Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, edukacja wczesnoszkolna
Temat: Co zwierzęta chciałyby powiedzieć człowiekowi?
Treści kształcenia:
Uczeń:
1) Potrafi twórczo i krytycznie myśleć, rozwiązywać problemy, podejmować decyzje, pokonywać trudności o charakterze praktycznym i teoretycznym – edukacja społeczna, treści rozszerzające,
2) Opisuje życie w wybranych ekosystemach: w lesie, ogrodzie, parku, na łące i w zbiornikach wodnych: wie, jakie warunki są konieczne do rozwoju roślin i zwierząt w gospodarstwie domowym, w szkolnych uprawach i hodowlach itp.; wie, jaki pożytek przynoszą zwierzęta środowisku, i podaje proste przykłady – edukacja przyrodnicza (6.2), 3) Uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji – edukacja polonistyczna (1.1a),
4) Uczestniczy w rozmowach, także inspirowanych literaturą: zadaje pytania, udziela odpowiedzi, prezentuje własne zdanie i formułuje wnioski; poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych – edukacja polonistyczna (1.3c),
5) Tworzy wypowiedzi w formie ustnej i pisemnej – edukacja polonistyczna (1.3a),
6) Dobiera właściwe formy komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych – edukacja polonistyczna (1.3b),
7) Czyta i rozumie teksty przeznaczone dla dzieci i wyciąga z nich wnioski – edukacja polonistyczna (1.1b),
8) Współpracuje z innymi w zabawie, nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych; przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej – edukacja społeczna (5.4).
Cele operacyjne:
Uczeń:
● Umie podejmować decyzje,
● Potrafi twórczo i krytycznie myśleć,
● Wie, że rozmowa jest konieczna w podejmowaniu wspólnych decyzji,
● Zna zasady uczestniczenia w rozmowie,
● Prezentuje własne zdanie i formułuje wnioski,
● Słucha i korzysta z przekazywanych informacji,
● Umie współpracować z innymi,
● Wie, jakie warunki są konieczne do rozwoju zwierząt,
● Tworzy wypowiedzi w formie pisemnej,
● Czyta ze zrozumieniem,
● Grupuje wyrazy i wyrażenia.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
● Podejmuje decyzje,
● Myśli twórczo i krytycznie,
● Zgodnie współpracuje, prowadzi negocjacje i dochodzi do kompromisu,
● Czyta ze zrozumieniem,
1
● Uczestniczy w rozmowie,
● Redaguje i zapisuje krótkie zdania.
Środki dydaktyczne:
● Zasoby multimedialne: ćwiczenie interaktywne Zwierzęta są głodne; karty pracy (Co wynika z posiadania psa? oraz Jak podejmować decyzje?),
● Komputery,
● Ilustracje wycięte z gazet pokazujące zwierzęta w relacji z ludźmi,
● Nożyczki, klej, kartka z bloku rysunkowego, cienkie flamastry.
Metody nauczania:
● Problemowa: grupowego podejmowania decyzji,
● Programowana: z użyciem komputera,
● Praktyczne: ćwiczenia przedmiotowe, realizacji zadań wytwórczych.
Formy pracy:
● Indywidualna jednolita,
● Grupowa jednolita,
● Zbiorowa jednolita,
● W parach jednolita.
Przed zajęciami:
Zajęcia zakładają wcześniejsze przygotowanie: kilka dni przed planowaną lekcją nauczyciel poleca dzieciom, żeby poszukały w gazetach i wycięły ilustracje ukazujące zwierzęta w relacji z ludźmi.
Przebieg zajęć:
1. Prowadzący zajęcia wita się z dziećmi i proponuje im działanie twórcze pt. Co myślą zwierzęta i co chciałyby nam przekazać?.
Kolejno podejmowane są następujące działania:
● Uczniowie siadają w kręgu i układają przed sobą zgromadzone ilustracje zwierząt.
Następnie oglądają je i prowadzą swobodne rozmowy na ich temat.
● Przyklejają ilustracje na dużych kartkach, w taki sposób, żeby można było dokleić chmurki dialogowe, i redagują krótkie dialogi do przedstawionych sytuacji.
Umieszczają je w chmurkach, po czym przyklejają w odpowiednie miejsca na ilustracji.
● Dzieci czytają dialogi z podziałem na role.
2. Przygotowanie wystawy prac. Oglądanie prac i głośne odczytywanie myśli zwierząt.
3. Nauczyciel zadaje uczniom pytania:
● Kto z was potrafi odczytywać mowę zwierząt? Podaj przykłady.
Możliwe odpowiedzi: mowa psa – merda ogonem z radości; warczy, kiedy nie chce, żeby się do niego zbliżać; przynosi miskę, kiedy jest głodny; stoi przy drzwiach odwrócony przodem do wyjścia, kiedy chce wyjść na spacer; stoi przy pustej misce z wodą, kiedy chce pić.
● Jakie potrzeby mają zwierzęta?
● Kto zaspokaja potrzeby zwierząt?
● Czy wiesz, czym karmić zwierzęta?
2
4. Ćwiczenie interaktywne Zwierzęta są głodne.
Uczniowie mają za zadanie dobranie odpowiedniego pokarmu dla przedstawionych zwierząt.
Rozmowa po skończonej pracy ukierunkowana jest ćwiczeniem i pytaniami:
● Czego dowiedzieliście się z tego zadania?
● Jak myślicie, czy to jedyne pokarmy tych zwierząt? Podajcie inne przykłady.
Możliwe odpowiedzi: pies – karma dla psów; kura – śruta zbożowa, pasza dla kur; krowa – siano, kiszonki, buraki pastewne, pasza treściwa, czyli rozdrobniona mieszanka zbożowa z witaminami; lizawki, czyli sól w postaci kostki kamiennej, woda – wszystkie zwierzęta.
● Do jakiej grupy zwierząt zaliczylibyście te wymienione?
● Czym żywią się jaskółki? Czy zimą mogą znaleźć dla siebie pokarm?
● Jakie trudy podejmują te ptaki, żeby nie umrzeć z głodu?
● Co znaczy być odpowiedzialnym za zwierzę?
● Czy łatwo podjąć decyzję o posiadaniu zwierzaka?
5. Karta pracy Co wynika z posiadania psa?.
Uczniowie klasyfikują wyrazy i wyrażenia do dwóch grup. Jedna grupa wyrazów wskazuje na korzyści z posiadania psa, a druga na obowiązki wobec tego zwierzęcia.
Praca w parach – uczniowie słabsi pod względem lingwistycznym będą wspierani przez zdolniejszych. Uczenie się od rówieśników jest dobrą drogą do samodzielności, a ponadto wybrana forma pracy pozwala na rozwijanie zdolności empatycznych, społecznych i towarzyskich. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem współpracy, udzielając dzieciom – jeśli jest taka potrzeba – wskazówek mających wspomóc ich relacje.
6. Nauczyciel zachęca uczniów do zabawy ruchowej pt. Pieski na spacer.
Dzieci stają obok ławek i na hasło „pieski na spacer” wykonują przysiad, a następnie na czworakach radośnie wędrują po klasie. Z kolei na hasło „pieski do domu” wracają powoli i niechętnie na miejsca, do wyjściowej pozycji.
7. Karta pracy Jak podejmować decyzje?.
Uczniowie pracują w grupach 4-osobowych – nauczyciel, w sposób niejawny, powinien dokonać takiego podziału, żeby poziom intelektualny dzieci był zróżnicowany (cel podziału:
uczniowie zdolniejsi wspierają słabszych). Karta wskazuje uczniom drogę refleksyjnego podejmowania decyzji. Każde dziecko powinno mieć przed sobą kartę, żeby nie było wyłączone z pracy. Po rozdaniu kart należy omówić zadanie.
Trzeba uwzględnić indywidualizm uczniów i uświadomić im, że każdy z nich ma prawo do własnych przekonań, a zarazem poruszyć problem trudności w wypracowaniu wspólnego stanowiska na drodze kompromisu i negocjacji. Należy uznać sytuację, w której dojdzie do ustalenia jednej decyzji dla całej grupy.
8. Rozmowa na temat podjętych decyzji.
Nauczyciel zadaje uczniom pytania:
● Co w podejmowaniu decyzji było najtrudniejsze?
● Dlaczego było to zadanie tak trudne?
● Jak sądzicie, czy można podejmować wspólne decyzje bez rozmowy i zastanowienia się?
● Kto ponosi konsekwencje nieprzemyślanych decyzji?
● Czy moglibyście bez zgody rodziców podejmować takie decyzje?
9. Zakończenie zajęć i podsumowanie.
3
Uczniowie, którzy mają jakieś zwierzaki, dzielą się swoimi doświadczeniami. Opowiadając o nich, odnoszą się do kwestii poruszonych na zajęciach (korzyści i obowiązki; jakie są realne konsekwencje związane z posiadaniem zwierzęcia i kto je ponosi; jakie szczególne potrzeby mają pupile dzieci itd.).
Dodatkowo:
Zadanie domowe dla uczniów chętnych, którzy mają zwierzęta lub przejawiają zainteresowanie przyrodą:
Obserwuj swojego lub dowolnie wybranego zwierzaka (np. gołębia, wróbla itp.) i zapisuj swoje spostrzeżenia. Rób zdjęcia lub rysuj. Prowadź kronikę i udostępniaj tę wiedzę innym dzieciom w wybranej przez ciebie formie.
Zadanie może być także skierowane do uczniów uzdolnionych plastycznie, literacko lub aktorsko, którzy zanotowane obserwacje mogą następnie przełożyć na język artystyczny.
Nauczyciel powinien wykazać zainteresowanie taką pracą po ściśle określonym terminie (2–
3 tygodnie) i dać możliwość jej publicznej prezentacji. Korzyści: uczeń rozwija zainteresowania, sporządza notatki, ilustruje je, dzieli się swoją wiedzą, inspiruje rówieśników do podejmowania dodatkowych zadań. Rozwija zatem swoje uzdolnienia artystyczne, społeczne, towarzyskie i empatyczne.
4
