Andrzej Wiśniewski
"Wypowiedź normatywna oraz jej
struktura formalna", S. Grzybowski,
Kraków 1961 : [recenzja]
Palestra 6/6(54), 71-72
N r 6 (54) P rzegląd w y d a w n ic tw p ra w n ic zy ch 71 Puić'awtnriicrbwa Rnzemytaiowego w spnatwie ustaWowienia arb itrażu resortow ego, jak Tówndeż rozporządzenia Rady Mtadiatrow w spraw ie organizacji państw ow ych ko
m isji iairbitrażawy)ch i try b u [postępowania arbitrażow ego. Ponadto zbiorek zawie r a Odpowiednie wyieiągi z K odeksu postępow ania cywilnego i Praw a o u stro ju sądów lOraiz narządzenie M inistra Fainainsów w stprajwie try b u pokryw ania zobo w iązań jednostek budżetowych, stwierdzonych orzeczeniami kom isji arbitrażo w ych i sądow ym i tyttułami wyfconawczymli.
S. G r z y b o w s k i : W ypow iedź norm atyw na oraz je j struktura form alna. Z eszy ty N aukow e U niw ersytetu Jagiellońskiego. Rozpraw y i Studia, tom X X X I X . K ra ków 1961, s. 158.
W polskiej teorii p ra w a od dłuższego ju ż czasu toczy się szczególnie żywa dyskusja mad 'dwoma zagadnieniam i, Iktóre stale rozpatryw ane są oddzielnie i nie łączone razem , ale iprzy bliższej analizie w ykazują dość ścisłe w zajem ne zw iąz ki. Chodzi tu k> badania n ad stru k tu rą norm y praw n ej oraż nad logiką norm czy te ż logiką w praw ie. Nauikia (pratwa nie d‘oszła jed n ak do tej .pory do jasnych i bezspornych wniosków we wspomnianej dzSekłzmie. Główna, podistawowfa przy czyna itelgo b rak u 'powodzenia ttewii — zdaniem au to ra Omawianej monografia — w niewłaściwej konstrukcji samego (przedmiotu badań.
Na w stępie |pra|oy a u to r podkreśla, że możemy mówić o .strukturze pewnego typu wypowiedzi, ale nie o stru k tu rze norm y p ra w n e j. Chodzi tu o wypowiedzi, w których ustaw odaw ca k o n stru u je czy w yraża stanowione przez siebie norm y praw n i. Takie to wypowiedzą, ale nie norm y praw ne, m ają sw oją 'szczególną formę, stru k tu rę. Teoretycy praiwa — pisze a u to r — utożsam iają jednak sam ą norm ę z w yrażającą ije wypowiedzią i skierow ują swe wysiłki k u badaniu „stru k tu ry ‘normy ipraw nej”.
Przedmiotem rozw ażań w książce są wypowiedzi norm atyw ne, przy czym w grę wchodzą nie tylko wypowiedzi w yrażające notrmy praw ne, ale wszelkie w y powiedzi tego ty p u form alnego, la więc itypu, k tó ry jest farm ą w yrażania norm praw nych, (bez w zględu nia t)o, ozy w posizlczególnych w ypadkach w yraża te nor my, czy też ich nie wyraża'.
Dalsze w yw ody dotyczą m.i. stosunku wypowiedzi norm atyw nej do tekstów a k tów norm atyw nych, poglądów logików, moraildisttów i teoretyków p raw a n a n o r m y jafco zdania w sensie logicznym, podstawowego schem atu stru k tu ry w ypo wiedzi norm atyw nej, podstaw y wormatytwn<ej, fa k tu norm atywnego, pew nych s tru k tu r szczegódnych ifljak inlp. ziwrOty definicyjne, Oceny charakteryzuijąice, rad y d pou czenia ustaw odaw cy, zw roty zaw ierające wypowiedzi kreujące) oraz ukrytych ozięści elementów struktury.
P o analizie form alnej istruktury wypowiedzi nlórmatywnej przedstaw iany jest stosunek stru k tu ry wypowiedzi nonmialtywttiej do zagadnienia wykładni. A utor om a w ia Itu n astępujące zagadnienia: io|peraicje form alne n a (terenie wypowiedzi norm a tyw nej a operacje logiczne; wypowiedź normatywnla, norm a praw na, zdania w sensie logfiiaznym; itzw. w ykładnia logiczna a możliwość operacji form alnych na te renie wypowiedzi narmaitywiniej; koncepcja tzw. w ykładni logicznej w nauce -prawa. Podsum owując rozw ażania a u to r następująco określa swe stanow isko w w y m ienionych wyżej kw estiach: 1 ) norm a p raw n a nie jest zwrotem, wypowiedzią,
A n d r z e j W i ś n i e w s k i Nr 6 (54) napisem .ani zdaniem, tym samym więc nie je st rów nież wianiem w sensie logicz nym ; 2) norm a p raw n a (praw a pisanego) pozostaje jednak w ścisłym związku z różnym i zw rotam i i zespołami zwrotów, z wypowiedzią norm atyw ną; 3) owe zwro ty oraz ich zespoły, wypowiedzi niarmatywmfe, nie są rów nież »darniami w sensie logwaznyim; 4) w ykładnia zmierza do przypisania wypowiedziom norm atyw nym określonego zmaczania; 5> n a podstaw ie form alnych operacji sam ym tekistem w y powiedzi nie mażemy jeszcze przypisać jej w sposób uzasadniany określanego znaczenia.
Na zakończenie rozwaiżań lautor w skazuje, gdzie na terenie normatyw*.ym jest miejisce n a w ypow iadanie sądórw i zdań.
Problem y radzieckiego prawa karnego. W ybór z literatury radzieckiej. PWN. W arszawa 1962, s. 240.
Wyfbór, przygotow any i opracow any przez sędziego Sądu Najwyższego d ra Emi la Marża, ziawiera stu d ia i arty k u ły z zakresu zagadnień ogólnych oraz p raw a kannego, /ustroju .sądów i postępow ania karnego. Założeniem zbioru było bliższe zapoznanie czytelnika podalkŁego z radziecką m yślą praw niczą, z najnowszą ko dyfikacją w zakresie radzieckiego p raw a k?rnsgo oraz z procesem przem ian za chodzących w Związku Radzieckim w 'tej dziedzinie nauki.
Część artykułów m a (charakter polemiczny, w e wszystkich jednak przejaw ia się silne 'dążenie do eaalbezpiaczieniia p ra w jednostki — obok troski o dobro ogółu oraz tendencji dó pew nej delcenitralizaaji i do rozszerzania upraw nień organów apołetaanych.
W zbiorze znaljdiujemy a rty k u ły o farm ie i treścfi praw a socjalistycznego (Joffe), o wzajem nym stosunku p raw a przedm iotowego i podmiotowego (Piontkowski), o stosunkach karnopraw nych i karmoprooesawych <Riwlin), o podstaw ach usta- wiodawstwa karnego ZSRR i rep u b lik związkowych (Raroaszkin i Gercenzon), o odpowiedzialności karnej za przestępstw a przeciw p ań stw u (Smimow), o odpo- wieldzialBua&cii karnej za przestępstw a wojskow e (WasiLjew i Kudriawcew), o prze-- padiku m ienia jako o rodzajju k a ry {Iiwianlow), o radzieckiej organizacji sądow ni ctw a (Kariew), o try b u n ałach w ojskow ych (Borysoglebslki), o podstaw ach sądo wego postępow ania karnego (Glołuński), o zasadzie idyspozycyjiniości (Cypkin), o <czynniku racjonalnym i em ocjonalnym w badaniu sądow ym (Strogowicz) oraz o oddaniu pod sąd w raldzieckiim postępow aniu karnym (Szyfman).
Problem y radzieckiego prawa adm inistracyjnego. W ybór z litera tu ry radzieckiej. PWN. W arszawa 1961, s. 212.
Siedząc radziecką literatu rę z zakresu p ra w a adm inistracyjnego ostatniego trzechlaeia, można stw ierdzić, iż świaidazy ona o bard zo intensyw nym rozwoju tej gałęzi n a u k i p ra w a — pisze w sfowie wistępnym do w yboru prof. Jerzy S ta- raśdiak, k tó ry ten w ybór przygotow ał i opracował.
Do tem atów , k tórym poświęca się ostatnio dużo m iejsca w radzieckim piś miennictwie praw niczym , należą problem y rozw oju samorządności społeczeństwa radzieckiego, rozszerzania upraw nień terenowytch ra d delegatów, wreszcie pro
