Właściwości amin
1. Cele lekcji
a) WiadomościUczeń zna metody otrzymywania i właściwości amin.
b) Umiejętności
Uczeń odróżnia aminy od innych związków organicznych.
2. Metoda i forma organizacji lekcji
Pogadanka, praca zbiorowa, praca indywidualna.
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza 1. Sprawdzenie listy obecności.
2. Pogadanka na temat amin.
b) Faza realizacyjna
1. Wprowadzenie pojęcia aminy. Zapisanie przez uczniów definicji amin:
Aminy są to pochodne amoniaku, w cząsteczce którego przynajmniej jeden atom wodoru został zastąpiony przez grupę alkilową bądź arylową.
Podanie na podstawie analogii podziału amin i zapisanie go w zeszytach.
Wyróżniamy
• aminy alifatyczne, np.: metyloaminę CH3-NH2,
• aminy aromatyczne, np.: aminobenzen (anilina) C6H5NH2,
• aminy aromatyczno-alifatyczne.
Aminy można też podzielić ze względu na rzędowość:
• pierwszorzędowe R-NH2,
• drugorzędowe R1-NH-R2,
• trzeciorzędowe (R1)3N,
2. Właściwości amin. Określanie przez uczniów na podstawie próbki dowolnej aminy podstawowych właściwości amin. Uzupełnianie wiedzy w trakcie obserwacji i analizowania właściwości próbki amin - lektura odpowiedniego fragmentu
zamieszczonego w podręczniku. Konsultacja spostrzeżeń z nauczycielem i zapisanie notatek w zeszytach.
a) alifatyczne:
• właściwości fizyczne i chemiczne są zbliżone do właściwości amoniaku,
• wodne roztwory mają odczyn zasadowy,
• mają nieprzyjemny zapach,
• reagują z HNO2:
I rzędowe dają alkohol, wodę i azot CH3NH2 + HNO2 = CH3OH + H2O + N2
II rzędowe dają nitrozoaminy III rzędowe nie reagują
• reagują z mocnymi kwasami tworząc sole amin,
CH3NH2 + HCl = CH3NH2*HCl (chlorowodorek metyloaminy) b) aromatyczne:
• ciecze lub ciała stałe o nieprzyjemnym zapachu,
• trudnorozpuszczalne w wodzie,
• mają mniejszą zasadowość niż aimny alifatyczne (wynika to z oddziaływania wolnej pary elektronowej NH2 z sekstetem elektronowym),
• z mocnymi kwasami tworzą mniej trwałe sole niż aminy alifatyczne.
3. Otrzymywanie amin
Zapisanie przez uczniów sposobów otrzymywania amin.
Aminy alifatyczne - reakcja amoniaku z fluoropochodnymi:
CH3Cl + NH3 = CH3NH2 + HCl
CH3NH2 + CH3Cl = CH3NHCH3 + HCl itd.
Aminy aromatyczne - redukcja związków nitrowych.
Reduktorem jest wodór atomowy (in statu nascendi), otrzymywany w reakcji cynku lub żelaza z HCl.
Zn + 2 HCl = ZnCl2 + H2
C6H5NO2 + 3 H2 = C6H5NH2 + 2 H2O
c) Faza podsumowująca
Podsumowanie wiadomości o aminach.
5. Bibliografia
Z. Kluz, M. M. Poźniczek, Chemia. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, Warszawa 2005.
6. Załączniki
brak
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak
