d sta w ie a r t. 1 u st. 2 p ra w a lokalow ego, n ie m a obow iązku p rz y d z ie la n ia an i lo k a lu , a n i pom ieszczenia zastępczego. D otyczy to w ięc p rze d e w sz y stk im ek sm isji z b u d y n k ó w gosp o d arstw ro ln y ch n ie p o d le g ają cy c h p o d a tk o w i od nieru ch o m o ści lu b zw olnionych od tego p o d a t k u 6 a położonych n a te re n ie g rom ad. D otyczy to ró w n ież e k s m isji z p e n s jo n a tó w i gospód w y n a jm o w a n y c h dzien n ie i w ogóle w szy stk ich w y m ien io n y ch w a rt. 1 p ra w a lokalow ego.
P rz y e k sm isji z m ie sz k an ia n a w si nie m a w ięc obow iązku d o starczen ia n a w e t pom ieszczenia zastępczego. O bow iązku tego n ie m a a n i o rg an do sp raw lo k a lo w ych 7, an i te ż w ierzy ciel, tj. osoba, k tó ra p ra g n ie p rze p ro w ad z ić ek sm isję (n a po d sta w ie w y ro k u sądow ego). N ależy odróżnić ściśle lo k a le n ie podleg ające p r a w u lo k alo w em u (art. 1 p r a w a lokalow ego) od lo k a li w m iejscow ościach, w k tó ry c h p u b lic zn a g o sp o d a rk a lo k a la m i n ie zo stała w p ro w a d zo n a (art. 61—63 p ra w a lo k a lowego). T ylko p rz y ek sm isji z lo k a li w m iejscow ościach, w k tó ry c h p u b lic z n a go sp o d a rk a lo k a la m i n ie zo stała w prow adzona, sto s u je się p rze p is a rt. 78 u st. i p ra w a lokalow ego, tj. lo k a l lu b pom ieszczenie zastępcze m uszą być dostarczo n e przez w nio sk o d aw cę (w ierzyciela) i w sk az an e p rze z o rg an do sp ra w lo k alo w y ch ek sm ito w a n em u , n a to m ia st n ie m a takiego obow iązku p rzy ek sm isji z lok ali, k tó re n ie p o d le g a ją p ra w u lo k alo w em u n a p o d sta w ie a rt. 1 p ra w a lokalow ego. N a leży z n ac isk iem p o d k reślić, że n ie m ożna stosow ać a n a lo g ii do ta k ic h w y p ad k ó w n a p o d sta w ie p rz e p isu a rt. 78 u st. 2 p ra w a lokalow ego. P rz e p is ten , dotyczący do sta rc z e n ia m ie sz k a n ia lu b pom ieszczenia zastępczego p rzez przeprow adzającego, eksm isję, je s t p rzep isem w y jątk o w y m , og ran iczający m w w ysokim sto p n iu p ra w o p ry w a tn e (art. 675 k o d ek su cyw ilnego). P rz e p isu w y jątk o w e g o zaś nie m ożna sto sow ać w drodze analogii. P oza ty m ta k ie rozum ienie p rz e p isu byłoby sprzeczne z g ram a ty cz n ą in te r p re ta c ją a rt. 78 ust. 2 p ra w a lokalow ego, k tó ry m ów i o m ie j scow ościach nie o b ję ty ch p u b lic zn ą g o sp o d ark ą lo k alam i, a nie o lo k a lac h nie podlegających p ra w u lo k a lo w em u (art. 1). D latego b łę d n a je s t p ra k ty k a k o m o r ników ż ą d ając y ch od w ierzycieli, k tó rzy d o m a g ają się ek sm isji z lo k a li w y m ie nionych w a rt. 1 p ra w a lokalow ego, d o starczen ia p rzez n ich ek sm ito w an em u m ie sz k an ia lu b pom ieszczenia zastępczego. A rg u m e n t p rzy ta cz an y w ta k ic h w y p a d kach przez k o m orników , że „n a ulicę n ie w y rz u ci ek sm ito w an eg o ”, nie je s t a rg u m e n tem p ra w n y m . D łu żn ik sam m usi się w y sta ra ć o m ieszk an ie i pow in ien to uczynić w czasie tr w a n ia p rocesu eksm isyjnego,' w czasie b ie g u te rm in u z a k re ślonego m u p rze z k o m o rn ik a do dobrow olnego opróżnienia. Je że li tego n ie u cz y ni, to sam p o w in ien ponieść s k u tk i sw ego za n ie d b an ia , k o m o rn ik zaś pow inien w ykonać w y ro k sądow y bez w zg lęd u n a położenie dłu żn ik a, gdyż tego w y m ag a p rzed e w szy stk im p raw o rz ąd n o ść i pow aga orzeczeń sądow ych.
• O p o d a tk u od nieruchom ości i o zw olnieniach od teg o p o d a tk u p a trz przy p is» k V
№ » (117) E g zeku cja d e c y zji t w y r o k ó w n a k a zu ją cy c h e k s m isję < r
K TO M A O B O W IĄ ZEK D O STA R C ZEN IA M IE SZ K A N IA ZA STĘPC ZEG O M ieszk an ia (lokalu) zastępczego lu b pom ieszczenia zastępczego d o sta rc za — i p rzy ek sm isji z dom ów p o d le g ają cy c h p ra w u lo kalow em u w m iejscow ościach, w k tó ry c h w prow adzono p u b lic zn ą g o sp o d ark ę lo k a lam i — o rgan do s p ra w lo k a low ych p rez y d iu m ra d y n aro d o w ej, k tó ry p rze p ro w ad z a ek sm isję (art. 48 p ra w a lokalow ego i § 29 p k t 6 in stru k c ji). W m iejscow ościach, w k tó ry c h n ie w p ro w a dzono pu b liczn ej gosp o d ark i lokalam i, d o starcza lo k a lu lub pom ieszczenia z a stę p czego ten, k to złożył w niosek o p rze p ro w ad z en ie eksm isji, a o rg an do sp ra w lo k a low ych w sk a z u je je d y n ie te n lo k a l lu b pom ieszczenie osobie ek sm ito w a n ej (art. 78: u st. 2 p r a w a lokalow ego).
P rz y ek sm isji z m ieszk an ia służbow ego lu b z m ie sz k an ia w dom u za k ła d o w ym , m ie sz k a n ia zastępczego d o sta rc za z a k ła d p ra c y te j osoby, k tó r a m a m ie sz k a n ie opróżnić (§ 9 i 10 ro zp o rzą d zen ia R ad y M in istró w — Dz. U. z 1959 r. N r 24, poz. 152). T am gdzie zakład p rac y nie m a obow iązku d o sta rc ze n ia m ie sz k a n ia zastępczego, obow iązek d o sta rc ze n ia lo k a lu lu b pom ieszczenia zastępczego p rzechodzi n a o rgan do sp raw lo k alo w y ch p rez y d iu m ra d y n aro d o w ej (§ 9 cyt. w yżej rozporządzenia). P rz y p rz e k w a te ro w a n iu (eksm isji) z pow odu zagrożenia b u d y n k u zaw aleniem lu b z pow odu przezn aczen ia b u d y n k u do rozbiórki, d o s ta r czenie lo k a lu lu b pom ieszczenia zastępczego należy do o rg an u do sp ra w lokalow ych p rez y d iu m r a d y n aro d o w ej (§ 2 ust. 2 i § 6 ust. 2 p k t 2 ro zp o rzą d zen ia M in. Gosp.. K o m u n aln ej i M ieszkaniow ej z 16.V.1959 r. — Dz. U. N r 33, poz. 197).
P rz y p rz e k w a te ro w a n iu z dom u jed n o ro d zin n eg o n a w n io sek w łaściciela, k tó ry chce w ty m dom u zam ieszkać, m ie sz k an ia zastępczego d ostarczyć p o w in ie n w łaściciel dom u jednorodzinnego lu b spółdzielnia, k tó ra złożyła w niosek o p rz e k w a te ro w a n ie dla u zy sk a n ia m ie sz k an ia d la sw ego członka (art. 9 u sta w y o w y łączen iu spod pu b liczn ej gosp o d ark i lo k a lam i dom ów je d n o ro d zin n y ch — je d n o lity te k s t: Dz. U. z 1962 r. N r 47, poz. 228). N ato m iast p rzy ek sm isji z dom u je d n o rodzinnego z pow odu np. w ypow ied zen ia um ow y, n ie p ła c e n ia czynszu, z a k łó c en ia spokoju itp., m ie sz k an ia zastępczego d o sta rc za organ do sp ra w lokalow ych, j e żeli dom , z k tó reg o ek sm isja m a nastąp ić, z n a jd u je się w m iejscow ości, w k tó r e j w prow adzono p u b lic zn ą gosp o d ark ę lo k alam i, chociaż dom je s t w y ję ty spod te j g o sp o d ark i (art. 77 p ra w a lokalow ego). Je że li n a to m ia st dom leży w m iejscow oś ci, w k tó re j p u blicznej gosp o d ark i lo k a la m i n ie w prow adzono, to m ie sz k an ia lu b pom ieszczenia zastępczego d o sta rc za w nioskodaw ca, tj. ten, k to złożył wniosek, o p rze p ro w a d z e n ie ek sm isji (art. 78 ust. 2 p r a w a lokalow ego).
SPO SÓ B PR ZEPR O W A D ZEN IA E G Z E K U C JI P o stęp o w an ie egzekucyjne k o m o rn ik a
Je ż e li ek sm isję p rze p ro w ad z a kom ornik, to sposób w y k o n a n ia nie budzi w ą t pliw ości. W y łan ia się ty lk o jedno zagad n ien ie zw iązane ściśle z ty m przepisem k o d ek su cyw ilnego, k tó ry d aje sądom p ra w o w yznaczenia te rm in u , do k tó reg o d łu żn ik m a opróżnić i oddać lo k al czy pom ieszczenie. Je że li są d sk o rz y sta ł z tego p rze p isu i w yznaczył d łu żnikow i te rm in do opuszczenia i w y d a n ia lo k a lu n p . do 2 m iesięcy, to zachodzi p y ta n ie, czy rów n ież w ta k ie j sy tu a cji k o m o rn ik m a obo w iąz ek w y zn a cz en ia te rm in u do dobrow olnego opróżnienia, o k tó ry m m ów i a rt. 1046 § 1 k.p.c.
4 2 K a z i m i e r z D a n e k Nr 9 (117) w iek za strze że n ia w u sta w ie . U sta w a nie p rze w id u je, b y w ta k ic h w y p ad k a ch kom o rn ik n ie m ia ł obow iązku w y znaczenia dłu żn ik o w i te rm in u do d o b ro w o ln e g o opróżnienia. P rz y oznaczaniu długości tego te rm in u k o m o rn ik pow inien w ziąć
pod uw agę fa k t, że sąd w yznaczył ju ż dłu żn ik o w i te rm in do opróżnienia. D latego te ż k o m o rn ik pow in ien w ty m w y p a d k u w yznaczyć dłu żn ik o w i te rm in k ró tk i.
W yznaczenie te rm in u do dobrow olnego o p ró żn ie n ia je s t czynnością ko m o rn ik a. "Gdyby w ięc te n te rm in w y d a ł się w ierzycielow i za długi, a d łużnikow i za k r ó t k i, to t a k jed en , ja k i d ru g i m oże w nieść sk a rg ę n a tę czynność k o m o rn ik a i d o m a g a ć się sk ró c e n ia lu b p rz e d łu ż e n ia te rm in u (art. 767 k.p.c.).
Postępowanie egzekucyjne organów administracyjnych
a) W ł a ś c i w o ś ć . Je że li opróżnienie lo k a lu m a n astąp ić w try b ie egzekucji a d m in is tra c y jn e j, to w łaściw e są do tego o rg an y do sp ra w lokalow ych m ia sta , (osiedla lu b g ro m ad y stosow nie do a rt. 77 p r. lokalow ego.
O dm iennie n o rm u je tę w łaściw ość a rt. 19 u sta w y o egzek. adm in., k tó ry u s ta n a w ia o rg an a m i eg zek u cy jn y m i w sp ra w a c h eg zek u cji o c h a ra k te rz e n ie p ien ięż n y m rzeczow o w łaściw e w ład ze a d m in istra c y jn e sto p n ia pow iatow ego (a w ięc p r e z y d ia p ow iatow ych r a d narodow ych), a w b r a k u ty c h o rganów — o rgan a d m i n is t r a c ji I in sta n c ji. P rz e p is zdan ia drugiego tego a rty k u łu u trz y m u je w mocy przep isy szczególne u sta n a w ia ją c e in n e o rg an y a d m in istra c ji o rg an am i eg zek u c y jn y m i. A rt. 170 u s ta w y o p o stę p o w an iu eg z ek u c y jn y m w a d m in istra c ji u tr z y m u je "W m ocy przepis a rt. 77 p ra w a lokalow ego, nie m oże w ięc być w ątpliw ości, że w sp ra w a c h o ek sm isję z lo k a lu w łaściw e są o rg an y prezy d ió w m iasta, osie d la , a n a w e t grom ady.
"W ykonawcą eg zek u cji je s t osoba, w yznaczona do p rze p ro w ad z en ia egzekucji, t j . u su n ię cia d łu ż n ik a z lo k a lu i od d an ia go u p ra w n io n e m u (art. 138 u sta w y ro egzek. adm .). O soba t a nazy w a się eg zek u to rem (art. 30 pow ołanej ustaw y). J e - :żeli eg zek u to r n ie został w yznaczony, to czynności egzekucyjne (eksm isję) p rz e p ro w a d z a o rg an egzekucyjny, tj. p rac o w n ik tego o rg an u a d m in istra cy jn e g o m ia- :sta, osiedla lu b g ro m ad y (art. 30 cyt. u sta w y i a rt. 77 p ra w a lokalow ego). Z aż a l e n ia n a p o sta n o w ien ia o rg an u egzekucyjnego (np. w w y p ad k a ch p rzew idzianych -w a rt. 33 u sta w y o egz. adm in.) ro zstrz y g a o rg an a d m in istra c ji p ań stw o w ej b e z p o śred n io w yższego sto p n ia ( a r t 77 u sta w y o eg zek u cji ad m in .; a rt. 126 i 110 § 2 k.p.a.).
b) T r y b p o s t ę p o w a n i a . P ra w o lo k alo w e zn a aż trz y ró żn e try b y p o stę p o w a n ia : je d e n o k reślo n y je s t w a rt. 48 p ra w a lokalow ego, d ru g i w a rt. 60 tego p r a w a , a trz e c i w a rt. 78. T rz e b a z góry zaznaczyć, że p ierw szy i trzeci try b p o s tę p o w a n ia je s t p rze p isan y tylk o fra g m e n ta ry c z n ie , za w iera tylk o je d n ą w sk az ó w k ę dotyczącą p o stę p o w an ia , n a to m ia st d ru g i try b p o stę p o w an ia , p rze w id zia n y w a r t . 60 p ra w a lokalow ego, je s t w całości o k reślony p rzez te n a rty k u ł.
T ry b p o stę p o w an ia p rze w id zia n y w a rt. 48 p ra w a lokalow ego polega n a tym , że o rg an do s p ra w lo k a lo w y ch w y d a je decyzję o o p różnieniu lo k a lu i w zyw a oso- Ibę z a jm u ją c ą te n lo k a l do o p różnienia go, z a k re śla ją c je j w ty m celu te rm in 14 dni. T e n tr y b p o stę p o w a n ia je s t p rze w id zia n y d la w y p ad k ó w opró żn ien ia c a łego lo k a lu , k tó ry m a "być opróżniony n a p o d sta w ie p rzepisów rozd ziału V p ra w a lo k alo w eg o . S ą to m ian o w icie n a s tę p u ją c e w y p a d k i: cofnięcia p rzy d z iału n a lo
k a l w raz ie u tr a ty w a ru n k ó w do jego u zy sk an ia (art. 36 w zw iązku z a rt. 32 p r a w a lokalow ego), w y p ad e k u p ły w u te rm in u , n a k tó ry p rzy d z iał został w y d an y ((art. 33 ust. 1 p r a w a lokalow ego), w re szc ie w y p a d e k p o sia d a n ia 2 m ieszkań (art. 29
N r 9 (117) E g zeku cja d e c y zji i w y r o k ó w n a ka zu ją cych e ksm isję 43
u st. 3 p r a w a lokalow ego).8 T ry b p o stę p o w an ia p rze w id zia n y w a rt. 48 p ra w a lo k alo w eg o uw ażam za część, za fra g m e n t p o stę p o w an ia egzekucyjnego, gdyż ju ż w ez w a n ie do opróżnienia z za k reśle n ie m te rm in u je s t częścią p o stę p o w an ia egze kucyjn eg o , je s t n ie ty lk o w stępem , ale p ierw szą czynnością eg z ek u c y jn ą (an alo g ia do p rz e p isu a r t. 1046 § 1 k .p .c .) .'
T ry b p o stę p o w an ia p rze w id zia n y w a rt. 78 ust. 1 p ra w a lokalow ego p olega n a w ez w a n iu d łu ż n ik a do dobrow olnego o p różnienia lokalu, p rz y czym opróżnienie przy m u so w e n ie m oże n astąp ić w cześniej niż po u p ły w ie 7 d n i od doręczenia w e z w a n ia do dobrow olnego opróżnienia. T en try b , a w łaściw ie fra g m e n t p o stę p o w a n ia p rze w id zia n y je s t dla w szy stk ich w y p ad k ó w ek sm isji p rze p ro w ad z an y c h n a p o d sta w ie zarów no decyzji w ła d z a d m in istra cy jn y c h , ja k i w y roków sądow ych, z tą je d n a k różnicą, że p rzy e k sm isji z lo k a lu n a p o d sta w ie rozd ziału V p ra w a lo k alo w eg o (p a trz w yżej) te rm in do o p różnienia m u si w ynosić 14 dni, w innych zaś w y p a d k a c h u sta w a n ie n a k a z u je w y zn a cz an ia te rm in u p rzy w ezw an iu , w p ro w a d z a ją c je d y n ie ograniczenie, że e k sm isja n ie m oże n a stą p ić w cześniej n iż po u p ły w ie 7 d n i od doręczenia w ez w a n ia do dobrow olnego opróżnienia.
O m aw ian y p rze p is dotyczy w y p ad k ó w ek sm isji n a p o d sta w ie decyzji w ładz ad m in istra c y jn y c h odnoszących się do u su n ię cia z części lo k a lu i in n y c h decyzji w y d a n y c h n ie n a p o d sta w ie ro zd z iału V p ra w a lokalow ego, lecz n a p o d sta w ie d e cyzji o p rz e k w a te ro w a n iu osób z lo k a li w m iejscow ościach, w k tó ry c h n ie w p ro w adzono p u blicznej gosp o d ark i lo k a lam i, celem p rz e k a z a n ia ty c h lo k ali urzędom , in sty tu c jo m itd., p o trze b u jąc y m n iezb ęd n ie ty c h lo k a li (art. 61 ust. 1 p k t 2 p ra w a lokalow ego), oraz decyzji o u su n ię ciu z m ie sz k an ia służbow ego (art. 64 p ra w a lo k alow ego i § 13 rozp. o m ie sz k an ia ch służbow ych).
N ato m iast w raz ie w d a rc ia się do lo k a lu lu b sam ow olnego zajęcia go w inny sposób (np. za zgodą najem cy, k tó ry opuszcza m ieszkanie) try b p o stę p o w an ia je s t p rzew id zian y w a rt. 60 p ra w a lokalow ego. O rgan do sp ra w lo kalow ych p rz e p ro w ad z a w ów czas ek sm isję w te n sposób, że u suw a bezzw łocznie sp raw cę z m ie szkania. N ie je s t w y m ag a n e w ta k ic h w y p a d k a c h an i u p rzed n ie w ezw anie, an i z a k re śle n ie te rm in u , a n i obow iązkow e w strz y m a n ie się z e k sm isją do u p ły w u p ew nego czasu. W ynika to z użycia p rzez u sta w ę słow a „bezzw łocznie” . Z tego n a k a zu bezzw łocznego p rze p ro w ad z en ia ek sm isji i bez zachow ania żadnych fo rm a ln o ś ci w y n ik a też, że p rzy ek sm isji n ie p o trze b a w ty c h w y p a d k a c h zach o w an ia p rz e pisów n a k a za n y ch p rzez u sta w ę o egzekucji a d m in istra c y jn e j (Dz. U. z 1966 r. N r 24). W szczególności nie m a po trzeb y w y sła n ia upo m n ien ia p rze d p rz y stą p ie n iem do ek sm isji (art. 14 § 1 ustaw y).
W k o n se k w e n cji nie p o trze b a też doręczenia p o sta n o w ien ia o w ez w a n iu do do brow olnego opróżnienia lokalu. N ato m iast rów nież i w ty c h w y p a d k a c h eg zek u to r m a o b o w ią z e k ' doręczenia ty tu łu w ykonaw czego, k tó ry m oże zaw ierać p o sta n o w ien ie o zastosow aniu śro d k a egzekucyjnego (art. 31 ustaw y). W każdym r a zie p o stan o w ien ie o zasto so w an iu śro d k a egzekucyjnego m usi być doręczone § 2 a rt. 31 ustaw y). T y tu ł w ykonaw czy p ow inien zaw ierać dan e w ym ienione w a rt. 26 u sta w y , m oże zaś być w y sta w io n y p rze z sam o rg an egzekucyjny (art. 25 § 2 ustaw y).
8 K o m e n ta to r praw a lokalow ego (p atrz. j . p r o k o p c z u k : P ra w o lokalow e) w ym ienia tak że in n e w y p ad k i, pow ołując się na a r t. 50 i 60 praw a lokalow ego. Osobiście u w ażam , że w y p ad k i te nie są o b jęte try b e m postępow ania przep isan y m w a r t. 48 p ra w a lokalow ego, gdyż nie sp e łn ia ją w szystkich w a ru n k ó w teg o a rty k u łu (np. n ie odnoszą się do opróżnie nia całego lo k alu , a ty lk o Jego części), n ato m iast a rt. 60 p raw a lokalow ego dotyczy zupełnie innego sta n u faktycznego.
44 K a z i m i e r z D a n e k Nr • (117>
E gzekutor m a obow iązek pouczenia eksm ito w an eg o o p rzy słu g u jąc y m m u p r a w ie w n ie sie n ia za rzu tó w p rzeciw ko eg zekucji (art. 31 § 1 ustaw y ) i o te rm in ie , do upły w u k tó reg o zarzu ty m ogą być w niesione. N ależy też p rzy ją ć, że w tym w y p ad k u p rz y słu g u je ek sm ito w an em u p ra w o w n ie sie n ia zarzu tó w (a rt. 33) i z a ż a le n ia (art. 33 § 3 ustaw y). W niesienie zarzu tó w n ie w strz y m u je egzekucji, ta k sa mo w n iesien ie z a ża le n ia (art. 34). W u zasad n io n y ch w y p a d k a c h egzekucję może w strzy m a ć o rg an egzekucyjny, eg zek u to r lu b o rgan pow ołany do ro z p a trz e n ia z a
żalen ia (art. 34). E k sm ito w a n em u nie m ożna odm ów ić p r a w a w n iesien ia z a rz u tó w lu b żażalenia, chociaż przyczyny, na k tó ry c h z a rz u ty m ożna oprzeć, są w tym w y p a d k u b ard z o ograniczone. O d p ad a w zupełności — ja k o p rzyczyna zarzu tó w — niedoręczenie upom nienia, poniew aż w ty m w y p a d k u ek sm isji upo m n ien ie n ic je st w y m ag a n e (p a trz w yżej).
Może się je d n a k zdarzyć, że ktoś, k to z a ją ł sam o w o ln ie lokal, u zy sk ał p r z y dział po za ję ciu sam ow olnym (na sk u te k p o d a n ia złożonego w cześniej), albo że np. o rgan eg zekucyjny w sw ej gorliw ości u su n ą ł eksm itow anego nie ty lk o z m ie sz k a n ia sam ow olnie zajętego, ale ta k ż e z lo k a lu położonego obok, k tó ry ek sm ito w a ny zajm ow ał p ra w n ie n a p o d sta w ie p rzy d z iału . W ty m w y p a d k u ek sm itow any m oże k o rzy sta ć z p rzepisów a rt. 32 p k t 1, 2 lu b p k t 3 ustaw y.
Je że li chodzi o d w a pozostałe try b y p o stę p o w an ia egzekucyjnego, tj. o try b y o k reślone w a r t. 48 i 78 p ra w a lokalow ego, to n a p y ta n ie , czy m a ją w ów czas z a stosow anie p rze p isy u sta w y o egzekucji a d m in istra c y jn e j dotyczące p o stę p o w an ia — n ależy odpow iedzieć tw ie rd z ąc o , z d ro b n y m ty lk o zastrzeżeniem . Z a strz eż en ie to dotyczy u pom nienia. P rz ep isy a rt. 48 i 78 p r a w a lokalow ego n a k a z u ją o rg a n o w i egzek u cy jn em u w ezw ać osobę obow iązaną do dobrow olnego opróżnienia. N a leży p rzy ją ć, że to w ez w a n ie sta n o w i upo m n ien ie i że ponow nego u p o m n ie n ia nie potrzeb a.
U sta w a w a rt. 14 § 1 p rz e w id u je zan iech an ie upo m n ien ia w w y p ad k ach , gdy przep isy ta k sta n o w ią . N ależy p rzy ją ć, że p rzy e k sm isji w y p ad e k ta k i zachodzi. D odatkow e upo m n ien ie po w ezw an iu do dobrow olnego o p różnienia w y d a je się zbędne i p rze cią g n ęło b y n ie p o trzeb n ie p o stę p o w a n ie .9 N ato m iast in n e przep isy postępow ania, ja k np. przep isy a rt. 31 i 140 u sta w y , p ow inny być stosow ane, gdyż a r t. 48 i 78 p r a w a lokalow ego n o rm u je p o stę p o w an ie ty lk o fra g m e n ta ry c z n ie — w p rz e c iw ie ń stw ie do a rt. 60 p ra w a lokalow ego, k tó ry , ja k ju ż zaznaczono w yżej, n o rm u je sposób p o stę p o w a n ia w y czerpująco.
N ależy jeszcze zastanow ić się n ad tym , ja k i je s t sto su n ek a rt. 140 u sta w y do art. 31 tej u staw y .
A rt. 140 u sta w y dotyczy czynności eg z ek u to ra przy ek sm isji z lo k alu , je s t w ięc przepisem szczególnym , gdy tym czasem przep is a rt. 31 u sta w y odnosi się do w sz y stk ich eg zek u cji p ro w ad zo n y ch w try b ie ad m in istra c y jn y m . A rt. 140 u sta w y n a k a z u je egzek u to ro w i doręczenie zobow iązanem u ty tu łu w ykonaw czego w odpisie i p o stan o w ien ie o w ez w a n iu do w y k o n a n ia obow iązku o p różnienia lo k alu , o k re ślonego w ty tu le w ykonaw czym , z zagrożeniem , że w raz ie n ie w y k o n a n ia obo w iązku zo stanie zastosow any śro d ek eg zekucyjny w celu opróżnienie lo k alu . N a to m iast a rt. 31 u sta w y n a k a z u je egzekutorow i n a d to doręczyć zobow iązanem u p o stan o w ien ie o za sto so w an iu śro d k a egzekucyjnego. W y n ik a z tego, że egzekutor p rzy ek sm isji pow in ien doręczyć ek sm ito w a n em u n ie tylk o odpis ty tu łu W yko
® In s tru k c ja M in. G ospodarki K o m u n aln ej z 4 sty c zn ia 1967 r. n a k az u je je d n a k w ez w ać d łu żn ik a do dobrow olnego opróżnienia. W ezw anie w ysto so w u je w ierzyciel (5 4 in stru k c ji). W ra zie n iezastosow ania się d łu żn ik a, w ezw anie w raz z dow odem doręczenia o trz y m u je eg ze k u to r, k tó ry w yznacza ponow ny te rm in do opróżnienia.
Nr i (117) E gzekucja d ecyzji i w y ro k ó w n a k a zu ją c y ch e ksm isją 45
naw czego z k la u z u lą o sk ie ro w a n iu ty tu łu do eg zekucji i p o sta n o w ien ie o za sto so w an iu śro d k a egzekucyjnego, ale ta k ż e p o s t a n o w i e n i e o w e z w a n i u d o w y k o n a n i a obow iązku opró żn ien ia lo k a lu z zagrożeniem , że w raz ie n ie w y k o n a n ia zostanie zastosow any śro d ek egzekucyjny.
Sądzę, że w y ra że n ie „p ostanow ienie o w ez w a n iu do w y k o n a n ia ” nie zostało u żyte w łaściw ie i że m oże ono zdezorientow ać zarów no o rgan egzekucyjny, ja k i eg z ek u to ra . N ależałoby raczej użyć sło w a „ a d n o ta c ja ”, ja k to o k re śla art. 67 k.p.a., a le a d n o ta c ji te j n ie doręczać, a ty lk o się n a n ią pow ołać. P o stan o w ie n ie w rozu m ien iu k.p.a. (art. 106 § 2) dotyczy poszczególnych zag ad n ień w y ła n ia ją cych się w to k u postępow ania, a nie ro zstrz y g ają cy c h o istocie sp raw y . T ak np. p o stan o w ien iem ro zstrz y g a się zagadnienie, czy zaw iesić p o stęp o w an ie ad m in i stra c y jn e (art. 90 k.p.a.), czy p rzyw rócić te rm in uchybiony (art. 55 k.p.a.). N a to m ia st w ezw an ie do w y k o n an ia obow iązku o p różnienia lo k a lu n ie ro zstrz y g a ż a d -' nego za g ad n ien ia; je s t ono zarządzeniem , czynnością a d m in istra c y jn ą n ie będącą an i decyzją, an i postanow ieniem . S tw ierd ze n ie w y d a n ia i do ręczen ia ta k ieg o z a rzą d zen ia n ie w y m ag a sp isan ia p ro to k o łu (art. 62 k.p.a.); w y sta rc z a in n e u trw a le nie n a p iśm ie te j czynności, tj. w y sła n ie w ez w a n ia do dobrow olnego opróżnienia i dow ód doręczenia tego w ezw ania.
M oim zdaniem n a w e t ad n o tac ja, o k tó re j m ów i a rt. 67 k.p.a., je s t zbyteczna, jeżeli doręczenie w ez w a n ia do o p różnienia z n a jd u je się w a k ta c h (zdanie o s ta t n ie a rt. 62 k.p.a.). Z ty c h pow odów uw ażam w a ru n e k o k a z a n ia p o sta n o w ien ia 0 w ez w a n iu do w y k o n a n ia obow iązku o p ró żn ien ia za zbyteczny p ro lege fe re n d a p oniew aż p rze p is te n m a c h a ra k te r raczej b iu ro k ra ty c z n y ; je s t on zbędny, gdyż ek sm ito w a n y o trzy m a z reg u ły ta k ie w ezw anie i m a w iadom ość o tym , że organ w ez w a ł go do opróżnienia. G dyby je d n a k nie doręczono m u takiego w ezw ania 1 n ie m ia ł o nim w iadom ości, to w ty m w y p a d k u p rzy słu g u je m u p raw o w n ie sie n ia zarzu tó w p rzeciw egzekucji, ta k ja k b y n ie doręczono m u u p o m n ien ia (art. 32 p k t 6 u sta w y o egz. adm in.).
Pow yższy śro d ek (i ew e n tu a ln e zażalenie w raz ie n ie u w z g lę d n ien ia zarzutów ) p rz y słu g u je ek sm ito w an em u n a w e t w ted y , gdy eg zek u to r doręczył m u p o sta n o w ienie o w ez w a n iu , jeżeli ek sm ito w an y w ezw an ia tego n ie o trzy m ał n p . z pow o d u w y jaz d u , p o b y tu w szpitalu, służby w ojskow ej, oraz chociażby doręczenie w e zw an ia w fo rm ie zastępczej było p raw id ło w e z p u n k tu w id ze n ia p rzepisów p ro cesow ych (art. 40 i 41 k.p.a.).
E g ze k u to r p rzy p rz e p ro w ad z an iu ek sm isji m a liczne obow iązki: pow inien do ręczyć ek sm ito w a n em u odpis ty tu łu w ykonaw czego, k tó ry m usi być za o p atrz o n y k la u z u lą o rg an u a d m in istra cy jn e g o o sk ie ro w a n iu ty tu łu do egzekucji, a gdy chodzi o w y ro k sądow y, to te n że w y ro k op atrzo n y k la u z u lą w yk o n aln o ści; egze k u to r m u si też doręczyć ek sm ito w an em u p o stan o w ien ie o zastosow aniu śro d k a egzekucyjnego (art. 31 § 1 i § 2 ust. o egzek. adm in.). M a on rów nież obow iązek pouczyć ek sm itow anego o p ra w ie w n iesien ia zarzu tó w p rzeciw eg zekucji i o t e r m inie, w ja k im z a rzu ty m ogą być w niesio n e (art. 32). E gzekutor m oże te ż ro z strzy g n ą ć zagadnienie, czy w obec zarzu tó w w niesionych p rzez eksm itow anego m ożna w strzy m a ć p o stę p o w an ia (art. 34). Po co w ięc w k ła d a ć jeszcze n a niego obow iązek doręczenia p o sta n o w ien ia o w ez w a n iu do w y k o n an ia . Czy w ezw anie do w y k o n a n ia będzie u ję te w fo rm ę p o sta n o w ie n ia (niew łaściw ą), czy te ż w fo rm ę a d n o ta c ji albo czy doręczenie w ezw an ia do opróżnienia będzie w idoczne z dow o du doręczenia — zaw sze ek sm ito w a n em u p rzy słu g u je p raw o w n iesien ia zarzu tó w n a p o d sta w ie a rt. 32 u sta w y o eg zekucji a d m in istra c y jn e j, jeżeli m u w ez w a n ia nie do ręczo n o albo jeżeli o nim nie w iedział. Je że li zaś w ied ział o tym w ezw aniu, to
46 J a n P a l a t y f t s k l Nr 9 (117>
p o sta n o w ien ie o w ez w a n iu je s t zbyteczne, zw iększa ono bow iem ty lk o n ie p o trz e b n ie czynności o rg an u egzekucyjnego. P o n iew aż je d n a k przep is te n obow iązu je , w ięc o rg an y eg z ek u c y jn e po w in n y stosow ać się do niego. S ądzę je d n a k , że- w przyszłości p rze p is te n p ow inien być uchylony.
Z inn y ch p rze p isó w dotyczących ek sm isji p rze p ro w ad z an e j p rze z o rg an a d m i n is tra c ji n a le ż y zw rócić u w ag ę n a p rze p is a rt. 144 u sta w y o egzekucji a d m in is tra c y jn ej, k tó ry n a d a je o rganow i eg z ek u c y jn e m u p ra w o sprzedaży ruchom ości e k s m ito w an eg o u su n ię ty c h z lo k a lu i oddan y ch n a przech o w an ie lu b skład, je ż e li k o szty p rz e c h o w a n ia m o g ą p rzew yższyć w a rto ść rzeczy. S p rzed aż o dbyw a się w e d łu g zasad sp rzed aży eg z ek u c y jn e j ruchom ości p o d an y c h w a rt. 103 i 104 u sta w y o egzek. adm in. N ato m iast p rz y eg zekucji p rze p ro w ad z o n ej przez k o m o rn ik a sp rze d aż ruchom ości zarząd z a sąd, gdy d łu ż n ik n ie odbierze ruchom ości u su n ię ty c h z lo k a lu i oddan y ch n a przechow anie. K oszty p rz e ch o w an ia i w arto ść rz e czy nie m a ją znaczenia; w a ru n k ie m za rząd z en ia sp rze d aż y je s t ty lk o n ie o d e b ra n ie rzeczy p rze z d łu ż n ik a m im o w ez w a n ia dozorcy do o d eb ran ia. S ąd p rze d za rząd zen iem sprzedaży pow in ien je d n a k p rze słu ch a ć d łu ż n ik a, a sprzedaż zarządza nie z urzędu, lecz n a w niosek dozorcy, gdy tym czasem p rz y eg zekucji a d m in is tra cy jn ej (ek sm isji p rze p ro w ad z o n ej p rzez o rg a n a d m in istra c ji) sp rze d aż m oże b y 6 zarządzona z u rz ę d u i b e z p rz e słu c h a n ia dłu żn ik a.
JAN PALATYŃSKI
W bardzo ważnej sprawie
P ro b le m a ty k a poru szo n a przez a u to ra m a szerszy a sp e k t, gdyż dotyczy w ró w n ej mierze- sp ra w cyw ilnych, a p rzed e w szystkich w spół d ziałan ia a d w o k a tu ry „w zak resie o ch ro n y po rz ą d k u p raw n eg o P o lsk iej R zeczypospolitej L u d o w e j” (art. 2 u. o u.a.).
Ja k o jed e n ze w spółczynników w y m iaru sp raw iedliw ości a d w o k a tu ra p rag n ie sw oje obo w iązki w y k o n y w ać e fek ty w n ie, k o rz y stać ze sw ych u p ra w n ie ń w p e łn i, n ie u n ik a ją c też ciążącej n a n iej odpow iedzialności. T en k a p ita ln y p ro b lem re d a k c ja zam ierza poddać szerszej d y sk u sji i u p rzejm ie zaprasza C zytel n ik ó w do w ypow iedzi.
Redakcja-U sta w a z d n ia 27.XI.1961 r. o zm ianie p rzepisów po stęp o w an ia k arn e g o o g ra n iczyła w y d a tn ie w łaściw ość rzeczow ą sądów w ojew ódzkich, przenosząc znaczną część s p ra w ro zp o z n aw an y c h w edług p rzep isó w dotychczasow ych w p ie rw sz ej in sta n c ji w y łącznie p rzez sądy w ojew ódzkie — do w łaściw ości sądów p o w iato w ych.
