Wymagania edukacyjne z chemii w klasie II
kształcenie ogólne w zakresie podstawowym, 1 godzina tygodniowo
Program nauczania: DKOS-4015-46/02
Podręcznik: „Chemia organiczna. Kształcenie ogólne w zakresie podstawowym” Wydawnictwo Nowa Era Nauczyciel: mgr Beata Mickiewicz
Dopuszczająca Dostateczna Dobra Bardzo dobra
Węglowodory
Uczeń wyjaśnia pojęcia: węglowodór nasycony, alkan, szereg homologiczny, izomeria konstytucyjna, reakcja
substytucji, węglowodór nienasycony, alken, izomery cis-trans, alkin,
węglowodór aromatyczny. Podaje wzór ogólny szeregu alkanów. Podaje nazwy n-alkanów C1 – C10. Omawia zmiany właściwości fizyczne alkanów wraz ze wzrostem długości łańcucha. Wśród podanych reakcji potrafi wskazać reakcję substytucji. Podaje wzór ogólny szeregu alkenów. Wymienia metody
otrzymywania alkenów i alkinów oraz reakcje charakterystyczne dla alkenów.
Opisuje właściwości fizyczne i chemiczne benzenu.
Uczeń określa rodzaje wiązań w alkanach. Wyjaśnia zjawisko przyjmowania przez cząsteczkę określonej konformacji. Określa, które z podanych związków są
izomerami, a które homologami. Pisze wzory strukturalne izomerów butanu, pentanu i heksanu. Nazywa alkan o podanym wzorze strukturalnym. Pisze wzór strukturalny na podstawie podanej nazwy. Pisze równanie reakcji spalania i półspalania dowolnego alkanu
oraz równanie reakcji chlorowania i bromowania alkanu C1 – C4. Określa kształt cząsteczki etenu. Nazywa alken o podanym wzorze strukturalnym. Pisze wzór alkenu na podstawie jego nazwy.
Wskazuje reakcje addycji i eliminacji.
Omawia zmiany właściwości fizycznych alkenów wraz ze wzrostem długości łańcucha. Wyjaśnia pojęcie polimeryzacji.
Omawia budowę etynu i określa kształt cząsteczki etynu. Zapisuje równanie reakcji otrzymywania etynu z karbidu.
Opisuje zastosowanie acetylenu.
Wyjaśnia pojęcia: elektrony
zdelokalizowane i pierścień aromatyczny.
Omawia budowę cząsteczki benzenu.
Potrafi zapisać wzory i podać nazwy
Uczeń opisuje i rysuje kształty cząsteczek metanu, etenu i propanu.
Rysuje wzór cząsteczki etanu w konformacji naprzeciwległej i naprzemianległej. Pisze wzory strukturalne izomerów heptanu i oktanu. Podaje nazwy zwyczajowe izomerów propanu i butanu. Wymienia rodzaje oddziaływań między
cząsteczkami alkanów. Wyjaśnia, dlaczego dany alkan ma określone właściwości fizyczne. Przewiduje, jakie izomeryczne produkty powstaną w reakcji chlorowcowania alkanów o dłuższych łańcuchach. Rysuje przykładowe wzory izomerów cis-trans.
Omawia rodzaje wiązań w cząsteczce etenu. Z podanych cząsteczek wybiera izomery cis-trans. Zapisuje równania reakcji otrzymywania alkenów. Podaje przykłady reakcji eliminacji i addycji.
Zapisuje równanie reakcji addycji
do symetrycznego alkenu. Podaje nazwę alkinu o określonym wzorze i zapisuje wzór alkinu na podstawie nazwy. Opisuje budowę i kształt cząsteczek alkinów.
Omawia rodzaje wiązań w cząsteczkach alkinów. Zapisuje równania reakcji otrzymywania alkinów na drodze
Uczeń porównuje energię i trwałość poszczególnych konformacji etanu.
Stosuje zasady nazewnictwa systematycznego celem nazwania większych lub mniej typowych cząsteczek. Przewiduje, które alkeny tworzą izomery cis-trans i nazywa ich wzory. Omawia kształt cząsteczki but-2-enu i wskazuje, które atomy leżą na tej samej płaszczyźnie. Potrafi zaproponować metodę rozróżnienia węglowodoru nasyconego
i nienasyconego. Przewiduje produkt główny reakcji addycji
do niesymetrycznego alkenu. Zapisuje reakcje addycji do symetrycznych i niesymetrycznych alkinów. Potrafi zaprojektować doświadczenie
wykazujące nienasycony charakter etynu oraz doświadczenie pozwalające
odróżnić węglowodór aromatyczny od alifatycznego. Podaje nazwy wskazanych przez nauczyciela pochodnych benzenu. Omawia właściwości i budowę naftalenu.
Uwzględnia kierujący wpływ
podstawników w reakcjach substytucji elektrofilowej celem określenia
produktów reakcji. Potrafi zaproponować
najbliższych homologów benzenu. eliminacji. Zapisuje równanie reakcji nitrowania i chlorowania benzenu oraz spalania benzenu w powietrzu i tlenie. Uzasadnia aromatyczny charakter benzenu przez analizę struktury elektronowej cząsteczki.
Wyjaśnia pojęcia: elektrofil, substytucja elektrofilowa. Umie zastosować
w nazewnictwie przedrostki: orto-, meta-, para-. Zapisuje równania reakcji, którym ulega benzen i toluen. Nazywa
wielopodstawione pochodne benzenu.
wieloetapową syntezę związku aromatycznego.
Jednofunkcyjne pochodne węglowodorów
Uczeń podaje nazwy prostych alkoholi jednowodorotlenowych. Określa rzędowość alkoholu
jednowodorotlenowego. Wymienia metody otrzymywania alkoholi. Opisuje właściwości fizyczne metanolu, etanolu i butan-1-olu. Wymienia reakcje charakterystyczne dla alkoholi. Opisuje właściwości fizyczne glicerolu. Podaje nazwę systematyczną i zwyczajową glicerolu i glikolu etylenowego. Rozróżnia wzory alkoholi od fenoli. Opisuje
właściwości fizyczne fenolu. Wymienia zastosowania etanolu, glikolu
etylenowego, glicerolu i fenolu. Wyjaśnia pojęcia: związek karbonylowy, grupa karbonylowa, aldehyd i keton. Podaje nazwy prostych aldehydów i ketonów.
Podaje sposób otrzymywania aldehydów i ketonów. Opisuje właściwości fizyczne metanalu i acetonu oraz ich
zastosowanie. Podaje nazwy
systematyczne i zwyczajowe prostych kwasów karboksylowych oraz kwasu palmitynowego, stearynowego i oleinowego. Określa typ reakcji otrzymywania kwasów karboksylowych.
Opisuje właściwości fizyczne kwasu octowego i stearynowego. Podaje nazwy
Uczeń potrafi napisać wzór alkoholu jednowodorotlenowego na podstawie jego nazwy. Umie napisać wzory izomerycznych alkoholi
jednowodorotlenowych C1 – C4. Potrafi napisać równanie reakcji otrzymywania prostych alkoholi z alkenu
i chlorowcopochodnej oraz równanie reakcji fermentacji alkoholowej glukozy.
Zapisuje równania reakcji substytucji i eliminacji dla prostych alkoholi
jednowodorotlenowych oraz ich reakcję z sodem. Umie napisać równanie reakcji glicerolu i glikolu etylenowego z sodem.
Podaje nazwę systematyczną prostego alkoholu wielowodorotlenowego. Podaje metodę otrzymywania glikolu
etylenowego. Podaje nazwy
systematyczne i zwyczajowe najbliższych homologów fenoli. Opisuje właściwości chemiczne fenolu. Porównuje
właściwości alkoholi i fenoli. Rozróżnia wzory aldehydów i ketonów. Podaje wzory alkoholi, z których powstaje określony aldehyd lub keton. Określa różnice aldehydów i ketonów w zdolności do ulegania procesowi utlenienia. Potrafi napisać wzór aldehydu lub alkoholu, z którego otrzymuje się dany kwas. Pisze
Uczeń wypisuje wzory i podaje nazwy izomerycznych alkoholi o dłuższym łańcuchu. Uzasadnia właściwości fizyczne metanolu, etanolu i butan-1-olu na podstawie budowy ich cząsteczek.
Przewiduje właściwości fizyczne alkoholu jednowodorotlenowego na podstawie wzoru związku. Uzasadnia właściwości fizyczne glicerolu i glikolu etylenowego na podstawie budowy ich cząsteczek.
Potrafi zaproponować metodę rozróżnienia alkoholi
jednowodorotlenowych od glikolu etylenowego lub glicerolu. Wyjaśnia na podstawie budowy cząsteczki kwasowy charakter fenolu. Zapisuje równania reakcji nitrowania i
zobojętniania fenolu. Proponuje metodę rozróżnienia alkoholu i fenolu. Omawia różnice w strukturze aldehydów
i ketonów i wynikające z tego właściwości związków. Potrafi zaproponować metodę rozróżnienia aldehydów i ketonów.
Opisuje próbę Tollensa i Trommera oraz zapisuje równania reakcji dla obu tych prób. Potrafi napisać równania reakcji prostych kwasów z metalami, tlenkami metali i wodorotlenkami.
Wyjaśnia właściwości fizyczne
Uczeń podaje nazwy zwyczajowe butanoli. Nazywa proste alkoholany.
Zapisuje reakcje hydrolizy alkoholanów i określa odczyn roztworu. Wyjaśnia wpływ grupy –OH na aktywność pierścienia aromatycznego. Potrafi zaproponować kilkuetapową syntezę alkoholu i fenolu. Proponuje kilkuetapową syntezę kwasu karboksylowego.
Wyjaśnia właściwości estru na podstawie budowy cząsteczki. Umie zaproponować metodę odróżnienia tłuszczu nasyconego i nienasyconego. Zapisuje równanie reakcji zmydlania tłuszczu. Zapisuje równanie reakcji hydrolizy soli kwasów karboksylowych i określa odczyn roztworu. Porównuje właściwości
metyloaminy i aniliny i wiąże je z budową cząsteczek. Zapisuje równanie reakcji amin z HCl.
prostych estrów. Opisuje właściwości fizyczne octanu etylu. Opisuje
właściwości fizyczne tłuszczu. Podaje metody otrzymywania soli kwasów karboksylowych. Omawia budowę mydła.
Określa rzędowość amin o podanych wzorach.
równanie estryfikacji i hydrolizy kwasowej estru. Opisuje budowę tłuszczu
i wyjaśnia związek budowy cząsteczki z jego stanem skupienia. Wyjaśnia, na czym polega zmydlanie tłuszczu.
Nazywa proste sole kwasów karboksylowych. Zapisuje wzór soli kwasu karboksylowego na podstawie nazwy. Omawia budowę metyloaminy i aniliny. Podaje nazwy prostych amin.
i chemiczne kwasów karboksylowych na podstawie budowy ich cząsteczek.
Pisze równanie reakcji hydrolizy
zasadowej estru. Zapisuje wzór tłuszczu nasyconego i nienasyconego. Wyjaśnia właściwości fizyczne tłuszczu
na podstawie analizy struktury. Potrafi omówić sposób otrzymywania margaryny z oleju roślinnego. Omawia piorące właściwości mydła. Zapisuje równania reakcji otrzymywania prostych soli kwasów karboksylowych. Wyjaśnia pojęcie twardości wody i detergentu.
Wyjaśnia, na czym polega zasadowość amin. Pisze równania reakcji
otrzymywania metyloaminy i aniliny.
Związki wielofunkcyjne
Uczeń wyjaśnia pojęcia: związek wielofunkcyjny, cukier prosty, aldoza, ketoza, disacharyd, polisacharyd.
Wymienia rodzaje grup funkcyjnych występujących w cząsteczkach aldoz i ketoz. Opisuje właściwości fizyczne glukozy. Omawia właściwości fizyczne sacharozy. Wymienia podstawowe polisacharydy występujące w przyrodzie.
Opisuje właściwości fizyczne skrobi i celulozy. Wymienia grupy funkcyjne wchodzące w skład cząsteczki aminokwasu. Podaje wzór glicyny i alaniny. Wymienia czynniki denaturujące białko.
Uczeń wyjaśnia pojęcia: pentoza, heksoza, pierścień hamiacetalowy, cukry szeregu D i L, anomery α i β, wiązanie glikozydowi. Zalicza glukozę i fruktozę do odpowiedniej grupy cukrów. Wyjaśnia, na czym polega hydroliza dwucukru.
Opisuje różnice w budowie
i właściwościach sacharozy i maltozy.
Omawia budowę skrobi i celulozy.
Wyjaśnia pojęcie aminokwas białkowy.
Zapisuje wzory peptydów zbudowanych z glicyny i alaniny. Wyjaśnia, na czym polega I-, II- i III-rzędowa struktura białka.
Uczeń potrafi napisać wzory Fischera i Hawortha fruktozy i glukozy. Wyjaśnia pojęcie cukier redukujący. Pisze wzory maltozy i sacharozy. Wyjaśnia pojęcie wiązania α- i β-glikozydowego. Wyjaśnia właściwości fizyczne i chemiczne skrobi i celulozy na podstawie budowy ich cząsteczek. Wyjaśnia pojęcie jonu obojnaczego. Opisuje kwasowo – zasadowe właściwości aminokwasów.
Potrafi na wzorze peptydu określić położenie wiązania peptydowego.
Zapisuje równanie reakcji otrzymywania dipeptydu. Wyjaśnia różnice w procesach denaturacji i wysalania białka.
Uczeń interpretuje próbę Fehlinga.
Omawia związek właściwości redukujących cukru z jego strukturą.
Proponuje metodę rozróżnienia celulozy i skrobi
oraz metodę identyfikacji skrobi w produktach spożywczych. Pisze równania reakcji glicyny i alaniny z NaOH i HCl. Proponuje metodę identyfikacji białka.
