View of FINANCIAL ANALYSIS OF SMALL AND MEDIUM-SIZED ENTERPRISE SECTOR ON THE EXAMPLE OF WARMIA AND MAZURY PROVINCE

(1)

Oeconomia

5 (2) 2006, 17-24

ANALIZA FINANSOWA SEKTORA MAL

YCH

I

ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW

NA PRZYK

ŁA

DZIE

WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO

Piotr Bórawski, Zbigniew Brodzióski

Uniwersytet Warrni11sko-Mazurski w Olsztynie

Streszczenie. Niniejsze opracowanie stanowi prób<;: oceny sytuacji finansowej sektora MŚP w województwie warmi1\sko-mawrskim. W pierwszej kolejności autorzy dokonali ch;1

-rakterystyki badanych firm, uwzględniając ich liczb<;: oraz zatruclnicnic. Ponadto przed -stawiono wyniki finansowe, na które sklaclaly sic;:: przychody, koszty. pocla1ck oraz zys!(. Artykul prezentuje także ocen<;: rentowności badanych firm w latach 1999-2003. Zebrany materiał badawczy wskazal na znaczące różnice w sytuacji finansowej obji,;tych badaniami

firm. Najbardziej korzystnie poci wzgli;:clem analizy przychodów i zysku wypadly przcdsi

i,:-biorstwa średnie, a najgorzej firmy mikro. Rentowność majątku i kapitalu wlasncgo byla najwyższa w przedsiębiorstwach malych. W firmach średnich zaobserwowano zmniejsze -nie wartości wskaźnika plynności w badanym okresie. co wskazuje na pogorszenie ich

plynności finansowej.

Słowa kluczowe: przedsii;:biorstwa. sytuacja finansowa, przychody. kos1:ty, zyski

WSTĘP

Analiza finansowa dostarcza danych o stanie ekonomicznym przcdsir,:biorstwa oraz

umożliw i a podejmowanie decyzji, które sprzyjają przystosowani u sir,: podmiotów gospo -darczych do zmieniających sir,: warunków otoczenia l"Bednarski, Waśniewski 19961. Po-zwala ona również na lepsze wykorzystanie szans istniejących w otoczeniu oraz na uni -kanie sytuacji kryzysowych. Dzir,:ki analizie finansowej istnieje możliwość precyzyjnego formułowania strategii oraz oceny stanu i szans rozwoju przedsir,:biorstwa. Jak podkreśla

wielu badaczy. analiza finan owa je t cennym źródłem informacji wspomagających pro

-ces zarządzania przedsir,:biorstwem. Jest ona również skutecznym nar1r,:cJ7icm ułatwiają

cym przedsir,:biorstwom dostosowanie sir,: do zmieniającego ie,: otoc7enia. Adres do korespondencji - Corrcsponding author: Piotr Bórawski. Zbignie" 13rocJ/i1iski.

niwersytet War111i1isko-Mazurski. Wyd7ial Ksztaltowania Środowiska i Rolnictwa. Katedra Agrobiznesu i Ekonomii Środowiska. plac Lódzki 2. I 0-957 Ols/tyn. e-111ail: pboraw({L 111oskit.uw111.cdu.pl

(2)

18 P Bórcnvski, Z. Brodzi11ski

Ccle111 prezentowanej pracy była ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstw z terenu

województwa war111i11sko-mazurskiego. Zebrane w wyniku przeprowadzonych badail

in-for111acjc poz wo I iły na kompleksową i możliwie wszechstronną ocenę funkcjonowania przedsiębiorstw z punktu widzenia ich przychodów, kosztów i zysku oraz ich rentowno-ści.

METODA BADAŃ

W badaniach korzystano z danych Urzędu Statystycznego w Olsztynie, zebranych za pośrednictwem standardowego formularza SP-3, kierowanego do reprezentatywnej

gru-py przedsiębiorstw sektora MŚP z terenu województwa warmi11sko-mazurskiego.

Do próby fir111 zatrudniających do 9 pracowników wylosowano 4% ogólnej ich pop u-lacji. W badaniach brały udział zarówno przedsiębiorstwa prowadzące pełną księgowość,

jak i prowadzące ewidencję podatkową na podstawie księgi przychodów i rozchodów.

W przypadku przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 9 osób formularze zostały ro-zcslanc do wszystkich przedsiębiorstw, przy czym zwróciło je ok. 60% respondentów.

W badaniach poddano analizie dane uzyskane w 1999 i 2003 r. Należy zauważyć, że

rok 1999 był pierwszy111, w którym zastosowano ww. formularz, natomiast rok 2003 to ostatni. w którym dokonano pełnych zestawieil wyników. Przyjęty przedział czasowy pozwala na ukazanie zmian zachodzących w strukturze kosztów i zysków objętych

ba-dC1nia111i firm.

W pracy wykorzystano ele111enty analizy pozio111ej, umożliwiającej porównanie mię dzy różnymi grupC1mi przedsiębiorstw. Za główne kryterium klasyfikacji objętych bada-niami podmiotów gospodarczych przyjęto poziom zatrudnienia. Według tego kryterium /Cl mikro uznaje sic,: przcdsic,:biorstwa zatrudniające do 9 osób, w których roczny obrót

nic przekracza kwoty 2 mln euro. W małych przedsiębiorstwach zatrudnienie mieści się w przedziale od I O do 49 osób, a roczny obrót od 2 do I O mln euro. Pojęciem średnie przedsiębiorstwo określa się firmy. w których zatrudnienie wynosi od 50 do 249 pracow -ników. a roczny obrót mieści się w przedziale od IO do 50 mln euro. Kryterium wyróż

-11ia11ia dużych pu:cdsiębiorstw to poziom zatrudnienia powyżej 250 osób i roczny obrót pr/ckracwjący kwotc,: 50 mln curo1

. Uwzględniając prezentowane założenia, w objętej

badaniami grupie MŚP wyróżniono: 2259 mikroprzedsiębiorstw, 13 75 ma tych i 509 śred n ich prLcclsiębiorstw.

WYNIKI BADAŃ

.lcdną / cech przedsiębiorstw. odzwierciedlającą skal« prowadzonej działalności oraz Śll'i<1de1ącą o moiliwościach rozwojowych firm. jest liczba zatrudnionych pracown i-h.óll'. \V pr/cdsiębiorstll'ach \\'Ojcwództwa war111i1\sko-mazurskiego można zauważyć. że 11 :2003 r. 11· porów11a11iu do 1999 r. nastąpiło zmniejszenie liczby zatrudnionych o blisko

1

\\" h.r;1j.1Cli 11ii l'uropc~jsh.icj od I styu11ia 2005 r. zostala wprowadzona przez Eurostat oficjalna dcli11icja 111alycli i ~rcdnich pr/cdsit,:biorstw.

(3)

Analiza.finanso1va sektora 111al)1c/1 i free/nich pr::edsiębiors/11:. 19

l % w przedsiębiorstwach mikro oraz o 18,5% w przedsiębiorstwach określanych mianem średnich. Omawiany stan może świadczyć o postępującej tendencji spadku możliwości rozwoju firm, czego głównym przejawem są problemy ze sprzedażą towarów i uslug. Z kolei w przedsiębiorstwach małych, zatrudniających od I O do 49 osób, zaobserwowano wzrost poziomu zatrudnienia o blisko 5%. (tab. l ). Generalnie glównyrn miejscem I racy w województwie warmi!lsko-mazurskim jest sektor prywatny, gdzie w I kwartale 2006 r.

zatrudnionych było blisko 119 tys. osób, a w sektorze publicznym blisko 15 tys. rRocznik Statystyczny ... 2006].

Tabela I. Charakterystyka objętych badaniami przedsiębiorstw sektora MŚP w wojcwództwi..: warm i1\sko-mazurski m

Table I. Surveyed small and medium-sized enterprise sec1or characteristics in W;mnia and Mazury province

Procc111 Liub:i firm 11:1 Liczba flnn Liczba I OOO 111 ics1.k:11·1 -Liczba

w województwie badanych firm b:1cla11ych Cl.l\\I

Grupa przcdsię- _z_atrudnionych _pr_t_ccl_s_i_i;_bi_o_r_s_I_w

biorstw _N_umb_e_r Number Number _Pe_r_cc_11t_a_gc Number 01·

En1erprise _of_e_mployee or c111erpriscs or survcyccl _o_r_s_ur_vcyccl c11tcrpriscs per

gro up in provincc cntcrpriscs _c_111crpri_scs I OOO i11h:1bi

-t;1nts

t999 2003 1999 2003 1999 2003 1999 2003 1999 2003

Mikro (Micro) I 06 426 I 02 256 56 476 49 445 2259 1978 4.0 ..J.O Jg.s 3<1.(,

Male (Small) 29 460 30 942 I 932 2302 1375 1460 71.2 63 . ..J 1,2 1,0 Średnie

52 118 42 478 528 467 509 428 96 . ..J 91.6 O,..J 0.3

(Mecliu111-sizecl)

Żródlo: obliczenia własne na pocls1awie danych Urzędu Statystycznego w Olsztynie ra lata I ')99 i 2003. Source: calcula1ions basecl on the basis orS1atis1ical Office dala in Olsztyn in the ycars 1999 and 2003.

Z danych US w Olsztynie wynika, że w latach 1999-2003 zmniejszeniu ulcgla liczba mikrofirm (o 12,5%) oraz firm średnich (o 11,5%). Optymistyczny JCSt f~tkt zwii;:kszcnia

się liczby przedsiębiorstw rnalych (o ok. 19% w analizowanym okresie). alcży zazna -czyć, że ogólna liczba przedsiębiorstw gospodarki narodowej w województwie warmir\ -sko-mazurskim zarejestrowanych w systemie REGON (bez rolników) wynosi la 11 O 087 w 2005 r. i była wyższa o blisko I, I% w porównaniu do 2004 r.

Z przeprowadzonych badat\ wynika, że w latach 1999-2003 zmnicjszyla si<;: li cz-ba firm na I OOO mieszkar\ców we wszystkich grupach badanych przcclsiQbiorstw. Poci względem tej cechy województwo war111i1\sko-111azurskic w 2003 r. zajmowalo 12. lokat<,: w kraju z liczbą 77 firm na I 000 mieszka11ców, podczas gdy średnio w lmrJU zan oto-wano 94 podmioty na 1000 mieszkar1ców. Uprawniona jest wiQc opinra, że wojewód

z-two warmit1sko-rnazurskie charakteryzuje siQ niskim poziomem rozwoju sektora 111alych i średnich przedsiębiorstw.

Podstawowym miernikiem oceny sytuacji finansowej przcclsiQbiorstw są przychody.

Do grupy przychodów ze sprzedaży i związanych z nimi Biclir1ska 12004] zalic:za:

(4)

20 P. Bóra1vski, Z Brodzi11ski

- „przychody ze sprzedaży własnej produkcji lub świadcze11 usług materialnych i niematerialnych, np. ze sprzedaży wykonanych wyrobów, usług budowlanych, ush1g w zakresie prac projektowych, naukowo-badawczych,

- przychody ze sprzedaży towarów i materiałów nabytych w celu ich odsprzedaży, np. ze sprzedaży detalicznej wyrobów zakupionych od ich producentów,

- koszty wytworzenia produktów na własne potrzeby".

Najniższy poziom przychodów ze sprzedaży zanotowano w przedsiębiorstwach mi-kro (średnio 180 tys. zł na firmę), a najwyższy w grupie przedsiębiorstw określanym mianem średnich (średnio 13 274 tys. zł) (tab. 2).

Ana I izując przychody ze sprzedaży stwierdzono, że największą dynamiką ich wzrostu charakteryzowały siQ przedsi<;:biorstwa mikro, gdzie w latach 1999-2003 nastąpił wzrost omawianej grupy przychodów o 38,26%, następnie w firmach sektora MŚP określanych jako średnie (przyrost o 27,05%), a najmniejsze tempo wzrostu, wynoszące 13,52%, odnotowano w grupie podmiotów małych, zatrudniających od I O do 49 pracowników. Analiza przychodów z całokształtu działalności w przedsiębiorstwach województwa warmi11sko-mazurskiego wskazuje, że w I kwartale 2006 r. w przedsiębiorstwach sektora prywatnego odnotowano ich wzrost o blisko 3,3%, natomiast w przedsiębiorstwach sek-tom pub I i cz n ego o bi isk o I 0% w porównaniu do analogicznego okresu z 2005 r.

Ważnym składnikiem pozwalającym dokonać oceny sytuacji finansowej przedsię biorstw są koszty. Decydują one o poziomie zysku. Jak podkreślam.in. Bednarski [2002], w przcdsi<;:biorstwach sektora MŚP można zaobserwować tendencję do zmiejszania się kosztów. oszcz<;:dnego gospodarowania zasobami oraz wzrostu znaczenia ekonomii ska-li, której syndromem jest zmniejszanie się kosztów jednostkowych wraz ze wzrostem jej rozmiarów. Jak wynika z bada11, poziom kosztów w firmach sektora MŚP zależał od wielkości przcdsi<;:biorstw. Podobnie jak w przypadku analizy przychodów, najwyższy wskCJźnik kosztów osiągn<;:ly przedsi<;:biorstwa średnie, a najniższy mikro (tab. 2). Ana

-lizując dynamik<;: zmian kosztów należy zaznaczyć, że w latach 1999-2003 najwyższy ich wzrost odnotowano w przcdsi<;:biorstwach mikro (39,36%), następnie w grupie firm określanych jako średnic (25.97%) i małe ( 13.3 7%). Porównując dynamikę wzrostu przy-chodów i kosztów zauważono. że w przedsiębiorstwach mikro w objętych analizą latach 1ano1owano . zybszc tempo wzrostu kosztów niż przychodów. Z kolei w przedsi ębior-T:1bc\a :2. Pr1ychody oraz kosLI)' w objQiych analizą przedsiQbiorstwach sek1ora MŚP (rys. zl) Table :2. lncomcs and cos1s ol"survcyccl small and 111ecliu111-sizecl enterprise sector (thousands PLN)

\Vys1cl!..:gól- Pr1.ychody ncllo ze sprzedaży Koszty działalności ope ra-(irup:1 pr1cd~i~hiurst\\' I et incomcs fro111 sale cyjncj F111l·rprisc gru11p llll'.llll'. Costs of" activity Spccilic:i1ion 1999 '.WOJ 1999 2003 \ 11!-rn ra1c111 IO 18l.J13.0 12 323 7.JO.O 8 97.J 852.0 I O 949 609.0 \lino na l !inni; 180.3 2-19.2 158.9 211.5 \I.ile r.11..:m :; 079 3 7.J.O 6 870 250.0 .j 906 211.0 6 627 388.0 S111.ilł _11:1_{I l}_i_nn_.; _{2 629}_.₁ _{2 98}_.J.5 _{2 5}₃_9.5 ₂₈₇₈_.9 Sn„·{l111l· r:11..:111 7 009 028.0 7876 -16.J.O 6, I O 983.0 7 588 698.0 \ kd1um-.... i1...:d 11:1 l firm.; 13 27.J. 7 16 866.1 12 899.6 16 2-19.9

lrlldl1>: obl1c1L·11i:i "ł:is11c 11:1 pt>Lbl:t\\ ie d:111vch r1~du Staty'1vc1ncgo w Ols1tv11i~ 1a lata l 999-2003. Sn11rcc: c.tlrnl.11irn1:; b:iscd Oli ihc h.1:;is or S1:11i:;1ical Ollicc data in Ols11v11 i11 ih~ ycars 1999 a11d 2003.

(5)

Analiza.fi11a11sowa sektora 111azvch i fred11ic/1 pr::edsiębiors111:. 21

stwach małych i średnich tempo wzrostu przychodów nieznacznie przewyższało tempo wzrostu kosztów. Taka sytuacja miała wpływ na kształtowanie się ostatecznego wyniku finansowego, jakim jest zysk netto.

Jednym z czynników decydujących o kondycji finansowej przedsiębiorstw są obciąże

nia wyniku finansowego brutto. W skład obciążet1 wchodzi podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych. Wartość podatku dochodowego w objętych badaniami prze

d-siębiorstwach w latach 1999-2003 uległa wzrostowi. Najwyższy podatek dochodowy, w przeliczeniu na przedsiębiorstwo, zapłaciły przedsiębiorstwa średnic. a najniższy fir

-my mikro (tab. 3). Godny odnotowania jest fakt, że w przedsiębiorstwach województwa warmi11sko-mazurskiego w I kwartale 2006 r. największym udziałem w kosztach ogółem

charakteryzowały się koszty własne sprzedaży produktów (72%).

Podstawowym kryterium oceny efektywności przecłsic,:biorstwa runkcjonująccgo

w-równo w warunkach równowagi, jak i nierównowagi rynkowej jest zysk. Najlepszym

sposobem oceny zysku jest jego analiza w okresie rocznym. Wynika to z faktu. że w s

wo-jej działalności przedsiębiorstwa odnotowują okresy zysku wysokiego, a czasami strat. Ponieważ zmiany wielkości zysków w poszczególnych łatach nic są ze sobą powiązane,

najlepszą miarą historycznego wzrostu zysków jest porównanie średnio zaobserw owa-nych rocznych stóp wzrostu [Breałey, Myers I 999].

Jak wynika z badat1, najwyższy zysk netto, liczony na przecłsic,:biorstwo. osiągnc,:ły fir -my średnie, następnie małe i mikro. Należy zauważyć, że w przedsic,:biorstwach średnich,

zatrudniających od 50 cło 249 pracowników, wzrost zysku w objętym ana I izą okresie

wy-niósł blisko 90%. Tempo wzrost11 zysku było również dodatnie w I kwartale 2006 r., kiedy

w porównaniu cło analogicznego okresu w roku poprzednim odnotowano jego wzrost w przedsiębiorstwach sektora prywatnego o bi is ko I 5%. Warto wspomnieć, że w I k\var

-tale 2006 r. największy zysk netto osiągnęły przedsiębiorstwa należące cło grup: pr

ze-twórstwo przemysłowe, handel i naprawy oraz działalność usługowa i indywidualna. W c-cłh1g US w Olsztynie, stratę netto odnotowano w firmach budowlanych oraz transport.u, gospodarki narodowej i łączności.

W pracy dokonano również analizy rentowności badanych firm. Wskaźnik rentown o-ści obrotu netto wyraża relacje wyniku fin:rnsowego netto cło przychodów z całoksztaltu Tabela 3. Średnia wysokość podntku dochodowego i zysku w finmch sektora MŚP (tys. zl) Table 3. +Average value of income tax and profit in small and medium-sizcd enterprise scctor

(thousands PLN)

Grupa przedsii;:biorstw Wyszczególnienie Poda_lntek _cod_moc_ch_tao_xdowy l'._N)s_c_{1 profil}k nwo Enterprise group Spccification

1999 2003 1999 2003 Mikro razl!m 13 892,9 16 278.9 27 153,2 434%.2 Micro na I firm« 6.2 8.2 12,0 22,0 Male r~tlClll 35 460.0 45 470,0 69 382,0 121 ..JX,t,0 Small na I firm<;: 25.8 31, I 50.5 83,2 Srcdnic razem 69 001,0 58 360,0 111 779.0 I X I 'J 12,0 Mcdium-sizcd na I firm<;: 135,6 136,4 223.5 425.0

Żródlo: obliczenia własne na podstawie danych Ur1i;:clu Statystyc111cgo" Olv1ynic. 1a Jaw 19'1'11 2003. Sourcc: calculations bascd on 1he basis ofStatistical Off ce dala in Ols;tyn in 1hc ycars 1999 and 2003.

(6)

22 P. Bórawski, Z. Brodziliski działalności. Najwyższy wskaźnik rentowności obrotu osiągnęły przedsiębiorstwa śred nic, naslQpnie firmy małe, a najmniejszy przedsiębiorstwa sektora MŚP określane jako mikro. Tempo wzrostu obrotu netto było najkorzystniejsze w przedsiębiorstwach zatrud-niających od 50 do 249 pracowników (tab. 4). Należy również podkreślić, że wskaźnik

ten uległ w ostatnich łatach znacznemu wzrostowi i w I kwartale 2006 r. wynosił on w przedsiQbiorstwach sektora prywatnego 3,6, natomiast w przedsiębiorstwach sektora publicznego 3, I (przy średniej dla wszystkich firm województwa warmiilsko-mazurski e-go 3,5 ).

Tabela 4. Analiza rentowności firm sektora MŚP w województwie warmińsko-mazurskim(%) Table 4. ProAtability analysis of small and medium-sized enterprise seetor in Warmia and Mazury

provinee (%)

Rentowność Rentowność ma

-Rentowność kapi- Wskażnik płynności

obrotu netto jątku (aktywów)

Grupa pr1cdsi~biorstw _R_e_turn₀₁₁_n_e_t _R_e_turn_o_n_t_o_tal talu własnego Ił I stopnia Ent~rprisc group _Lu_rn_ovc_r _a_ss_e_t_s Return on equity Quick ratio

1999 2003 1999 2003 1999 2003 1999 2003

Mikro (Micro) 1.-ł 1.8 1.9 2,2 3,1 3,7 109.3 110,8

!\Lik (Small) 1,5 2.0 2.1 2,8 3.7 4,8 111,6 123,1

Średnic (i\lkdiu111-si1ccl) 1.6 ? -.J , 2.0 2.6 3,6 4,3 121,6 113.I

Żr{icllo: nbliC1cnia własne na podstawie danych Urząclu Statystycznego w Olsztynie za lata 1999 i 2003.

Sourcc: calcul:11io11s bascd 011 the bas is or Statistical Office data in Olsztyn in the years ł 999 and 2003.

Drugim analizowanym wskaźnikiem była rentowność majątku. Informuje on o pro-cencie zysku osiągniQtego przez przedsiQbiorstwo w odniesieniu do zaangażowanego majątku, tj. jaka kwota zysku brutto lub netto przypada na jednostkę majątku. W skład

rna1ątku prze lsiQbiorstwa wchodzą kapitały własne i obce. W przypadku analizy tego wskal:nika najkorzystniej sytuacja przedstawiała iQ vv firmach małych. Z danych Urzędu

tatystycznego w Olsztynie wynika. że pomiędzy latami I 999 i 2003 odnotowano blisko

33° o 11?rost omawianego wskaźnika w przedsiębiorstwach zatrudniających od 50 do 249

pracoll'ników. co dowodzi. że posiadały one prawidłową strukturę majątku.

Wska7nik rentowności kapitału własnego odzwierciedla stosunek zysku netto do pr7eci.,:tnego stanu lącznej kwoty kapitału własnego. Wyznacza on efekt finansowy dz ia-łalno~ci pr1edsiQbiorstwa w przeliczeniu najednostkQ własnych źródeł finansowania ma

-jątku

I

Ol1acka 1996 [. aj wyższą rentowność kapitału własnego odnotowano w prz

ed-si.,:biorst11·ach małych (tab. -1). Wyniki te dowodzą. że firmy zatrudniające od IO do 49

pr:tco11 nikóll' n:i.j lepiej zarq dzaly kapitałem własnym.

Ostatnim ll'Skainikicm oceny rentowności objQtych badaniami firm była płynność Ili stopnia. Jest ona miernikiem ?Cłołności prLed iQbiorstwa do spłacania jego zobowiąza1i bic/ących. !'.a optymalny przyjmuje sicr poziom 150-200%. Wielkość tego wskaźnika 1:tlc'/) ml spccyfic;nych ll'arunków działania firm. a 111.in. od cyklu inkasa należności i rcguło11;111ia 1oboll'ią1:11·1 (11· sLczególności od udzielania kredytu odbiorcom oraz dys -po110\\ :mia J..rcdytami bankm1·ymi i h:indłoll'ymi). Zdaniem Bienia [2000], omawiany

11:;J..a1niJ.. u1110/łill'i:t occ11.,: tych zoboll'iąza1i. które mogłyby być spłacone dziQki upły n-Ac1a Sci. Pol.

(7)

A11alizafi11a11so1Fa sektora 1110/vch i .i"red11ich pr::edsiębior.1·111'.. ')

_

' _,

nieniu środków obrotowych oraz obrazuje skali:; ryzyka finansowego. które wystąpiłoby w razie trudności refinansowania zobowiązai1 w dotychczasowej skali.

Jeżeli wielkość wskaźnika płynności 111 stopnia spadnie poniżej 120%. to zngrożona

jest wypłacalność firmy. Zwiększa się ryzyko utraty przez przedsii:;biorstwo zdolności do

terminowego regulowania zobowiąza11. Może to powodować powściągliwość kredyto

-biorców do udzielania dalszych kredytów, a także odmowQ finansowania dotychczaso

-wych kredytów oraz podwyższenie odsetek ze wzglQdu na zwii:rkszone ryzyko.

Wysoki poziom wskaźnika oznacza lepszą wypłacalność przedsiQbiorstwa. [l zbyt wysoki może wskazywać na nadmierną plynność oraz na nieefektywne wykorzystanie

zasobów majątkowych. Jak wynika z bada11, najwyższą dynamikQ wzrostu wskaźnika

prynności 111 stopnia odnotowano w przedsiQbiorstwach zatrudniających od I O do .+9

pra-cowników (I 0%), następnie w przedsiębiorstwach małych ( 1,4%). a ujemne tempo wz ro-stu w przedsiębiorstwach określanych mianem średnie (-7%). Spadek wartości wskaźni ka płynności lll stopnia oznacza, że grupa przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 250

pracowników miała kłopoty z regulowaniem bieżących zobowiąza11 oraz utrzymflnicm

płynności finansowej.

WNIOSKI

Analiza finansowa firm sektora MŚP z terenu województwa war111i1\sko-mazurskiego

umożliwia przedstawienie następujących wniosków.

Najkorzystniejszą sytuacją finansową zanotowano w grupie przed iQbiorstw z~1trud

niających od 50 do 249 pracowników. W tych firmach zaobserwowano wzrost wszystkich

analizowanych wskaźników efektywności. Przedsii:;biorstwa określane mianem średnich

charakteryzowały się korzystnym tempem wzrostu przychodów oraz stosunkowo niskim

tempem wzrostu kosztów, czego wynikiem był relatywnie wysoki poziom osiągniQtych zysków.

Sytuację finansową w przedsiQbiorstwach mikro, zatrudniających do 9 pracowników,

należy ocenić jako niekorzystną. W tej grupie firm zanotowano najwyższe tempo wzrostu

kosztów, co dowodzi, że borykają siQ one z trudnościa111 i ri nansuwy111 i ornz problemami

ze sprzedażą towarów i usług. Grupa tych przedsiQbiorstw osiągni:rła najni;i.szy poziom

zysku, co miało negatywny wpryw na ich płynność finansową.

Pod wzglQdem analizy rentowności firm ektora MŚP w województwie warmi1\sko --mazurskim najkorzystniej przedstawiała siQ sytuacja przedsii:;biorstwach zatrudniających

od I O do 49 pracowników - małych, nastQpnie w firmach średnich, a najmniej kor1.ystnie

w firmach mikro. Firmy zaliczane do grupy małych osiągały w objQtym analizą okresie

najwyższy poziom rentowności majątku i kapitału własnego oraz najkorzystniejs1c tem

-po wzrostu wskaźnika płynności Ili stopnia. Obserwowany w omawianym okresie spa

-dek wartości wskaźnika płynności Ili stopnia w przedsiQbior lwach średnich świadczy

o nadchodzących problemach związanych z regulowaniem bieżących zobowiąza1\ . .lak

wykazały badania. grupa przedsiQbiorstw zatrudniających od 50 do 249 pracownik<'iw

w poszukiwaniu oszczi:rdności w latach ł999 2003 zredukowała zatrudnienie o bli~ko ł9%.

(8)

24 _{P Bórm}_vsk_i._Z._Br_oc/zi11ski PIŚMIENNICTWO

Bednarski L., 2002. Analiza finansowa w przeclsi<;:biorstwie. PWE, Warszawa, ss. 209.

Bednarski L., Waśniewski T., 1996. Analiza finansowa w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Wyd. Fundacja Rozwoju Rachunkowości, Tom 1, ss. 560.

Bicli1iska 1„ 2004. Analiza przychodów. [w:] Praca zbiorowa poci redakcją Magdaleny Jerzemo

-lowskiej „Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie". PWE, Warszawa, s. 236-255.

Bie1i W., 2000. Zarządzanie finansami przeclsi<;:biorstwa. Wyd. Centrum Doradztwa i Informacji Difin Sp. z.o.o, Warszawa, ss. 338.

Brcaley R./\„ Myers S.C., 1999. Podstawy finansów przedsiębiorstw. PWN, Warszawa, Tom 2, s. 769-1467.

Olzacb B., 1996. Analiza renLOwności majątku i kapitału własnego. [w:] Praca zbiorowa poci red ak-cją Lecha Bednarskiego i Tadeusza Waśniewskiego „Analiza finansowa w zarządzaniu przeclsi<;:biorstwem". Wyd. Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, s. 470-496.

FINANCIALANALYSIS OF SMALL AND MEDIUM-SIZED ENTERPRISE

SECTOR ON THE EXAMPLE OF WARMIA AND MAZURY PROVINCE

Abstract. The aniele reviews the trial of small and medium firms financial situation estima -tion in Warmia and Mazury province. At the beginning aut hors characterizecl surveyecl firms using their number and employment. Moreover, financial results such as: incomes, costs, taxcs wcre presentecl. The article also presents profitability ratios estimation of surveyecl cntcrprises. The collcctccl material showecl a significant clifforences in financial situation

of survcyccl cntcrprises. The bcst situation in income and profits was characteristic for m e-dium cnterprises but the worst for micro enterprises. But, the estate and capital profitability

was the bcst in small enterprises. Mo1·eover, in the medium enterprises the profitability

l~1ctor ckcreasecl what provccl the worsening in financial liquiclity. Key worrls: cntcrpriscs. financial situation. incomes, costs, profits

Zaakceptowano do druku - Acceptecl for print: 10.12.2006