Historia – klasy 8 a, 8 b, 8 c, 8 d.
Temat I oznacza, że ma zostać zrealizowany wtedy, gdy w planie macie pierwszą historię w tygodniu;
Temat II oznacza drugą godzinę historii w tygodniu.
Zadania, jeśli będą, odsyłacie we właściwym czasie, nie róbcie ich na zapas (z wyprzedzeniem).
Na teamsach będę do Waszej dyspozycji wtedy, gdy w planie macie historię (chyba, że nastąpią jakieś zmiany).
Miejmy nadzieję, że ten ,,nadzwyczajny” sposób prowadzenia zajęć nie potrwa długo.
Trzymajcie się!
Temat I: Ziemie polskie pod okupacją.
Omówiliśmy już ten temat na zajęciach w szkole. Tutaj znajdziecie notatkę z komentarzami, która będzie Wam niezbędna do utrwalenia wiadomości.
1. Podział ziem polskich na okupacje:
a. 28 IX 1939 r. III Rzesza i ZSRR podpisały traktat o granicach i przyjaźni, który zmieniał postanowienia paktu Ribbentrop-Mołotow;
b. ziemie leżąca na wschód od Bugu zostały włączone do ZSRS;
c. ziemie leżące na zachód od Bugu, które zostały przyznane III Rzeszy, podzielono na dwie części:
– część zachodnia i północna została wcielona do III Rzeszy i odtąd miała stanowić jej integralną część - tzw. ziemie wcielone;
– z części wschodniej i południowej utworzono Generalne Gubernatorstwo (GG).
2. Polityka okupanta niemieckiego wobec ludności polskiej:
a. ziemie wcielone do III Rzeszy miały zostać zgermanizowane a ludność polska miała zostać stamtąd usunięta, na przykład poprzez
masowe deportacje do Generalnego Gubernatorstwa. Usunięci Polacy mieli być ,,zastąpieni” przez osiedlanych na tych terenach kolonistów niemieckich;
b. sytuacja ludności polskiej w Generalnym Gubernatorstwie:
– w GG władzę sprawował rezydujący na Wawelu w Krakowie Hans Frank, bliski współpracownik Hitlera, słynący z nienawiści do Polski i Polaków;
– GG miało stanowić rezerwuar (miejsce skąd można było brać ludność do pracy przymusowej) taniej siły roboczej;
– Polaków pozbawiono możliwości kształcenia się poza szkołami podstawowymi i zawodowymi uznając, że wykształcenie nie jest potrzebne ludziom, którzy mieli zostać co najwyżej niewolnikami III Rzeszy Niemieckiej;
– władze niemieckie zezwoliły na posługiwanie się językiem polskim, wydawanie kontrolowanej przez nich prasy polskojęzycznej (tzw.
gadzinówki) oraz utrzymali polską policję – tzw. policja granatowa;
c. część ludności polskiej miała zostać poddana germanizacji – w tym celu utworzono tzw. volkslisty – wpisane na nie osoby nazywano volksdeutschami. Trzeba pamiętać, że na ziemiach wcielonych do Rzeszy żyły grupy etniczne, które Niemcy uznawali, za związane z narodem niemieckim, na przykład Kaszubi i Ślązacy, w których przypadku volkslista nadawana była z urzędu, a kto nie chciał jej przyjąć musiał liczyć się z deportacją do Generalnego Gubernatorstwa, lub innymi karami. Z tego względu polskie władze emigracyjne jak i Kościół polski zalecały mieszkańcom Górnego Śląska i Pomorza, przyjmowanie volkslisty jako formę maskowania, aby zachować polski charakter tych ziem na czasy powojenne. Na innych obszarach Polski wcielonych do Niemiec i na terenie GG przyjmowanie volkslisty było dobrowolne i dlatego ludność polska uznawała takie działanie za formę kolaboracji z wrogiem i zdradę polskości.
3. Formy terroru niemieckiego:
a. oddziały Einsatzgruppen dokonywały masowych mordów na warstwie przywódczej narodu – ludziach polityki i kultury (na przykład egzekucje w Palmirach pod Warszawą, lub w Lesie Panewnickim pod Katowicami);
b. zostały przeprowadzone specjalne akcje, wymierzone w polską inteligencję:
– Akcja Specjalna „Kraków” wymierzona w środowisko uniwersyteckie Krakowa w wyniku której do obozów koncentracyjnych trafiło wielu profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczo – Hutniczej, Politechniki Krakowskiej i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie;
– akcja AB polegająca między innymi na aresztowaniu i likwidowaniu inteligencji polskiej, której przedstawiciele zostali wcześniej umieszczeni na specjalnych listach ,,wrogów” Niemiec;
c. powstały specjalne obozy koncentracyjne, np.:
– w Stutthofie niedaleko Gdańska – Fort VII w Poznaniu
a później kolejne między innymi w Auschwitz (Oświęcimiu), Płaszowie (dzielnica Krakowa), Majdanku (nieopodal Lublina), Treblince i wielu innych miejscach;
d. miejscem kaźni Polaków były więzienia, np.:
– Pawiak w Warszawie
– areszt Gestapo w alei Szucha w Warszawie – więzienie na ulicy Montelupich w Krakowie;
e. Niemcy starali się zastraszyć Polaków przeprowadzając:
– uliczne łapanki – uliczne egzekucje
Terror wobec ludności polskiej miał skłonić ją do posłuszeństwa i zaprzestania oporu wobec okupanta, powodował jednak skutki wręcz przeciwne;
f. przyczyną wielu chorób i zgonów był głód wywołany działaniami wojennymi.
4. Polityka okupacyjna ZSRS:
a. polityka narodowościowa:
– władze ZSRR przeprowadzały masowe aresztowania polskiej inteligencji, urzędników i przedsiębiorców, których uznawano w ZSRS za wrogów klasowych sprzeciwiających się ustrojowi komunistycznemu;
– Polakom przymusowo nadawano obywatelstwo radzieckie – tzw.
paszportyzacja; w ten sposób rząd sowiecki chciał udowodnić, że na terenach okupowanych nie ma ludności polskiej, co oczywiście było kłamstwem;
– w 1940 i 1941 r. przeprowadzono masowe deportacje ludności polskiej, w wyniku których w głąb ZSRS wywieziono ok. 400 tys. osób (dane te są prawdopodobnie zaniżone, gdyż nie obejmują ofiar deportacji z roku 1939);
– NKWD (czyli sowiecka policja polityczna) wymordowało dwadzieścia kilka tysięcy polskich jeńców wojennych, głównie oficerów Wojska Polskiego i Korpusu Ochrony Pogranicza, policjantów (w tym ewakuowanych na Kresy funkcjonariuszy Policji Śląskiej), celników, leśników, polskich urzędników i przedstawicieli ziemiaństwa (posiadaczy wielkich majątków ziemskich) – do egzekucji dochodziło m.in. w Katyniu, Miednoje, Charkowie, Kijowie i wielu innych miejscach, z których część do dziś nie została odnaleziona;
b. sowietyzacja Kresów Wschodnich II Rzeczpospolitej, która polegała na:
– likwidacji prywatnych wielkich majątków ziemskich;
– przymusowej kolektywizacji wsi (odbieranie gospodarstw rolnikom indywidualnym i łączenie ich w gospodarstwa państwowe takie jak kołchozy i sowchozy);
– nacjonalizacji przemysłu oznaczająca przymusowe przejęcie prywatnych przedsiębiorstw, fabryk, przez państwo sowieckie;
– narzuceniu mieszkańcom ideologii komunistycznej;
- faworyzowanie mniejszości narodowych takich jak Żydzi, Ukraińcy i Białorusini, kosztem ludności polskiej; skłócenie wieloetnicznej społeczności kresowej leżało w interesie nowej, sowieckiej, władzy.
Temat II: Powstanie i działalność rządu polskiego na emigracji.
1. Utworzenie rządu emigracyjnego:
a. rząd polski, który 17 IX 1939 r. wyjechał z Polski, został internowany w Rumunii;
b. prezydent Ignacy Mościcki na swojego następcę wyznaczył Władysława Raczkiewicza;
c. prezydent Władysław Raczkiewicz misję tworzenia rządu we Francji powierzył gen. Władysławowi Sikorskiemu, który ponadto został Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych. Sikorski łączył więc funkcje premiera i Naczelnego Wodza;
d. rząd gen. Władysława Sikorskiego tworzyła koalicja czterech partii:
– Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) – Stronnictwa Narodowego (SN)
– Stronnictwa Ludowego (SL) – Stronnictwa Pracy (SP)
e. po klęsce Francji w lipcu 1940 r. rząd emigracyjny przeniósł się do Londynu - stąd nazwa: rząd londyński;
2. Stosunki polsko-sowieckie:
a. rząd polski w latach 1939 – 1941 stał na stanowisku, że Polska jest w stanie wojny ze Związkiem Sowieckim, okupującym polskie Kresy Wschodnie;
b. w wyniku ataku niemieckiego na ZSRS 22 VI 1941 r. Związek Sowiecki stał się członkiem koalicji antyhitlerowskiej;
c. wobec tego 30 VII 1941 r. został podpisany tzw. układu Sikorski- Majski (Majski reprezentował rząd sowiecki w rozmowach z rządem polskim), na mocy którego:
– zostały wznowione polsko-sowieckie stosunki dyplomatyczne;
– w ZSRS miała powstać polska armia;
– Polacy przebywający w więzieniach mieli zostać zwolnieni na podstawie amnestii;
– w układzie Sikorski-Majski nie rozstrzygnięto przebiegu powojennej granicy polsko-sowieckiej;
d. podpisanie układu Sikorski-Majski spotkało się z krytyką części polskich polityków, ponieważ stawiało pod znakiem zapytania powojenne losy Kresów Wschodnich. Nie wszyscy chcieli aby ZSRS traktowany był jako sojusznik Polski, po zbrodniach jakich władze i aparat bezpieczeństwa (NKWD) tego kraju dopuściły się wobec ludności polskiej na okupowanych terenach.
3. Utworzenie Armii Polskiej w ZSRS:
a. na mocy układu Sikorski-Majski w ZSRS powstała Armia Polska pod dowództwem gen. Władysława Andersa;
b. armia Andersa liczyła ponad 80 tys. żołnierzy;
c. przy obozach wojskowych skupiała się również polska ludność cywilna;
d. polskie wojsko było niewystarczająco zaopatrywane w żywność, uzbrojenie i wyposażenie;
e. w 1942 r. za zgodą Józefa Stalina armia Andersa została ewakuowana na Bliski Wschód (Syria, Palestyna, przez Iran i Irak, tak aby połączyć się tam z sojuszniczymi siłami brytyjskimi).
4. Zerwanie przez Związek Sowiecki stosunków dyplomatycznych z rządem gen. Sikorskiego:
a. Niemcy odkryli masowe groby polskich oficerów zamordowanych w Katyniu i ogłosili to 12 IV 1943 r.
b. polski rząd emigracyjny zwrócił się do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża o zbadanie grobów;
c. stało się to pretekstem do zerwania przez ZSRS stosunków dyplomatycznych z rządem emigracyjnym – 25 IV 1943 r.
5. Śmierć gen. Władysława Sikorskiego:
a. gen. Władysław Sikorski zginął w wyniku katastrofy lotniczej w Gibraltarze 4 VII 1943 r.
b. zmiany w polskich władzach emigracyjnych po śmierci gen.
Sikorskiego:
– nowym premierem został Stanisław Mikołajczyk (Stronnictwo Ludowe);
– nowym Naczelnym Wodzem został gen. Kazimierz Sosnkowski.
Nie odbudowano stosunków dyplomatycznych z ZSRS, ponieważ Stalin odrzucał oskarżenia o zbrodnię katyńską i zarzucał stronie polskiej wrogą wobec ZSRS propagandę. Niestety stosunki z ZSRS rzutowały na pozycję Polski w koalicji antyniemieckiej, ponieważ USA i Wielka Brytania w sowietach upatrywały głównego sojusznika w walce z III Rzeszą Niemiecką i gotowe były poświęcić dla tego sojuszu interesy Polski.
W podręczniku temat znajdziecie na stronach 60 – 64.
Przeczytajcie go uważnie. Innego zadania nie macie.
