Prawnicy polscy - posłowie w Saeimie Łotwy (1922-1934)

Çriks Jçkabsons

Prawnicy polscy - posłowie w

Saeimie Łotwy (1922-1934)

Çriks Jçkabsons

Prawnicy polscy – posłowie

w Saeimie Łotwy (1922–1934)

KARTY HISTORII

W Republice £otewskiej (1918–1940) istnia³a 60. tysiêczna mniejszoœæ polska, która stosunkowo czynnie bra³a udzia³ w ¿yciu politycznym i spo³ecznym pañstwa. Mia³a te¿ swoich pos³ów w parlamencie £otwy – Saeimie od 1922 roku do prze-wrotu pañstwowego w maju 1934 roku (ju¿ w wyborach Zgromadzenia Konstytu-cyjnego w roku 1920 z polskiego zwi¹zku wybrano pos³a, który jednak by³ £oty-szem). Dwóch z trzech pos³ów (Jan Wierzbicki, Jaros³aw Wilpiszewski i W³adys³aw £apiñski) by³o z zawodu prawnikami.

Adwokat Jan Wierzbicki

W Republice £otewskiej w dwudziestych i trzydziestych latach spo³eczeñstwo polskie, a tak¿e ³otewskie dobrze zna³o Jana Wierzbickiego. By³ on niew¹tpliwie jednym z najwybitniejszych Polaków na £otwie w wymienionym okresie i jedynym Polakiem zajmuj¹cym wysokie stanowiska w s³u¿bie pañstwowej £otwy jako pose³ Saeimy i przez kilka lat wiceminister spraw wewnêtrznych.

Jan Wierzbicki1 _{urodzi³ siê 18 kwietnia 1888 roku w Eversmuiža (gmina Ciblas)}

w powiecie Lucynskim (Ludza) w wielodzietnej rodzinie sekretarza zarz¹du gminy Józefa Wierzbickiego (urodzony w 1840 roku) i jego ma³¿onki Emilii (urodzona w 1 _{Biografia J. Wierzbickiego zosta³a opracowana na podstawie nastêpuj¹cych Ÿróde³ i literatury:}

La-tvijas Valsts vçstures arhîvs (dalej: LVVA), 7354. f, 1. apr., rz¹du J. Wierzbickiego); 5601. f., 2. apr., 1538. l. (akta osobowe oficera J. Wierzbickiego); Tygodnik Polski. – 861. l., 1.–75. lp. (akta osobowe adwo-kackie J. Wierzbickiego); 1307. f., 3. apr., 59. l., 1.–16. lp. (akta osobowe cz³onka 1928. – 14 luty; La-tvijas darbinieku galerija 1918–1928. – Rîga, 1929. – 82. lpp.

1855 roku). Jego ojciec oprócz tego arendowa³ posiad³oœci wiejskie (jeszcze w 70. latach rodzina mieszka³a w powiecie Siebiezskim w Rosji2_{). W 1899 roku ukoñczy³}

szko³ê ludow¹ w Baltinavie, dok¹d przenios³a siê ca³a jego rodzina, po czym rozpo-cz¹³ naukê w gimnazjum klasycznym w Pskowie. Po ukoñczeniu tej uczelni w 1907 roku wst¹pi³ na Uniwersytet Petersburski, gdzie studiowa³ prawo. W 1911 roku bra³ udzia³ w rozruchach studenckich i z powodu tego konfliktu z w³adzami rosyjskimi zosta³ wydalony z uczelni z zakazem zamieszkania w Petersburgu i innych uniwer-syteckich miastach rosyjskich. Wobec tego jesieni¹ 1911 roku wst¹pi³ do s³u¿by wojskowej, któr¹ odby³ w 97 Liflandzkim pu³ku piechoty stacjonuj¹cym w Dyne-burgu (DŸwiñsk, obecnie – Daugavpils). Po odbyciu s³u¿by w sierpniu 1912 roku i zdobyciu stopnia praporszczika (podchor¹¿ego) rezerwy zosta³ zwolniony. Wiosn¹ 1914 roku w Petersburgu otrzyma³ œwiadectwo ukoñczenia kursu uczelni, jednak bez zdania egzaminów koñcowych.

Rozpoczê³a siê I wojna œwiatowa i Jan Wierzbicki w sierpniu 1914 roku w Dyne-burgu zosta³ zmobilizowany do wojska i przydzielony jako m³odszy oficer do 87 Neyszlockiego pu³ku piechoty w sk³adzie 2 armii. 14 paŸdziernika ko³o wsi Leœne w Polsce zosta³ ranny i ewakuowany do szpitala. Za bohaterstwo wykazane pod-czas walk we wrzeœniu – paŸdzierniku na Pó³nocno-Zachodnim froncie, w listopa-dzie 1914 roku otrzyma³ Order Œwiêtej Anny IV stopnia z napisem „Za odwagê”. W czerwcu 1915 roku ze szpitala zosta³ skierowany do sanatorium. W marcu 1916 roku otrzyma³ stopieñ podporucznika, a we wrzeœniu z powodu choroby (w zwi¹z-ku z odniesionymi ranami) zosta³ zdemobilizowany. Wykorzystuj¹c tê okolicznoœæ J. Wierzbicki zda³ egzaminy koñcowe na Uniwersytecie Moskiewskim i ju¿ od czerwca 1916 roku rozpocz¹³ pracê w Okrêgowym S¹dzie w Moskwie jako kandy-dat na stanowiska s¹dowe. Pracowa³ tam do lipca 1917 roku, kiedy zosta³ miano-wany sêdzi¹ pokoju Powiatu Dyneburskiego. Na tym stanowisku pozosta³ tak¿e podczas okupacji niemieckiej do koñca 1918 roku. Podczas trwania w³adzy ra-dzieckiej w Dyneburgu 15 maja 1919 roku zosta³ zmobilizowany do Armii Czer-wonej. Pocz¹tkowo z powodu stanu zdrowotnego w³¹czony do 2 batalionu rezer-wy, a w paŸdzierniku 1919 roku mianowany dowódc¹ oddzia³u gospodarczego w 30 pu³ku strzeleckim.

W lutym 1920 roku na w³asn¹ proœbê przeniesiony zosta³ na stanowisko referen-ta w tej¿e jednostce. PóŸniej w Piotrogrodzie pracowa³ jako s³u¿¹cy w kancelarii wydzia³u gospodarczego sztabu 4 rezerwowej brygady piechoty. Po podpisaniu ³o-tewsko-radzieckiego uk³adu pokojowego J. Wierzbicki zg³osi³ siê jako obywatel £otwy i z tego powodu w marcu 1920 roku zosta³ zdemobilizowany z Armii Czer-wonej.

J. Wierzbicki wróci³ z Rosji Radzieckiej do £otwy we wrzeœniu 1921 roku i na-tychmiast czynnie w³¹czy³ siê do ¿ycia spo³ecznego w Daugavpils, gdzie mieszka³.

2 _{Cakuls J. Latvijas: Romas katoïu priesteri 1918–1995. Uzziòas. – Rîga, 1996. – 153. lpp.}

Od 15 listopada 1921 roku do 5 lipca 1922 roku pracowa³ jako kandydat (do mar-ca 1922 roku – m³odszy, nastêpnie – starszy) na stanowisku s¹dowym w Okrêgo-wym S¹dzie Latgalii w Daugavpils. Wkrótce zda³ egzamin z jêzyka pañstwowego i od wrzeœnia rozpocz¹³ pracê jako adwokat. W wyborach w czerwcu 1922 roku zo-sta³ wybrany do rady miejskiej oraz na cz³onka zarz¹du miasta Daugavpils (w za-mian za poparcie przez 17-osobow¹ polsk¹ frakcjê kandydata ³otewskiej frakcji na stanowisko przewodnicz¹cego rady)3_.

W paŸdzierniku 1922 kandydowa³ wraz ze starszym bratem – dziekanem parafii katolickiej Œw. Maryji w Daugavpils – Bronis³awem Wierzbickim w wyborach pierwszej Saeimy z listy nowoutworzonego Zwi¹zku Polskiego w okrêgu Latgal-skim. Do parlamentu zosta³ wybrany tylko jeden przedstawiciel z tej listy i okaza³ siê nim Bronis³aw Wierzbicki (oddano na niego 9863 g³osów). Ten jednak zrezy-gnowa³ ze stanowiska pos³a i wobec tego pos³em zosta³ nastêpny kandydat – Jan Wierzbicki (mia³ 9483 oddanych na siebie g³osów)4_{. W pierwszej Saeimie, jako}

je-dyny cz³onek parlamentu reprezentowa³ mniejszoœæ polsk¹. Dzia³a³ w Komisjach Gospodarczej, Rolniczej, Komisji Œledczej w sprawach pos³ów.

Mimo niezadowolenia pewnej czêœci polskiego spo³eczeñstwa z jego dzia³alno-œci w parlamencie5_{, w wyborach do Saeimy w latach 1925 i 1928 J. Wierzbicki}

po-nownie zosta³ wybrany (razem z J. Wilpiszewskim). W II Saeimie dzia³a³ w Komisji Samorz¹dowej, Prawnej i Komisji Œledczej w sprawach pos³ów, w III Saeimie – Ko-misji Samorz¹dowej i KoKo-misji Œledczej w sprawach pos³ów. Równie¿ w wyborach 1931 roku uzyska³ mandat pos³a (razem z W³. £apiñskim), chocia¿ w³aœnie te wy-bory by³y dla polskiej spo³ecznoœci bardzo skomplikowane (bra³ w nich udzia³ tak¿e polski ksi¹dz £awrinowicz, który dosta³ znaczn¹ iloœæ g³osów).

W parlamencie J. Wierzbicki dzia³a³ aktywnie, m.in. broni¹c interesów mniej-szoœci polskiej. Szczególn¹ aktywnoœci¹ wykaza³ siê publikuj¹c w prasie artyku³y przeciwstawiaj¹ce siê staraniom mniejszoœci bia³oruskiej, która d¹¿y³a do otwarcia bia³oruskich szkó³. Jego artyku³y by³y ostre i próbowa³y udowadniaæ, ¿e na £otwie nie istnieje mniejszoœæ bia³oruska6_.

Stosunkowo regularnie J. Wierzbicki, wystêpuj¹c na zebraniach Zwi¹zku Pola-ków, zdawa³ sprawozdania ze swojej dzia³alnoœci w Saeimie w obronie interesów mniejszoœci polskiej (na przyk³ad w marcu 1923 w Rydze7 _itd.).

Jednoczeœnie z prac¹ w Saeimie w latach 20. J. Wierzbicki pe³ni³ obowi¹zki wi-ceprezesa Daugavpilsskiej Rady Miejskiej i wiwi-ceprezesa Zarz¹du Zwi¹zku Polaków. Od stycznia 1924 pracowa³ równie¿ jako pomocnik adwokata przysiêg³ego Stani-s³awa Syrewicza (w 1920 roku by³ on pierwszym przedstawicielem konsularnym

3 _{Albin J., Polski ruch narodowy na £otwie w latach 1919–1940. Wroc³aw 1993, s. 72.} 4 _{G³os Polski 1922, 26 paŸdziernik–2 listopad.}

5 _{Tygodnik Polski, 1925, 9 lipca.}

6 _{G³os Polski, 1923, 15 marzec; S³owo, 1923, 8 lipiec.} 7 _{S³owo, 1923, 28 marzec.}

Rzeczypospolitej Polskiej w Daugavpils), po jego œmierci w roku 1926 – jako po-mocnik adwokata Edgarsa Tomsonsa w Daugavpils. Przerwa³ tê pracê tylko w okre-sie od 1928 roku do wrzeœnia 1931 roku, kiedy by³ wiceministrem, póŸniej do niej wróci³. By³ tak¿e oficerem rezerwy Armii £otewskiej. W lutym 1934 roku na zjeŸ-dzie Zjednoczenia Polaków zosta³ wybrany prezesem Zarz¹du G³ównego tej orga-nizacji8_.

4 lutego 1928 roku Jan Wierzbicki zosta³ przez rz¹d zatwierdzony na stanowisku wiceministra spraw wewnêtrznych w trzynastym rz¹dzie pod kierownictwem Pçte-risa Juraðevskisa, a w koñcu 1928 roku – w czternastym rz¹dzie pod kierownic-twem Hugo Celmiòða (ministrem spraw wewnêtrznych w obydwóch rz¹dach by³ by³y pu³kownik, przedstawiciel Zwi¹zku Ch³opów – Eduards Laimiòð). W okresie dzia³alnoœci Saeimy by³ to pierwszy wypadek wejœcia do rz¹du przedstawiciela mniejszoœci narodowych. Bêd¹c na stanowisku wiceministra odpowiada³ za sprawy paszportowe, nadania obywatelstwa, mniejszoœci narodowych oraz samorz¹dowe. W maju 1929 roku dziêki jego staraniom uda³o siê osi¹gn¹æ przyjêcie do pracy z powrotem 19 bezpañstwowców – kolejarzy, tzw. „nansenistów” (w³aœcicieli miê-dzynarodowych paszportów Nansena) z 40 osób, które zosta³y zwolnione na pod-stawie nowego prawa w walce z bezrobociem9_{. 2 czerwca 1931 roku z³o¿y³ proœbê}

o zwolnienie ze stanowiska wiceministra, co zosta³o przyjête 1 lipca.

Na posiedzeniu Saeimy 28 marca 1934 roku pose³ z Centrum Demokratyczne-go J. Breikšs (Breikszs) w swoim przemówieniu podkreœli³, ¿e w parlamencie jest kil-ku pos³ów z mniejszoœci narodowych, którzy zawsze wyg³aszaj¹ swoje przemówie-nia w jêzyku ³otewskim i wymieni³ trzy nazwiska – ¯ydów S. Vittenberga i M. Dubi-na (obydwaj – z partii „Agudas Israel”) i Polaka J. Wierzbickiego. Jednoczeœnie J. Breikšs zaznaczy³, ¿e wszyscy pos³owie niemieccy jêzyk ³otewski znaj¹, lecz nim w parlamencie nie przemawiaj¹, natomiast Rosjanin S. Trofimow rozpocz¹³ wyg³a-szaæ przemówienia po ³otewsku, lecz póŸniej od tej zasady odst¹pi³10_.

Interesuj¹ce, ¿e J. Wierzbicki 15 maja 1934 roku wyg³osi³ w parlamencie ³otew-skim ostatnie przemówienie tego dnia (sprawozdanie Komisji Œledczej w sprawie pos³ów) przed zamachem stanu zrealizowanym w nocy na 16 maja11_.

Po przewrocie pañstwowym 15 maja 1934 roku dzia³alnoœæ Saeimy i partii poli-tycznych zosta³a zawieszona, w pañstwie powsta³ system autorytarny premiera (od 1936 roku – tak¿e Prezydent pañstwa) Kârlisa Ulmanisa. 26 maja 1934 roku by³y pose³ i przewodnicz¹cy Polskiego Zjednoczenia Narodowego £otwy J. Wierzbicki (podobnie jak liderzy wszystkich innych mniejszoœci narodowych) w imieniu pol-skiej mniejszoœci przekaza³ premierowi K. Ulmanisowi pozdrowienia i najlepsze

8 _{Nasz G³os, 1934, 4 marzec.} 9 _{Dzwon, 1929, 4 maj.}

10 _{LVVA, 5458. f., 1. apr., 609. l., b.p.}

11 _{Ronis I. Kârlis, Ulmanis Latvijas brîvvalsts likteòa stundâs un viòa golgâtas ceïð (w:) Kârlis Ulmanis}

trimdâ un cietumâ, Rîga, 1994, 96. lpp.

¿yczenia, aby „prowadzi³ £otwê do rozkwitu oraz szczêœcia i dobrobytu obywateli £otwy wszystkich narodowoœci”12_.

Wkrótce po przewrocie by³y pose³ Saeimy przeniós³ siê na sta³e do Daugavpils, gdzie pracowa³ jako adwokat, niemal ca³kowicie odchodz¹c od polskiego ¿ycia spo-³ecznego. Jednak w styczniu 1935 roku wraz z E. Butnickim i drugim by³ym pos³em polskim do Saeimy W. £apiñskim zosta³ w³¹czony w sk³ad Komisji Likwidacyjnej Zjednoczenia Polskiego (jako jej prezes). Wiosn¹ 1936 roku w porozumieniu z pol-skim poselstwem stara³ siê osi¹gn¹æ ustêpstwa w³adz ³otewskich w sprawie przekaza-nia mieprzekaza-nia organizacji istniej¹cym towarzystwom polskim, co czêœciowo siê uda³o13_.

Do koñca niepodleg³oœci £otwy J. Wierzbicki by³ cz³onkiem daugavpilsskiego Polsko-Katolickiego Towarzystwa Dobroczynnoœci, a tak¿e – daugavpilskiego od-dzia³u Towarzystwa Zbli¿enia £otewsko-Polskiego (do maja 1935 by³ tak¿e cz³on-kiem zarz¹du tego Towarzystwa)14_.

By³ w³aœcicielem domu w Daugavpils, przy ulicy 18. Novembra 51 (mieœci³a siê tam jego kancelaria adwokacka i mieszkanie). Budynek ten sp³on¹³ nied³ugo po rozpoczêciu okupacji – 27 czerwca 1940 roku. Niezw³ocznie potem J. Wierzbicki przeniós³ siê do nale¿¹cego do niego maj¹tku (2 hektary ziemi) w Szpogach, w gmi-nie Viðíi, gdzie mieszka³ do pocz¹tku okupacji gmi-niemieckiej w lipcu 1941 roku ni-gdzie nie pracuj¹c. Od lata 1941 roku znowu mieszka³ w Daugavpils i we wrzeœniu otrzyma³ pozwolenie Generalnej Dyrekcji na zajêcie siê dzia³alnoœci¹ adwokata przysiêg³ego. Pracowa³ w tym charakterze w rejonie Daugavpilskiego S¹du Okrê-gowego do koñca okupacji niemieckiej w lecie 1944 roku (w biurze kancelarii na ulicy Teâtra 2)15_{. Zosta³ w rodzinnym mieœcie podczas ponownej okupacji}

radziec-kiej. Zmar³ w 1946 roku i zosta³ pochowany na miejscowym katolickim cmentarzu, obok swego brata Cezarego16_.

¯ona J. Wierzbickiego, Tamara, by³a Rosjank¹ – córk¹ notariusza z guberni Orzelskiej (Orjol), z domu Klementjewa (urodzona w 1894 roku). Mieli syna Wik-tora (urodzonego w 1916 roku) i córkê Janinê Zofiê (urodzon¹ w 1922 roku). Syn Wiktor w 30. latach by³ cz³onkiem Polskiego Towarzystwa Akademickiego. W Re-publice £otewskiej ¿y³a tak¿e matka, bracia i siostry J. Wierzbickiego.

Jaros³aw Wilpiszewski

Drugim pos³em polskim by³ Jaros³aw Stefan Wilpiszewski. Urodzony 1 listopada 1881 roku w gminie Pildas powiatu lucyñskiego (Ludzas) w rodzinie drobnego

w³a-12 _{Latvijas Kareivis, 1934, 27. maijs.}

13 _{Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, t. 6211, k. 100, 136; Sztab G³ówny,}

t. 616/245, k. 56.

14 _{Latgales Vçstnesis, 1935, 24. maijs.}

15 _{Statistikas brîvprâtîgo korespondentu Rokas grâmata 1943, gadam, Rîga, 1943, 312. lpp.} 16 _{Szakiel H.: Cmentarz katolicki w Dyneburgu (w:) Nekropolie polskie na £otwie, Ryga, 1996, s. 67,}

œciciela ziemskiego Wiktora Wilpiszewskiego. „Po k¹dzieli” by³ potomkiem du¿ych ziemian inflanckich. Równie¿ by³ prawnikiem i w Rosji carskiej zajmowa³ posady s¹downicze w Lucyñskim i Siebezskim powiecie, stale by³ wybierany przez pol-skich wyborców radnym Lucyñskiego Powiatowego Ziemstwa i Witebskiego Gu-bernialnego Ziemstwa. W pocz¹tku lat 20 zosta³ wybrany prezesem Rady gminnej w Pilda. W 1922 roku kandydowa³ w wyborach do Saeimy z listy Zwi¹zku Polaków, jednak znalaz³ siê na czwartym miejscu (po Bronis³awie Wierzbickim, Janie Wierz-bickim i Antonim Tallat-Kielpszu)17_{. W 1925 i 1928 roku zosta³ wybrany do Saeimy,}

gdzie przez 6 lat tworzy³ frakcjê polsk¹ wraz z J. Wierzbickim.

Jednoczeœnie J. Wilpiszewski pozosta³ na stanowisku prezesa Zwi¹zku Polaków na £otwie, od 1932 roku – Zjednoczenia Polskiego, do lutego 1934 roku, kiedy nie otrzyma³ potrzebnej liczby g³osów w wyborach do zarz¹du tej organizacji.

W grudniu 1927 roku Rada Banku Narodowego £otwy zatwierdzi³a J. Wilpi-szewskiego na cz³onka Rady Banku Rolnego (Zemes Bank) i by³ to pierwszy wypa-dek mianowania przedstawiciela mniejszoœci cz³onkiem rady jednego z trzech wielkich banków pañstwowych (Narodowego, Rolnego i Hipotecznego). Pozosta³ na tym stanowisku do 1934 roku18_.

Wysun¹³ swoj¹ kandydaturê tak¿e w wyborach 1931 roku, jednak nie zosta³ wybrany. Pozosta³ w Rydze, gdzie czynnie dzia³a³ spo³ecznie. Po przewrocie majo-wym – razem z by³ym polskim pos³em do Saeimy W. £apiñskim uczestniczy³ w Warszawie w dniach 5–11 sierpnia w II ZjeŸdzie Polaków Zza Granicy i zosta³ wy-brany cz³onkiem zarz¹du Wszechœwiatowego Zwi¹zku Polaków. W 1934 roku zo-sta³ wydawc¹ i redaktorem odpowiedzialnym jedynego polskiego czasopisma – ty-godnika „Nasze ¯ycie” (pe³ni³ te obowi¹zki od grudnia 1934 do sierpnia 1940 roku, kiedy czasopismo zosta³o zawieszone przez sowieckie w³adze okupacyjne). By³ tak¿e prezesem Rady Zwi¹zku Polskiej M³odzie¿y na £otwie, prezesem towa-rzystwa „Oœwiata”, cz³onkiem Towatowa-rzystwa „Auszra” i filistrem Polskiego Towarzy-stwa Akademickiego, aktywnie bior¹c udzia³ w polskim ¿yciu spo³ecznym. W mar-cu 1939 roku, po rejestracji utworzonego na podstawie kilku polskich organizacji Zwi¹zku Polaków £otwy, zosta³ prezesem Tymczasowego Zarz¹du tej organizacji – jednak na zjeŸdzie Zwi¹zku w czerwcu 1939 roku podczas wyborów na prezesa wycofa³ swoj¹ kandydaturê. Zjazd wyrazi³ podziêkowanie Wilpiszewskiemu za jego wk³ad w dzia³alnoœæ polskiej mniejszoœci na £otwie19_{. W koñcu 1939 roku}

zo-sta³ prezesem Komitetu Pomocy przy Zwi¹zku Polaków ¿o³nierzom polskim inter-nowanym na £otwie i kierowa³ akcj¹ tej pomocy20_.

¯ona J. Wilpiszewskiego by³a Rosjank¹. Mia³a na imiê Polina. W 1939–1940

17 _{G³os Polski, 1922, 28 wrzeœnia, 26 paŸdziernika; Tygodnik Polski, 1925, 3 wrzeœnia.} 18 _{Tygodnik Polski, 1927, 24 grudnia; Dzwon, 1930, 16 listopada; Myœl Pracy, 1934, Nr 2.} 19 _{LVVA, 2574. f., 3. apr., 2763. l., 4. lp, Nasze ¯ycie, 1939, 23 kwietnia 18 czerwca.} 20 _{LVVA, 2395. f., 1. apr., 31. l., 14. lp.}

roku by³a cz³onkiem ryskiej filii Zwi¹zku Polaków na £otwie, co œwiadczy³o, ¿e by³a to rodzina polska. Rodzina J. Wilpiszewskiego mieszka³a w gminie Pildas. Córka Regina Jadwiga umar³a tam w 1930 roku w wieku 22 lat po krótkiej chorobie, a brat – in¿ynier Micha³ Wilpiszewski, który by³ w³aœcicielem wzorowego gospodarstwa rolnego – w 1938 roku21_.

Podczas okupacji niemieckiej J. Wilpiszewski do 1944 roku mieszka³ w Rydze. Niestety, jego dalszy los na razie nie jest znany.

Nota o Autorze

Çriks Jçkabsons urodzi³ siê 14 stycznia 1965 r. w Rydze. W 1990 r. ukoñczy³ kierunek historii na Fa-kultecie Historii i Filozofii Uniwersytetu £otwy z prac¹ dyplomow¹ „Walka Polski i Szwecji o Inflanty 1600–1629”. Od 1990 pracownik naukowy Instytutu Historii Akademii Nauk £otwy, od 1993 r. – In-stytutu Historii £otwy Uniwersytetu £otwy w Rydze, od 1995 r. adiunkt. Od 1995 r. jednoczeœnie kie-rownik Dzia³u Publikacji Wydawnictw Źród³owych Pañstwowego Archiwum Historycznego £otwy. Specjalizuje siê w badaniu historii Republiki £otewskiej (1918–1940), szczególnie kwestii stosunków ³otewsko-polsko-litewskich, historii mniejszoœci narodowych £otwy, a tak¿e historii polityczno-wojsko-wej Europy Œrodkowo-Wschodniej.

W 1995 r. obroni³ pracê doktorsk¹ pod tytu³em „Stosunki ³otewsko-polskie 1919–1920”. Jest auto-rem jednej monografii [„Poïi Latvij┠(Polacy na £otwie), Ryga, 1996], s³ownika biograficznego [„Latvijas armijas augstâkie virsnieki 1918–1940 (Wy¿si oficerowie Armii £otwy 1918-1940), Ryga, 1998] i 74 opublikowanych na £otwie, w Polsce, Estonii, Rosji, na Bia³orusi, Litwie artyku³ów naukowych, 24 re-cenzji, omówieñ i przegl¹dów, ponad 170 artyku³ów popularno-naukowych. T³umacz z jêzyka pol-skiego artyku³ów naukowych i Ÿróde³. Autor hase³ do trzech encyklopedii Polpol-skiego Wydawnictwa Naukowego. Uczestniczy³ z referatami w 52 konferencjach naukowych na £otwie, na Litwie, w Polsce, Bia³orusi i USA. Dwukrotnie mia³ odczyty w Instytucie Historii PAN.

Na Uniwersytecie £otwy wyk³ada³ historiê Polski XIX–XX w., na Uniwersytecie Ryskim Stradiòða – polityczn¹ historiê Europy XVI–XX w. i polityczn¹ historiê £otwy. Od 1992 roku cz³onek Instytutu Bada-nia Latgalii. W roku 1994 pracowa³ w polskich archiwach w ramach stypendium Fundacji Stefana Bato-rego, w 1999 roku ukoñczy³ kurs VIII Wschodniej Szko³y Letniej na Uniwersytecie Warszawskim. 1994–1998 by³ cz³onkiem kolegium redakcyjnego ³otewskiego pisma naukowego „Latvijas Arhîvi”, obecnie jest cz³onkiem kolegium redakcyjnego pisma naukowo-wojskowego „Militârais Apskats” i pi-sma „Polak na £otwie”.

Od 1999 – cz³onek Komisji Historyków przy Prezydencie £otwy, od 1999 r. cz³onek Rozszerzonej Rady Promocyjnej i Habilitacyjnej z Dziedziny Historii Uniwersytetu £otwy. Od 1999 r. jest cz³onkiem Rady Naukowej Instytutu Historii £otwy Uniwersytetu £otwy. Od 1998 r. cz³onek Polskiego Towarzy-stwa Historycznego (oddzia³ w Bia³ymstoku). Od 2001 cz³onek komisji redakcyjnej rocznika Muzeum Wojny £otwy.