Wymagania edukacyjne z chemii w klasie I
kształcenie ogólne w zakresie podstawowym, 1 godzina tygodniowo
Program nauczania: DKOS-4015-46/02
Podręcznik: „Chemia ogólna i nieorganiczna. Kształcenie ogólne w zakresie podstawowym” Wydawnictwo Nowa Era
Dopuszczająca Dostateczna Dobra Bardzo dobra
DZIAŁ I: Budowa atomu
Uczeń musi umieć:
-definiować izotop, - opisać izotopy wodoru, - opisać promieniowanie α i β, - opisać model budowy atomu wg Bohra
- wyjaśnić pojęcia orbitalu atomowego, - rozpoznawać kształty orbitali s i p, -wskazać położenie bloków s, p i d w układzie okresowym
Uczeń musi umieć:
- obliczać liczbę cząstek elementarnych atomu,
- opisać zastosowania nuklidów promieniotwórczych,
- wyjaśnić pojęcie wzbudzenia atomu i energii jonizacji
- różnicować orbitale 1s i 2s oraz 2s i 2p,
- określać strukturę chmury elektronowej (dla 4 powłok),
- wykorzystać przynależność do bloku w celu zapisania konfiguracji
elektronowej powłoki walencyjnej atomu
Uczeń musi umieć:
- wyjaśnić, na czym polegają promieniowanie α i β,
- posługiwać się czasem połowicznego rozpadu,
- stosować zakaz Pauliego
- zapisać konfigurację elektronową pierwiastków o l. at. 1-22 ,
- stosować regułę Hunda dla konfiguracji elektronowej powłoki walencyjnej,
- stosować schemat ukośnika do zapisu konfiguracji pierwiastków grup głównych
Uczeń musi umieć:
- uzupełnić równania przemian α i β - posługiwać się pojęciami wzbudzenia atomu i energii jonizacji,
- wyjaśnić, że elektron jest cząstką, z której ruchem związana jest fala elektromagnetyczna,
-wyjaśnić sens zasady
nieoznaczoności Heisenberga, - zapisać różnymi sposobami
konfigurację elektronową pierwiastków grup głównych,
- zapisać konfigurację dla pierwiastków bloku d okresu 4
DZIAŁ II: Układ okresowy pierwiastków chemicznych
Uczeń musi umieć:
- określać pojęcie elektroujemności, - określać jak zmienia się promień atomu i jonu w układzie okresowym, - wymienić rodzaje wiązań,
interpretować pojęcie polarności
Uczeń musi umieć:
- ustalić zależność pomiędzy strukturą powłoki walencyjnej, a położeniem pierwiastka w układzie,
- określić jak zmienia się promień jonów w stosunku do atomu,
- opisać sposób powstawania wiązań w atomach,
- określić wiązanie w danej cząsteczce,
- określić typ wiązania π i σ, - określać kierunek polaryzacji, - rozróżniać rodzaje sieci
Uczeń musi umieć:
- posługiwać się skalą elektroujemności,
- wyjaśnić związek między elektroujemnością a tendencją do tworzenia kationów i anionów,
- zapisać konfigurację atomu w postaci wzoru Lewisa,
- zapisać wzory prostych cząsteczek wzorami Lewisa przy podanym wzorze sumarycznym,
- wyjaśnić różnicę w sposobie tworzenia wiązań π i σ,
Uczeń musi umieć:
- przewidywać polarność cząsteczki na podstawie analizy jej budowy,
- wiązać informacje dotyczące energii jonizacji powinowactwa elektronowego z wielkością elektroujemności,
- proponować wzory sumaryczne i elektronowe cząsteczek zbudowanych z 2 pierwiastków,
- uzasadnić polarność cząsteczki, - proponować właściwości pierwiastka lub cząsteczki na podstawie budowy elektronowej
krystalicznych uwzględniające typ
wiązań w sieci - określić warunki tworzenia się wiązania wodorowego
DZIAŁ III: Systematyka związków nieorganicznych
Uczeń musi umieć:
- określić: przemianę fizyczną i chemiczną, pojęcie związku i mieszaniny
-dzielić substancje na związki i mieszaniny,
- nazwać podany tlenek, kwas, wodorotlenek, sól,
- podać przykłady wodorotlenków, tlenków, kwasów (tlenowych i beztlenowych)i soli,
- rozróżniać pojęcia wodorotlenek zasada,
- wymienić wskaźniki zasadowe i kwasowe
Uczeń musi umieć:
- wskazać różnice pomiędzy
mieszaniną a związkiem chemicznym, - opisać sposoby rozdzielania
mieszanin,
- z nazwy napisać wzór sumaryczny tlenku, wodorotlenku, kwasu i soli, - pisać równania reakcji otrzymywania tlenków, wodorotlenków, kwasów i soli,
- nazwać podany tlenek, wodorotlenek, kwas, sól, - określić typ reakcji chemicznej
Uczeń musi umieć:
- rozdzielić mieszaninę zgodnie z instrukcją,
- wykonać zgodnie z instrukcją
doświadczenie pozwalające sprawdzić właściwości fizyczne i chemiczne tlenków, wodorotlenków, kwasów i soli,
- wykonać zgodnie z instrukcją doświadczenie otrzymywania tlenków, wodorotlenków kwasów i soli
- pisać równania reakcji ilustrujące właściwości chemiczne omawianych grup związków nieorganicznych, - podać przykłady tlenków o określonym charakterze chemicznym
Uczeń musi umieć:
- określać kryteria przynależności roztworu do danego typu,
- dobierać metodę rozdzielania mieszanin,
- projektować doświadczenie sprawdzające właściwości fizyczne i chemiczne omawianych grup związków nieorganicznych, - projektować doświadczenia
otrzymywania tlenków, wodorotlenków, kwasów i soli
- określać charakter chemiczny amoniaku,
- zapisać równanie reakcji zachodzące w wodzie amoniakalnej
DZIAŁ IV: Równania reakcji chemicznych – podstawy obliczeń chemicznych
Uczeń musi umieć:
- wyjaśnić pojęcie mola,
- odczytać zapis równania reakcji w interpretacji molowej,
- stosować pojęcie masy atomowej i cząsteczkowej,,
- podawać wartość objętości molowej gazów w warunkach normalnych, - określać parametry warunków normalnych,
- znać liczbę Avogadra
Uczeń musi umieć:
- stosować liczbę Avogadra, - obliczać liczbę moli na podstawie liczby molekuł,
- obliczać liczbę molekuł na podstawie liczby moli,
- przeliczać liczbę moli, masę i liczbę molekuł na objętość gazu,
- przeliczać objętość gazu na liczbę moli, masę i liczbę molekuł
Uczeń musi umieć:
- obliczać liczbę moli produktu przy dowolnej liczbie moli lub masie jednego z substratów,,
- obliczać masę produktu reakcji, przy dowolnej liczbie moli lub masie jednego z substratów
Uczeń musi umieć:
- obliczać liczbę moli lub masę reagentów na podstawie molowej interpretacji procesu,
- posługiwać się w obliczeniach procentem objętościowym gazów, - obliczać gęstość gazów w warunkach normalnych
DZIAŁ V: Roztwory – sposoby wyrażania stężeń roztworów
Uczeń musi umieć:
- znać pojęcie stężenia procentowego i molowego,
- rozróżniać naczynia miarowe i wymienić ich zastosowanie, - dokonywać prostych obliczeń z zastosowaniem stężeń roztworów
Uczeń musi umieć:
- posługiwać się w obliczeniach pojęciem stężenia procentowego, - przeliczać stężenie procentowe na molowe,
- przeliczać stężenie molowe na procentowe
Uczeń musi umieć:
- zastosować stężenie molowe do obliczenia liczby moli substancji rozpuszczonej,
-zastosować stężenie molowego obliczenia objętości roztworu zawierającego określoną liczbę moli substancji rozpuszczonej,
- stosować w obliczeniach stężenia molowego określoną masę substancji rozpuszczonej,
Uczeń musi umieć:
- posługiwać się gęstością roztworu, rozpuszczalnika i substancji
rozpuszczonej do obliczania stężenia procentowego i molowego roztworu, - obliczać stężenie procentowe roztworu otrzymanego przez dodanie rozpuszczalnika do roztworu o określonym stężeniu molowym, - obliczać stężenie molowe roztworu otrzymanego przez dodanie
-dokonywać obliczeń i przeliczeń stężeń roztworu przy dodaniu lub odjęciu rozpuszczalnika lub substancji rozpuszczonej,
- przygotować z odważki roztwór o określonym stężeniu procentowym lub molowym
rozpuszczalnika do roztworu o określonym stężeniu procentowym, - przygotować roztwór o określonym stężeniu molowym lub procentowym przez rozcieńczenie bardziej
stężonego roztworu
