Władysław Żywicki
Adwokatura w cyfrach
Palestra 2/5-6(8), 11-18
WŁADYSŁAW ŻYW ICKI adwokat
Adwokatura w cyfrach
Podobnie jak tru d n o byłoby w yrobić sobie n a le ż y te zdanie o sytuacji w gospodarce narodow ej lub w jej poszczególnych działach bez zapozna nia się z d a n y m i staty sty czn ym i, tak samo rów nież dla w y ro b ien ia sobie poglądu o w ielu żyw otnych zagadnieniach a d w o k atu ry konieczna jest znajom ość dan y ch cyfrow ych.
W ubiegłym okresie, m im o w zrostu w szelkiego ro d zaju s ta ty sty k i spraw ozdaw czości, ogłaszano stosunkow o m ało danych cyfrow ych do tyczących adw o katu ry . D opiero pow ołanie w ładz sam orządow ych z w y boru i po trzeb a składania przed ogółem a d w o k atu ry sp raw o zd an ia z d z ia łalności ra d adw okackich spow odow ały konieczność op u b lik o w an ia d a nych, n a podstaw ie k tó ry ch koledzy adw okaci m ogliby w yrobić sobie po gląd n a zagadnienia adw okatury w skali ogólnokrajow ej i w poszczegól nych izbach adw okackich.
Poniżej p odaję szereg zestaw ień cyfrow ych dotyczących a d w o k atu ry w edług sta n u w ro k u 1957 a zebranych przez N aczelną R adę A dw okacką.
D ane t e podzielono na n astęp u jące działy:
1) stan liczbowy i rozm ieszczenie adw okatów i ap likan tów adw o kackich,
2) s ta n liczbow y i praca zespołów adw okackich,
3) ru c h osobowy w adw okaturze (wpisy i w ykreślenia z listy adw o katów ),
4) podział adw okatów w edług gru p w ieku,
5) wysokość sk ład k i adw okackiej i sposoby pok ryw an ia kosztu k sz ta ł cenia ap likan tó w adwokackich.
D ane sta ty sty c z n e dotyczące dochodzeń dy scyp linarny ch o raz spraw toczących się przed kom isjam i d y scy p lin arn y m i z a w arte są w moim arty k u le: „K ry tyczn ie o dyscyplinie a d w o k a tu ry ” („ P a le s tra ” n r 2 i 3—4 z 1958 r.).
12 W Ł A D Y S Ł A W Z Y W IC K I N r 5— 8
1
.
Stan liczbow y i ro zm ieszczen ie adwokatów o ra z aplik. adw*
O gólna liczba 00 0 j 1 p rz y - Iw o k a t. W m iastach w ojew ódz. W m iastach p o w iato w y ch 9 je ■O o o 9 ^ S -o ad w o k . a a p li k . 19 58 r. a d w o k a c k a adw ok. | »p>- j adw ok. Na 100 lu d n o śc i p ad a a d ad w o k . apl.
adw ok. adw ok.
ap l. adw ok. Liczb
a i a p li k . a na 1958 3 o o. - S i Z a. o B iałystok m
u
10 40 6 71 5 10 9 Bydgoszcz 252 10 15 76 i 176 9 10 4 G dańsk 232 8 20 79 4 153 4 12 5 K atow ice 537 17 17 136 4 401 13 15* 3 K ielce 198 11 11 49 3 149 8 10 5 K oszalin 79 5 12 17 3 62 2 5 6 K rak ó w 637 27 26 346 24 291 3 25 4 L ublin 299 10 17 153 10 146 — 11 4 Łódź 494 26 22 315 21 179 5 22 4 O lsztyn 95 6 11 36 6 59 — 6 6 Opole 90 5 10 19 71 5 5 5 P oznań 421 15 19 185 4 236 11 15 4 Rzeszów 201 16 12 44 6 157 10 15 8 Szczecin 114 6 17 82 5 32 1 7 6 W arszaw a 1 371 30 42 1 106 27 265 3 55 4 W rocław 308 6 15 121 3 187 3 12 4 Zielona Góra 91 2 13 18 | 2 73 — 5 5 Razem 5 530 211 2 0 śred n io ) 2 822 129 2 708 82 240 4 'śre d n io )Z powyższej ta b lic y w ynika, że w dniu 31.XII. 1957 r.:
najw ięcej adw okatów liczyła Izba w arszaw ska — 1 371 najm n iej adw okatów liczyła Izba koszalińska — 79 najw ięcej apl. adwok. liczyła Izba w arszaw ska — 30 n ajm n iej apl. adwok. liczyła Izba zielonogórska — 2
najw iększa liczba adw okatów na 100 000 ludności przypada
w Izbie w arszaw skiej — 42
najm niejsza liczba adw okatów na 100 000 ludności przypada
w Izbach białostockielj i opolskiej, m ianow icie <po — 10 D ane powyższe, jeśli chodzi o stan liczibowy ad w o k atu ry , dotyczą s ta n u n a 31.X II.1957 r. D ane dotyczące ludności w ojew ództw podano w edług „Rocznika S tatystycznego 1957”.
Nr 5—6 A D W O K A T U R A W C Y F R A C H 13'
2
.
Ze sp o ły adw okackie
D ane zaw arte w poniższej tabeli, jeśli chodzi o liczbę zespołów i adw o katów , podano w ed łu g stan u z dnia 31.X II.1957 r. m
I z b a a d w o k a c k a L ic z b a z e sp o łó w Liczba flllj L ic zb a a d w o k . p ra c . w z e sp . s u .a c “ % T? * O C o » 3 oo -a 3 o a o o a o ' T3 ^ P rz e c ię tn e m ies. w y n ag ro d ź, adw . w ze sp o le w 1957 r. B iałystok 9 8 102 91,8 3 972,— Bydgoszcz 17 10 221 87,7 3 357.— G dańsk 30 — 19! 82,3 2 379,— K atow ice ! 40 — 434 80,8 2 788.— K ielce 16 5 171 86,4 2 900,— K oszalin 6 8 58 73,4 3 180,— K rak ó w 34 2 503 78,9 3 040,— L ublin 20 — 275 91,9 2 551.— Łódź 32 — 446 90,2 3 117.— O lsztyn 20 2 93 97,9 3 836.— Opole 11 3 59 65,5 3 141.— P oznań 43 13 361 85,7 1 543,— Rzeszów 11 — 103 51,2 3 101.— Szczecin 14 98 85,9 4 553.— W arszaw a 57 3 996 72,6 2 198,— W rocław 19 13 277 89,9 3 960,— Z ielona G óra 14 — 63 69,2 2 276,— Razem 393 67 ; I 4 451 1 80.5 [średnio) 2 792.— (ś re d n io 1
P rz y porów nyw aniu zarobków adw okackich z w ynagrodzeniam i in n ych zawodów należy m ieć na uw adze, że adwokaci p racujący w zespołach nie są objęci ubezpieczeniem społecznym , co zm niejsza fakty czny ich zarobek o 15,5%, czyli o wysokość sk ład k i ubezpieczeniow ej. Po uw zględnieniu tej Okoliczności średnie m iesięczne w ynagrodzenie adw okata zm niejszy się z k w o ty 2 792 zł do k w o ty 2 360 zł. Poza ty m adw okaci w zespole nie m ają zapew nionych p łatnych urlopów . Stanow i to dalsze zm niejszenie realn eg o zarobku o 8% , a więc średnio do kw oty 2 150 zł m iesięcznie.
u W Ł A D Y S Ł A W 2 Y W IC K I N r 5—8
3.
W pisy i w ykreślenia z listy adwokatów w 1 9 5 7 r.
I z b a a d w o k a c k a
W p isa n o w 1957 r. na ad w o k ató w
listę S k reślo n o UJ 1957 r. i listy ad w o k ató w w skutek b. ap l. adw ok. b. s ę dziów prok. inny ch (n p . z p o w o d u p rz e n . s ie d z ib y
) f a łe m śm ierci em ig ra
cji in ny ch p rz y cz yn (n p . p rz e jś c ia do s ą d o w n .) razem B iałystok — 4 2 6 1 1 2 4 Bydgoszcz 4 8 12 24 6 — 8 14 G dańsk — 10 8 18 — 3 4 7 K atow ice 3 18 14 35 6 1 3 10 K ielce 5 14 5 24 2 — 5 7 K oszalin 4 3 — 7 1 — 1 2 K raków 12 21 24 57 14 2 4 20 L ublin 4 8 8 20 3 — 1 4 Łódź 10 3 13 26 6 6 5 17 O lsztyn 1 1 2 4 2 — 2 4 Opole 3 1 4 8 1 — 1 2 P oznań 6 16 17 39 5 — 1 6 Rzeszów 4 12 4 20 2 5 — 7 Szczecin 2 9 5 16 1 2 2 5 W arszaw a 19 20 42 81 7 21 22 50 W rocław 6 11 7 24 2 13 1 16 Z ielona Góra — 4 — 4 1 — 3 4 Razem 83 163 167 413 60 54 65 179
Ogółem n a tere n ie w szystkich izb adw okackich: dokonano now ych w pisów — 413 w ykreślono z listy — 179 przybyło adw okatów — 234
N r 5 g A D W O K A T U R A W C Y F R A C H 15
4.
Podział adwokatury według grup wieku
W adw o k atu rze istn ie je silna i uspraw iedliw iona dążność do zor ganizow ania ubezpieczenia adw okatów na w ypadek starości i inw alidz tw a. Poszczególne izb y adw okackie w prow adziły już n a w e t w życie lo kalne s ta tu ty ubezipieczdnicwe.
Je st rzeczą oczyw istą, że w szelkie p ro je k ty ubezpieczenia m uszą się o pierać n a danych dotyczących g ru p w ieku adw okatów . Poniżej podajem y d a n e cyfrow e w ty m przeldmiocie. Z danych tych w ynika, że ad w ok atura to zawód ludzi sta ry c h , gdyż przeszło 50% ogólnej liczby adw okatów przekroczyło ju ż pięćdziesiąty ro k życia. F a k t ten tłum aczy się przede w szystkim tą okolicznością, że od w ielu lat głów nym źródłem dopływ u do a d w o k atu ry je s t nie aplik acja adw okacka, k tó rą kończą ludzie sto sunkow o młodzii, lecz sądow nictw o, p ro k u ra tu ra i ad m in istracja, skąd przechodzą do a d w o k a tu ry ludzie z reg u ły starsi, często zbliżetni do w ieku em erytalnego.
D ane cy fro w e dotyczące w ieku adw okatów w poszczególnych izbach adw okackich są następ ujące:
I z b a a d w o k a c k a
Skład ad w o k a tu ry p o d w zględem w iek u
d o 50 la t od 50 do 60 la t od 61 do 70 lat po w y żej 70 lat
ad w o k aci do 50 la t w do ogółu B iałystok 58 23 19 11 52 Bydgoszcz 121 91 33 7 48 G dańsk 116 77 28 11 50 K atow ice 238 190 78 31 44 K ielce 97 67 22 12 49 K oszalin 38 30 8 3 48 K rak ó w 250 189 134 64 37 L ublin 151 90 42 16 50 Łódź 237 177 54 26 48 O lsztyn 58 16 14 7 60 O pole 49 26 12 3 54 P oznań 213 138 54 16 50 Rzeszów 72 67 39 23 38 Szczecin 63 34 14 3 55 W arszaw a 612 508 179 72 45 W rocław 155 91 45 17 50 Zielona Góra 60 20 9 2 66 Razem 2588 1834 784 324 (średnio) 47
W skali ogólnokrajow ej adw okaci w w ieku do 50 ła t stanow ią 46,80% ogólnej liczby adw okatów .
„N ajm łodszym i” izbam i adw okackim i są Zielona G óra i O lsztyn, ^n aj sta rszy m i” — K rak ó w i Rzeszów.
16 W Ł A D Y S Ł A W Ż Y W IC K I N r 5— 6
5.
W ysokość składki adw okackiej i sposób pokrywania kosztu kształcenia aplikantów adw okackich
W ysokość składki adw okackiej w poszczególnych izbach adw okackich jest i m u si być nieco różna ze w zględu n a m iejscow e po trzeb y oraz ze w zględu n a to, że w w iększych izbach sk ład k i m ogą być z reg u ły niższe (każda izba adw okacka niezależnie od swej w ielkości m a pew ne w y d atk i stałe).
W ysokość składek w dn. 31.X II.1957 r. k ształtow ała się, jak następu je:
Izba W y s o k o ś ć s k ł a d k i Pokrywanie w ynagro
adw okacka a d w o k a c k i e j dzenia aplik. adwok.
___________ _____ __ _
B iałystok 5% od dochodu b ru tto + 60 zł n a F.Z. NRA i na F W P I
Ze sk ła d k i 5% Bydgoszcz 3,5% od o b ro tu -f- 25— 75 zł od radcostw
i sk ła d k a na F undusz
F u ndusz P ła c apl. S kład k a 0,64 od obr. G dańsk 4% od o b ro tu i 25— 125 zł od radcostw Ze sk ła d k i 4% K atow ice 5% od obro tu . M inim um 50 zł + 30
na F.Z. NRA + 50 zł na fundusze Izby
Ze sk ła d k i 5%
K ielce 4,5% od o b rotu + sk ła d k a na F.Z. NRA Zespoły z p o b ieran y ch kosztów . W razie b r a ku p o k ry cia R ada A d w okacka
K oszalin 5% od o b ro tu i z rad co stw + skład k a na F undusz Z asiłków NRA
Ze sk ła d k i 5% K rak ó w 2,2% od o brotu indyw id. (min. 100 zł)
— w tym są skład k i n a F undusz
Ze sk ła d k i 2,2% L ublin 4% od o b rotu — w tym na F u n d u sz NRA
w w y p ad k u śm ierci po 100 zł
Ze sk ła d k i 4% Łódź 4% od o b ro tu z radcostw , 3% od w y
nagrodź. W sk ła d k ac h m ieści się o płata na F u n d u sz NRA
Ze sk ła d k i 4%
O lsztyn 4% od obrotu, w tym sk ła d k i na F undusz NRA
D otacje dla zesp. na w ynagrodź, po 600 zł na osobę
Opole 5% od o b ro tu -)- sk ła d k a n a F undusz Z a siłków NRA
Ze sk ła d k i 5% P oznań 3% od o b rotu + skład k a na F undusz
Z asiłków NRA
Ze sk ła d k i 3% Rzeszów 5% od obrotu, 3% od rad co stw + sk ła d
ka na F.Z. NRA
Nr 5—6 A D W O K A T U R A W C Y F R A C H 17 Izba adwokacka W y s o k o ś ć s k ł a d k i a d w o k a c k i e j Pokrywanie wynagro dzenia aplik. adwok.
Szczecin 3% od NRA
obrotu, w tym sk ła d k a na F.Z. P ła c ą zespoły
W arszaw a 3%, w tym sk ła d k i na F.Z. NRA Do 1 .IV.1957 r. w r a m ach ce n tr. fin. zesp. adw .; od 1.IV.1957 r. system w zajem nych do p łat m iędzy zespoła mi W rocław Zielona Góra 3% od m ieści 5% od
o brotu i 3% od radcostw . W tym się o p ła ta n a F.Z. NRA
o b ro tu -j-- sk ła d k a n a F.Z. NRA P o k ry w a ją zespoły z kosztów a d m in istra c y j nych Ze sk ła d k i 5%
6
.
Zestaw ienie porów naw cze
Na zakończenie kilka cyfr dotyczących stanu liczbowego adw ok atury w okresie po W yzw oleniu w zestaw ieniu z odpow iednim i cy fram i z 1939 r.:
R o k
Liczba adwokatów Ijczb a ludności Na 100 000 udn.przypada adwok. 1939 7 980 35 100 000 23 1946 2 035 24 000 000 10 1947 3 018 24 000 000 13 1956 4 974 27 500 000 18 1957 5 530 28 000 000 20
Powyższe c y fry podaję w edług następ ujących źródeł: co do roku 1939 — „M ały Rocznik S taty sty czn y 1939”
„ „ „ 1946 — „Rocznik S ta ty sty cz n y 1947”
„ „ „ 1947 — „ „ 1948
18 W Ł A D Y S Ł A W 2 Y W IC K 1 N r 5— 6
Z podanego w yżej zestaw ienia w ynika, że w razie dalszego (w d o tych czasowym tem pie) w zrostu liczby adw okatów — w najbliższych 2 latach osiągniem y s ta n odpow iadający przed w o jen n em u „zagęszczeniu” adw o k a tu ry w stosunku do liczby ludności k ra ju , to je s t stosunek 23 adw oka tów na 100 000 ludności.
Je śli zważyć pow szechnie znan y fak t n a d m ia ru adw okatów w okresie p rzedw ojenn ym i jeśli wziąć pod uw agę, że w zw iązku z inną s tru k tu rą społeczno-gospodarczą k ra ju zapotrzebow anie na pomoc adw okacką było w ów czas znacznie w iększe niż obecnie 1 — w nioski n asu w ają się same. Są to, niestety , w nioski zdecydow anie pesym istyczne.
1 W 1937 r. w pływ sp ra w cyw ilnych spornych do sądów grodzkich w ynosił 1 298 700 sp raw , a w 1956 r. w pły w tak ich że sp ra w cyw ilnych do sądów p o w iato w ych — 398 876 sp ra w . O dpow iednie cy fry dla sp ra w k arn y c h w ynoszą: 1937 r. — 894 400 sp raw , 1956 r. — 444 774 sp raw y (wg „M ałego Rocznika S ta ty sty c z n e
