Invloed elektrische voertuigen op
automobiliteit
Zowel gevestigde als nieuwe
autofabrikanten hebben in
de periode 2G04-2D11 allerlei
verschillende prototypen
en modellen van elektrische
voertuigen (EV) gemaakt,
inclusief driewielers en kleine
stadsauto's. De diversiteit in
ontwikkelde modellen geeft
een indicatie van mogelijke
ontwikkelingspaden op de
EV-markt. Van de tweezitter
Renault Twizy zijn tot juni 2012
meer dan GOOG stuks in Europa
verkocht. Dit tweezitsmodel
is een belangrijke afwijking
van de traditionele auto met
verbrandingsmotor. Elektrische
mobiliteit hoeft dus niet alleen
tot gebruik van een andere
energiebron te leiden, maar kan
ook de grootte en vorm van onze
auto's veranderen.
Inleiding
De verbrandingsmotor heeft de auto-mobielindustrie voor meer dan loo jaar gedomineerd. Door factoren zoals emissie-regulering v a n overheden, voortgang i n de technologie en oheprijsverhogingen is de autoindustrie toegetreden tot de begin-stadia van w a t bekend staat als een 'era of ferment' (tijdperk van 'vergisting', tijdperk van onrust). Een dergelijk tijdperk wordt gekenmerkt door voortdurende verande-ringen en onzekerheid en k a n leiden tot industriële transities van de ene techno-logie naar de andere, zoals toen de compact disc het cassettebandje verving.
De gevestigde automobielindustrie, bestaande u i t slechts een beperkt aantal grote gevestigde bedrijven, kent een relatief onrustige periode omdat ze de stabiele dominantie v a n de verbrandingsmotor
bedreigd ziet door nieuwe technologieën en nieuwe ('startup') bedrijven. Fabrikanten hebben diverse alternatieven ontwikkeld voor de verbrandingsmotor als aandrijf-technologie, waarvan het elektrische voertuig (EV) het meest prominente is. Naarmate technieken verbeteren zijn niche-markten ontstaan zoals de sport automarkt, waarbinnen de EV's voordelen hebben ten opzichte van verbrandingsmotorvoer-tuigen, bijvoorbeeld omdat EV's heel snel kunnen optrekken. Recente marktintroduc-ties laten zien dat grote autofabrikanten de EV-markt als een commercieel aantrek-kelijke markt beginnen te zien i n plaats van een markt die ze moeten bedienen vanuit overheidsregulering\
Deze ontwikkelingen laten zien dat de autoindustrie sterk i n beweging is, met onbekende uitkomsten. De huidige dyna-miek i n de EV-industrie heeft de mogelijk-heid geschapen voor een nieuw soort auto gemaakt door nieuwe fabrikanten. Tot n u toe vroeg de Nederlandse consument om grote EV's gemaakt door de traditionele bedrijven. De Renault Twizy is echter een heel ander alternatief. De auto is klein (2,33 meter lang, 1,24 meter breed), goedkoop (een startprijs van € 6.900) en bedoeld voor de stadsomgeving met lage m a x i m u m -snelheden en een klein verplaatsingsbereik (met é é n oplaadbeurt).
Dit artikel is gerelateerd aan een groter promotieonderzoek betaald door NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek), w a a r i n de vroege adoptieomgeving van EV's wordt bestudeerd. Het doel is om te analyseren welke actoren de adoptie van EV's mogelijk maken of juist proberen te verhinderen. De rol v a n automobielfabrikanten wordt bijvoorbeeld bestudeerd om te kunnen bepalen i n hoeverre zij de markt vormgeven door de ontwikkeling en marktintroductie
William Sierzchula, Jan Anne Annema en Bert van Wee
William Sierzchula (w.s.sierzchula@ tudelftnl), Jan Anne Annema (J.A.Annema@tudelftnl) en Bert van Wee iG.P.vanWee@tudelft.nl} zijn resp. promovendus, universitair docent en
hoogleraar bij de TU DelftJaculteit Techniek, Bestuur, en Management.
van diverse EV-modellen. Momenteel bieden fabrikanten verschillende EV-typen aan consumenten aan, zoals sportauto's, commerciële voertuigen en kleine stadsau-to's. Omdat consumentvoorkeuren variëren, maakt deze strategie het waarschijnlijker dat op zijn minst é é n v a n de aangeboden modellen commercieel levensvatbaar is. In dit artikel wordt de brede analyse u i t het lopende promotieonderzoek specifiek toegepast op de Nederlandse markt. Door Nederlandse autoverkopen te analyseren kunnen we bepalen of en welke soorten van EV's populair zijn bij consumenten en hoe de Nederlandse markt voor EV's er mogelijk uit komt te zien.
V ü e r t u i g s e g m e n t e n en fabriekstypen
Modellen van EV's zoals gemaakt door fabrikanten overal ter wereld kunnen worden gecategoriseerd volgens het Europese voertuigclassificatiesysteem: segmenten A, B, C, D/E, F, G/H, J/K, L/M, N, zware commerciële voertuigen (HCV) en bussen. Daarnaast ontwikkelen bedrijven veelvuldig EV's i n de v o r m van langzame voertuigen (LSV, 'low speed vehicles') en driewielers. Voorbeelden v a n voertuigen i n deze klassen met een aantal kenmerkende criteria worden gegeven i n Tabellen 1 en 2.
De fabrikanten van EV's kunnen worden ingedeeld i n vier categorieën: een groot gevestigd autobedrijf, een klein
Tabel i: Voertuigklassen A tot en met F met kenmerkende eigenschappen en voorbeelden Klasse A Klasse B Klasse C Klasse D/E Klasse F Motoromvsng ± 1,01 ±10-141 ±1,3-2,01 ± 1,6-2,81 ±2,0-3,51 Voertuiglengte tot < 3,050 m < 3,750 m < 4,230 m < 4,470 m < 4,800 m Verbrandingsmotor voorbeeld vw Up! VW Polo VW Golf VW Passat Daimler CL600 EV voorbeeld Tezzari Zero BMW Mini E Nissan LEAF Opel Ampera BVD Auto e6
Tabel 2: Andere voertuigklassen met kenmerkende eigenschappen en voorbeelden
Onderscheidend criterium Verbrandingsmotor voorbeeld EV voorbeeld
LSV Lage topsnelheid Bellier XLD Renault Twizy
Driewieler Auto met drie wielen GM Lean Machine Aptera 2e
Klasse G/H Hoge prestatie Porsche Boxter Venturi Fetish
Klasse J/K Stoelen t/m 8 personen Citroen Picasso Ford Transit V
Klasse L/M 4x4 off road Mercedes M-Klasse Toyota Rav4 EV
Klasse N < ± 3200 kg Peugeot Berilngo E-wolf Omega 1.4
HCV > ± 3200 kg Volvo FM9 Balqon Nautilus E20
Bus > 10 personen vervoeren Champion Defender Tecnobus Gulliver
tigd autobedrijf, een nieuw autobedrijf {'startup') of een bestaand niet-autobedrijf dat zich op de EV-markt gaat begeven (een zich diversifiërend bedrijf). Grote gevestigde bedrijven zijn i n dit onderzoek gedefinieerd als bedrijven die reeds voor 1991 auto's verkochten en die i n 2009 tot de wereldwijde top 30 van autofabrikanten behoorden volgens productiecijfers van de 'International Organization of Motor Vehicle Manufacturers'^ Kleine gevestigde autofabrikanten verkochten ook voor 1991 auto's, maar behoorden i n 2009 niet tot de top 30. Nieuwe autofabrikanten verkochten voor 1991 geen auto's. Zich diversifiërende bedrijven bestonden al voor 1991, maar waren toen niet betrokken bij de verkoop van voertuigen en vertegenwoordigen bedrijven die zich bezighouden met energie-opslag en engineering.
Prototypen en p r ü d u c t i e m ü d e l l e n v a n EV's
Figuur 1 geeft een categorisering van proto-typen en productiemodellen van EV's voor de periode 2004 - 2011, per type fabrikant en voertuigklasse. Het is belangrijk om te
realiseren dat Figuur 1 niet de verkopen weergeeft maar het aantal modellen dat werd ontwikkeld per voertuigsegment. De meest ontwikkelde modellen vielen i n voer-tuigklasse B (56), LSV (51), G/H (49) en klasse A (44). Fabrikanten ontwikkelden ook meer dan 25 modellen i n de klassen driewielers, klasse C en N. Weinig modellen werden ontwikkeld i n D/E, F, HCV en bussen.
60 • 50 1 40 •n 1 30 f z o < 10 60 • 50 1 40 •n 1 30 f z o < 10 • • « 1 60 • 50 1 40 •n 1 30 f z o < 10 • • « 1 m 60 • 50 1 40 •n 1 30 f z o < 10
|
:
1
B 60 • 50 1 40 •n 1 30 f z o < 10|
:
1 ;• •.:I t i
u -1-c 3 LS V 1 ^ 3-wheele r \ Segmen t A \ H Segmen t B 1 Segmen t C Segmen t D/ E 2 . Segmen t F < Segmen t G/ H f Segmen t J/ K 0 Segmen t L/ M ^ Segmen t N1
HC V Bu sAantal modellen per voertuigsegment per type fabrikant, 2004 - 2011
Figuur 1 laat zien dat grote gevestigde bedrijven en nieuwe bedrijven verschil-lende benaderingen volgden bij de productie van EV's. Grote gevestigde bedrijven richtten zich op modelontwikke-ling op de klassen A, B en C. Deze klassen
vertegenwoordigen de meerderheid van voertuigen zoals verkocht op de meeste nationale markten. Deze grote gevestigde bedrijven vermeden de ontwikkehng van onconventionele modellen zoals driewie-lers, LSV's, en grote commerciële voertuigen (HCV's en bussen), mogelijk omdat deze modellen sterk verschillen van de huidige vraag van autoconsumenten. Het is gebrui-kelijk dat gevestigde bedrijven zich meer bezighouden met het voldoen aan de vraag
f O O %
K T R I S C h
__
Tabel 3: Nederland voertuigverkopen 2010 en EV-verkopen le halfjaar 20125,6 Klasse A Klasse B Klasse C Klasse D/E Klasse E Klasse G/H Klasse J/K Klasse UM Klasse N Bus HCV 2010 alle voertuigen Verkopen % marktaandeel 112.146 23% 116.844 24% 96.063 20% 62.884 13% 726 0% 3.595 1% 44.975 9%o 27.661 6% 7.644 2%o 684 0% 9.487 2% 2012 (januari - juni) EV Verkopen O 152 130 1.582 O 17 O O 8 O 1 % marktaandeel 0% 8% 7% 84% 0% 1% 0% 0% 0% 0% 0%
van de huidige Idanten dan met het identi-ficeren van klantwensen voor opkomende nieuwe technologieën. Nieuwe bedrijven ontwikkelden EV-modellen i n alle klassen met nadruk op modellen voor de top en de onderkant van de markt: driewielers, LSV en sportauto's (klasse G/H). De grotere perso-nenvoertuigen u i t de klassen C, D/E, J/F en L / M vertegenwoordigen een relatief klein aandeel i n de modellen geproduceerd door nieuwe bedrijven.
Klasse G/H (sportauto's) is een redelijke markt voor EV's vanwege de verwachte hogere prijs en bepaalde rijeigenschappen. EV's kunnen namelijk het maximale koppel bereiken zo gauw het gaspedaal wordt inge-drukt. Dit is i n tegenstelling tot auto's met verbrandingsmotoren waar het maximale koppel slechts geleidelijk wordt bereikt na intrappen v a n het pedaal. Sportauto's geven fabrikanten de mogelijkheid te focussen op rijeigenschappen van EV's zonder dat de hoge prijs een belangrijke hindernis is i n de verkoop. Voertuigklasse A is ook een voorspelbare EV-markt omdat het waar-schijnlijk is dat deze markt zal bestaan u i t hchte voertuigen die geen hoge m a x i m u m -snelheid of een groot verplaatsingsbereik
(met é é n oplaadbeurt) hoeven te hebben. Het hoge aantal LSV's en driewielers past i n een nichemarktbenadering: bedrijven verkennen de mogelijkheden van een nieuwe opkomende innovatie. Fabrikanten maakten slechts een beperkt aantal modellen i n de klasse D/E t e r w i j l dit toch een populair marktsegment is. De reden zou kunnen zijn dat grote personenauto's de zwakheden i n de prestaties van EV's laten zien zoals een klein verplaatsingsbereik.
De Nederlandse EV-markt
Per j u l i 2012 waren er 4.038 EV's i n Nederland, waarvan er 2.830 zijn verkocht sinds 20103. i n de periode 2010-2012 vertegenwoordigden EV's 0,22% van alle personenautoverkopen4. Nederland heeft daarmee een van de hoogste EV-marktaandeel vergeleken met andere Europese landen. Andere landen met hoge EV-marktaandelen zijn Noorwegen, Denemarken en Zwitserland.
Tot nu toe is Nederland een snellere adopter van EV's, hoewel het Nederlandse markt-aandeel vooral afhankelijk is van verkoop i n de lease- en zakelijke automarkt. Een verdere toename van het marktaandeel van EV's i n Nederland is afhankelijk van een doorgaande vraag van EV's i n de markt voor auto's op naam van een bedrijf of een toename van vraag door huishoudens.
De Nederlandse markt per voertuigklasse
Voorgaande analyse geeft aan dat EV-verkopen i n Nederland toenemen. De analyse geeft echter niet aan welke typen
EV's zijn aangeschaft. Tabel 3 vergelijkt de Nederlandse voertuigverkopen i n 2010 met de EV verkopen i n het eerste half jaar van 2012 (januari tot en met juni) per voertuigklasse. De tabel laat zien hoe de consumentenvoorkeuren op de EV-markt zich verhouden tot de algemene voertuigvoorkeuren.
Klasse D/E domineerde de EV-markt i n 2012 (Tabel 3). De EV-verkoop i n deze klasse bestond nagenoeg geheel u i t Opel Amperas/ Chevrolet Volts (1.380 stuks). Een vergelij-king tussen alle voertuigverkopen i n 2010 met EV-verkopen laat zien dat de popu-lairste klassen i n de algemene verkopen i n 2010 niet overeenkomen met de populairste EV-klassen i n 2012. Klassen A en B verte-genwoordigden i n 2010 bijna de h e l f t van alle voertuigverkopen i n Nederland maar deze klassen zijn maar 8% van de totale EV-voortuigverkopen. EV-klanten hadden een nagenoeg geheel eenzijdige voorkeur voor de grote personenauto's i n de klasse D/E (Tabel 3). De beperkte vraag i n bepaalde klassen laat zien dat de EV-markt nog niet zo divers is als de algemene voertuigmarkt. Het is ook interessant om waar te nemen
dat nagenoeg alle EV's die werden verkocht van grote geves-tigde bedrijven kwamen zoals Nissan, GM en PSA. EV's van nieuwe bedrijven zoals Fisker, Tesla, M i a en Think telden voor slechts 8% mee i n de totale EV-verkopen i n het eerste halfjaar i n 2012. Het is onzeker of de nieuwe bedrijven veel invloed zullen hebben op de toekomstige EV-markt omdat tot nu toe de grote gevestigde bedrijven deze markt hebben gedomineerd. Tabel 3 bevat niet de klassen LSV en driewieler. De tabel geeft daarom niet een volledig beeld van de zich ontwikkelde EV-markt i n Nederland of Europa i n zijn geheel. Meer specifiek: de tabel mist de Renault Twizy - een LSV dat snel aan populari-teit w i n t . I n het eerste h a l f j a a r van 2012 verkocht Renault 6.057 Twizys i n Europa waarvan 83 i n Nederland. Ter vergelijking: i n West-Europa werden i n die periode 16.934 EV's verkocht. Gebaseerd op deze totaalcijfers kunnen we stellen dat de Renault Twizy een bepaalde mate van commercieel succes heeft bereikt. Het feit dat het geen traditioneel voertuig is, toont dat EV's mogelijk een drijvende kracht kunnen zijn i n de verande-ring van kenmerken van auto's.
Conclusies
Van 2004 tot 2011 hebben voertuigfabrikanten een brede range van EV-prototypes en -modellen ontwikkeld. Dit wijst op een verscheidenheid aan voertuigen (waaronder automobielen) op een toekomstige EV-markt. Nederlandse consumenten hebben tot nu toe vooral een voorkeur laten zien voor EV's i n de grote personenautoklasse D/E, zoals de Opel Ampera. De Twizy toont echter een mogelijk andere toekomst voor EV's: een toekomst die wordt bepaald door kleine voertuigen i n stedelijke gebieden. De EV-markt staat aan het prille begin van ontwikkeling en het is nog te vroeg harde uitspraken te doen over hoe de markt eruit zal zien. De Renault Twizy suggereert echter dat de toekomst misschien meer veranderingen te zien zal geven dan alleen een verschuiving van vloeibare brandstoffen naar elektriciteit.
netwerk van milieuprafessiünals
effectief bereiken?
Adverteer in de online
en offline VVM-media!
De media van de Vereniging van
Milieu-professionals bieden adverteerders
effectieve crossmediale mogelijkheden
om duizenden milieuprofessionals zeer
gericht te bereiken.
Naast dit magazine 'Milieu' bestaat het
WM-mediapakket uit de WM-ledengids, de
website WM.info en de digitale nieuwsbrief.
MAAKT MEDIA R E N D A B E L
Referenties
1. Magnusson, T. and C Berggren, 2011 Entering an era of ferment - radical vs incrementalist stra-tegies in automotive power train development Technology Analysis and Strategie Management. 23:313-330¬
2. International Organization of Motor Vehicle Manufacturers, 2010.2009 World Motor Vehicle Production. Paris.
3. Agentschap, 2012 Electric drive numbers, http.// www.agentschapnl.nl/onderwerp/cijfers-elek'
trisch-rijden [Accessed 8-August-20i2].
4. AID, 2012. Moving nowhere fast. AID Newsletter
1210.1 June, 2012.
5. RAI, 2011. Mobiliteit in cijfers Auto's 2011/2012.
6. RAI, 2012. Nieuwverkoop personenautos 06-2012.
![Zadania adwokatury w walce o umocnienie rodziny w CSRS : [recenzja artykułu O. Horaka opublikowanego w czasopiśmie "Zprávy advokacie", 1963, nr III-IV]]()