Leszek Brogowski
Galeria GN - materiał reaktywacyjny
Sztuka i Dokumentacja nr 1, 47-49
Leszek BROGOWSKI
GALERIA GN
MATERIAŁ REAKTYWACYJNY
Galeria GN działała od 3 stycznia 1 9 7 8 do 1 3 grudnia 1 9 8 1
roku. W Polsce doświadczenia sztuki konceptualnej były jeszcze
wtedy bardzo żywe; nie tylko w pam ięci, ale i w praktyce. Upra
w ianie sztuki w inny sposób, w sposób, na który zwróciły uwagę
lata sztuki konceptualnej i fluxusu, było, ja k sądzę, celem na
szej działalności. Z dystansu kilku ju ż dziesięcioleci, wydaje mi
się, że przem aw iał przez nas bardziej duch czasu niż analitycz
na świadomość. Spontanicznie i pom im o kilku przyjaźni arty
stycznych, znaleźliśmy się w opozycji do zinstytucjonalizowane
go, konserwatywnego m alarstw a, jakiego „nauczała” gdańska
a kadem ia, popłuczyny „szkoły sopockiej”, m alarstw a z którego
żyli je j profesorowie sprzedający swe obrazy w trzeciorzędnych
niem ieckich galeryjkach. Galeria GN nigdy nie opublikowała
żadnego m anifestu, co było być może naszą jedyn ą zasługą, bo
nasz program i nasze intuicje artystyczne w całości wyrażały się
poprzez wystawy i publikacje. Obce nam było myślenie życzenio
we. Wśród pięćdziesięciu wystaw, głównie indywidualnych, któ
re miały miejsce przez te cztery lata działalności, znaleźć można
nazwiska wybitnych artystów zarówno polskich (Jan Berdyszak,
Wojciech Bruszewski, Zbigniew Dłubak, Zofia Rydet, Grzegorz Sztabiński, itd.) oraz zagranicznych (Victor Burgin, Orlan, Milan
Grygar, Ivan Kafka etc.), ale ta k że w iele nazwisk, które dziś ju ż
nic nikomu nie mówią - artystów czasem niem al anonimowych. Z perspektywy lat, w tym spotkaniu artystów uznanych i arty
stów anonimowych, można by się doszukiwać istotnego, może
najważniejszego elem entu naszych wyborów programowych. Bo
owo praktykowanie sztuki na inny sposób, jaki chodził nam w te
dy po głowie, da się streścić w kilku następujących punktach.
Po pierwsze, w artość sztuki zasadza się przede wszystkim na
praktykowaniu twórczości lub twórczej postawy wpisanych w ży
cie, a w dużo mniejszym stopniu na podziwianiu arcydzieł czy
instrumentalnym użyciu sztuki jako środka do kariery artysty.
Wartość sztuki można by mierzyć jakością istnienia, ja k ie sztu
ka czyni możliwym. W grę wchodzi tu więc koncepcja kultury cał kowicie odm ienna od tej, która zdom inowała dziś świat, gdzie
kultura utożsam iana je s t z konsumpcją. W iąże się z tym drugi
punkt, a mianowicie traktow anie sztuki nie ja k o zawodu, spe
cjalizacji lub profesjonalizacji, ale jako uniwersalnego wymiaru
ludzkiej egzystencji. Sztuka je s t wtedy m iernikiem dem okra
tycznego charakteru kultury: w artością kultury je s t powszech
ność praktyk artystycznych, a nie dostępność bibelotów z re produkcjami obrazów impresjonistycznych. Po trzecie wreszcie,
całkowitem u zablokowaniu polityki towarzyszyło w owych latach
względne otwarcie sytuacji kulturowej, nie pozbawione zresztą
znaczenia politycznego. Do tego tem atu Polacy będą musieli
pewnego dnia powrócić, bo nie da się konstruować przyszłości
bez uczciwego obrachunku z przeszłością. Działalność Galerii
GN wpisywała się w to otwarcie. Pokazywanie twórczości arty stów, których nic nie w iązało z instytucjami artystycznymi - ani
z a d m in is tra c ją państw ow ą, ani z n ieistniejącym wów czas
u nas rynkiem sztuki, było wyborem zarówno artystycznym, ja k
i politycznym. Wszystkie te elem enty należy wziąć pod uwagę
oceniając działalność galerii z perspektywy czasu. Jej sensem
i je j celem nie było ani lansowanie artystów, ani proponowanie
„kand ydatów ” na w ie k o p o m n e dzieła, ani te ż w pisyw anie się
w jakąkolw iek ideologię, ale wskazanie na rozliczne sposoby, na
ja k ie sztuka m oże się wyrażać i wpisywać w życie. Galeria GN pokazywała artystów o rozmaitych profilach i prace wyrażające
się na w iele sposobów, a le form alnie i instytucjonalnie była ga
lerią fotografii; je j czynsz opłacany był przez Zw iązek Polskich Artystów Fotografików. Nie był to je d n a k przypadek. Fotografia
była dla nas uprzywilejowanym, bo łatwo dostępnym, a zatem
demokratycznym instrum entem sztuki, w czym - ja k można to
skonstatować po latach - byliśmy wierni tradycji sztuki koncep
tualnej i fluxusu, które posługiwały się fotografią w sposób meto
dyczny, zarówno dokum entalny, ja k i analityczny, pozostawiając
całkowicie na uboczu ta k drogą wielu współczesnym artystom
estetyzację obrazu. W raz z upływem czasu praca tam tych lat
nabiera dla m nie coraz większego znaczenia, bo staje się wy
zwaniem : co robią z tą przeszłością postmodernistyczni artyści?
W ym azują ją z pam ięci? Wolałbym posłuchać ich odpowiedzi na
pytania o stosunek do instytucji artystycznych, do rynku sztuki,
do polityki; ja k ie je s t dziś m iejsce sztuki w życiu społeczeństw a
i jednostek? Jakie projekty sztuki niesie dzisiejsza twórczość?
K a le n d a riu m w y s ta w G a le rii G N / G d a ń s k ie j G a le rii F o to g ra fii [ 1 9 7 7 - 1 9 8 2 ] .
Jesień 1977 - kierownikiem Galerii GN zostaje Leszek Brogowskl
3 1 1 5 I I 1978 Paweł Borkowski (katalog),
151115 III 1978 Witold Węgrzyn, Rekonstrukcje krajobrazu (katalog),
15111-13IV 1978 Wojciech Leszczyński (katalog),
1 5 IV-13 V 1978 Leszek Brogowski, Idiomy (katalog),
16 V I I V I1978 Grzegorz Sztabiński, Pejzaże logiczne (katalog),
22 VI I VIII1978 Piotr Tomczyk (katalog),
03 VIII-30 VIII1978 Jadwiga Przybylak, Zdjęcie (katalog),
0 1 IX-9 X 1978 M are k G erstm ann, Przestrzeń iluzoryczna (katalog),
10 X-20 X I1978 Ir Kulik, Na w prost (katalog),
23X1-9 X II1978 Jerzy Olek, Po-fotografia (katalog),
9XII-9I1979 M ilan Grygar, Obrazy akustyczne,
101-3111979 Alek Figura, Zapis świadomości 1 9 6 9 -1 9 7 9 (katalog),
511-28I I 1979 Wojciech Bruszewski, Instalacja dla pana Muybrige (Wejście-Wyjście/lnput-Output) (katalog),
2111-26 III 1979 Andrzej Albin (katalog),
26 I I I -25IV 1979 Stano Filko, Transcendencja (katalog),
2 7 IV-25 V 1979 W itosław Czerwonka, Punkt Wyjścia (katalog),
29 V 1979 Andrzej Różycki, Istnienie, 7 VII1979 M ałgorzata Borowska (katalog),
3 VIII1979 Paweł Borkowski, Krajobraz mechaniczny (katalog),
41X1979 Leszek Brogowski, Fotografia Kolorowa (katalog),
12 X1979 Ryszard Tabaka, Poza formą,
24X11979 Praca dydaktyczna Kazim ierza M alew icza, przyg. Szymon Bojko, Andrzej Szewczyk, (publikacja: zeszyt teoretyczny Kazim ierz M alewicz),
71-15I I 1980 Fotografie Stanisław a 1. W itkiew icza, Wyst. przyg. przez M uzeum Sztuki w Łodzi (katalog),
18111980 Andrzej Kuczmiński, Ciąg graficzny CONTINUUM (katalog),
22 III 1980 Zbigniew Dłubak, Desymbolizacje, 16IV 1980 Ivan Kafka, Zapytania (katalog),
1 7 V 1980 M irosław W oźnica, Strukturalny charakter sztuki (katalog),
6 VI1980 Rodczenko/M oholy-N agy/W iertow . Rewolucja widzenia, przyg. W łodzim ierz Nowaczyk,
18 VIII1980 Zofia Rydet, Nieskończoność dalekich dróg (katalog),
161X1980 Krystyna Kutny, Eden,
16X1980 Obrazkowa historia GN (wyst. zbiorowa),
17X11980 Witold Węgrzyn, Dokumentacja,
16X111980 Wystawa zbiorowa Witold G ó rka/S tan isław M arkowski, G dańsk. Sierpień 1 9 8 0 .
Budynek Galerii zmienia przynależność z ul. Plebania 1 na ul. Piwną 47
151-15111981 Wydarzenia, dokumenty z historii, przyg. Galeria GN we współpracy z NSZZ Solidarność - Leszek Brogowski oraz Mieczysław Kurewicz, M aria Nowak, Krystyna Skowron, Joanna Wojciechowicz,
fotografie - Paweł Borkowski, Edmund Chabowski, S tefan Figlarowicz, Zbigniew Gąsior, Witold Górka,
Krzysztof Jakubowski, Zbigniew Kosycarz, Stanisław M arkowski, Edward Stobiński, Witold Węgrzyn
oraz N.N. (katalog),
17111981 Zbigniew Staniew ski, Fotografia Kompleksowa + aneks (katalog),
12111-3IV 1981 Tadeusz Mysłowski, Twarze Nowego Yorku,
8 IV 1981 Jürgen 0 . Olbrich, In a small fra m e /W m ałej ramce (katalog),
3 0 IV 1981 Teresa M u rak, Zasiew z dnia 3 0 kwietnia 1981,
21 V 1981 Krzysztof Wojciechowski, Przechodzień (katalog),
11 VI-21 VI1981 Sudurgata 7, grupa islandzka (Bjarni Thorarinsson, M argret Jonsdottir, Steingrim ur Eyfjord Kristmundsson, M aldor Asgerisson, FridrikThor Fridriksson,
22 VI1981 Janusz Bąkowski, Wazon z kwiatami, 3 VIII1981 Zenon M irota, Pomnik,
21X1981 Jean Paul Thenot, 1 0 0 odczytań Duchampa, 291X1981 Janusz Szczucki, Relacje,
14X1981 Jan Berdyszak, Obszary koncentrujące (katalog),
24X11981 Leszek Brogowski, Idiomy V (katalog),
8-9X111981 Grupa HPA z Lyonu:
8X111981 Dolene Ainardi/G uy A rm e n c e /G e o r Millet,
9X111981 Orlan, Pomiar instytucji, 10X111981 Victor Burgin, US '7 7 .
W następstwie wprowadzenia stanu wojennego, w styczniu 19 8 2 roku, Leszek Brogowskl podejmuje decyzję położe
nia kresu działalności Galerii GN, o czym informuje krótkim listem wszystkie osoby z listy adresowej galerii.
W y s ta w y G a le rii G N p o za G a le rią
X II1978 W rocław ska G aleria Fotografii FOTO-MEDIUM-ART, p rezentacja G alerii GN. ( 1 4 XII 1 9 7 8 spotkanie z M arcelim Bacciarellim i Leszkiem Brogowskim - przedstaw icielam i Galerii GN,
8-31 V 1980 XI Gorzowskie Konfrontacje Fotograficzne, prezentacja Galerii GN,
27-29 V 1980 Lublin, Galeria LDK Labirynt, Książka - sztuka - dokumentacja, prezentacja Galerii GN.
VI-VII1980 Bydgoszcz, Salon BWA, W ystawa polskiej Fotografiki W spółczesnej Poszukiwania ‘79, wystawiają: Pa w eł Borkowski, Leszek Brogowski, W itosław Czerwonka, Adam Haras, Andrzej Kuczmiński, Witold W ę
grzyn.
18111981
5.W ystaw a Wydarzenia, dokumenty z historii przygotowana przez G alerię GN oraz KK NSZZ Solidarność - ekspozycje:
Kraków, Galeria ZPAF, ul. Św. Anny 3 ,
31 III 1981 W rocławska Galeria Fotografii FOTO-MEDIUM-ART, 111981 W arszaw a, S tara Galeria ZPAF,
X I1981 M uzeum Historii W łocławka.
6 III 1981 Katowice, Galeria ZPAF, prezentacja Galerii GN: W łodzim ierz Nowaczyk, Rewolucja widzenia, Leszek Brogowski, Rozważania rysunkowe, Obrazkowa historia GN oraz pokaz film ów Dżigi W iertowa.
10-18 VII1981 W uppertal, N ordstadt G alerie Kollektiv, Galerie GN Dokumentation,
2 9 IV-15 V 1983 W arszaw a, Pałac Kultury, Galeria Fotografii OD NOWA, Leszek Brogowski, Historia Galerii GN w obraz kach.
Z e s z y ty te o r e ty c zn e G a le rii G N
1. Sztuka i filozofia, red. Leszek Brogowski i M arceli Bacciarelli, 1 9 8 0 ,
2. Kazimierz Maiewicz, red. Szymon Bojko i Leszek Brogowski, Gdańsk, 1 9 8 3 ,
3. Ad Reinhardt, Leszek Brogowski, Gdańsk, 1 9 8 4 .
