Andrzej Wiśniewski
"Projekt kodeksu karnego",
Warszawa 1963 : [recenzja]
Palestra 7/2(62), 70-71
P B Z C C Ł ^ e
W Y O / t W l M t C T W P R Ą W I M I C Z Y C H
i
P ro je k t k o deksu karnego. K o m isja K o d y fik a c y jn a p r z y M in istrze S p ra w ied liw o ści. W yd. Praw n. W arszaw a 1963 r., s. 92.
Ogłoszony został w reszcie dawno oczekiwany, projekt kodeksu karnego. P rojekt ten, opracow any przez zespół członków K om isji K odyfikacyjnej przy M inistrze S praw iedliw ości, znacznie się różni od obecnie obowiązującego kodeksu karnego z ) 932 r., którego w iele przepisów straciło już na aktualności. N ieadekw atność tego kodeksu w ynika nie tylko z faktu, że pochodzi on z innej form acji społecz no-ekonom icznej, ale także z radykalnej zm iany struktury dem ograficznej nasze go kraju. Z tego w zględu obowiązujący kodeks od dawna był uzupełniany lic z nymi przepisam i dostosow anym i do now ych potrzeb, zm ieniającym i przy tym n ie tylko przepisy części szczególnej, lecz także części ogólnej kodeksu karnego. N a leży jednak podkreślić, że z kodeksu karnego z 1932 r., który w czasie jego uchw a lenia odpowiadał sw ym poziom em wym aganiom ów czesnego stanu nauki, pro jekt zachowuje to w szystk o, co utrw aliło się już w świadom ości społeczeństw a, a co w zm ienionych warunkach można było przenieść do now ej form acji.
Projekt przyjął m etodę bardziej szczegółow ego ujęcia przepisów aniżeli kpdeks z 1932 r. Stąd też projekt zaw iera 433 artykuły, jest w ięc znacznie obszerniejszy od kodeksu obecnie obowiązującego. Szczegółowość projektow anych przepisów karnych w ynika z dążenia do m ożliw ie dokładnego określenia czynów bezprawnych. Ozna cza to w zm ocnienie zasady nullurn crim en i nulla poena sine lege, a tym sam ym zw iększenie gw arancji praw obyw ateli. N ow e w arunki, jak rów nież zmiany zw ią zane z postępem technicznym i rozwojem nauki w ym agały w prowadzenia no w ych norm praw nych zarówno w części ogólnej, jak i części szczególnej. W pro jekcie znajdują się w ięc przepisy dotyczące przestępstw przeciwko pokojowi i lu dz kości, przeciwko w olności sum ienia i w yznania, przeciwko prawom pracownika, przeciwko tajem nicy państw ow ej i służbow ej, przeciwko gospodarce narodowej, przeciwko bezpieczeństw u w kom unikacji, przepisy związane z motoryzacją, tran s portem m orskim i lotniczym , prom ieniowaniem , użyciem energii atom ow ej itp.
W projekcie zw racają uw agę jego d w ie charakterystyczne cechy. Tak w ięc w porównaniu z kodeksem z 1932 r. w projekcie zostały bardziej zróżnicowane sankcje karne, które też zaostrzono przez podniesienie dolnych granic kar. Jedno cześnie jednak część ogólna projektu przew iduje m ożliwość nadzwyczajnego zła godzenia kary n ie tylko w szczególnych wypadkach w ym ienionych w ustaw ie, ale także w tedy, gdy n iew ielk i stopień zaw inienia spraw cy, nieznaczne następstw a jego czynu, napraw ienie w yrządzonej szkody itp. czyniłyby niespraw iedliw ym w y m ierzenie w konkretnym w ypadku najniższej kary przewidzianej za dane prze stępstwo.
Do dalszych u jęć projektu należą:
1) wprow adzenie w art. 1 m aterialnego określenia przestępstw a,
2) podział p rzestępstw na zbrodnie i w ystęp ki n ie — jak to jest obecnie — w e dług sankcji karnych przew idzianych w ustaw ie, lecz w ed łu g sankcji orze czonej przez sędziego.
№ 2 (62) P rzegląd w y d a w n ictw praw n iczych 71
3) w yliczenie okoliczności w yłączających społeczne niebezpieczeństw o (karalność) czynu,
4) w prow adzenie — zam iast dotychczasow ych kar aresztu i w ięzienia — jednoli tej kary pozbawienia w olności, która m oże być orzeczona w w ym iarze od 1 m iesiąca do 15 lat oraz zniesienie kary dożyw otniego w ięzienia i w prow a dzenie zam iast niej — przy najcięższych przestępstw ach zagrożonych karą śm ierci — alternatyw nie kary 25 lat pozbawienia w olności,
5 ) przykładow e w yliczen ie okoliczności łagodzących lub obciążających,
€) w prow adzenie — obok nadzwyczajnego złagodzenia kary — także jej nadzw y czajnego obostrzenia, zwłaszcza w stosunku do recydyw istów ,
"7) m ożliw ość odstąpienia od w ym ierzenia przewidzianej w u staw ie kary i w y m ierzenia zam iast niej kary n agany w razie bardzo nikłego niebezpieczeń stw a czynu,
8) rozszerzenie zakresu zobowiązań, jakie w zw iązku z zaw ieszeniem w ykonania kary można w łożyć na skazanego,
fi) w prowadzenie pojęcia m łodocianego spraw cy przestępstwa w w ieku od 17 d o 21 lat.
Projekt, który został ogłoszony w raz ze zw ięzłym w stęp em K om isji K odyfika cy jn ej, poddany jest publicznej dyskusji, podobnie jak to było z projektam i ko d ek sów : cyw ilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz postępow ania cywilnego.
W . D a w i d o w i e z: Ogólne p o stępow an ie a dm in istracyjn e. Z arys system u . PW N. W arszaw a 1962 r., s. 316.
K odeks postępow ania adm inistracyjnego w szed ł już w życie i obecnie „dociera” s i ę w praktyce. W zw iązku z jego stosow aniem pow stają liczne w ątp liw ości in terpretacyjne, których szybkiego rozstrzygnięcia domagają się przede w szystk im praktycy.
Proces rozstrzygania w ątpliw ości oraz w prowadzania jednolitych zasad stoso w ania kodeksu będzie przebiegał w działalności adm inistracyjnej n iew ątpliw ie przez czas dłuższy. Tym cenniejsze w ięc są w trudnych początkach stosow ania kodeksu opracowania dające rozstrzygnięcia w ielu w ątp liw ych k w estii i w ydoby w ające zagadnienia dyskusyjne, jakie kryją się w tekście kodeksu. Opracowaniem takim jest n iew ątpliw ie om awiany podręcznik. Autor daje w nim pierw szy sy ste m atyczny w ykład przepisów kodeksu postępow ania adm inistracyjnego.
W praw ie adm inistracyjnym , podobnie jak w innych gałęziach prawa, rozróż niam y przepisy ustrojow e, które określają strukturę organów «adm inistracji pań stw ow ej i zakres ich działania, przepisy m aterialne, które normują treść działa nia adm inistracji, oraz przepisy proceduralne (formalne), które określają tryb, *w jakim organy adm inistracji państw owej realizują przepisy prawa m aterialnego. C ałokształt przepisów proceduralnych prawa adm inistracyjnego, stosow nie do k tó rych działają organy adm inistracji państw ow ej, można określić jako postępow a nie adm inistracyjne w szerokim tego słow a znaczeniu. Takie pojęcie postępow a nia adm inistracyjnego jest zbyt szerokie, by mogło stanow ić jako całość — przed m iot badań. Jednakże w problem atyce szeroko pojętego postępow ania adm inistra cyjnego w ysuw ają się na czoło zagadnienia proceduralne zw iązane z działalnością ■organów adm inistracji państw ow ej w form ie decyzji adm inistracyjnej. Ten w ła ś
