XIII Kongres Société Jean Bodin

Marian Cieślak

XIII Kongres Société Jean Bodin

Palestra 4/2(26), 82-84

MARIAN CIEŚLAK

XIII Kongres Société Jean Bodin

W dniach od 28 w rześnia do 4 października 1959 r. odbył się na Wy­ dziale P raw a U niw ersytetu w Paryżu X III Kongres Société Jean Bodin — międzynarodowego tow arzystw a naukowego (z siedzibą w Brukseli), któ­ re ma na celu dokonywanie badań historycznoporównawczych nad in­ stytucjam i praw nym i. Tem atem obrad wymienionej sesji była historia dowodu w różnych systemach prawnych, poczynając od zamierzchłej starożytności aż do systemów współczesnych, przy czym w tem atyce re­ feratów nie ograniczono się do państw Europy i Ameryki, lecz uwzględ­ niono również system y praw ne niektórych państw i społeczeństw z in­ nych kontynentów naszego globu.

Przez pierwsze dw a „robocze” dni Kongres obradował w 5 następują­ cych sekcjach: 1) starożytność, 2) średniowiecze i czasy nowożytne. 3) epoka współczesna, 4) Bliski Wschód i Islam, 5) społeczeństwa pier­ wotne.

Dla przedstawiciela praw a obowiązującego niewątpliwie najciekawsze były obrady sekcji „epoka współczesna”. Przedstaw ili tam swe referaty : prof. J. P ortem er (Dijon): „Dowód w praw ie francuskim okresu rewo­ lucji” ; prof. G. Lepointe (Paryż): „Dowód wedle kodeksów napole­ ońskich” ; prof. J. Foyer (Lille): „Ewolucja praw a dowodowego we F ran ­ cji od czasów kodyfikacji napoleońskich” ; adw. M. Strome (Gandawa): „Wpływ kodyfikacji napoleońskich w dziedzinie dowodu poza granica­ mi F rancji” ; Ch. Fragistas (Saloniki): „Dowód w praw ie greckim XIX i XX w ieku” ; J. D. K orew aar (Leyda): „Dowód w praw ie radzieckim ” ; M. Reulos (Paryż): „Praw o dowodowe a nowoczesna technika sporządza­ nia dokumentów oraz ich odtw arzania i puszczania w obieg” ; J. Langrod (Paryż): 1 „Dowód w adm inistracyjnym postępowaniu niespornym ” ; A. Buch (Bruksela): „Dowód w belgijskim praw ie adm inistracyjnym ”.

N r 2 X I I K O N G R E S S O C IÉ T É J E A N B O D IN ₈₃

dziane w program ie: referat prof. D. D im itriiew ića (Belgrad) na tem at dowodu w praw ie jugosłowiańskim oraz referaty prof. N. Koyama (Hok­ kaido) i S. Dando (Tokio) na tem at praw a japońskiego.

Pozostałe dni przeznaczono na referaty ogólne w liczbie 16. Jeśli cho­ dzi o epokę współczesną, to autoram i referatów byli: prof. J. H śm ard (Paryż): „Dowód w praw ie kontynentalnym europejskim w XIX i XX w.” ; prof. R. Gooderson (Cambridge): „Ogólne zasady angielskiego praw a do­ wodowego” ; prof. J. Gwiazdomorski i prof. M. Cieślak (Kraków): „Do­ wód we współczesnym praw ie państw socjalistycznych” ; prof. Ch. P e- relm an (Bruksela): „C harakterystyka dowodu praw nego” ; prof. J. Ch. Levy (Paryż): „Uwagi ogólne o historycznej ewolucji dowodu” .

Z Polski udział w obradach Kongresu wzięli: prof. J. Bardach (W ar­ szawa), prof. J. Gwiazdomorski (Kraków), prof. J. M atuszewski (Po­ znań) oraz au to r niniejszego sprawozdania. Wkład delegacji polskiej obejmował nadto, oprócz wspomnianego już referatu ogólnego o dowo­ dzie we współczesnym praw ie socjalistycznym, referat historyczny prof. J. Matuszewskiego pt. „Historia dowodu w praw ie polskim w śred­ niowieczu i w czasach nowożytnych”, przedstawiony w sekcji drugiej. Prof. J. Gwiazdomorski dw ukrotnie przewodniczył obradom: na posie­ dzeniu sekcji praw a współczesnego w dniu 30.9.1959 r. i w czasie obrad plenarnych dnia 2.1.0.1959 r.

Można było zauważyć duże zainteresow anie praw em polskim i p ra­ wem socjalistycznym. Jednocześnie jednak widziało się poważne braki w zakresie obiektywnej, naukowej inform acji na ten tem at poza g ra­ nicami naszego obozu, co chyba należy sobie tłumaczyć wciąż jeszcze niedostatecznym i kontaktam i naszej nauki praw a z zagranicą.

Przechodząc do oceny wyników Sesji, stwierdzić należy, że bardzo szeroko zakreślony temat, być może, nie sprzyjał w zasadzie pogłębieniu problem atyki z pun k tu widzenia metodycznych założeń współczesnej teorii dowodów, tym bardziej że chodziło o przedstawienie dowodu tak w praw ie karnym , jak i w praw ie cyw ilnym i w praw ie adm inistracyj­ nym, i to w różnych epokach historycznych i w różnych systemach, wy­ rosłych na odrębnych podłożach kulturalnych. Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że celem działalności Towarzystwa jest badanie instytucji praw ­ nych na podstawie m ateriału historycznoporównawczego, a zatem rola podstawowa przypada tu temu, by zebrać możliwie najściślejsze i n aj­ bogatsze inform acje. Ujmując rzecz z tego punk tu widzenia, trzeba przy­ znać, że zgromadzony na Sesji m ateriał jest naprawdę im ponujący pod

84 M A R IA N C IE Ś L A K _{N r 2}

względem bogactwa treści i niezwykle cenny, skoro się uwzględni, że poszczególne referaty zostały opracowane przez specjalistów danych za­ gadnień w poszczególnych krajach i że tym samym gw arantują one w m aksym alnym stopniu ścisłość inform acji oraz oparcie ich na w yni­ kach ostatnich badań. A obraz tego zestawienia i jego w yniki są ogrom­ nie interesujące i pożyteczne nie tylko dla historyka prawa. Również dla przedstawiciela dyscypliny praw a obowiązującego jest rzeczą niezwykle ważną zdać sobie sprawę z tego, co w obecnym unorm owaniu wynika z aktualnych potrzeb społecznych, a co jest tylko balastem przeszłości, uw arunkow anym ewolucją historyczną i dziedziczeniem form prawnych.