Ćwiczenia I
„Kobiety jako sprawczynie i ofiary przestępstw”
Czynniki determinujące niską przestępczość kobiet:
- usposobienie kobiety, mającej pasywny charakter, które wpływa na jej rzadszą aktywność, także o charakterze kryminalnym (C. Lombroso, G. Ferrero),
- przestępczość kobiet ma charakter „zamaskowany” ze względu na niskie prawdopodobieństwo wykrycia popełnianych przez nie czynów (O. Pollak),
- determinacja płciowa (zdolność przekazywania genów) przesądza o wyższym poziomie ogólnej liczby przestępstw realizowanych przez mężczyzn,
Swoiste błędy w założeniach powyższych teorii zostały wskazane na podstawie badań antropologicznych wykonanych przez M. Mead w 1950 r. W wyniku tych ustaleń wykazano, ze człowiek nie jest zdeterminowany określoną rolą osobową ze względu na budowę ciała (w sensie organicznym). Różnice, jakie powstają pomiędzy poszczególnymi płciami są wynikiem zakodowania wzorców społecznych właściwych dla danej płci, a przez to nierozerwalnie stanowią skutek dokonujących się stale oddziaływań środowiskowych. Zwrócono uwagę, że w przypadku przestępczości kobiet pojawia się kwestia popełnia czynów zabronionych w ich najbliższym otoczeniu, co znacznie utrudnia, a niekiedy uniemożliwia wręcz ustalenie właściwej liczby zrealizowanych przestępstw. To właśnie zwykle funkcjonowanie w strukturze społecznej (rodzina) uniemożliwia lub w wysokim stopniu utrudnia „wstąpienie”
na drogę przestępstwa poprzez aspekt „kontroli”, która w mniejszym lub większym stopniu jest dokonywana na różnych płaszczyznach niniejszej struktury (np. przez ojca, partnera, dziecko).
1
Przyczyny przestępczości kobiet:
- choć poglądy biologiczne, dotyczące przestępczej aktywności kobiet zostały zakwestionowane nadal istnieją koncepcje wedle których to uwarunkowania organiczne (menstruacja, ciążą, karmienie piersią) sprzyjają aktywności kryminogennej kobiet (m. in. E.
Wulffen),
- w 1923 r. pojawiła się teoria „frustracji”, która określała kobietę mianem buntowniczki przeciw roli, jaką wyznaczyło jej społeczeństwo opanowane przez mężczyzn, bunt miał polegać na realizacji przestępstw, którymi kobiety chciały zaprotestować przeciw zajmowanej i ściśle utrwalonej pozycji społecznej (W.I. Thomas),
- teoria zróżnicowanych szans życiowych dla kobiet zakładała natomiast, że kobiety względnie dziewczęta wchodzą w konflikt z prawem zawsze wówczas, kiedy dostrzegą, że ich pozycja jest ograniczona i polega na dyskryminacji i ograniczeniu możliwości działania.
Teoria ta jednak nie wyjaśniała przyczyn niższej przestępczości kobiet względem mężczyzn,
- koncepcja neopsychoanalityczna koncentrowała się na wykazaniu, że konflikt z prawem kobiet jest zwykle wynikiem dużych napięć i braku stabilizacji w ich rodzinie; brak stabilizacji, a niekiedy deficyt najbliższej dla młodej kobiety osoby czyli matki, powoduje że nie ma ona zdolności do nawiązywania kontaktów z otoczeniem i samoistnie wkracza na drogę przestępstwa. Podobne prawidłowości pojawiały się wedle niniejszej teorii także wówczas, kiedy kobiety we wczesnym dzieciństwie doznawały zbyt dużo opieki rodziców, bądź jednego z nich lub bywały rozpieszczone (G. Konopka, 1966),
- teoria kontroli z kolei przyczyn przestępczości kobiet upatrywała w błędach na etapie procesu wychowawczego, braku sukcesów w szkole, braku akceptacji małżeństwa, rodziny, zawodu oraz braku kontroli społecznej ze trony grup lub instytucji do tego wyznaczonych (M.
O. Warren)
Ogólny obraz przestępczości kobiet
- analiza danych statystycznych (materiały dostępne na zajęciach)
2
