Marian Fąka
Ks. prof. Ignacy Subera
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 20/1-2, 5-9
20 (1977) n r 1—2
KS. PROF. IGNACY SUBERA
Ks. L eonard Ignacy S ub era urodził się dnia 19 m aja 1907 roku w Poznaniru z ojca W ojciecha i m atki W eroniki z dom u K ociał- kow skiej. Młodość sw ą spędził w rodzinnym Poznaniu. Jak o 11-le t ni chłopiec uległ nieszczęśliw em u w ypadkow i i z tego powodu przeszedł operację kręgosłupa, k tó ra pozostaw iła tnw ały ślad na stanie jego zdrow ia. W latach 1921—1928 uczęszczał do gim nazjum im. K arola M arcinkow skiego w Poznaniu, które ukończył egza m inem dojrzałości daw nego ty p u klasycznego dnia 15 m aja 1928 roku. W okresie gim nazjalnym b ra l czynny udział w życiu i pracy sodalicji m ariańskiej, będąc przez w iele la t je j sekretarzem . Roz m iłow any w pobożności ty p u franciszkańskiego, by ł też od mło dych la t członkiem III zakonu św. Franciszka.
Dnia 15 października 1928 roku podjął studia filozoficzno-teo logiczne w A rcybiskupim S em inarium Duchownym w Gnieźnie (1926—1930) i P oznaniu (1930— 1933), p rzy jm ując n astępn ie w Poz n an iu św ięcenia kapłańskie w dniu 10 czerwca 1933 roku. R ektor sem inarium poznańskiego ks. R olew ski w zw iązku ze św ięceniam i podkreślał w sw ej opinii zalety jego ch a rak teru , zw racając uw agę na zdolności i zam iłow anie do prow adzenia młodzieży, zdatność do pracy duszpasterskiej w w iększej p a ra fii oraz artystyczny głos. T alen t w okalny spraw ił, że zarów no w latach sem inaryjnych, ja k i patem by ł czynnym członkiem poznańskiego chóru archikatediral- nego pod b atu tą ks. G ieburow skiego.
Pow ołany został przez W ładzę Duchowną z dniem 1 lipca 1933 roku n ajp ierw na w ik aria t w O torow ie koło Szam otuł, a n astępnie z dniem 1 stycznia 1936 roku na w ik aria t przy kościele św. Mi chała w Poznaniu. N ajlepiej chyba określił jego duchow ą sylw etkę przy opuszczaniu pierw szej z w ym ienionych placów ek ks. L as kow ski — dziekan lwówecki, k tó ry nadesłał do K u rii M etropoli taln ej w Poznaniu opinię następującej treści:
„O księdzu Suberze mogę powiedzieć co tylko najlepszego. Ż y cie prow adził praw dziw ie kapłańskie. Przez cały czas pobytu swe go w Otorowie najm niejszego nie było uchybienia. Usposobienie m a bardzo łatw e i wszędzie zdobył sobie szacunek i miłość — i u k o nfratrów i u p arafian. Dowodem tego chyba to, że w talk tru d n y m środowisku, w jak im się obracał, n ie przyszło do żadnych nieporozum ień. Wobec swojego chorego proboszcza był zawsze ustępliw y, w ykonyw ał pracę czasami ponad siły.
6 [2] Gorliwość jego w p racy duszpasterskiej była ponad w szelką krytyfkę. P racow ał przecież w o statnich czasach w p arafii praw ie sami, urządzał częste spowiedzi stanow e bardzo liczne i spędzał długie wieczory w konfesjonale. Stow arzyszenia prow adził dob rze, zdobył np. 150 członków do III zakonu św. Franciszka. K aza nia głosił dobrze opracow ane z n ależytą swadą.
P rzekonany jestem , że fes. S ubera na każdym stanow isku, jakie m u W ładza Duchowna przeznaczy, w ypełni swoje obowiązki d la dobra Kościoła” *.
Ną stanow isku w ikariusza p arafii św. M ichała zastała go druga w ojna św iatow a. Zagrożony aresztow aniem przez gestapo, zdołał ujść i schronił się w styczniu 1940 ro k u n a terenie ta k zwanego G eneralnego G ubern ato rstw a w W arszaw ie, gdzie podjął pracę duszpasterską w kościele N ajśw iętszego Zbaw iciela. W W arszaw ie też odbyw ał w ty m czasie stu d ia praw nicze n a T ajnym U niw ersy tecie Ziem Zachodnich. W pow staniu w arszaw skim p ełn ił funikoję kapelana A rm ii K rajow ej.
P rac y kapelańskiej nie zaniechał rów nież po zakończeniu wojny, spraw ując obowiązki k apelan a w ojskow ych szpitali w W arszawie oraz zaisitępcy dziekana OW I, a następnie notariusza G eneralnego D ziekanatu W P. W roku 1951 prze&zedł do rezerw y, b y poświęcić się całkow icie pracy naukow ej. Posiada stopień pułkow nika re zerwy.
S tud ia rozpoczęte w okresie okupacji ukończył w m aju 1945 ro k u uzysikując stopień licencjata p raw a kanonicznego. Po odbytym w roku 1946 kursie doktoranckim na W ydziale Teologii K atolickiej Uniwersyteitu W ars z awsikiego, pisał pod kierunkiem ks. Ignacego G rabow skiego pracę doktorską pt. W łaściwość sądów kościelnych. S tudium prawno-hiistoryczne, którą obronił w roku 1948, otrzym u jąc stopień doktora praw a kanonicznego. W tym sam ym rolku po w ołany został do pracy nauko w ody d a ktycznej na W ydziale, prze chodząc kolejno w szystkie szczeble hierarchicznej drab in y Uczelni, poczynając od młodszego asystenta, poprzez asystenta, starszego asystenta, adi-uakta i zastępcę profesora. W ty m ostatnim ch arak terze przeszedł też w roku 1954 na W ydział P raw a Kanonicznego zorganizow anej A kadem ii Teologii K atolickiej w W arszaw ie. W rok u 1956 przeprow adził habilitację, otrzym ując w tym sam ym roku stopień profesora nadzw yczajnego, w rOku 1972 zaś profesora zw y czajnego.
Od początku istnienia A kadem ii pełnił równocześnie odpow ie dzialne funkcje n a tu ry adm inistracyjnej, będąc w latach 1954— 1956 prodziekanem W ydziału P ra w a Kanonicznego, 1969— 1972
dzie-1 Dane personalne dotyczące okresu przedwojennego pochodzą z akt osobistych ks. Subery, znajdujących się w K urii M etropolitalnej w Po znaniu.
kanem oraz przez w iele la t p ro rek to rem A kadem ii: w la/tach 1956— 1966 i od roku 1972 po dzień dzisiejszy. Działalność ad m in istra cyjna rozw ijana w tru d n y ch waruiukach i w ypełniająca czas po brzegi od ry w ała z n a tu ry rzeczy P rofesora od pracy naukow ej, uniem ożliw iając M u zdobyw anie w szerszym zakresie dorobku n au kowego.
Od ro k u 1956 k ieruje niestrud zen ie Kaitedrą H istorii P ra w a Koś cielnego w Polsce, k tó rą to h isto rią uczynił głów nym przedm iotem swej działalności naukow opisarskiej, prow adząc szczegółowe bad a n ia przede w szystkim n a d polskim p raw em synodalnym , zarów no prow incjonalnym ja k i diecezjalnym . Pod Jego kieru nk iem n a p i sało p race i uzyskało dyplom y m agisterskie do końca ro k u ak ad e m ickiego 1975/76 52 studentów , w yprom ow anych zostało 11 dokto rów.
W bad an iach swoich pośw ięcił w iele uw agi osobie bisk up a wło cław skiego i pomorsikiego Józefa Rybińskiego, opracow ując na d ro dze m etody nauikowej w ieloaspektow ą działalność tego biskupa, zwłaszcza polityczną i praw nokościelną, podkreślając szczególnie jego w k ład w u trzy m anie polskości n a Pom orzu, zagrożonym g e r m anizacją ze stro n y rząd u pruskiego i p ru sk iej h ierarch ii kościel nej. C enny w kład w histo rię p ra w a kościelnego w Polsce oraz w h i storię stosunków polsko-niem ieckich stanow ią też jego b ad an ia do tyczące zagadnień tery to ria ln y c h diecezji włocław skiej i pom orskiej. Inn a problem atyka skupiająca uw agę P rofesora, to separatystyczne dążenia k ap itu ły w rocław skiej do uniezależnienia się od m etro polii gnieźnieńskiej. W b ad an iach ty ch w ykazał usilną obronę pols kości przez lu d śląski, n iep rz erw an ą łączność k u ltu ra ln ą i kościelną Śląska z M acierzą, ja k rów nież nieudane próby o derw ania diecezji w rocław skiej od m etropolii gnieźnieńskiej. W podręczniku przezna czonym dla studentów kanonistyki dał przegląd synodów prow in cjonalnych arcybiskupów gnieźnieńskich. C h ara k te r podręczniko w y posiada też p ublik acja n a te m a t historii źródeł i n auki p raw a kanonicznego.
B ibliografia opublikow anych prac ks. S ubery jest następująca: 1949
1. W łaściwość sądu z ty tu łu łączności spraw. A ten. Kapł. R. 41: 1949 T. 51 s. 372—376.
1952
2. P rzepisy kościelne dotyczące tabern akulu m . Homo Dei. R. 21: 1952 n r 1 s. 108—112.
1955
3. W łaściwość sądu z ty tu łu um ow y. Pol. Sacra. R. 7: 1955 s. 1— 11.
4. Rec.: Ks. H. K ulbat: A z y l kościelny. L ublin 1938. Pol. Sacra. R. 7: 1955 s. 77—85.
8 [4]
5. W ykła d n ia kanonu 2339. Pol. Saora. R. 7: 1955 s. 196—199. 6. Działalność naukow o-pedagogiczna W yd ziału Praw a K ano
nicznego A kadem ii Teologii K atolickiej w W arszaw ie w roku szkolnym, 1954/55. Pol. Sacra. R. 7: 1955 s. 205—206.
1956
7. Józej R yb iń ski biskup w łocław ski i pom orski. Pol. Sacra. R. 8- 1956 s. 317—348.
1957
8. Działalność polityczna biskupa Józefa R ybińskiego. Pol. S acra. R. 9: 1957 n r 1 s. 211—243.
9. Praw no-kościelna działalność biskupa Józefa R ybińskiego. Pol. Sacra. R. 9: 1957 n r 4 s. 121— 184.
1958
10. Próba ch a ra k te rystyki biskupa Józefa R ybińskiego. Pol. Sacra. R. 10: 1958 n r 1 s. 191—218.
11. W a lka biskupa Józefa R ybińskiego z regencją p ruską o u tr z y
m anie polskości na Pom orzu. P raw o K an. R. 1: 1958 n r 1/2
s. 183—280.
1960
12. Rec.: Apollinaris. R. 32: 1959. P raw o Kam. R. 3: 1960 n r 3/4 s. 380—388.
1961
13. T eryto riu m diecezji w łocław skiej i pom orskiej. P raw o K an. R. 4: 1961 mr 1/4 s. 681—768.
1963
14. Inauguracja roku akadem ickiego 1963/64 w A ka d em ii Teo
logii K ato lickiej w W arszaw ie. P raw o K an. R. 6: 1963 s. 622—
630.
1964
15. Praw a i obow iązki w ikariusza w spółpracow nika w polskim
ustaw odaw stw ie synodalnym . P raw o K an. R. 7: 1964 mr 1/2
s. 259—307.
16. Inauguracja roku akadem ickiego 1964165 w A ka d em ii T eo
logii K atolickiej w W arszaw ie. P raw o K an. R. 7: 1964 n r 3/4
s. 206—215.
1966
17. Separatystyczne dążenia ka p itu ły w rocław skiej do uniezależ
nienia się od m etropolii gnieźnieńskiej. P raw o Kain. R. 9:1966
nx 3/4 s. 185—197; R. 12: 1969 n r 1/2 s. 3—34. 1967
18. W łaściwość sądu z ty tu łu m iejsca zam ieszkania. P raw o K an. R. 10: 1967 mr 3/4 s. 125— 170.
1968
19. Pow stanie i rozw ój właściwości sądów kościelnych w Polsce. P raw o K an. R. 11: 1968 n r 3/4 s. 57—80.
1970
20. Historia źródeł i n a u ki praw a kanonicznego. W arszaw a 1970 ss. 197.
1971
21. S yn o d y prow incjonalne arcybiskupów gnieźnieńskich. W arsza w a 1971 ss. 185.
1972
22. M etodologia historyczno-praw na. W arszaw a 1972 ss. 174. 1973
23. Echa soboru trydenckiego w diecezji poznańskiej. Przew . Ka.t. R. 79: 1973 n r 33 s. 309.
1976
24. Trzeci Synod A rchidiecezji W arszaw skiej. W iad. Airchid. War,sz. R. 66: 1976 rur 3 s. 89—95.
25. S yn o d A rchidiecezji W arszaw skiej. T yg. Powsz. R. 30: 1976 n r 14 s. 2.
26. Zależność diecezji w rocław skiej od m etropolii g nieźnieńskiej
w opinii ka p itu ły w rocław skiej z dnia 5 czerwca 1654 roku.
A nal. Cracow. R. 6: 1975 s. 452—475.
