Niektóre aktualne zagadnienia adwokatury

Stanisław Godlewski

Niektóre aktualne zagadnienia

adwokatury

Palestra 8/11(83), 2-4

STANISŁAW G O D L E W S K I

N iektóre aktualne zagadn ienia adwokatury

T rudności zw iązane z rozw iązaniem w ięk szo ści problem ów , jakie stoją ob ecn ie przed adw okaturą, są w yn ik iem tego, że nie w sz y stk ie p rzep isy u sta w y o u.a. m ogą b yć zrealizow ane jed n ocześn ie. Tak np. w p row ad ze­ n ie w życie i w yk on a n ie art. 16 u sta w y o u.a. o p raw id łow ym rozm iesz­ czen iu ad w ok atów rozw iązałoby od razu p raw ie w sz y stk ie głó w n e trud­ n o ści zespołów oraz problem podziału dochodów . Jak w y k a zu je dośw iad­ czen ie, w ciągu kilku m iesięc y tego roku problem ,,n iesp raw ied :iw e g o ’' podziału n adw yżk i nie istn ie je tam , gd zie liczba ad w ok atów jest d osto­ sow an a do społecznego zapotrzebow ania na adw okacką pom oc prawną. W tycfi m iejscow ościach „ch w ali” się u sta w ę, arkusz zaś rozliczeń n ie je st d ysk u tow an y, bo w szy sc y otrzym ują w yn a gro d zen ie znacznie w y ż ­ sze niż przed 31.X II.1963 r. Inaczej jest jedn ak w d użych m iastach, gdzie je st nadm iar adw okatów . T en stan rzeczy w idzą dobrze zarów no m iej­ sco w e rad y adw okackie, jak i N aczelna Rada A dw okacka i podejm ują różne środki, ażeby tę podstaw ow ą trudność rozw iązać.

W jaki sposób zm n iejszyć liczbę ad w ok atów tam , gdzie jest ich za dużo? J est to p ytan ie, na które n ieła tw o dać odpow iedź, je śli się chce bronić jed n ocześn ie interesu jednostki i dużego środow iska. A tak i prze­ cież obow iązek m ają organa sam orządu ad w ok ack iego.

W ostatn im czasie P rezyd ium NRA, po zebraniu w szech stron n ego m ateriału z rad adw ck?ckich, p rzygotow ało projekt rozm ieszczenia ad­ w ok atów na teren ie całeeo kraju. P rojek t ten jest bardzo szczegółow y i u w zględ n ia w szy stk ie m iejscow ości, w k tórych p ow in ien się znajdow rć zesp ół adw okacki, ze w sk azan iem o p tym aln ej liczb y adw ok atów w tej m iejscow ości. K ryteria, k tórym i k ierow ała się k om isja przygotow ująca ten projekt, b y ły w szech stron n e, a poza tym b y ły one oparte przede w szy stk im na dośw iadczeniach. P rojek t rozm ieszczen ia adw ok ?tów zo­ sta ł przez P rezyd ium N R A przedstaw iony M in istrow i S praw ied liw ości.

P ro jek t ten n ie rozw iązuje jednak zagadnienia. D aje on organom sa­ m orząd ow ym dopiero podstaw ę do d ziałania w w y ty c zo n y m kierunku. N aczeln a Rada A dw okacka, w idząc ostrość te r o prob’em u, już na p ierw szym sw oim posiedzeniu podjęła u ch w a łę, która pow inna spowodo­ w ać od ejście p ew n ej liczb y ad w ck atów od p racy zaw odow ej. U chw alon e zo sta ły m ia ro w ic ie ren ty w yró w n aw cze dla tych ad w ok atów , którzy w zw jazku z w iek iem lub stanem zdrow ia zaprzestaną w y k o n y w a ć z i - wód, ty m zaś, k tórzy m ogą jeszcze pracow ać, a le w ogran iczon ym ty lk o

N r 11 (83) N ie k tó r e a k tu a ln e z a g a d n i e n i a a d w o k a t u r y ₃

zakresie, dano m ożność ponadto w yp racow y w a n ia sob ie pracą zaw od ow ą dochodu do w yso k ości 7&0 zł. U su n ięto te ż p ojaw iające się tu i ó w d zie trudności w u zysk iw an iu przez adw ok atów ren t inw alid zk ich .

Jak w yk azała praktyka, p ew na część ad w ok atów sk o rzy stała z tej u ch w ały N R A i przeszła na renty. Jest jednak jeszcze w ielu ad w o k atów , którzy — o b iek tyw n ie rzecz biorąc — tak że p ow inn i p rzejść na r e n ty i d latego rady adw okackie p ow in n y rozw ażyć m ożliw ość k iero w a n ia ty c h ad w ok atów na KIZ w tr y b ie art. 19 ust. 4 u sta w y o u.a., do czego zobo­ w iązała je specjalna u ch w ała P rezyd ium NRA. N iek tóre ra d y już w e sz ły na tę drogę,' ale inn e d alek ie są jeszcze od d ostrzegania tego problem u, bo np. u stan aw iają 80-letn ich kierow n ikam i zespołu.

Ponadto P rezyd ium N R A u ch w aliło w yp ła ca n ie ryczałtu „ p rzen iesie- n io w eg o ” ty m adw okatom , którzy w ok resie 6 m iesięcy od d a ty w p isu na listę aaw ok atów przeniosą sw oją siedzibę do m iejscow ości, gd zie jest brak a d w o k a tó w .' R ea.izacja tej u ch w a ły u m ożliw ia za p ew n ien ie ob słu gi praw nej lud n ości tam , gdzie zachodzi tego potrzeba, a jed n o - c z e śr ie pociągnie za sobą od p ływ adw ok atów z m iejsco w o ści, w k tó rych jest ich nadm ierna liczba. U ch w ała ta m a duże zn aczen ie przede w s z y s t­ kim dla b. aplikantów adw okackich, k tórzy po egzam inie m ają tru d n ości w u zysk aniu w p isu na listę w m iejscow ościach, w k tórych od b yw a li aplikację.

O statnio P rezyd ium N R A p ostan ow iło uznać, że straciła m oc u ch w ała W ydz. W yk. NRA w strzym u jąca ruch osob ow y w zespołach. P o zw o li to radom adw okackim na dokon yw an ie reorgan izacji w zespołach o n ie­ w ła ściw y m składzie osobow ym . U ch w ała ta pow inna się p rzy czy n ić ta k ­ że do p ew n ych p rzesunięć w rozm ieszczeniu adw okatów , gd yż w w y ­ padkach dużej liczb y ad w ok atów w zespołach, k tórzy u jem n ie w p ły w a ­ ją na sytu ację fin ansow ą zespołu, rady adw okackie p o w in n y z urzędu rozw ażyć m ożliw ość w skazania takim adw okatom innej sied zib y.

G łów n ym środkiem prow adzącym do w ła ściw ego rozm ieszczen ia ad­ w ok atów pozostaje jednak nadal p raw id łow a p olityka w p isó w na listę . W sp raw ie tej rady ad w ok ack ie m uszą być bardzo k o n sek w en tn e. Z b yt duża liczba „w yjątk ow ych argu m en tów ”, jakie rzekom o „p rzem aw iają” w p oszczególnych w ypadkach, m oże w pow ażnej m ierze w p ły n ą ć u jem ­ n ie na ogólny k ieru nek działania.

W szystk ie te środki, jakim i crgana ad w ok atury chcą doprow adzić do zrów n ow ażen ia liczb y ad w ok atów z potrzebam i ludności, n ie dadzą w ła ­ ściw y ch efek tó w , jeśli spraw a ta n ie znajdzie zrozum ienia w ca ły m śro­ d ow isku adw okackim . N ie m ożna przecież poprzestać ty lk o na narzeka­ niu, że w yn agrod zenia w n iektórych zespołach są n iew y sta rcza ją ce na u trzym anie, ale trzeba czy n n ie dążyć do zm ian y sytu a cji. O czek iw an ie ca ły m i latam i przez n iektórych k olegów , że nagle staną się w z ię ty m i adw okatam i, jest p ozbaw ione realn ych podstaw . Z am iast czekać na ten dzień, lepiej b yło b y i dla nich, i dla n ajbliższego środow iska, g d y b y po­ m y śle li o zm ianie sied zib y, są bow iem w kraju m iejscow ości, gdzie zn aj­ dą m ożliw ość osiągnięcia n a w et w ysok ieg o w yn agrod zenia. W s p r w i e te j ze sp o ły adw okackie i ich k ierow n icy w yk azu ją na ogół całk o w itą b ier­ ność (pcza sporadycznym ty lk o stosow an iem § 36 rozp. o zespołach) i czekają, aż rady ad w ok ack ie rozw iążą za nich ich w ła sn e trudności. Taki stan rzeczy n ie je st p raw id łow y, gdyż m im o d raż.iw ości całej spra­

4 S t a n l S ł a w G o d l e w s k i _{N r 11 (83)} w y in icja ty w a w ty m w z g lę d z ie p o w in n a w ych od zić z zespołu, do rad ad w ok ack ich zaś m oże n a leżeć ty lk o czu w a n ie nad p ra w id łow y m prze­ b iegiem tej akcji.

B łęd n y jest pogląd, że n ow a u sta w a o u.a. ob n iżyła w yn agrod zenia ad w ok atów w d użych m iastach . B łąd p olega na tym , że u tożsam ia się p ojed yn cze w yp ad k i w y so k ich w y n agro d zeń z ogóln ym poziom em w y ­ nagrodzeń. U staw a o u.a. n ie zm n iejszy ła ogólnej p u li spraw , a w ięc su m y w p ły w ó w z ich p row adzenia, n a to m iast zm ien iła sposób podziału tej ogólnej su m y w p ły w ó w . G d yb y w ię c w y liczy ć p rzeciętn ą przypada­ jącą na adw okata, to p ow inn a ona b yć jedn ak ow a p rzy ob ow iązyw an iu zarów no now ej, jak i d aw n ej u sta w y . O płata na rzecz Z U S -u , którą dzisiaj ponoszą zespoły, ró w n o w a ży się obniżoną stopą p odatkow ą i dla­ tego z tego ty tu łu nie w p ły w a ona w ja k iejś zasadniczej m ierze na obec­ n y stan w ynagrodzeń. Istota rzeczy n ie p olega na tym , jak d zielić dochód (chociaż to zagadnienie z p u k tu w id zen ia p oszczególn ych ad w ok atów ma p od staw ow e zn aczen ie i m u si zn aleźć p raw id łow e rozw iązanie), ale przede w szy stk im na tym , n a ile osób m a b yć d zielo n y ten ogóln y do­ chód.

Sposób podziału dochodu n ie ro zw ią zu je w ięc b ezpośrednio zagadnie­ n ia braku w ystarczającego dochodu dla w szy stk ich , a zatem n ie usuw a o b iek ty w n y ch trudności a d w o k atu ry sk u p ion ej w d użych m iastach, na­ tom iast m oże pośrednio w p ły w a ć na o d p ły w adw ok atów z d użych m iast do m iast m ałych albo na p rzejście do im y c h zaw odów p raw n iczych. S k u tek tak i b yłb y bardzo p ożądany, zachodzi jednak obaw a, że przy tak w oln ej k onkurencji m oże d ojść do p e w n y c h n iep raw id łow ości.

Bardzo pow ażn ym zagad n ieniem , k tóre rzu tu je na sy tu a cję fin ansow ą zespołu, są k oszty u trzym an ia zesp o łu . W w y n ik u starań P rezyd ium N R A zesp oły adw okackie zo sta ły zw o ln io n e od obow iązku płacenia po­ datku lokalow ego, i to z m ocą w steczn ą od 1.1.1964 r. D aje to zespołom zm n iejszen ie ogólnych k osztó w o k ilk a procent. P on adto P rezyd ium N R A czyn i starania o ob n iżen ie o 50% c z y r sz ó w za lo k a le zespołów . W ch w ili obecnej spraw a ta je st ju ż fin a lizow a n a i n a le ży oczekiw ać, że zostan ie załatw ion a p o zy ty w n ie. P o z w o liło b y to obniżyć koszta zespołów o d alsze kLka procent.

P rezyd iu m NRA podjęło tak że p ew n e starania o zm ianę ob ow iązu ją­ cej ta k sy w zw iązku ze zm ian ą w ła ściw o śc i sądów w zak resie rozpatry­ w an ia spraw karnych oraz w zak resie n iek tóry ch spraw c y w i nych. Pro­ jek to w a n e p odw yższen ie ta k sy zm ierza ło b y do u realn ien ia honorariów w spraw ach w ym agających dużego nakładu pracy. O becnie obow iązująca taksa nie daje się pogodzić w n iek tó rych w yp ad k ach z zasadą słusznego w yn agrod zenia za pracę, jaką m u si w ło ż y ć adw okat w n a leży te p rzygo­ to w a n ie i prow adzenie sp raw y, ty m b ard ziej że w yn agrod zenia te e fek ­ ty w n ie są znacznie obniżone w w y n ik u stosow an ia ob ow iązu jących roz­ liczeń.

J est jeszcze w ie le in n ych sp raw i prob lem ów , k tó rym i zajm u je się P rezyd iu m NRA, a które będą m ia ły w p ły w na cgóln ą sy tu a cję w adw o­ katurze. Z nalezienie w ła;'ciw vch rozw iązań i u zysk an ie w ła ściw y c h d e­ cy z ji będzie jednak w ym agało jeszcze p ew n eg o czasu.