Ferdynand Pasternak
"Periodica de re morali canonica liturica", vol. 58, 1969, fasc. 1-4 : [recenzja]
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 14/3-4, 415-418
1971
H. S c h n i t z e r w a rt. Ein R ic h tu n g sw e ch se l in der P a tro n a ts ju d i
k a tu r (s. 270—301) stw ierd za, że w A u strii istn ie je jeszcze k ilk a se t p a tro n a tó w , k tó re ja k o uciążliw e lu b o p a rte o k o n k o rd a t nie zostały z n ie
sione przez m. p. Ecclesiae sanctae. W św ietle ro zstrz y g n ięc ia w ydanego przez se n a t au stria c k ie g o S ąd u A d m in istra cy jn eg o a u to r an a liz u je trz y za g ad n ien ia: k o m p e ten c ja do ro z strz y g an ia sporów p a tro n a ck ic h , p o ję cie publicznego p a tro n a tu oraz so lid arn e zobow iązania w spółpatronów .
B. P r i m e t s h o f e r d aje k ró tk ie om ów ienie m o tu p ro p rio S o lli
citudo o m n iu m ecclesiarum (s. 311).
Ks. R em ig iu sz S o b a ń sk i
P ER IO D IC A DE RE M O RA LI CANONICA L ITU R G IC A , vol. 58 (1969) fasc. 1—4, R om ae, P o n tific ia U n iv e rsita s G regoriana.
Vol. 58 (1969) fasc. 1
W sk ła d 1-szego zeszytu w /w czasopism a w chodzą n a s tę p u ją c e ro z p ra w y k anonistyczne:
W ilhelm us B e r t r a m s S. J., De n a tu ra p o te sta tis su p re m i Ecclesiae Pastoris, s. 3—28.
A u to r w a rty k u le tym r o z p a tru je zagad n ien ie teologiczno-praw ne, czy m ianow icie w ładza p ry m a tu pap ieża m a sw oje źródło w s a k ra m e n cie k a p ła ń stw a i jego p ełn i ja k ą je s t k o n se k ra c ja , czy też w p o w ierz e
n iu jej przez Boga — b io rąc pod uw agę d o k try n ę soboru W a ty k a ń skiego II. U k az u je to zagad n ien ie nie ty lk o w płaszczyźnie teologicznej ale i h isto ry c z n o -p ra w n e j w odniesieniu do sposobów w y b o ru papieża.
S tw ierdza, że d o k try n a soboru W atyk. I I w ty m przedm iocie m a sw oje u za sa d n ien e w tra d y c ji ch rz eśc ija ń sk iej i h isto rii, k tó re w sk az u ją n a to, iż źródłem w ładzy p ry m a tu je s t k o n se k ra c ja b isk u p ia oraz in te rw e n c ja Boża (D ucha św.) u d ziela ją ca te j w ładzy papieżow i n ad całym K ościo
łem.
Jo a n n e s B e y e r S. J., De iu rïb u s h u m a n is fu n d a m e n ta lib u s in sta tu to iu rid ic o c h r istifid e lu m assum endis, s. 29—58.
W a rty k u le ty m r o z p a tru je A u to r p ro je k t, czy w K odeksie P. K. nie należałoby um ieścić p o dstaw ow ych p ra w człow ieka, za g w aran to w a n y ch ju ż w k a rc ie ONZ. S tw ierd za, że w iele d o k u m en tó w soborow ych i p a piesk ich p ra w a te uw zg lęd n ia i je n ie ja k o kan o n izu je. C elem ro zp raw y je s t w łaśn ie u k az an ie ty c h p raw , aby one m ogły być uw zględnione, ja k o p raw o fu n d a m e n ta ln e , w przyszłej k o d y fik ac ji p ra w a k an o n icz
nego.
Ig n a tiu s G o r d o n S. J., De C uria R o m a n a renovata. R en o v a ïio
„d esiderata” et renovcàio „fa c ta " c o n feru n tu r, s. 59—116.
C elem tego a rty k u łu , ja k i sobie p o sta w ił A u to r, je s t w ykazanie, czy re fo rm a K u rii R zym skiej d okonana przez pap. P a w ła V I odpow iada sugestiom O jców soboru zgłaszanym przez nich w czasie o b rad soboro
w ych. N a jp ie rw ro z p a tru je A u to r szczegółowo zgłoszone przez O jców p ro je k ty — a n astęp n ie u k a z u je ich rea liz a c ję w odnośnych d o k u m e n ta c h P a w ła VI dotyczących tego przed m io tu , a zw łaszcza w „R egim ini E cclesiae U n iv e rsa e ”. W załączn ik ach (5) p o d aje A u to r w y b ra n e te k sty ze sch em ató w soborow ych.
C h a rles L e f e b v r e , P auli V I ve rb a de ro ta li iu risp ru d en tia necnon de stu d iis iu ris canonici, s. 117—142.
416 P rz e g lą d czasopism [14]
O m aw ia tu A utor, w o p arc iu o w ym ienione przem ów ienie P a w ła VI, p od k reślo n e przez niego m om enty dotyczące p ro ce d u ry sądow ej (szcze
gólnie w p ły w p ra w a Bożego pozytyw nego i n a tu ra ln e g o n a rozw ój p ra k ty k i sądow ej, zw łaszcza w procesie m ałżeńskim ) oraz zw rac a uw agę n a konieczność k u lty w o w an ia n a u k i p ra w a kanonicznego, co także w sw ym p rzem ó w ien iu p o d k reślił Papież.
M gr G érard P h i l i p s , TJtrum Ecclesiae particulares sin t iuris d i
v in i an n o n , s. 143— 154.
A u to r r o z p a tru je n a jp ie rw p ojęcie p ra w a Bożego oraz pojęcie kościoła p a rty k u la rn e g o . N astęp n ie sta w ia tezę, że istn ie n ie kościołów p a r ty k u la rn y c h (diecezji) je st z p ra w a Bożego — tak , iż nie m ogą być one z n ie
sione przez żad n ą w ładzę lu d zk ą — przeciw nie, ludzie m a ją obow iązek zachow ania i ochrony te j in sty tu c ji. Tezę tę ud o w ad n ia n astęp n ie A u to r z te k stó w P ism a św., z d o k u m en tó w p atry sty cz n y ch i z soborow ej k o n sty tu c ji dogm. „L um en G en tiu m ”.
O lisius R o b i e d a S. J., In n o va tio n es C oncilii V aticani I I in theoria e t discplina de o fficiis et b en eficiis ecclesiasticis, s. 155— 198.
A utor om aw ia tu pojęcie u rz ę d u kościelnego oraz zarząd zan ie u rz ę dam i i b en e ficja m i w op arciu o d o k try n ę p ra w a kanonicznego oraz so
borow e d e k re ty „C h ristiu s D om inus” i „ P re sb y te ro ru m O rd in is” — u w zg lę d n ia jąc ta k że soborow ą d y sk u sję nad ty m te m atem w o parciu o schem aty przygotow aw cze oraz p o d ając swój k a n o n isty c zn y k o m e n ta rz do tego zagadnienia. W k o m e n ta rz u tym ro z p a tru je A u to r szcze
gółow o kw estię, czy u rzą d kościelny w posoborow ym pojęciu, będzie ta k że dostępny dla osób św ieckich czy ty lk o dla duchow nych. R ozpa
tr u je także zagad n ien ie w ładzy u sta n a w ia ją c e j urząd kościelny, czy m ianow icie je st to w ładza zw yczajna czy delegow ana. W k ońcu po d aje ra c je za zniesieniem dotychczascow ego system u beneficjalnego.
M anuel S a n t o s S a n t ó r u m S. J., Q uaedam quaestiones h o d ier
nae de theologia e t pastorali liturgica, s. 199—217.
A utor, w o p arc iu o odnośną lite ra tu rę przedm iotu, k tó rą p o d aje na w stępie, om aw ia tu p rzede w szy stk im zagad n ien ia teologiczne i l it u r giczne, jak : elem e n ty ludzkie w E u c h a ry stii i litu rg ii, litu rg ia a k u ltu ra , w spółczesne św ięcenie dn ia pańskiego, p e rsp e k ty w y rozw oju litu rg ii po soborze W aty k ań sk im II, głoszenie słow a Bożego itp., k tó re to kw estie m ogą m ieć także znaczenie dla p ra w a kanonicznego.
Vol. 58 (1969) fasc. 2—3
Na całość tego tum , w skład któ reg o w chodzą d w a 'z e sz y ty , sk ła d ają się n a s tęp u jące ro zp raw y :
J o a n n e s B e y e r S. J., A m o ris h u m a n i d o n u m d iv in a e caritatis sacra
m e n tu m , s. 219—252.
J e s t to stu d iu m teologiczne o m iłości ja k o cnocie n a tu ra ln e j i n a d p rzyrodzonej, w op arciu o m iłość rea lizo w a n ą w sa k ra m en c ie m a łż e ń stw a, n a tle d o k try n y soboru W aty k ań sk ieg o II.
E d u a rd u s H a m e 1 S. J., C o nferentiae episcopales e t encyclica „H u
m anae vta e", s. 243—249.
A u to r ro z p a tru je tu i r e fe ru je w y jaśn ien ia, ja k ic h żąd ała S tolica św.
od K ra jo w y ch E pisk o p ató w odnośnie en c y k lik i P a w ła V I „H um anae v ita e ” — a n astęp n ie om aw ia u p ra w n ie n ia bisk u p ó w w tej m a te rii oraz w a rto ść i doniosłość ich w ypow iedzi.
O lysius R o b 1 e da S. J., D ivo rtiu m . Iu s ro m a n u m et theoria g en e
ralis, s. 351—414.
A u to r om aw ia tu pro b lem rozw odu, jego przyczyny i h isto rię w p r a w ie rzym skim , a n astęp n ie zestaw ia pojęcie rozw odu z p ra w a rz y m skiego — z ogólnie p rz y ję tą dziś te o rią jego tłu m ac ze n ia i u za sa d n ian ia przez praw n ik ó w .
U rb a n u s N a V a r r e t e S. J., In d isso lu b ilita s m a trim o n ii ra ti et co nsum m ati: opiniones recentiores e t observationes, s. 415—489.
W a rty k u le ty m om aw ia A u to r tra d y c y jn ą d o k try n ę teologów i p r a w ników , w k w estii m a łże ń stw a zaw arteg o i dopełnionego w rozw oju histo ry czn y m — a n a stę p n ie p o stu ło w a n e w spółcześnie przez tychże te o logów i p ra w n ik ó w w ątpliw ości i sugestie oraz w łasne n a te n te m a t spostrzeżenia i obserw acje. P oglądy sw oje u zasad n ia A u to r dow odam i z P ism a św. m a g iste riu m K ościoła i h isto rii a ta k że d o k u m e n tam i so
b o ru W ątyk. II.
Ig n a tiu s G o r d o n S. J., De n im ia p rocessuum m a trim o n ia liu m d u - ratione: fa c tu m , causae, rem edia, s. 491—561.
J a k sam ty tu ł w sk az u je — A u to r om aw ia tu p roblem przew lekłości procesów m ałżeńskich, p o d aje sta n fak ty c zn y oraz różnorodne p rz y czyny pow odujące przew lek an ie. (Om ów einie środków zaradczych p rz e nosi do zeszytu następnego).
O m aw iany zeszyt (2—3, 1969) z a w iera n a k ońcu 9 d o d atk ó w (A ppen
dices) z te k ste m odnośnych dokum entów , zw ązanych z om aw ianym w o sta tn im a rty k u le p roblem em reo rg an iz ac ji sądów kościelnych.
.Vol. 58 (1969) fasc. 4 Z eszyt te n za w iera n a stę p u ją c e arty k u ły :
J o a n n e s A ngelus A b b o, De im p e d im e n to m ix ta e religionis canone 72 T rullanae S y n o d i sancito a tq u e de fo rm a a G raecis o rth o d o xis se r
vanda in m a trim o n io ineundo, s. 595—612.
A u to r w o p arc iu o lite r a tu r ę tego przedm iotu, zw łaszcza teologów i k a n o a istó w w schodnich, ro z p a tru je k o n k re tn e zagadnienie niew ażności m a łże ń stw a m ieszanego — zaw arteg o w spółcześnie — w niezgodności z ok reślo n ą przez daw ne i now e p raw o w schodnie form ą.
Jo se p h u s F u c h s S. J., D e progressu hum ano. C onsiderationes m o ra les, s. 613-—639.
R ozw ażania sw oje z z a k re su teologii m o raln ej pośw ięca A u to r p r o blem ow i m oralnego p o stęp u człow ieka, jako pod staw o w em u w y m ag a n iu n a tu ry ludzkiej i p o d aje n o rm y tego p o stęp u oraz p o d k reśla jego c h a r a k te r relig ijn o -m o ra ln y .
Ig n a tiu s. G o r d o n S .J ., D e n im ia p ro cessu u m m a trim o n ia liu m d u - ratione: fa c tu m , causae, rem edia, s. 641—735.
J e s t to dokończenie a rty k u łu tegoż A u to ra z poprzedniego zeszytu (2—3, 1969) w k tó ry m p o d aje on śro d k i zaradcze n a sk rócenie p ro ce d u ry p ra w n e j w p rocesach m ałżeńskich i r o z p a tru je różne n a te n te m a t te o rie — łącznie z p ro je k te m d ec en tra liz acji w ładzy procesow ej.
M arcellinus Z a 1 b a S. J., F avor fid e i ad salus a n im a ru m ?, s. 737—754.
A u to r r o z p a tru je tu zagad n ien ie — raczej m o raln e — o ile tzw . p r iv i
legium fid ei (przyw ilej Paw łow y) stoi w opozycji do nadprzyrodzonego
27 — P r a w o k a n o n i c z n e n r 3— 4
418 P rz eg lą d czasopism [16]
celu człow ieka i m ałżeństw a, ja k im je s t zb aw ienie dusz. W yciąga w n io sek, że jedno (przyw ilej w iary) służy dru g iem u (zbaw ieniu dusz) i p rz y czynia się do osiągnięcia zbaw ienia.
U rb a n u s N a V a r r e t e S. J De aestim atone te stim o n io ru m in p ro cessu canonico. N ota bibliographica, s. 755·—757.
J a k sam ty tu ł w sk az u je chodzi tu A u torow i o w łaściw ą ocenę dow o
dów w procesie kanonicznym , zw łaszcza dow odu ze św iadków , i to ta k w procesie zw ykłym , ja k i m ałżeńskim i b ea ty fik ac y jn y m — co zdaniem A u to ra przechodzi obecne głęboki krzyzys. A u to r w k ró tk ie j nocie b ibliograficznej w sk az u je tu n a au to ró w zajm u jąc y ch się ty m za g ad n ie
niem .
Jo a n n e s B e y e r S. J., Iu ris canonici Colloquia a F acultate J .C . U n i
ve rsita tis G regorianae celebrata, s. 759—765.
W sp raw o zd a n iu ty m p o d aje A u to r założenia i cele n au k o w y ch sy m pozjów k anonistycznych, odbyw anych co ro k u n a w ydziale p ra w a kanonicznego U n iw e rsy te tu G regoriańskiego. P o d aje ta k że tem aty k ę, re fe re n tó w i n ie k tó ry ch u czestników oraz d y sk u ta n tó w ty c h sym pozjów w la ta c h 1966—1968.
Na końcu tego zeszytu zam ieszczony został w ykaz a u to ró w oraz t e m a tó w ich arty k u łó w , p u b lik o w a n y ch w tom ie 58 (1969) tegoż czasopism a.
O. F. P a ste rn a k
REVUE DE D RO IT CANONIQUE
K w a rta ln ik , p u b lik o w a n y przez U n iw e rsy te t w S tra sb u rg u przy w spółudziale C e n tre N atio n al de la R ech erch e S cientifique. W zasadzie posiada dw a działy: études, ju risp ru d en c e. D y re k to rem w y d aw n ic tw a je st Ks. J. B ern h ard .
19 (1969) n r 1
M. D e s d o u i t s , O rigine, in s titu tio n et n a tu re des trib u n a u x eccle
siastiques ré g io n a u x en France (s. 3—24).
J e s t to dalszy ciąg stu d iu m zam ieszczonego w R e v u e de D roit C ano
niq u e 18 (1968) s. 150—175. W części p u b lik o w an ej obecnie A u to r pisze n a jp ie rw o p ra w a c h ja k im i rządzone są reg io n a ln e try b u n a ły kościelne, a w ięc o K odeksie P ra w a K anonicznego i różn y ch p rze p isac h K o n g re g ac ji R zym skich. W art. 2 z a sta n a w a się n ad n a tu rą p ra w n ą re g io n a l
nych try b u n a łó w kościelnych. A rt. 3 je s t pośw ięcony p roblem ow i p ocho
dzenia ju ry sd y k c ji reig o n aln y ch try b u n a łó w kościelnych, a art. 4 ich k om petencji. — Z apow iedziane je st p u b lik o w a n ie dalszego ciągu tej pracy.
J. F. N o u b e 1, La responsabilité a d m in istra tiv e d e v a n t la S. R. R o tę (s. 25—57).
P ierw sza część tej p rac y została o p ublikow ana w R e v u e de D roit C anonique 18 (1968) s. 241—270. K o n ty n u u ją c sw ojê re fle k s je n ad decy
zjam i ro ta ln y m i A u to r pisze n a te m a t odpow iedzialności a d m in istra c y j
nej w n a stę p u ją c y c h w y p ad k a ch : 1) O dm ów ienie p ra w a do obrony w sądzie. 2) A lien acja dóbr k ościelnych bez uw zględnienia o b o w iązu ją
cego p ra w a kościelnego. 3) A d m in istro w a n ie d o b ram i m a te ria ln y m i przez ekonom ów zakonnych. 4) P ozb aw ien ie przez sędziego stro n procesow ych p ra w a do p rz e d sta w ie n ia dow odów za n iew ażnością m a ł-
