Romuald SALATA*, Leszek SONDAJ*, Micha³ WOJCIECHOWSKI*
Ocena aktualnego stanu zabezpieczenia KWB Turów w aspekcie zdarzeñ powodziowych
zaistnia³ych w sierpniu 2010 r.
Streszczenie: W referacie przedstawiono dzia³ania podjête przez KWB Turów, dotycz¹ce zabezpieczenia odkrywki przed wdarciem siê wód wezbraniowych z cieków zewnêtrznych otaczaj¹cych odkrywkê oraz zabezpieczenia przed zagro¿eniami, jakie nios¹ ze sob¹ opady nawalne. W dniach 7–8 sierpnia 2010 r. wyst¹pi³y nawalne opady deszczu w Górach Izerskich, obejmuj¹ce terytorium Czech i Polski. Niezwykle silny opad spowodowa³ bardzo szybko postêpuj¹c¹ w czasie powódŸ b³yskawiczn¹. Iloœæ wody, jaka spad³a w ci¹gu doby, wynosi³a oko³o 150 litrów/m2. W otoczeniu KWB Turów wyst¹pi³y z koryt trzy rzeki: Nysa £u¿ycka, Miedzianka i Witka, które sp³ywa³y z ogromn¹ prêdkoœci¹ do obszaru Niecki ¯ytawskiej. Rzeka Miedzianka spowodowa³a klêskê powodziow¹ w Bogatyni. Zosta³y zniszczone drogi, mosty oraz kilkadziesi¹t budynków. Na zboczu wschodnim wyrobiska, na filarze rzeki Miedzianki, woda spowodowa³a rozmycie nasypu kolejowego na d³ugoœci oko³o 80 m i wdar³a siê na teren zak³adu górniczego, doprowadzaj¹c do przerwania g³ównych ci¹gów przenoœnikowych i komunikacyjnych. Wody pochodz¹ce z opadów oraz wody, które wdar³y siê do wyrobiska z rzeki Miedzianki, spowodowa³y koniecznoœæ wstrzymania ruchu zak³adu górniczego w dniach 7–8 sierpnia 2010 r. Woda zala³a dwa najni¿sze poziomy eksploatacyjne i jeden poziom zwa³owy. Na sp¹gu wyrobiska powsta³y dwa obszary zalewowe. Nysa £u¿ycka, bêd¹ca rzek¹ graniczn¹ z Niemcami, spowodowa³a powódŸ w miejscowoœci Porajów i Sieniawka. Na zachodnim zboczu odkrywki, na filarze Nysy £u¿yckiej, powsta³o zagro¿enie przerwania wa³ów przeciwpowodziowych. W aspekcie zdarzeñ powodziowych z sierpnia 2010 r. Kopalnia Turów stanê³a przed koniecznoœci¹ przeanalizowania i dokonania oceny stanu zabezpieczenia odkrywki przed dop³ywem wód z zewn¹trz i opracowania dzia³añ zabezpieczaj¹cych na kolejne lata.
Odtworzono i podwy¿szono wa³y ziemne zlokalizowane pomiêdzy terenem odkrywki KWB Turów a rzek¹ Miedziank¹, potokiem Œlad oraz na filarze rzeki Nysa £u¿ycka na przep³yw miarodajny Qm0,5%(t.j. na opad 200-letni). Natomiast trzy miejsca wykazane jako miejsca niebezpieczne – gdzie nast¹pi³o wtargniêcie wód z rzek zewnêtrznych – bêd¹ wymaga³y dodatkowego specjalnego zabezpieczenia wg projektu technicznego:
podwy¿szenia wa³ów ziemnych na przep³yw Qk0,1%, tj. na opad 1000-letni.
S³owa kluczowe: Niecka ¯ytawska, Kopalnia Wêgla Brunatnego Turów, zagro¿enia powodziowe, powódŸ b³ys- kawiczna, rozmycia erozyjne, osuwiska, akcja ratunkowa, szkody, obszary zalewowe, dzia³ania naprawcze zwa³owanie, zabezpieczenia na filarze rzeki Nysy £u¿yckiej, rzeki Miedzianki i potoku Œlad, monitoring zagro¿eñ wodnych
