W swoim doświadczeniu Weso-łowski wykorzystał telefon komórko-wy i terminarztypu Tewo jako przed-mioty, na które nanoszono zapachy. Doświadcze n ie polegało na tym, że osoba A skorzystała z telefonu ko-mórkowego (n i e nal eż ącego do niej), anastępnie goodłożyła. Po pewnym czasie osoba Aprzywitała się z oso-bą Bprzez podanie ręki, a pochwili osoba A znowu skorzystała z telefo-nu komórkowego. Zabezpieczono
Ryc.1.TelefonSony CMD J70,zktórego
zabezpieczanośladyzapachowe
Fig.1.Sony CMDJ70mobile phone.scen! traceswererecovered trom
ślady zapachowe z telefonu komór-kowego i pobrano ślady zapachowe od osoby B jakomateriał porównaw-czy. Przeprowadzono próby badaw-cze,w których cztery psy specjalne wskazały zgodn ość zapachową po-między mate riałe m dowodowym (za-bezpieczonym z telefonu komórko-wego) a materiałem porównawczym pobranym od osoby B. Przy takich samych założeniach p rzeprowadzo-no doświadczenie z wykorzystaniem terminarza typu Tewo. W doświ ad czeniuwzięły udziałinne osoby. Wy-niki doświadczenia były takie same jak z wykorzystaniem telefonu ko-mórkowego.
Dokonano doświadczalnie weryfi-kacji eksperymentu Wesołowskieg o w celu określenia, czy możliwe jest przeniesienie zapachuosoby na no-śnikzapoś red nictwe mgestu powital-nego "podanie ręki".
PROBLEMYKRYMINALISTYK I252/06
Materiał
i metodykadoświadczenia
Doświ adcze nie przeprowadzono w pracowni badań ślad ów zapacho-wych ludzi Laboratorium Kryminali-stycznego Komendy Stołecznej Poli-cji w Warszawie. Wykonane zostało ono jes ien ią 2004 r. z użyciem 10 psówdobada ń osmologicznych, któ-reposi ad ałyaktualneatesty.Materiał do badań przygotowano w LK KSP w dwóchwariantach.
WwariancieI osoby AiB wykona-ły gest powitalny "podanie ręki". Na-stępnie osoba Awzięła do ręki tele-fon komórkowy Sony CMD J70 (ryc. 1) w obudowieplastikowej,a osoba B wzi ęła do ręki organizerzokładkami wykonanymi ztworzywa skóropodob-nego (ryc. 2).Osobytrzymały przed-mioty wdłoniprzez1minutęi20 se-kund.Następ nie pobranoi zabezpie-czono ślady zapachowe z obydwu
Ryc.2.Organizer,z któregozabezpieczano
śladyzapachowe
Fig.2.Personalagenda.scenttraceswere recoveredfrom
przedmiotów.Czasopóżnien ia wyno-sił ok.2 minut,a czas pobrania śla dów45 minut.Niewszystkie czynno-ści wykonywano zgodnie z"Met ody-ką badań osmologicznych" [4J. Oso-ba pobierająca ślady zapachowe celowo nie używała rękawiczek. Gdyby było możliwe przeniesienie zapachu osoby za pośrednictwem gestu powitalnego"podanieręki", po-brane i zabezpieczone ślady zapa-chowe z telefonu powinny zawierać
zapachosoby Bz organizeraosoby
A.
Tego samego dnia od ww. osób pobrano materiał porównawczy z dfoni (czas pobrania15 min).Czyn -ności tej dokonała osoba pobiera-jąca ślady zapachowe w tym sa-mym pomieszczeniu, w którym za-bezpieczanośladyzapachowe, nie używając rękawiczek i pęset. Na potrze b ę badania materiał porów-nawczypobranyod osóboznaczono małą literą alfabetu, np. materiał po-równawczy pobrany od osoby A opi-sano jako a. Materiał uzupełniający do budowy ciągu selekcyjnego po-brano zgodnie z obowiązującymi przepisami.Schemat układu badaw-czego w tym wariancie wraz z wy-szczególnieniemewentualnych łącz ników badanych materia/ów przed-stawionow tabeli 1.
Po 6 tygodniach przeprowadzono wariantIIprzygotowaniamateriałudo doświadczen ia. Wykorzystano te sa-me przedmioty i osoby, które wyko-nałyte sameczynnościco w warian-cie I. W tym wari anci e wszystk ie czynności związanezpobieraniem i zabezpieczaniem śladów i mate-riału porównawczego przeprowa-dzono zgodnie zobowiązującą me-todyką. Schemat układu badawcze-go w tymwarianciewraz z wyszcze-gólnieniem ewentualnych łączników badanych materiałów przedstawiono wtabeli2.
Do budowy szeregu selekcyjnego wykorzystywano dwukrotnie jeden pochłaniaczzmateriałem porównaw-czym.Byłonprzekładanydo czys te-go sło i ka i użyto go w badaniu z udziałem drugiego psa. Materiał
uzupełniający, znajdującysię w sze-regu,byłgrupowozbliżonydo porów-nawczego,tj.pobrany odosób tej sa-mej płci , w tym samym przedziale wiekowym, wtym samymczasieitą samą metodą. Materiałkontrolny od-powiadał tym samym wymaganiom couzupełniający. Był onsprawdzony pod kątem at rakcyjności. Badanie osmologiczne prowadzono zgodnie
Tabela1
Schematukładubadawczego materiałuzabezpieczon egowwariancie1 z wyszczególnieniemewentualnychłączników
badanych materiałówwszeregu selekcyjnym
Schemeot examination setup ot materialrecoveredin variant 1withspecitiedpassible links in identitication line-up
Elementymolekuły Nr stanowiska
zapachowe]"
wmateriale 1 2 3 4 5
naweszanym MU MP MU MU MU
l.ZI osoby A lub B Brakelementów l. ZI osoby Alub B Brak elementów Brakelementów Brakelementów
orazzabezpleczal~ce l molekuły orazzabezpleczaJ~cel moleku ły molekuły molekuły
lIady zapachowe
2.ZW zapachowej śladyzapachowe zapachowej zapachowej zapachowej 3.ZZ mogącychbyć 2.ZZ mogącychbyć mogącychbyć mogących być
4.ZT łącznikami 3.ZT łącznikam i łączn ikami łączn ikam i
•Molekulazapachowa jest to umowna,najmniejszacząsteczka śladuzapachowegoczłowieka,składająca sięz czterechwspółistniejącychelementów, to jest z: 1.Zapachuindywidualnego- ZI;2. Zapachówwewnątrzpochodnych- ZW; 3.Zapachówzewnątrzpochodnych- ZZ;4.Zapachutła- Zf.
MU- materiał uz upełn iaj ący MP- materiałporównawczy
Tabela2
Schemat układubadawczego materiałuzabezpi ecz on egow warianci e 2z wyszczególnieniem ewe nt ualnychłączników
badany ch materiałówwciąguselek cyjnym
Scheme ot examin atio n setup otmaterialrecoveredinvariant2with specitiedpossibleIinks in identiticat ionline-up
Elementymolekuły
I
NrstanowiskaI
zapachowej" wI
1II
2II
3I
I
4II
5I
materłalenawęszanym MU MP MU MU MUl.ZIosoby A lub B Brakelementów I.ZI osoby A lub B Brak elementów Brakelementów Brakelementów
2.ZW molekuły 2.ZZ molekuły molekuły molekuły
3.ZZ zapachowej zapachowej zapachowej zapachowej
4.ZT mogących być mogących być mogących być mogących być
łącznikami łącznikami łącznikami łącznikami
z obowiązującą metodyką. W pi erw-szej kolejności przeprowad zono z każdym psem minimum 3 próby kontrolne, w tym obligatoryjnie 2 w układzie kontroli pozytywnej (gdzie z założenia istniała zgod ność zapacho wa badanych materiałów) i jed ną w układzie kontroli negaty w-nej (gdzie z założenia nie istniała zgodnośćzapachowa badanych ma-teria/ów). Po sprawdzeni u, czy psy były w dyspozycji do pracy węcho wej,i wykazaniu,żewciąguselek cyj-nym nieznajdują się atrakcyjne ma -terialy,przystępowan o do identyf ika-cji osmologicznej. W ciągu selekcy
j-54
nymwśródczterech materiałów uzu -pełniających umieszczono jeden po-równawczy. W próbach kontrolnych piesnapoczątku otrzymałdowącha nia materiał kontrolny, a w trakcie prób identyfikacyjnych- ślady zapa -chowe zabezpieczonez telefonu ko-mórkowego iorganizera. Za wskaza -nieprawidlowew trakciepróbident y-fikacyjnych uznano przejście psa w szeregu selekcyjnym i n iewskaza-nieżadnegostanowiska .
Same badania śl adów zapacho-wych były prowadzone w ciemno przez przewodn ików Idrugiego eks -perta z LKKSP, którzy nie znaliza
ło-że ń realizowanego doświadcze nia . Ich zadaniem było ustalenie, czy i st-nieje zgodn ość zapachowa między badanymi przez nich materialami. Wyniki doświadczenia
Przeniesi eni e zapach uosoby
natelefonkomórkowy
zapośrednictwemgestu powitalnego
"podani e ręki"
Wyniki doświadczenia z w ykorzy-staniem materiału badawczego za-bezpieczonego w obydwuwariantach z telefonu komórkowego pr
Tabe la3 Wyniki badaniaprzeniesienia zapachu osoby natelefonkomórkowy
zapośredni ctwemges tu"podanieręki"
Results in case ot transferothumanscen! anto
mobiletelephonein"handshake" manner
Materiałbadanyw Wynik Psy
szeregu Wariant I Wariant II
1 b
I
+
II
-
I
2 b
+
-3-10 b
-
NiebadanoWynikibadani a przeniesien iazapachuosobyna organlzer zapośredn ictwemgestu "po danieręki "
Results incase ottransferothuman scentanto
personalagendain"handshake" wionow tabeli 3.Przeprowadzono12
badań, używając 10 psów. Do prób identyfikacyjnychzakwalifikowano 10
psóww12 badaniach.
,,+"wskazania
"-~brak wskazania
W 10 badaniach(83,74%),w któ-rych wykorzystano10psów, uzyska-no wynik negatywny(psy nie
wskazy-wały w szeregu selekcyjnym śladu
zapachowego pobranego od osoby
S).
W 2 badaniach (16,26%) uzyska-no wynik pozytywny(psy wskaz ywa-ły śladzapachowy pobrany od osoby
S).Psy te pracowały natymsamym
pochłan iaczu materiału p orównaw-czego imiałytego samego pr
zewod-nika. Pies oznaczony jako nr 2 na
6 prób identyfikacyjnych tylko w 3 wskazał ślad zapachowy po bra-nyod osobyS.
od osobyA(niezostałydopuszczone do prób identyfikacyjnych). Do prób identyfikacyjnych zakwalifikowano
9psów w9badaniach.
W9 badaniach(100%) ,w których wykorzystano9 psów,uzyskano wy-nik negatywny (psy nie ws kazywały w szeregu selekcyjnym śladu zapa
-chowegopobranego od osobyA). Wżadnymbadaniu(0%)po wyko
-naniu przez psy prób kontrolnych
i zakwalifikowaniuich doprób i
denty-fikacyjnychnie uzyskanowyniku p o-zytywnego(psy nie wskazały w
sze-regu selekcyjnym ślad u zapachowe -go pobrane-go odosobyA).
DyskusJa
Niezależnie od zastosowanego wariantu pobrania materiału b adaw-czego, wynikininiejszejpracynie po
-twierdzają teorii Wesołowskiego, że zapach człowie ka można przenieść
na nośnik za pośrednictwem gestu
powitalnego"podanie ręki".
Tylko w 2 badaniach zrealizowa-nych z użyciem 2 psów uzyskano wyniki potwierdzające teorię Weso-łowskiego.Wskazaniatychpsów nie były jednak spowodowane prze
nie-sieniem zapachu za pośredn ictwem
gestu powitalnego "podanie ręki". Uzyskanoje w badaniumateriałuba -dawczego pobranego do doświad czeniaw wariancieI,w którymma
te-riał badawczy był pobrany n iezgod-niezmetodyką. Mogły być one spo-wodowane tym, że w materiale na-węszanym przez psy na początku
i badanym w szeregu selekcyjnym (śladzie zapachowym pobranym od osobyS)znajdował się zapachi ndy-widualny osoby pobierającej te ma-teriały, mogącybyć łączn ikiembada
-nychmate riałów. Te same psy wyko-rzystano do badania mate riału ba -dawczego pobranego do doświad
-Tabela4
Przeniesienie zapachuosoby
na organlzer zapośredn ictwemgestu
"podanieręki"
Wyniki doświadcżen ia z wykorzy-staniem materiału badawczego za-bezpieczonegowobydwu wariantach
z organizera przedstawiono wtabeli
4. Przeprowadzono 13 badań , uży wając 10 psów.3psy w4badaniach w trakcie prób kontrolnych w skazy-wały materiał porównawczypobrany
PROBLEMYKRYMINALI STYKI252106
Materiałbadanyw Wynik
Psy
szeregu Wariant I WariantII
I
lII
bI
I
+I
.
2 b +
.
3-1 0 b
-
Niebadano~+n_wskazania
v-"- brakwskazania
"A"- pieswskazywał materiałporównawczywtrakcie próbkontrolnych
czenia w wariancie II, w którym był
on pobrany zgodnie z metodyką.
W trakcie identyfikacjiosmologicznej psy po nawęszen i u ślad u z
apacho-wego pobranego z telefonu k omór-kowego nie wskazywały w szeregu selekcyjnymślad uzapachowego p o-branego odosoby B.
Nie można kategorycznie wyklu-czyć, że wskazania mogły być r
ów-ni eż spowodowane błędam i psów.
Jednym zeskutkówbłędówpsówsą wskazaniafałszywiepozytywne,
cze-gowynikiemjestwskazaniew sz
ere-gu selekcyjnym zapachu osoby, od której zapach właściwie nie po
cho-dzi.Wpływna tomawieleczynników.
Przyczyny takich błędów wymienił prof. T. Jezierski [3].Mog ątobyć:
• brak motywacji psa do pracy węchowejw danychwarunkach,
• słabe wyszkoleniepsa in iejed-noznacznesygnalizowanie zna -lezienia próbkiprzezodpo wied-nie zachowanie,
• mniej czuły zmysł węchu ud a-nego psa (różnice mi ę dzyraso
we,osobniczelubczasowan
ie-dyspozycja, bl iż ej ni eokreś lona
awersja psa do zapachu danej osoby),
• zbytsłaby ślad zapachowy (źle
pobranylubzbytdługoprzecho
-wywane próbki),
• zbyt duża pobudliwość lub zbyt
silna motywacja i związana
z tym słaba koncentracja psa
przy wykonywaniuzadania, • bliżej nieokreślone preferencje
psa do zapachu określonych osób,
• indywidualne podobieństwo za -pachowe niektórych osób, np.
ściśl espokrewnionych,
• niedostatecznaostroż ność przy
przenoszeniu próbek za pacho-wych (kontaminacja zapachów międzypróbkami),
• nieświadome dawanie subtel -nychsygn ałów psu przezprze
-wodnika,wprzypadkugdy prz e-wodnikowiznanejestpołożen ie
56
badanejpróbkiw szeregu zapa
-chowym lub domyśla się go,
czyli tzw. efektMądregoHansa. Wyniki uzyskane przezWesołow
skiego w doświadczen i u mog ły być
spowodowaneomawianymip
rzyczy-nami popełniania błędów przez psy.
O tym,jakważny wpływ mog ą mieć
pewne stereotypy na wskazania psów, udowod n ił o doświadcze nie Gajosa [2]. Z jego pracy wynika, że
niektóre psy do bada ń osmologic
z-nych mogą wskazywać w szeregu
selekcyjnym mat eriał zapachowy,
który już razzostał wskazany przez
psa.Jest to o tyle waźne, że w mo
-mencie realizacji doświ adczen ia przezWesołowskieg oniebyłopra
w-nej ob l i g atoryjności budowania
nie-zal eż n ych szeregów selekcyjnych i wszystkie psy mogły pracować na
jednymszeregu selekcyjnym.
Niemożnarówn ież wykiuczyć, że
przyczyną odm i e nności uzyskanych
wyników w doświadczeniach było
wystąpienie błędu laboratoryjnego. W prowadzonych przez GEDNAP
badaniach analizy DNA w róż nych
laboratoriach kryminalistycznych błąd laboratoryjnywynosił 0,4-2 ,1%
[14].
Za wiarygodnością wyników u zy-skanych przez autora przemawiają
wyniki doświadczeń krajowych aut
o-rów badających moż l i wość wpływu
różnych czynników na wskazania psów do badań osmologicznych
w układzie kontroli negatywnej. Oni
również uznali za wskazanie p
rawi-dłowe w trakcie prób i dentyfikacyj-nych przejście psa w szeregus
elek-cyjnym i niewskazanieżadn ego st
a-nowiska.
Bednarek [1],badając wpływlaku
nawskazania psów w układzie ko n-troli negatywnej, uzyskał 87,5%, a w układz ie kontroli pozytywnej
94,1 %wskaza ń prawidłowych . Wy ni-ki uzyskane przez Bednarka w eryfi-kowano statystycznie, okreś lając,
w jakim stopniu odbiegają one od
przypadkowości. Testy statystyczne
dały wyniki odbiegające w wysokim
stopniu odprzypadkowości. Prawdo
-podobieństwo przypadkowości było
małe i niemieściło sięw tabelach po
-równawczych testu chi2 (mniejszeniż
0,001).
Marciniak [4], sprawdzając
do-świadczalnie wpływ kosmetyku na
wskazania psówi stosując praktyc
z-nietakiesame układybadawczejak
Bednarek, uzyskał zerowy poziom
błędów u psów.Jestto obecnienaj
-lepszy wynik uzyskany przez prowa
-dzących badania nad wpływem róż
nych czynników na wskazaniapsów.
Fakt,żetylko Marciniakowiudało się
uzys kać zerowy poziom błęd ów
upsów, wskazujena to, że niektóre
psy wykaz ują pewien poziom błęd
nychodpowiedzi.
Autor niniejszej pracy [9], s
praw-dzając doświ adczalnie możliwość
wpływu zapachu kobiety um ieszczo-negowmęskim szereguselekcyjnym nawskazania psówdobadań o smo-logicznych w układzie kontroli nega-tywnej, uzyskał 87,5%wskazań p
ra-widłowych.
Wynikidoświadczeń pozwalają na stwierdzenie,żezdarzaj ące siębłędy związan ez zapachamiw szeregusą
popełnianelosowo. Wnioski
Na podstawie przeprowadzonego doświadczenia należystwierdzić ,że:
1.Nie jest możliwe przeniesienie
zapachu osoby na nośni k za
pośrednictwem gestu powital
-nego"podanieręki".
2.Wyniki doświadczen ia powinny
zostać jeszcze raz zw
eryfiko-wane w innej pracowni, gdzie
wykon ującybadaniaśladówz
a-pachowych powinien r
ealizo-waćje w ciemno, nieznając
za-łożeń doświadczenia .
3.Zdarzające się błędy związan e
z zapachami w szeregu sele k-cyjnymsą popeł nianelosowo.
MirosławRogowski
Oferta wydawnicza CLK KGP
615
15
16 3515
20 1637
29
37
22 826
15
15
525
13,512.Wesołowski I.:Przeniesienie
za-pachu osoby poprzez dru gą osobę na
przedmiot,MateriałyCLK KGP z war szta-tów naukowych"Os mologia 2000",
Legio-nowo 19-21.05.2000r.
13. Widacki J.:Który wizerunek b
a-dań osmologlcznych jest prawdziwy?, "Proble myKryminalis tyki"2000,nr 229 s. 46-47.
14., W6j cikiewicz J.: Możliwości
i ograniczenia współczesn ej ekspertyzy
kryminalistycznej,IV Sympozjum
Krymina-listycznePTK"Kryminalistyka- ciągleno
-wewyzwania",Łączna15-18.06.2005r.
rn
C
zynn
iki
wpływającena zmiany wym
iarowe
podes
zew
(ZM2) 10rn
Kształtowanie sięosobnicz
ych
c
ech
pisma
(ZM3) 18rn
Pod
stawy
fiz
jologii
węchu,u
czenia
sięie
tol
ogii
zwierząt(ZM4)
15
rn
Badania mineralo
giczne
śladówkryminali
stycznych
(ZM6) 10rn
Badanie p
olimorfizmu
D
NA
p
rzy
użyciut
echniki
PCR
(ZM7) 10rn
Marek J.Wa chowicz:An
aliza
ni
eorganiczna
w prak
tyce
C
LK KGP
(Z M 10)rn
Czyn
niki
wpływającena
o
braz p
isma
(ZM12)rn
Aktualne za
gad
ni
enia
biol
ogii
krym
inali
stycznej
(ZM15)rn
Wpływcz
ynników wo
licjonalnych
ipozawoli
cjona
lnych
na obraz podpi
su
(ZM18)rn
Wybra
ne
zagadn
ienia
dotyczącerekonstruk
cji
w
ypa
d
ków drogowych
(Z M 19)rn
Jer z y Kasprzak:Siady
małżowinyu
sz
nej
(ZM20)rn
Wybuc
h
ij
ego s
k
u
tk
i
-
krymina
listyczne
badania
materiałówiurządzeń
wybuc
howych
(ZM 21)rn
Analiza D
NA w sys
temie SGM Plu
s
(ZM22)rn
ZygmuntDębiń ski,Zygmunt Nizialek:P
ortret
pamięciowyrn
Jarosla w Moszczyński:Daktyl
oskopia
rn
Zbigniew Ruszkowski:Fi
zykoc
hemia
kryminali
styczna
rn
StefanKalinowski:Biegłyije
go
op
inia
rn
Macie jWroński:Krym
inali
styczne
b
adania
śladówrękawiczekrn
Waldemar S.Krawczyk:Profilowanie narkotyków
III
Waldemar S.Krawczyk:C
hromatografia
g
azowa
w
kryminalis
tyce
25
rn
Leon a rda Rodow icz:Krymin
ali
s
tyczne
badanie
śladówobu
wia
10rn
Wybrane asp
ekty
kry
minalisty
cz
ny
c
h
badańparaf, podpi
sów
i
z
naków d
iakrytycznych
rn
Andrzej Filewicz:Kryminali
styczne
badania
powstałościp
o wys
trzale
z
br
oni
paln
ej (
GSR)
rn
JerzyKasprzak, Beata Łęczyńska:Ch
eiloskopia.
Ident
yfikacja
człowieka
n
a po
d
stawie
s
ladu
czenoieni wargowej
rn
Andrzej Pietrych: Fałszerstwaoznaczeńi
dentyfikacyjnych
w pojazdac
h
samochodowych
iich wykryw
anie
rn
WaldemarKrawczyk:Nielegalne
l
abora toria nark
otykow
e
Materiały z Sesji Popularnonaukowej
"Rozwój techniki w kryminalistyce na przestrzenidziejówpolskichsłużbpolic
yj-nych",Piła 24.09.1999;Wójcikiewicz J.:
Identyfikacjaczłowiekaprzezpsa na pod -stawie zapachu jako dowódnaukowy.
..z
zagadn ieńNaukSądowych"2000,nrXLI, s.96-101.
11. Tomaszew ski T.: Korzystanie
z dowodów naukowych wświetlenowego
kodeksupostępowan i akarnego,Mater
ia-ły z Sesji Popularnonaukowej "Rozwój techniki w kryminalistycena przestrzeni
dziejówpolskichsłużb policyjnych", Piła 24.09.1999,s.17-30.
1. Bednarek T.: Próby okreśłenia
wpływu laku, stosowanego w zabezp ie-czaniu śladów zapachowych na
prawidłowość pracy psów specjalnych,
"ProblemyKrymina listyki"1999,nr226,s. 47-51.
2.Gajos K.: Próbaokreśleniawpływu
pozytywnegorozpoznania zapachu przez pierwszego psa na wynik rozpoznaniaz a-pachu przez psaweryfikującego,
"Proble-my Kryminalistyki" 2001, nr 232, s.
53-565.
3.JezierskiT.:Podstawyfizjologiiwę
chu.uczeniasięietologiizwierząt,Zesz y-tyMetodyczne nr 4"BadaniaOsrnoloęicz
ne",WydawnictwoCLK KGP, Warszawa
1999, s.67-69,
4. Ma rcini a k R.: Próby określenia
wpływu kosmetyków na prawi d łowość
pracy psów, "Problemy Kryminalistyki"
1999,nr226,s.45-46.
5.Metodykapobierania, zabezpiecza-nia, powielania i rozpoznawaniazabez
-pieczonych śladów zapachowych ludzi,
wprowadzona przez DyrektoraCLK KGP
do stosowaniaz dn.16.06.1998 r.
6.Misiewicz K.:Badaniewpływu za-pachu nikotyny napoprawność wskazań
psów specjalnych do identyfikacjiśladów
za pachowych, "Problemy Kryminalisty ki"
2000,nr 229,s.38-40.
7. Metodyka badań osmologicznych,
wprowadzona dostosowaniaDecyzją nr
36/2003 Dyrektora CLK KGP z dnia
29.05.2003r.
8. Marciniak R.: Próby określenia
wpływu kosmetyków na prawidłowość
pracy psów, ..Problemy Kryminalistyki"
1999,nr 226, s.45-46.
9. Rogowski M.: Próba określen ia
możliwości wpływu zapachu kobiety
wstawionegowmęskiszeregselekcyjny na wskazania psów do badań
osmolo-gicznych,,2ZagadnieńNaukSądowych"
2003,nrVL,s.45-46.
10.Tomaszewski T.:Dopuszczalność
dowodów naukowych w amerykańskim
procesie karnym, "Prze g l ąd Sądowy"
1991, nr 5-6;TomaszewskiT.: K orzysta-niezdowodównaukowych wświetle
no-wego kodeksu postępowan ia karn ego,
BIBLIOGRAFIA