Czy już wiesz, co to takiego wiersz?
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• zna zasady budowy wierszy,
• zna znaczenie wyrażeń: epitet, strofa, wers,
• zna zasady wyodrębniania obrazów poetyckich w wierszu.
b) Umiejętności Uczeń:
• potrafi wyodrębnić elementy wiersza,
• umie odnaleźć i poprawnie nazwać środki stylistyczne w wierszu,
• potrafi dokonać analizy tekstu poetyckiego.
c) Postawy Uczeń:
• doskonali umiejętność aktywnego uczestnictwa w kulturze,
• współpracuje w zespole.
2. Metoda i forma pracy
• Praca z tekstem,
• praca w grupach.
3. Środki dydaktyczne
Słownik terminów literackich
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Na początku zajęć nauczyciel prosi uczniów, by usiedli wygodnie, zamknęli oczy i wsłuchali się w tekst, który on będzie czytał.
2. Uczniowie powinni skoncentrować się na słowach wiersza, by móc wyobrazić sobie obrazy poetyckie pokazane w tym wierszu.
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel czyta powoli i wyraźnie tekst wiersza, potem ten sam tekst czytają uczniowie.
2. Następnie nauczyciel prosi uczniów o wskazanie obrazów poetyckich namalowanych słowami. Uczniowie nadają tym obrazom tytuły (w formie równoważników zdań).
3. Do każdego z obrazów uczniowie powinni dopisać określenia nazywające nastrój (posługują się rzeczownikami).
4. Kolejnym zadaniem dla uczniów będzie wyodrębnienie wszystkich rzeczowników nazywających osoby, rzeczy, zjawiska itp.
5. Następnie uczniowie wyszukują w wierszu określenia tych rzeczowników i dopisują je tak, aby powstały związki wyrazowe.
6. Nauczyciel omawia kolejne zwroty oraz ich funkcję w wierszu.
7.
8. Wprowadzone zostają 2 terminy: epitet, środek poetycki. Uczniowie proszeni są o przerysowanie schematu do swoich zeszytów.
słownictwo związane z wierszem
epitet rymy analiza wiersza obrazy poetyckie podmiot liryczny
9. Następnie nauczyciel pyta o to, kto opisuje wszystkie obrazy w wierszu, w jaki sposób ujawnia się w tekście.
10. Uczniowie powinni odnaleźć wszystkie czasowniki i określić ich formę gramatyczną.
Na podstawie formy czasownika określić można osobę mówiącą w wierszu.
11. Następnie nauczyciel wyjaśnia, że w utworach poetyckich osobę mówiącą nazywamy podmiotem lirycznym i może on ujawniać się w różny sposób.
12. Kolejnym ćwiczeniem będzie zaznaczenie w tekście wszystkich pełnych zdań, wypowiedzeń, zawierających kompletną i logiczną informację. Nauczyciel wyjaśnia, że nie zawsze linijka tekstu jest zdaniem. Koniec wypowiedzenia może przypadać zarówno na końcu wersu, jak i w jego środku.
13. Po odnalezieniu wszystkich wypowiedzeń uczniowie przygotowują opowiadanie, zawierające dokładnie te wyrazy, które zostały użyte w wierszu. Nie może ono liczyć mniej zdań niż było ich w wierszu.
14.
b) Faza podsumowująca
Na zakończenie nauczyciel wyjaśnia słownictwo poznane na zajęciach, związane z analizą wierszy, potem omawia pracę domową. Uczniowie mają przygotować ilustrację do wiersza.
Praca powinna być wykonana dowolną techniką na kartce formatu A4.
5. Bibliografia
1. Leszczyński G., Elementarz literacki, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2001.
2. Słownik poprawnej polszczyzny, red. W. Doroszewskiego, PWN, Warszawa 1994.
6. Załączniki
brak
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz przeznaczony jest do realizacji w klasie 4.
