Konflikt interesów
Konflikt ról
Wiąże się z sytuacjami, w których adwokat lub radca
prawny nie mogą jednocześnie wykonywać określonych
czynności zawodowych ze względu na strukturalną lub funkcjonalną ich
niepołączalność.
Nade wszystko nie jest
dopuszczalne orzekanie w roli sędziego i jednoczesne
reprezentowanie stron lub
udzielanie porad prawnych.
Konflikt ról a konflikt interesów
Konflikt ról odróżnia się tym od konfliktu interesów, że w drugim
przypadku chodzi, co do zasady, o takie same lub podobne
czynności zawodowe, lecz wykonywane w interesie kilku
podmiotów, co uniemożliwia ich realizację bez naruszenia
podstawowych zasad etyki
zawodowej takich jak lojalność wobec klienta czy rzetelność doradztwa prawnego.
Cztery kryteria oceny
Postanowienia Kodeksów wskazują cztery kryteria oceny, czy określone zajęcia są połączalne z zawodami
adwokata lub radcy prawnego. Będą one niepołączalne jeśli: 1.
uwłaczałyby godności zawodu adwokata lub radcy prawnego;
2. ograniczałyby niezawisłość
adwokata lub niezależność radcy prawnego;
3. podważałyby zaufanie publiczne do Adwokatury lub zaufanie do radcy prawnego;
4. groziłyby naruszeniem tajemnicy zawodowej.
Kryteria te należy stosować alternatywnie, tj. do
stwierdzenia naruszenia konfliktu interesów
wystarczające jest
przekroczenie tylko jednego
z kryterium.
Ekonomiczny konflikt interesów
Wyodrębnienie sprzeczności
interesów nie prowadzi do etycznego obowiązku jej usunięcia, ale skutkuje jedynie uprawnieniem do takiego działania. Może to być celowe. Dla przykładu ze względu na chęć
realizacji określonej strategii wobec klientów, której mogłoby zaszkodzić wykonywanie czynności zawodowych na ich rzecz w sytuacji sprzecznych interesów.
Sama w sobie taka sprzeczność nie jest oceniana negatywnie. Do
sytuacji takich należą:
wykonywanie czynności
zawodowych na rzecz klienta, który jest rynkowym konkurentem innego klienta (sprzeczność interesów ze
względu na konkurencję);
Wykonywanie czynności
zawodowych na rzecz klienta,
którego stroną przeciwną jest spółka dominująca w stosunku do
któregokolwiek z klientów lub spółka zależna w stosunku do
któregokolwiek z klientów lub spółka powiązana z którymkolwiek z
klientów
(sprzeczność interesów ze względu na powiązania holdingowe);
Wykonywanie czynności
zawodowych na rzecz klienta, którego stroną przeciwną jest
podmiot organizacyjnie powiązany z którymkolwiek z klientów
(sprzeczność interesów ze względu na powiązania koncernowe);
Wykonywanie czynności
zawodowych na rzecz klienta, gdy istnieje zobowiązanie umowne do
wykonywania czynności zawodowych określonego rodzaju wyłącznie na
rzecz jednego klienta (sprzeczność interesów ze względu na
zobowiązanie wyłączności).
Etyczny konflikt interesów
Są to sytuacje sprzecznych interesów, które są negatywnie oceniane z punktu widzenia zasad etyki zawodowej i z tego powodu rodzą
obowiązek zawodowy ich unikania. W tej klasie sytuacji wykonywanie czynności zawodowych na rzecz klienta nie tylko nie leży w jego interesie ze względu na określoną konfigurację podmiotową, lecz jest niemożliwe bez naruszenia zasad etyki zawodowej, w szczególności zasady lojalności w przypadku roli obrońcy lub pełnomocnika czy
zasady rzetelności w przypadku roli doradcy prawnego.
Konflikt interesów to takie sytuacje, w których adwokat lub radca prawny działa lub może działać na rzecz
kilku pozostających w sprzeczności interesów, co uniemożliwia
skuteczną realizację któregoś z nich.
Ogólną zasadą w tym zakresie jest unikanie konfliktu interesów.
Konfiguracje podmiotowe
Cztery konfiguracje podmiotowe
występowania konfliktu interesów: 1.
dotycząca interesu własnego
prawnika; 2. dotycząca interesu osób trzecich lub instytucji; 3. dotycząca interesu aktualnego klienta; 4.
dotycząca interesu byłego klienta.
Conflict check
Badanie konfliktu interesów powinno mieć miejsce przed rozpoczęciem współpracy z nowym klientem. Przybiera ono postać
stosunkowo sformalizowanej procedury.
Konieczne jest prowadzenie stosownej dokumentacji – rejestru klientów i spraw.
Prawnik odpowiedzialny za danego klienta dokonuje sprawdzenia, czy klient nie był dla przykładu stroną postępowania, przeciwko której występowali prawnicy spółki.
