Zawody przyszłości w Wielkopolsce. Abstrakt z badań
Rynek pracy ulega ciągłym zmianom – ekonomicznym, społecznym oraz technologicznym. Niektóre zawody „znikają” z rynku, natomiast na inne rośnie zapotrzebowanie. Brak systematycznie opracowywanych prognoz dotyczących popytu na pracę utrudnia przewidywanie zmian na rynku pracy oraz projektowanie kierunków kształcenia. Analiza oraz wnioski z badań pozwolą uzyskać dokładny obraz niedopasowań na wielkopolskim rynku pracy, będą skutecznym narzędziem słuŜącym nie tylko walce z bezrobociem, ale przede wszystkim pomagającym ustalić dobrze rokujące kierunki kształcenia.
Wypracowane narzędzia umoŜliwią pracownikom Powiatowych Urzędów Pracy i Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Poznaniu prognozowanie zmian zachodzących na lokalnym i regionalnym rynku pracy, dostarczenie aktualnej oceny sytuacji na rynku pracy oraz szczegółowej metodologii i narzędzi do sporządzania analiz w kolejnych latach.
W ramach projektu zostały przeprowadzone:
diagnozy wojewódzkiego i powiatowych rynków pracy – na podstawie informacji statystycznej;
modele prognostyczne bezrobocia;
badania ankietowe 5000 firm w Wielkopolsce, mające na celu zmniejszenie luki informacyjnej na temat oczekiwań pracodawców.
Odpowiedzi udzielone przez przedsiębiorców były podstawą do stworzenia spójnego i kompletnego źródła informacji o potrzebach wielkopolskiego rynku pracy. NiezaleŜne badanie dostarczyło informacji, które posłuŜą do prognozowania popytu na pracę oraz określenia najczęściej poŜądanych przez pracodawców kwalifikacji i umiejętności pracowników.
I Zmiany zatrudnienia w Poznaniu i powiecie poznańskim
Wykres: Zmiany zatrudnienia w badanych podmiotach w ostatnim roku
Zmiany zatrudnienia w ostatnim roku
20,61%
26,20%
9,63% 12,31%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
firmy zw alniające pracow ników
firmy przyjmujące pracow ników
% zw olnionych w ogóle zatrudnionych
% now oprzyjętych w ogóle zatrudnionych
Pracodawcy w Poznaniu i powiecie poznańskim planują zdecydowanie więcej przyjęć niŜ zwolnień. Widać tu wyraźnie przewagę dobrych nastrojów – 38,25% przedsiębiorstw planuje zwiększyć zatrudnienie, podczas gdy redukcja przewidziana jest w 4,01% firm.
Jednocześnie moŜna stwierdzić, iŜ 0,56% planowanych zmian zatrudnienia stanowić będą zwolnienia, natomiast 0,66% - przyjęcia. Na podstawie wyników badań moŜna takŜe prognozować, iŜ zatrudnienie w Poznaniu i powiecie poznańskim wzrośnie o ok. 0,1%.
PLANOWANE ZWOLNIENIA
Grupa zawodowa % planowanych
zwolnień
modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 37,13
kierowcy i operatorzy pojazdów 7,63
górnicy i robotnicy budowlani 7,45
robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni 7,28
pracownicy usług osobistych i ochrony 5,12
pracownicy obrotu pienięŜnego i obsługi klientów 4,35
pracownicy pozostałych specjalności 3,91
pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach 3,82 robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 3,55 specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 3,45
specjaliści szkolnictwa 2,67
operatorzy i monterzy maszyn 2,24
pozostali specjaliści 1,14
średni personel techniczny 1,14
rob.zaw. precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów galanter 1,10
PLANOWANE PRZYJĘCIA
Grupa zawodowa
% planowanych
przyjęć
pracownicy pozostałych specjalności 14,47
górnicy i robotnicy budowlani 12,42
modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 10,19
pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 9,48
robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 8,85
pozostali specjaliści 7,49
pracownicy obsługi biurowej 6,06
pracownicy usług osobistych i ochrony 5,42
pracownicy obrotu pienięŜnego i obsługi klientów 3,21
operatorzy i monterzy maszyn 3,20
kierowcy i operatorzy pojazdów 3,06
średni personel techniczny 2,59
specjaliści szkolnictwa 2,50
średni personel w zakresie nauk biolog. i ochrony zdrowia 2,25 robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, bud.i transp 2,14
II Popyt na pracę
W Poznaniu i powiecie poznańskim większość pracodawców nie ma problemów ze znalezieniem nowego pracownika. W przeprowadzonym badaniu trudności zgłosiło jedynie ok. 10%
pracodawców, którzy jako główną przyczynę podali brak kandydatów o odpowiednich kwalifikacjach (77,9% pracodawców) i doświadczeniu (67,6%). Ponadto trudności te spowodowane były równieŜ zbyt wysokimi oczekiwaniami płacowymi (41,3% pracodawców) oraz zbyt wysokimi kosztami pozapłacowymi (22,9% pracodawców).
Mniej niŜ 10% pracodawców zwróciło uwagę na niechęć pracownika do zbyt dalekich dojazdów do miejsca pracy, trudne warunki pracy, niedostateczna liczbę godzin pracy oraz nieefektywne działania biura pośrednictwa pracy. W chwili badania 9,9% przedsiębiorstw zadeklarowało posiadanie wolnych miejsc pracy.
III Najbardziej poszukiwani pracownicy
Zawodami, w przypadku których pracodawcy napotkali na trudności ze znalezieniem pracowników, były głównie zawody, w których obecnie zatrudnienie jest znaczne – sprzedawcy i demonstratorzy, krawcy i kapelusznicy, fryzjerzy, kosmetyczki i pokrewni, pośrednicy w obrocie nieruchomościami, inŜynierowie budownictwa i inŜynierii środowiska, monterzy instalacji i urządzeń sanitarnych oraz spawacze i pokrewni. Oferowane dla tych zawodów przeciętne wynagrodzenie
Zawód
% w ogóle poszukiwanych
zawodów
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto
Sprzedawcy i demonstratorzy 15,5% 1 115,16
Krawcy, kapelusznicy i pokrewni 13,3% 896,36
Fryzjerzy, kosmetyczki i
pokrewni 9,6% 912,50
Pośrednicy w obrocie
nieruchomościami 4,8% 875,00
InŜynierowie budownictwa i
inŜynierii środowiska 3,3% 1 822,50
Monterzy instalacji i urządzeń
sanitarnych 3,1% 2 500,00
Spawacze i pokrewni 3,1% 1 799,43
Analiza dokonanych i planowanych zmian zatrudnienia pokazuje, Ŝe w najbliŜszym czasie zmianie ulegnie trend wzrostowy roku ubiegłego. Pracodawcy planują zmiany zatrudnienia w innych zawodach niŜ te, których dotyczyły obowiązujące trendy.
Dotychczas więcej przyjęć niŜ zwolnień odnotowano w przypadku zawodów: sprzedawcy i demonstratorzy, agenci do spraw sprzedaŜy (handlowcy), robotnicy budowy dróg i pokrewni, maszyniści maszyn drukujących, inŜynierowie budownictwa i inŜynierii środowiska, gospodarze budynków, specjaliści do spraw finansowych oraz inne, gdzie róŜnica między zwolnieniami a przyjęciami nie była znacząca.
Z kolei więcej pracowników zwalniano niŜ zatrudniano w zawodach: fotografowie i operatorzy urządzeń do rejestracji obrazu i dźwięku, elektromonterzy, monterzy elektronicy oraz mechanicy precyzyjni.
Liczba planowanych przyjęć w największych stopniu przekracza liczbę planowanych zwolnień wśród: kierowników działów zaopatrzenia i dystrybucji (ok. 21 osób), elektryków budowlanych i im pokrewnych (ok. 20 osób), przewodników turystycznych i pilotów wycieczek (ok. 18 osób), asystentów i techników dentystycznych (15 osób), elektromechaników (13 osób) oraz operatorów maszyn i urządzeń przetwórstwa kawy, herbaty (11 osób). Podobna sytuacja, choć na mniejszą skalę, wystąpi m.in. w przypadku operatorów urządzeń do produkcji papieru, maszyn i urządzeń do produkcji betonu oraz posadzkarzy i im pokrewnych.
W Poznaniu i powiecie poznańskim największe przyrosty zatrudnienia przewiduje się w grupie zawodowej: operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych (26,60%), a następnie nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy (24,41%), pracownicy obrotu pienięŜnego i obsługi klientów (19,20%) oraz górnicy i robotnicy budowlani (18,57%).
Grupa zawodowa
Planowane przyjęcia netto jako % zatrudnionych
obecnie operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 26,60%
nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy 24,41%
pracownicy obrotu pienięŜnego i obsługi klientów 19,20%
górnicy i robotnicy budowlani 18,57%
robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 10,99%
pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 10,33%
pozostali specjaliści 6,92%
rob.zaw. precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów
galanter 5,90%
średni personel techniczny 5,61%
pracownicy pozostałych specjalności 4,71%
robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, bud.i transp 4,59%
modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 4,30%
średni personel w zakresie nauk biolog. i ochrony zdrowia 3,95%
operatorzy i monterzy maszyn 3,83%
pracownicy obsługi biurowej 3,69%
pracownicy usług osobistych i ochrony 2,81%
specjaliści szkolnictwa 2,57%
specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 2,42%
specjaliści nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia 2,40%
kierowcy i operatorzy pojazdów 1,87%
pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach 0,76%
kierownicy duŜych i średnich organizacji 0,33%
kierownicy małych przedsiębiorstw 0,00%
ogrodnicy 0,00%
IV
Wnioski ogólne:1. Ogólna sytuacja na rynku pracy wydaje się być stabilna. W okresie ostatnich dwunastu miesięcy ogólna liczba nowozatrudnionych pracowników przewyŜszała liczbę zwalnianych we wszystkich branŜach. Tendencja ta najprawdopodobniej utrzyma się w kolejnym roku.
2. Obecni pracownicy przedsiębiorstw w Poznaniu i powiecie poznańskim to w większości ludzie w wieku od 25 do 44 lat, charakteryzujący się mobilnością i elastycznością zawodową.
Wśród form zatrudnienia przewaŜa stała umowa o pracę w pełnym wymiarze, choć daje się zauwaŜyć proces przechodzenia do form bardziej elastycznych.
3. Najgorzej zarabiającą grupą zawodową w Poznaniu i powiecie poznańskim są sprzedawcy oraz pracownicy usług ochrony, najlepiej zarabiającą – ekonomiści.
4. Największa rotacja miała miejsce w przypadku następujących grup zawodowych:
pracownicy pozostałych specjalności, modelki, sprzedawcy i demonstratorzy, pracownicy usług osobistych i ochrony, kierowcy i operatorzy pojazdów oraz pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy.
5. W najbliŜszym czasie wzrostu zatrudnienia moŜemy spodziewać się w podmiotach prowadzących działalność gospodarczą w branŜy produkcyjnej oraz usługowej.
6. Największy wzrost zapotrzebowania na pracowników przewiduje się w zawodach:
sprzedawcy i demonstratorzy, handlowcy, malarze budowlani oraz magazynierzy.
7. Największe zwolnienia planowane są w zawodach: sprzedawcy i demonstratorzy.
8. Większość pracodawców Poznania i powiatu poznańskiego nie ma problemów ze znalezieniem pracowników. Jeśli jakieś trudności pojawiają się, ich główną przyczyną jest brak kandydatów o odpowiednich kwalifikacjach i doświadczeniu. Największe trudności występują ze znalezieniem sprzedawców i demonstratorów, krawców i kapeluszników i im pokrewnych.
9. Popyt dotyczy w szczególności sprzedawców oraz handlowców. Z kolei do zawodów najlepiej rokujących naleŜą następujące profesje: kierownicy działów zaopatrzenia i dystrybucji, elektrycy budowlani i pokrewni, przewodnicy turystyczni i piloci wycieczek oraz asystenci i technicy dentystyczni.
10. Największe redukcje zatrudnienia miały miejsce wśród fotografów i operatorów urządzeń do rejestracji obrazu i dźwięku oraz elektromonterów.