Polska pod zaborami
Zajęcia nr 8 – 18.04.2018
Zabór rosyjski
1. Noc paskiewiczowska (1832-1857)
- wprowadzenie stanu wojennego (1833) - wprowadzenie rubla jako waluty KK (1841) - przekształcenie województw w gubernie (1837)
2. Próby reform A. Wielopolskiego (1862) 3. Powstanie styczniowe (1863-1864) 4. Pełna rusyfikacja ziem polskich
- likwidacja SGH i powołanie Szkoły Rosyjskiej (1869)
- ustanowienie języka rosyjskiego językiem urzędowym i zamknięcie polskich szkół powiatowych (1869)
- wprowadzenie stanowiska generał-gubernatora w miejsce namiestnika (1874)
- zniesienie polskiej procedury sądowej (1875) - likwidacja kościoła unickiego (1875)
- zniesienie Banku Polskiego i powołanie Kantoru (1885)
Wielkie Księstwo Poznańskie (1815-1848) Großherzogtum Posen
1. Umowa prusko-rosyjska z 1815 r. w sprawie Wielkopolski 2. Król Prus jako Wielki Książe Poznański
3. Urząd Księcia Namiestnika (Antoni Henryk Radziwiłł) – funkcje reprezentacyjne i honorowe; Sejm WKP (1824-1845) o
charakterze doradczym – 22 posłów dóbr ziemskich + 16 posłów dóbr miejskich + 8 mieszkańców gmin wiejskich;
4. Podział na dwie rejencje – poznańską i bydgoską, 26 powiatów (władzę administracyjną sprawowali landraci)
5. Ograniczenie swobód po powstaniu listopadowym i likwidacja urzędu namiestnika
6. Likwidacja WKP przez Frankfurckie Zgromadzenie Narodowe w 1848 r. i powołanie Prowincji Poznańskiej (niem. Provinz Posen)
Wolne Miasto Kraków (1815-1846)
1. Wolne Miasto Kraków jako państwo pod kontrolę trzech zaborców – republika konstytucyjna z gwarancją autonomii wew.
2. Konstytucje z 1815 i 1833 r.
3. Władza wykonawcza: 12-osobowy Senat Rządzący (od 1828 Komitet Epuracyjny), władza ustawodawcza: Zgromadzenie Reprezentantów.
4. Czasowe przywrócenie autonomii (1831)
5. Wolne Miasto Kraków jako terytorium tranzytowe broni oraz spiskowców polskich powstań narodowych
6. Powstanie krakowskie i likwidacja (1846 r.)
Galicja (1815-1918)
1. Pochodzenie nazwy Galicji i Lodomerii i początki istnienia
2. Sejm Krajowy we Lwowie jako organ przedstawicielski (1861-1918):
- kompetencje ustawodawcze określone przez patent lutowy (sprawy „kultury krajowej” – ekonomiczne, sądownicze, administracyjne, szkolnictwa, kościelne)
- zwoływany co roku (z wyjątkami), jawny, obrady po polsku i ukraińsku
- powoływał sześcioosobowy Wydział Krajowy, który był faktycznym zarządcą w sprawach administracyjnych i organizacyjnych z inicjatywą ustawodawczą i prawem kontrolnym samorządów.
- system wyborów do Sejmu Krajowego: cztery kurie (wielkiej własności ziemskiej, izb przemysłowo-handlowych, większych miast, mniejszych miast i gmin wiejskich) oraz lista wirylistów (czterech biskupów rzymskokatolickich, trzech biskupów greckokatolickich i jeden biskup ormiański, rektorzy UJ, UJK, PL, AU w Krakowie).
