BRUNON REIMANN
PREPAROW AN Y TO RF JA K O ŹRÓDŁO AZOTU W GLEBIE PIA SZC ZY STEJ
K atedra G leb o zn a w stw a W SR Poznań
W ostatnich latach bardzo ak tu aln e stało się stosow anie m as torfow ych do próchnicow ania gleb. F a k t ten zasługuje tym bardziej na rozw ażenie, że w niek tó ry ch okolicach nie b rak jest teren ów torfow ych, k tó re stanow ią przecież bogate źródło su bstan cji organicznych. Poza środkiem do w zbo gacenia gleb w próchnicę m asy torfow e uw ażać m ożna za źródło sk ładn i ków pokarm ow ych dla roślin, szczególnie gdy chodzi o azot.
Badania naukow e, a także p ra k ty k a rolnicza w ykazały, że stosow anie to rfu n atu raln eg o jako środka nawozowego nie zawsze daje pożądane w y niki. Zawodność stosow ania to rfu n atu raln eg o polega przede w szystkim na tym , że m asa torfo w a bardzo powoli ulega rozkładow i i opornie się hum ifiku je, pozostając w glebie m ało aktyw na.
Z am iast więc naw ozić gleby to rfem n a tu ra ln y m , należy używ ać torfów kom postow anych lub odpow iednio preparow anych. W ten sposób zaw arte w to rfie składniki pokarm ow e łatw iej m ogą przechodzić w form y dla roślin p rzysw ajalne.
Z agadnieniem w y k o rzystania m as torfow ych jako środka do pró chn i cow ania gleb zajm ow ał się T e r l i k o w s k i i jego w spółpracow nicy i w Zakładzie G leboznaw stw a w P oznaniu w ykonano w iele prac na ten tem at.
Celem niniejszej pracy jest zbadanie działania m as torfow ych odpo w iednio p rep aro w an y ch lub kom postow anych w ciągu trzech m iesięcy, jako źródła azotu dla roślin.
Do badań zastosow ano m asy torfow e z trzech różnych torfow isk, a m ianow icie:
— to rf niski z Chyb, pow. Poznań, k tórego pH w H2O ró w na się 7,1 a pH w KC1 ró w na się 7,0. Z aw artość składników pokarm ow ych w suchej substancji torfow ej w ynosiła: w procentach: N — 2,23, P2O5 — 0,08, K 20 — 0,25, CaO — 7, 59;
7 5 6 В. Reimann
— to rf przejściow y z W ielichowa, pow. Kościan, o pH w H 20 6,5, a pH w KC1 — 6,5. T orf ten zaw ierał w procentach: N — 2,25, K2O — 6,
P 2 O 5 — 0,04, i CaO — 6, 31;
— to rf w ysoki z P o raju , pow. Lębork, o pH w H 20 — 3,9 i pH w KC1 — 3,2. Z aw artość składników pokarm ow ych w ynosiła w procen tach: N — 2,39, K 20 — 0,1, P2O5 — 0,04, a CaO — 2,0.
M asy torfow e alkalicznych torfow isk niskich, torfow isk przejściow ych i kw aśn y ch torfow isk w ysokich kom postow ano w ciągu 3 m iesięcy. Po upły w ie tego czasu badano zaktyw ow anie m as próchnicznych w dośw iad czeniach w azonow ych, w k tó ry c h jako źródło azotu podaw ano powyższe kom postow ane m asy.
K om postow ano rów nież i n astęp n ie badano p rep arow ane m asy to rfo w e substan cjam i w iążącym i sole w apnia. W skutek takiego zabiegu po w inno n astąpić uak ty w n ien ie m as torfow ych i pow stanie bardziej czyn nych połączeń próchnicznych. Substancjam i, k tóre m iały w iązać w apń, b y ły N a2SiOs (,,szkło w o dne” o zaw artości 55% wody) oraz P2Os.
W tym celu w szystkie trz y rodzaje m as to rfow ych preparow an o w n a stęp u jący sposób:
a) 400 g suchej m asy to rfu zalew ano 500 cm3 w ody destylow anej, w której rozpuszczono 24 g N a2CÛ3. W ten sposób otrzym ano m asę to r fow ą z 6-p rocentow ą zaw artością N a2CC>3;
b) tak ą sam ą ilość to rfu zalew ano 500 cm3 wody, w której uprzednio rozpuszczono 53,4 g N a2SiÛ3, otrzym u jąc p re p a ra t to rfow y z 6-procentow ą zaw artością N a2SiC>3;
c) rów nież 400 g suchej m asy to rfu trak to w an o 500 cm3 w ody d esty low anej, w któ rej uprzednio rozpuszczono 24 g P2O5, otrzym u jąc p re p a ra t torfo w y z 6-p rocentow ą zaw artością P2Os.
Po bardzo sta ra n n y m w ym ieszaniu pozostaw iono p re p a ra ty n a po w ietrzu do przesuszenia.
K om postow ane bądź p rep aro w an e m asy torfow e zbadano w dośw iad czeniach w azonow ych, aby przekonać się, czy m ogą one stanow ić źródło azotu dla roślin.
D ośw iadczenie przeprow adzono w hali w egetacyjnej Z akładu G lebo znaw stw a WSR w P oznaniu w w azonach M itscherlicha, w czterech pow tó rzeniach. U żyto do dośw iadczenia gleby piaszczystej — bielicy leśnej, w ziętej z lasku golęcińskiego pod Poznaniem . Jak o naw ożenie podstaw o w e zastosow ano: 0,5 g P 2Os w form ie Ca(H2P0 4)2,
0,5 g K 20 w form ie 50% soli potasow ej oraz 0,4 g MgSC>4 • 7H20 , 0 ,0 2 g M n S 04 • 4 H2O, 0,01 g C u S 04 • 5H20 , 0 ,001 g H3BO3.
P re p a ra ty torfow e bądź m asy torfow e kom postow ane stosow ano w daw kach 5, 10 i 20 g n a w azon, po przeliczeniu na suchą substancję.
P rep arow an y torf jako źródło N w g leb ie 7 5 7
Schem at dośw iadczenia był n astęp u jący : — bez torfu,
— to rf n a tu ra ln y , — to rf 6% СаСОз, — to rf 6% N a2Si0 3, — to rf 6% P2O5.
M asy torfow e, oddzielnie z to rfu z Chyb, W ielichow a i P o ra ju stoso- • w ano w podanych daw kach 5, 10 i 20 g suchej substancji.
W celu p orów nania skuteczności działania m as torfow ych jako źródła azotu do dośw iadczeń w prow adzono trz y kom binacje bez torfu, ale z do d atkiem azotu w form ie NaNC>3. Poszczególne kom binacje zaw ierały 0,1, 0,2 i 0,3 g N. R ośliną dośw iadczalną był owies, reagujący w y b itn ie n a azot.
W czasie w egetacji nie m ożna było zaobserw ow ać różnic w e w zroście roślin m iędzy kom binacjam i z dom ieszką m as torfow ych. Rów nież daw kow anie m as torfow ych nie p rzejaw iło się w e w zroście i rozw oju roślin. N atom iast roślin y w kom binacjach z azotem w form ie NaNC>3 osiągnęły lepszy rozwój z w yraźnie zaznaczonym w pływ em daw kow ania. R ośliny owsa n a w e t w kom binacjach z najniższą daw ką azotu (0,1 g N) były znacz nie lepsze o'l roślin w jakiejkolw iek kom binacji z torfem .
Z ebrane plony owsa potw ierdziły w całej rozciągłości obserw acje do konane w czasie w egetacji. Tak więc azot zaw arty w m asach torfow ych, m im o trzym iesięcznego kom postow ania, pozostał dla roślin niedostępny.
Rów nież azot w m asach torfow ych, p rep aro w any ch sub stancjam i w ią żącym i w apń, pozostał dla roślin także nieprzy sw ajalny.
Nie m ożna było stw ierdzić w w aru n k ach przeprow adzonych dośw iad czeń specyficznego w p ływ u dodaw anych su b stan cji organicznych.
