1.
2. Czynniki modelujące powierzchnię Ziemi
1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości Uczeń:
- wymienia czynniki wewnętrzne (endogeniczne): ruchy izostatyczne, ruchy epejrogeniczne, ruchy orogeniczne, trzęsienie ziemi, plutonizm, wulkanizm,
- wymienia czynniki zewnętrzne (egzogeniczne): wietrzenie, erozja, egzaracja, deflacja, denudacja, transport, akumulacja,
- umie podać przykłady czynników egzogenicznych i endogenicznych.
ii. b) Umiejętności Uczeń:
- potrafi wyjaśnić wpływ czynników wewnętrznych i zewnętrznych na kształtowanie rzeźby Ziemi,
- umie sklasyfikować czynniki modelujące powierzchnię Ziemi,
- umie określić wpływ czynników egzogenicznych i endogenicznych na kształtowanie powierzchni Ziemi.
2. Metoda i forma pracy
Pogadanka, opis, praca z całą klasą, praca indywidualna.
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik, karta pracy ucznia, kserokopie materiałów dla ucznia, plansze (przedstawiające powstawanie łańcuchów górskich, tektoniczne deformacje ciągłe i nieciągłe, formy wulkanizmu i plutonizmu), atlas
4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel przygotowuje środki dydaktyczne, wita się z uczniami, podaje temat lekcji: Czynniki modelujące powierzchnię Ziemi.
ii. b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel wymienia czynniki modelujące rzeźbę powierzchni Ziemi: endogeniczne i egzogeniczne.
2. Nauczyciel wymienia i charakteryzuje czynniki endogeniczne: ruchy izostatyczne, ruchy epejrogeniczne, ruchy orogeniczne, trzęsienia ziemi, plutonizm, wulkanizm. Nauczyciel
podczas charakterystyki tych czynników wykorzystuje plansze przedstawiające powstawanie łańcuchów górskich, tektoniczne deformacje nieciągłe i ciągłe oraz plansze przedstawiające formy wulkanizmu. Przy pomocy mapy geologicznej i tektonicznej w atlasie uczniowie wypisują w zeszytach obszary fałdowań prekambryjskich. Odpowiadają na pytanie: Które fałdowania objęły obszar dzisiejszej Polski? Nauczyciel kontroluje pracę uczniów.
3. Nauczyciel wymienia i charakteryzuje czynniki egzogeniczne: wietrzenie, erozja, egzaracja, deflacja, denudacja, transport, akumulacja. Uczniowie dołączają się do dyskusji, wymieniają główne skutki, jakie powodują poszczególne czynniki egzogeniczne. Uczniowie wnioski z pogadanki zapisują w zeszytach.
4. Nauczyciel podkreśla wpływ czynników endogenicznych i egzogenicznych na rzeźbę Ziemi.
Uczniowie wypełniają tabelkę (załącznik 1).
iii. c) Faza podsumowująca Nauczyciel podaje treść zadania domowego (załącznik).
5. Bibliografia
1. Atlas geograficzny, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im Eugeniusza Romera Warszawa – Wrocław 1990.
2. Flis J., Szkolny słownik geograficzny, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985.
3. Modzelewska B., Piełowska E., Podstawy geografii fizycznej i geologii dla klasy I i II liceum ogólnokształcącego, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 1999.
4. Stankowski W., Geografia fizyczna z geologią, Podręcznik dla szkoły średniej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994.
6. Załączniki
i. a) Karta pracy ucznia Załącznik 1.
Uzupełnij tabelę. Wymień czynniki egzogeniczne i endogeniczne.
Tabela 1. Czynniki kształtujące rzeźbę Ziemi
czynniki egzogeniczne czynniki endogeniczne
ii. b) Zadanie domowe
Rezultatem działania czynników endogenicznych i egzogenicznych jest rozmieszczenie lądów i mórz
oraz rzeźba powierzchni Ziemi. Opisz rzeźbę powierzchni swojego województwa, wymień czynniki egzogeniczne, które współcześnie tam dominują.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak
