6 1 0 S W A B B Z t5 K
P ią te k P o ś w . b a z y l. w a t.
S o b o ta E lż b ie ty w d . N ie d z ie la 2 4 p o S w . F e lik .
—
szaniu.
-. . ... ...Ł ■
Wąbrzeźno, sobota 19 listopada 1927 r.
wekłped. miesięczni* 1,50 zł z od- noizeniem przez pocztę 20 gr
P r z e d p ła t a : _ _ _ _ _
więcej. W wypadkach nieprzewidzianych, przy wstrzy
maniu przedaiębiorstwa, złożeniu pracy, przerwaniu ko munikacji, otrzymujący nie ma prawa żądać pozatermi- nowych dostarczeń gazety, lub zwrotu ceny abona
mentu. Za dzieł ogłoszeń, redakcja nie odpowiada.
ł • Za ogłosz. pobiera się od wiersza
U g lo s z e n ia mm. (7 tara.) 10 gr, za reklamy na itr. 3-łam. w wiadomościach potocznych 30 gr na pierw
szej str. 50 gr. Rabatu udziela się przy częstem ogła- i, „Głos Wąbrzeski" wychodzi trzy razy tygodn.
. „ .. poniedziałek, środę i piętek. Skrzynka poczto
wa 23. Redakcja i administracja ul. Mickiewicza 11 --- - " czekowe P. K. O. Poznań 204,232.
Telefon 80. Konto
D z iś w s c h ó d s ło ń c a o g o d z . 7 .0 0 z a c h . 1 5 .4 5
J u tr o 7 .0 1 „ 1 5 .4 2
D z iś „ k s ię ż y c a „ 1 .0 5 , 1 2 .0 5
Nr. 134 Rok VII
Zmierzch czEronngch olaich Rosji.
D z ie s ię c io le tn i ju b ile u s z w ła d z y s o w ie c k ie j w R o s ji d z iw n y m z b ie g ie m o k o lic z n o ś c i s ta je s ię z a r a z e m p u n k te m z w r o tn y m w h is to r ji r e w o lu c ji i p a r tji k o m u n is ty c z n e j.
U trz y m y w a n a p r z e z la t d z ie s ię ć je d n o lito ś ć i s p o is to ś ć r o s y js k ie j p a r tji k o m u n is ty c z n e j, d z ię k i k tó r e j p o tr a f iła o n a u ja r z m ić w ie lo m ilio n o w y n a ró d , o p a n o w a ć g o c a łk o w ic ie , n a r z u c ić m u b e z w z g lę d n ie s w ą w o lę , z d e p ta ć w ie k a m i u ś w ię c o n e tr a d y c je i z w y c z a je , p o g r ą ż y ć g o W n ie s ły c h a n ą n ę d z ę i u p a d e k e k o n o m ic z n y p rz y p r ó b ie d o k o n a n ia p r z e b u d o w y s p o łe c z n e j R o s ji — tą ż e la z n ą d y s c y p lin ą i k r w a w y m te r o r e m p o d tr z y m y w a n a je d n o ś ć p a r tji k o m u n is ty c z n e j r o z p a d la s ię o s ta te c z n ie i n ie o d w o ła ln ie .
M ia ła o n a ju ż w p r a w d z ie o d d a w n a n a s o b ie p e w n e ry s y i p ę k n ię c ia , z w ia s tu ją c e o n ie u c h r o n n ie z b liż a ją c y m s ię r o z ła m ie , le c z b y ły o n e z a w s z e s ta r a n n ie z a k le ja n e ’ z a le p ia n e o d w e w n ą tr z , b e z u ja w n ia n ia ty c h s z c z e rb n a z e w n ą tr z p a r tji, n a fo ru m p u b lic z n e m , a b y n ie d a w a ć w ro g o m b o l- s z e w iz m u o k a z ji d o s n u c ia m a r z e ń n a te m a t b li
s k ie g o u p a d k u w ła d z y s o w ie c k ie j w R o s ji.
T o c o je d n a k o d d a w n a ju ż d o jr z e w a ło w ło n ie p a r tji r z ą d z ą c e j, c o s ta n o w iło je j p ię tę A c h il
le s a — w y ło n iło s ię o s ta te c z n ie w ła ś n ie w d n iu ta k tr y u m f a ln ie o b c h o d z o n e j d z ie s ią te j r o c z n ic y r e w o lu c ji p a ź d z ie r n ik o w e j. O s ta tn ią k r o p lą , k tó r a p r z e p e łn iła c z a rę , b y ły u r z ą d z o n e w c z a s ie o b c h o d u d e m o n s tr a c je o p o z y c jo n is tó w i m a n ife s ta c je n a c z e ś ć p r z y w ó d c ó w o p o z y c ji T r o c k ie g o , K a m ie n ie w a i Z in o w je w a , u s u n ię ty c h n ie z a d łu g o p r z e d te m z c e n tr a ln e g o k o m ite tu p a r tji z a ic h o p o z y c y jn ą d z ia ła ln o ś ć i p r z e c iw s ta w ia n ie s ię p o lity c e w ię k s z o ś c i k ie r o w a n e j p r z e z S ta lin a , R y - k o w a i B o c h a rin a .
J a k z a p e w n ia ją s o w ie c k ie ź r ó d ła u r z ę d o w e , d e m o n s tr a c je te n ie z n a la z ły p o p a r c ia w ś r ó d o g ó łu c z ło n k ó w p a r tji i m a s r o b o tn ik ó w b e z p a r ty jn y c h , b ą d ź c o b ą d ź je d n a k m u s ia ły o n e n ie b y ć z u p e ł
n ie b e z w p ły w u i z n a c z e n ia , s k o r o k o m ite t c e n tr a ln y p o s ta n o w ił u s u n ą ć p r z y w ó d c ó w o p o z v c’i n ie ty lk o z e s w e g o s k ła d u , a le p o z a te m w ^ f ą —jC
ic h i ic h s tr o n n ik ó w z s z e r e g ó w p a r tji. T y m s p o s o b e m p o z a p a r tją z n a jd ą s ię je j p ie r w s i i n a j
g łó w n ie js i tw ó r c y i p io n ie rz y .
W s z y s c y w y k lu c z e n i o b e c n ie p r z y w ó d c y o p o z y c ji to n ie n o w i, m ło d z i d o p ie r o p o r e w o lu c ji n a w r ó c e n i n a k o m u n iz m z w o le n n ic y d o k tr y n y L e ' n in a , le c z je g o b e z p o ś r e d n i to w a r z y s z e i w s p ó ł
tw ó rc y , s ta r z y z a s łu ż e n i c z ło n k o w ie p a r tji, k tó r z y je s z c z e n a w ie le la t p r z e d w y b u c h e m r e w o lu c ji b r a li ż y w y i c z y n n y u d z ia ł w o r g a n iz a c ji p a r ty j
n e j. T o te ż d la o b e c n y c h k ie r o w n ik ó w p a r tji w a lk a z n ie m i b y ła b a r d z o tr u d n a z e w z g lę d u n a ic h z a s łu g i i w p ły w y i d la te g o p r z e z d o s y ć d łu g i c z a s o p o z y c jo n iś c i b y li to le r o w a n i i p r z y w ó d c y w ię k s z o ś c i n ie m o g li s ię z d e c y d o w a ć n a z u p e łn e z e r w a n ie i w y k lu c z e n ie o p o z y c jo n is tó w z s z e r e g ó w p a r ty jn y c h .
W k o ń c u je d n a k ż e w 1 0 -tą r o c z n ic ę z w y c ię s tw a b o is z e w iz m u w R o s ji d o s z ło d o o tw a rte j w o jn y p o m ię d z y o b u o d ła m a m i. K o ś c i z o s ta ły r z u c o n e i o b e c n ie s p ó r w s tę p u je w fa z ę o s tre j i b e z w z g lę d n e j w a lk i.
M o ż n a p r z e w id y w a ć , ż e o b e c n y ro z ła m i w a l
k a w ło n ie p a r tji d o p r o w a d z ą d o je j o s ła b ie n ia i u p a d k u d y k ta tu r y k o m u n is ty c z n e j w R o s ji. J e s t r z e c z ą n a d e r c ie k a w ą , ja k s ię te n p r o c e s d a le j b ę d z ie r o z w ija ł, k tó r a z e s tr o n W a lc z ą c y c h o d n ie s ie o s ta te c z n e z w y c ię s tw o i ja k s ię ta w a lk a o d b ija n a u k s z ta łto w a n iu s to s u n k ó w w e w n ę tr z n y c h u n a s z e g o w s c h o d n ie g o s ą s ia d a .
O c ó ź w ła ś c iw ie w a lc z ą o b ie s tro n y ?
P r z y w ó d c o m c h o d z i o c z y w iś c ie o w ła d z ę i w p ły w n a r z ą d y p a ń s tw a , d la s z e r o k ic h z a ś rz e s z p a r ty jn y c h i m a s r o b o tn ic z y c h w y s u w a s ię h a s ła i p r o g r a m y z a s a d n ic z e . P r z y w ó d c y w ię k s z o ś c i o p ie r a ją s ię n a r e a ln y c h s to s u n k a c h ż y c io w y c h ,
i s z e r e g u ją w o k ó ł s ie b ie m ło d e p o k o le n ie p a r ty j
n e w y c h o w a n e ju ż w c z a s ie w a lk re w o lu c y jn y c h i p o ic h z w y c ię s tw ie .
W b r e w s ta r y m te o r jo m M a rk s a i L e n in a z a p a tr u ją s ię o n i n a ż y c ie R o s ji z c z y s to p r a k ty c z n e g o p u n k tu w id z e n ia i w id z ą c s tra s z liw y u p a d e k e k o n o m ic z n y m a s lu d o w y c h , s p o w o d o w a n y e k s p e r y m e n ta m i k o m u n iz m u , p r a g n ą w y s iłk i s w e s k ie ro w a ć n a p o le p s z e n ie ic h p o ło ż e n ia w r a m a c h o b e c n e g o u s tro ju . S tą d p ły n ą ic h o d s tę p s tw a o d d a w n y c h id e a łó w r e w o lu c y jn y c h n a r z e c z ś w ia to p o g lą d u m a s w ło ś c ia ń s k ic h , k tó r e o c z y w iś c ie z k o m u n iz m e m m a ją b a r d z o m a ło w s p ó ln e g o . S tą d p ły n ie ic h p o lity k a , d ą ż ą c a d o z a s p o k o je n ia c h o ć w c z ę ś c i p o tr z e b i ż ą d a ń w s i ro s y js k ie j.
O p o z y c ja s k ła d a ją c a s ię z e s ta r y c h p r z e w a ż n ie c z ło n k ó w p a r tji i je j d a w n ie js z y c h p r z y w ó d c ó w p r a g n ie z a c h o w a ć w c z y s to ś c i i n :e - z m ie n n o ś c i d a w n e d o g m a ty w ia ry k o m u n is ty c z n e j.
W je j s z e r e g a c h g r u p u ją s ię ż y w io ły m ię d z y n a
r o d o w e , p r z e w a ż n ie o b c e g o p o c h o d z e n ia , d la k tó r y c h lu d r o s y js k i m a ty lk o z n a c z e n ie m a te r ja - łu i ś r o d k a d o p r z e p r o w a d z e n ia r e w o lu c ji w s z e c h ś w ia to w e j. D ą ż e n ie m ic h i d o g m a te m je s t w ia ra w r e w o lu c ję ś w ia to w ą , k tó ra d o p ie r o u s z c z ę ś liw i
Mrótkie wiadomości telegraficzne.
D o B e lg r a d u p o w r ó c ił J u g o s ło w ia ń s k i m in i
s te r M a r in k o w ic z , k tó r y w d n iu 1 1 b . m . p o d p is a ł w P a r y ż u f r a n c u s k o - ju g o s ło w ia ń s k i tr a k ta t p r z y ja ź n i. W w y w ia d z ie u d z ie lo n y m p r a s ie M a r in k o w ic z o ś w ia d c z y ł, ż e z a w a r c ie tr a k ta tu le ż a ło w o g ó ln y m in te r e s ie s y tu a c ji m ię d z y n a r o d o w e j. P o p r z e d ło ż e n iu tr a k ta tu k r ó lo w i, n a s tą p i je g o r a ty f ik a c ja , a w k o ń c u b m . w y m ia n a d o k u m e n tó w r a ty f ik a c y jn y c h p o m ię d z y F r a n c ją i J u g o s ła w ją .
*
Z M a r o k k a d o n o s z ą , ż e w F e z ie z m a r ł s u ł
ta n M u le j, k tó r y w 1 9 1 2 r. o b ją ł r z ą d y w M a - r o k k u i s p r a w o w a ł je z w ie lk im p o ż y tk ie m d la k r a ju p r z y p o m o c y f r a n c u s k ie g o m a r s z . L io te y ’a . D o F e z u p r z y b y ł w y s o k i k o m is a r z r z ą d u r a n - c u s k ie g o , p r z y k tó r e g o u d z ia le b ę d z ie z w o ła n e k o le g ju m u le m ó w ( n a jw y ż s z y c h d u c h o w n y c h m u z u łm a ń s k ic h ) , k tó r e d o k o n a o b io r u n o w e g o s u łta n a .
♦
Z B u k a r e s z tu d o n o s z ą , ż e r ą d a m in is tr ó w p o s ta n o w iła z c a łą s u r o w o ś c ią p r a w a b r o n ić
FrancusMe siajopszs olznaczenie ila IRarszaha Pilsaisfciago.
W a r s z a w a 1 7 . X I. ( T e l. w ł.) D o W a r s z a w y p r z y b y ł d z is ia j M a r s z a łe k F r a n c ji F r a n c h e t d’E s p e re y , w io z ą c y n a jw y ż s z ą f r a n c u s k ą o d z n a k ę w o js k o w ą d la M a r s z a łk a P iłs u d s k ie g o . N a d w o r
c u p o w ita n y z o s ta ł z h o n o r a m i w o js k o w e m i p r z e z p r z e d s ta w ic ie li w ła d z .
O g . 1 2 -e j M a rs z . F r a n c h e t d ’E s p e r e y z ło ż y ł w ie n ie c n a g r o b ie N ie z n a n e g o Ż o łn ie r z a o ra z p r z e d p o m n ik ie m k s . J ó z e f a P o n ia to w s k ie g o . O g . 6 e j u d a ł s ię d o B e lw e d e ru , s k ła d a ją c w iz y tę M a rs z . P iłs u d s k ie m u . W ie c z o r e m n a c z e ś ć d o s to jn e g o g o ś c ia o d b y ł s ię o b ia d .
Berlińskie rozmowy o zawarcie traktatu handlowego.
B e r lin , 1 8 . X I. ( T e l. w ł.) G a z e ty w ie c z o r n e n ie m ie c k ie ż y w o o m a w ia ją s p r a w ę w z n o w ie n ia r o k o w a ń z P o ls k ą o z a w a r c ie tr a k ta tu h a n d lo w e g o .
D e le g a t p o ls k i, d y r e k to r T a d e u s z J a c k o w s k i, o d b y ł w c z o r a j o g o d z . 5 te j p o p o łu d n iu p ie r w s z ą r o z m o w ę z m in . S tr e s e m a n n e m . P r z e d m io te m r o z m o w y m ia ła b y ć s p r a w a o b s a d z e n ia s ta n o w is k k ie ro w n ik ó w d e le g a c ji o b u p a ń s tw .
lu d z k o ś ć c a łą , a z n ią i R o s ję s o w ie c k ą . Ś r ó d k ie m d la d o k o n a n ia ta k ie g o p r z e w r o tu m a b y ć d z is ie js z a R o s ja s o w ie c k a . D o b r o b y t r o s y js k ic h m a s p r a c u ją c y c h n ie m o ż e b y ć d la n ic h c e le m i m a ło ic h w z r u s z a ją n ę d z a i c ie r p ie n ia ty c h m a s , k tó re d la n ic h s ta n o w ią ty lk o ś r o d e k d o o s ią g n ię c ia s w y c h w ła s n y c h c e ló w .
N a te m z a s a d n ic z e m p o d ło ż u ro z w ija s ię k o n f lik t p o m ię d z y p r o w o d y r a m i p a r tji k o m u n i
s ty c z n e j. Ż y c ie o c z y w iś c ie ro b i s w o je r o z w ie w a ją c u to p ijn e m a r z e n ia i n ie r e a ln e d o k tr y n y . B o l- s z e w iz m r o s y js k i o d p ie r w s z y c h c h w il s w e g o z w y c ię s tw a u le g a s ta le z m ia n o m . P o d n a p o r e m r e a ln y c h f a k tó w ż y c io w y c h je d n e p o d r u g ic h o d p a d a ją z łu d z e n ia , ż e u s tró j k o m u n is ty c z n y m o ż e u s z c z ę ś liw ić k la s y p r a c u ją c e . I d e o lo g ja k o m u n ia s ty c z n a d a w n y c h w o d z ó w b a n k r u tu je , a n o w i z w o le n n ic y , z a c h o w u ją c d a w n ą n a z w ę z m ie n ia ją je j tr e ś ć d o te g o s to p n ia , ż e p r z y ją ć je j i p o g o d z ić s ię z n ią n ie m o g ą s ta r z y m e n e r z y p a r ty jn i, z a p a tr z e n i w s w o je u to p ijn e , z b a n k r u to w a n e w p r a k ty c e ż y c io w e j h a s ła i id e a ły . R o z ła m i w a l
k a , ja k a s ię n a te m tle w y w ią z u je d o r e s z ty o s ła b ią i o b a lą n ie r e a ln e i s z k o d liw e d la ż y c ia u to p je
k o m u n iz m u . R « M .
o b e c n e g o u s tro ju p a ń s tw o w e g o p r z e c iw k o w s z e l
k im p r ó b o m je g o z m ia n y .
*
W ia d o m o ś c i o tr a k ta c ie f r a n c u s k o - ju g o s ło - w ia ń s k im w y w o ła ły w e W ło s z e c h w ie lk ie p o r u s z e n ie o p in ]i. G a z e ty w o s tr y c h s ło w a c h o d z y w a ją s ię o z a w a r c iu te j u m o w y , a z w ła s z c z a w y s tę p u ją z a c z r n ie w o b e c J u g o s ła w ji.
*
Z o k a z ji o tw a r c ia p a r la m e n tu e g ip s k ie g o w y g ło s ił k r ó l T u a d m o w ę tr o n o w ą z a z n a c z a ją c ż e p o m ię d z y A n g lją a E g ip te n ^ m u s i b y ć z a w a r te ta k ie p o r o z u m ie n ie , k tó r e b y z a p e w n iło o b u k r a jo m p r z y ja ź ń i s p o k o .
*
W a n g ie ls k ie j I z b ie g m in p a r tja p r a c y o s tr o z a a ta k o w a ła r z ą d B a ld w in a z a c ię ż k ie p o ło ż e n ie r o b o tn ik ó w p r z e m y s łu w ę g lo w e g o . M a c D o n a ld ż ą d a ł n ie z w ło c z n e j a k c ji d la z lik w id o w a n ia b e z r o b o c ia w ie lk ie j c z ę ś c i g ó r n ik ó w . W s k u te k h a ła s u i p o d n ie c e n ia p r z e w o d n ic z ą c y m u s ia ł p r z e r
w a ć o b r a d y .
U r o c z y s ta d e k o r a c ja P ie r w s z e g o M a r s z a łk a P o ls k i, J ó z e fa P iłs u d s k ie g o o d b ę d z ie s ię d n ia 1 8 lis to p a d a o g . 1 2 m . 1 5 p o p o ł. n a Z a m k u w W a r s z a w ie w o b e c n o ś c i P r e z y d e n ta R z e c z y p o s p o lite j, c z ło n k ó w R z ą d u k o r p u s u g e n e r a ls k ie g o , d e le g a c y ! o f ic e r s k ic h i z a p r o s z o n y c h g o ś c i.
T a n a jw y ż s z a o d z n a k a w o js k o w a F r a n c ji n a d a n ą d o ty c h c z a s z o s ta ła ty lk o k ró lo w i b e lg ijs k ie m u A lb e r to w i 1 i m a r s z a łk o m f r a n c u s k im F o - c h ’o w i i P e ta in o w i.
W z w ią z k u z te m d o n o s z ą p is m a o d y m is ji d o ty c h c z a s o w e g o k ie r o w n ik a d e le g a c ji n ie m ie c k ie j d o r o k o w a ń o z a w a r c ie tr a k ta tu h a n d lo w e g o
— L e w a ld a .
R a z e m z d e le g a te m p o ls k im p r z y b y ł d o B e r lin a p o s e łn ie m ie c k i w W a r s z a w ie — R a u s c h e r .
D z is ia j d y r . J a c k o w s k ie g o i p o s ła p o l
s k ie g o w B e r lin ie — O ls z e w s k ie g o p o d e jm u je m in is te r S tr e s e m a n n ś n ia d a n ie m .
Na pograniczu francusko-hiszpańskiem.
W drodze z Paryża do Afryki północnej.XWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
w ła s n a „ G ło s u W ą b r z e s k ie g o ” ) ( K o r e s p o n d e n c ja
Port-Vendres w lis to p a d z ie O k r ą g łe d w a n a ś c ie g o d z in ja z d y e k s p r e s e m p o tr z e b a , a b y d o s ta ć s ię z P a r y ż a d o p o d n ó ż y P ir e n e jó w , d o s ta r o ż y tn e g o m ia s ta T u lu z y .
P o c ią g w y je c h a w s z y o 1 0 ,1 9 p r z e d p o ł. z d w o r
c a d ’O r s a y , p o w y d o s ta n iu s ię z p r z e d m ie ś ć p a r y s k ic h b ie ż y p r z e z o k o lic e u r o z m a ic o n e . P a r k i, m a łe p a ła c y k i, u r o c z e le s is te w z g ó r z a , o g r o d y w a r z y w n e , w in n ic e . P ie rw s z e w ię k s z e m ia s to to O r le a n , s ła w n e p o w s z y s tk ie c z a s y p r z e z n ie ś m ie r
te ln ą J o a n n ę d ’A r c , p ie r w s z o r z ę d n ą p o s ta ć h is to r ji
f r a n c u s k ie j. ,
N a d w ie c z o r e m m ia s to L im o g e , z n a n e o g ó ln ie p r z e z d o s k o n a łe w y r o b y p o r c e la n o w e , m a ło u s tę p u ją c e s ły n n e j p o r c e la n ie , s e v r s k ie j. P o d o b n o je s t tu s z e r e g c ie k a w y c h b u d o w li h is to r y c z n y c h , n ie s te ty z o k ie n w a g o n u z u p e łn ie ic h n ie w id a ć . L im o g e le ż y a k u r a t w p o ło w ie d r o g i d o T u lu z y .
J e s z c z e s z e ś ć g o d z in ja z d y i p o c ią g s ta je n a r e s z c ie n a d w o r c u w T u lu z ie . W ła ś c iw ie m a m b e z p o ś r e d n ie p o łą c z e n ie d o P o r t- V e n d r e s , s k ą d o d c h o d z i o k r ę t d o A lg ie r u , je d n a k ż e ty le c ie k a w y c h s z c z e g ó łó w s ły s z a łe m ju ż o ty m s ta r y m g r o d z ie , ż e p o s ta n o w iłe m p o z o s ta ć tu d o n a s tę p n e g o d n ia i w c ią g u k ilk u p o r a n n y c h g o d z in
„ o b le c ie ć " z „ b a e d e c k e r e m " w r ę c e n a jw a ż n ie j
s z e z a b y tk i T u lu z y .
I r z e c z y w iś c ie n ie ż a ło w a łe m te g o . R z a d k o , k tó r e z m ia s t E u r o p y — n ie w y łą c z a ją c W ło c h p r z e d s ta w ia ty le w a lo r ó w d la a r ty s ty ja k i d la ż ą d n e g o e s te ty c z n y c h w r a ż e ń p o d r ó ż n ik a , c o tu lu z ą ń s k ie S ta r e M ia s to , p e łn e s ta r y c h k o ś c io łó w , b o g a ty c h p a ła c ó w , p ię k n y c h d z ie d z iń c ó w i r o m a n ty c z n y c h z a m k ó w . Z n a le ź ć tu m o ż n a z a r ó w n o p r a w d z iw y s ty l r o m a ń s k i, ja k i s tr z e lis ty g o ty k i c u d n y r e n e s a n s , a w s z y s tk o te m c ie k a w s z e , te r n b liż s z e n a s z e j a r c h ite k te r z e , ż e b u d o w a n e n ie z k a m ie n ia , a le ja k n a s z g o ty k n a d w iś la ń s k i, ja k w ie le n a s z y c h r e n e s e n s o w y c h b u d y n k ó w , w c z e r w o n e j c e g le , o b r a m o w a n y ty lk o b ia ły m c io s e m .
A o p r ó c z te g o p o tę ż n e g o c ie n ia h is to r ji, s ię g a ją c e j je s z c z e r z y m s k ic h c z a s ó w , ta k ż e i w ie k n o w o ż y tn y p r z e m a w ia s iln ie d o w y o b r a ź n i p r z e z w s p a n ia łe s z e r o k ie b u lw a r y , g m a c h y n o w o c z e s n e , tr a m w a je , ja s n e o ś w ie tle n ie e le k tr y c z n e i n a jz u p e łn ie j ju ż n o w o c z e s n e „ d a n c in g i." U r o k , p o w ie d z m y s ta r e g o K r a k o w a łą c z y s ię tu d o ś ć w h a r m o n ijn y s p o s ó b z b ły s k o tliw o ś c ią ż y c ia p a r y s k ie g o . T o w s z y s tk o o p r o m ie n ia z a ś p r z e c u d n y b łę k it n ie b a i te n p r z e d z iw n y u r o k p o łu d n io w y c h s tr o n F r a n c ji.
O s o b liw o ś c ią T u lu z y je s t „ k a n a ł d w ó c h m ó r z ” , p ie r w s z y z w ie lk ic h k a n a łó w ż e g lu g o w y c h E u r o p y , d a tu ją c y s ię z la t 1 6 6 6 — 1 6 8 1 i łą c z ą c y A tla n ty k z M o r z e m Ś r ó d z ie m n e m . P o z a te m T u lu z a je s t s ta c ją w ie lk ie j lin ji lo tn ic z e j F r a n c ja — H is z p a n ja — M a r o k k o .
U z b ie r a w s z y tę g a r s tk ę s z c z e g ó łó w o T u lu z ie p o k r ó tk ie m ty lk o z w ie d z e n iu m ia s ta , m u s ia łe m r u s z y ć w d a ls z ą d r o g ę , a b y z d ą ż y ć n a o k r ę t, id ą c y d o A f r y k i.
D la ś c is ło ic i z a z n a c z y ć tu m u s z ę , ż e w k o m u n ik a c ji m ię d z y F r a n c ją , a A f r y k ą g łó w n ą r o lę o d g r y w a w ła ś c iw ie M a r s y lja . P o r t- V e n d r e s , z u
N E L L Y L I E U T I E R
Żona Renegata.
5 ) ( C ią g d a ls z y ) .
B y ło to w k o ń c u c z e r w c a 1 8 7 0 r „ a w ie ś c i o w o jn ie z P r u s a m i z a c z ę ły ju ż n ie p o k o ić p e w n e u m y s ły . T r u d n o ż b y ło d w o m lu d z io m o ż y w io n y m n a p o z ó r je d n a k o w y m p a tr jo ty z m e m n ie w d a ć s ię J r o c h ę w p o lity k ę i n ie z a p o m n ie ć n a c h w ilę o o s o b is ty c h s w y c h s p r a w a c h .
K le m e n c ja , d la k tó r e j r o z m o w y te g o r o d z a ju b y ły d o ś ć o b c e , z g łę b o k im p o d z iw e m s łu c h a ła s łó w p a n a S a u v a itr e ’a , tc h n ą c y c h g o r ą c ą i w y n io s łą m iło ś c ią o jc z y z n y . L u c ja n w y r ó s ł w je j o c z a c h n a b o h a te r a .
P r z y s łu c h iw a ła b y s ię d łu ż e j, a le w te j c h w ili p o r u s z e n ie p a n a D o r n y p r z y p o m n ia ło je j, g d z ie s ię z n a jd u je . N im je d n a k z d o ła ła s ię c o f n ą ć , o j
c ie c o tw o r z y ł d r z w i n a o ś c ie ż . T w a r z K le m e n c ji o b la ła s ię o g n ie m , c z u ła c a łą ś m ie s z n o ś ć s w o je g o p o ło ż e n ia , c h c ia ła u c ie c a le z m ię s z a n ie p r z y k u ło ją d o m ie js c a .
P a n D o r n y s a m s ię z a k ło p o ta ł, a le z a ra z o d z y s k a ł z im n ą s w ą k r e w i z a w o ła ł, w p r o w a d z a ją c c ó r k ę z a r ę k ę .
— D o s k o n a le s ię s k ła d a ! — c ó r k a m o ja n a d c h o d z i w ła ś n ie w c h w ili, g d y m ia łe m p ó jś ć p o n ią b y ją p a n u p r z e d s ta w ić .
K le m e n c ja ta k b y ła z m ię s z a n a , z m y ś le n ie o jc a b o w ie m n ie m o g ło n ik o g o o s z u k a ć , ż e p o z w o liła s ię p o c ią g n ą ć , a ż n a ś r o d e k s a lo n u , n ie ś m ie ją c p o d n ie ś ć o c z u n a p a n a S a u v a itr e ’a .
p e łn ie m a ła p r z y s ta ń ju ż n a p o g r a n ic z u h is z p a ń s k ie m , p o s ia d a z n a c z e n ie d r u g o r z ę d n e i s łu ż y ty l
k o ja k o p e w n e g o r o d z a ju o d c ią ż e n ie p o r tu w M a r - s y lji. O ile z te g o o s ta tn ie g o p o r tu o k r ę ty d o A lg ie r u i O r a n u o d c h o d z ą n ie m a l c o d z ie n n ie , o ty le P o r t- V e n d r e s w y s y ła d o A f r y k i ty lk o d w a o k r ę ty w ty g o d n iu . T ę u b o c z n ą lin ję P a r y ż — T u lu z a — * * P o r t- V e n d r e s - -A lg ie r w y b r a łe m je d y n ie d la te g o , p o n ie w a ż d la tu r y s ty je s t o n a z n a c z n ie c ie k a w s z ą , n iż g łó w n y tr a k t m o r s k i z M a r s y lji.
Ze Zjazdu Instruktorów Chorągwi Pomo- skiej Związku Harcerstwa Polskiego.
W d n iu 1 lis to p d a b r . K o m e n d a n t C h o r ą g w i P o m o r s k i e j Z w i ą z k u H a r c e r s t w a p o ls k ie g o z w o ła ł d o T o r u n i a o d p r a w ę k o m e n d a n t ó w H u f c ó w i in s t r u k t o r ó w z c a łe g o P o m o r z a , n a k t ó r ą z je c h a ło p r z e s z ł o 2 0 d r u h ó w z n a j o d l e g l e j s z y c h z a k ą t k ó w w o j e w ó d z t w a .
P o n a b o ż e ń s tw ie w k o ś c ie le ś w . J a n a u d a n o s ię d o lo k a lu K o m e n d y C h o r ą g w i ( u l. W ie lk ie G a r - b a r y 1 9 -1 1 .), g d z ie p o w s p ó ln y m ś n i a d a n i u o g o d z . 9 * ° z a b r a n o s ię r a ź n o d o p r a c y .
O d p r a w ę u ś w ie tn ili s w ą o b e c n o ś c ią D - h J a n S z w e m i n , K u r a t o r O . S . P . i P r z e w o d n i c z ą c y Z a r z ą d u O d d z ia łu P o m o r s k i e g o Z w . H a r c . P o l s k ., D - h D r . D z ie d z i — d e l e g a t Z . O . P o m . i k i e r o w n i k d z ia łu o b o z ó w h a r c e r s k ic h , p a n ie S t a r o ś c in a D r o w a B o g o c z o w a , s ę d z i n a Z a c z k o w a i D r ó w . K a c z y ń s k a
— j a k o p r z e d s t a w ic i e l k i K o la P r z y ja c i ó ł H a r c e r s t w a w T o r u n iu , o r a z D r u h R y s k o w s k i — d e le g a t N a c z e l n ik a G łó w n e j K w a t e r y M ę s k ie j Z . H . P . w W a r s z a w ie .
P o w s tę p n e m p r z e m ó w i e n iu K o m e n d a n ta C h o r ą g w i D r u h a R . T r u s z c z y ń s k ie g o , o r a z p r z e m ó w i e n i a c h p o w i t a l n y c h P a n a K u r a t o r a S z w e m i n a , D r o w e j K a c z y ń s k i e j i d e l e g a t a D - h R y s z k o w s k i e - g o , p r z y s t ą p i o n o d o z a ła t w ie n i a n ie z m ie r n ie o b f i
te g o p r o g r a m u o d p r a w y .
• O b r a d y t r w a ł y z k t r ó t k ą p r z e r w ą o b ia d o w ą d o g o d z . 1 9 3 0 i z a k o ń c z o n e z o s t a ł y n a s tr o j o w ą 'u r o - c z y s t o ś c i ą z ło ż e n ia p r z y r z e c z e n i a h a r c e r s k ie g o p r z e z je d n e g o z u c z e s t n i k ó w o d p r a w y , w s p ó ln e g o p r z y r z e c z e n i a o b e c n y c h i n s t r u k t o r ó w , o r a z z g o - d n e m o d ś p i e w a n i e m R o ty .
T e g o r o c z n a o d p r a w a h u f c o w y c h i i n s tr u k t o r ó w k t ó r ą c e c h o w a ł n i e z w y k l e w y s o k i p o z i o m d y s k u s j i , ś w i a d c z y o z n a c z n y m p o s tę p ie w p r a c y o r g a n i z a c y j n e j o p o g łę b ie n iu i d e o w y m h a r c e r s tw a p o m o r s k i e g o w p o r ó w n a n iu z r o k ie m u b ie g ły m .
S ą d z i m y , ż e p r a c o w it e p r z e r o b i e n i e n a j w a ż n i e j
s z y c h b i e ż ą c y c h z a g a d n i e ń ż y c i a h a r c e r s k i e g o n a o s t a t n i e j o d p r a w i e p r z y c z y n i s ię d o j e s z c z e w ię k s z e g o r o z w o j u o r g a n iz a c j i , c z y n i ą c e j w i e r n ą s łu ż b ę d la n a s z e j k o c h a n e j O jc z y z n y .
D o r n y w r ó c ił w ła ś n ie w c h w ili w y b u c h u te j n ie z ro z u m ia łe j b o le ś c i.
— W id z is z d z ie c ię — r z e k ł s to ją c w p r o g u
— ż e w s z y s tk o id z ie p o m y ś ln ie ; ju tr o b ę d ę ju ż n a js p o k o jn ie js z y o lo s tw ó j.
C h c ia ł m ó w ić je s z c z e , a le p ła c z c ó r k i g o p o w s tr z y m a ł.
- C o c i? — s p y ta ł, o b e jm u ją c ją tk liw ie .
— M ia łż e b y p a n S a u v a itr e ta k p r z y k r e w y w r z e ć n a to b ie w r a ż e n ie ?
- W ię c n ie r o z u m ie s z , o jc z e ? M a łż e ń s tw o to w s tr ę tn e d la ń m o ż e , je s t in te r e s e m , k tó r y r a d - b y ja k n a js p ie s z n ie j z a ła tw ić , n ib y c o ś p r z y k r e g o , c z e g o s ię p o z b y ć tr z e b a .
D o r n y u ś m ie c h n ą ł s ię .
— B ą d ź r o z s ą d n a , K le m e n c jo . C h c e s z - ź e , a b y p a n S a u v a itr e u k lą k ł, ja k k o c h a n e k , u tw o ic h s tó p o d p ie r w s z e g o w e jr z e n ia ?
— N ie , n a to n ie lic z y ła m ; a le ja k k o lw ie k m o g ła m w y d a ć s ię ś m ie s z n ą , n ie u p o w a ż n iła m g o je s z c z e d o tr a k to w a n ia m n ie ja k r z e c z y , a r a c z e j ja k n a iw n e g o d z ie c k a , d o ło ż o n e g o d o u m o w y m a łż e ń s k ie j.
— T a 1 ta , ta , c o te ż ty s o b ie z a r a z w y o b r a ż a s z I D s j r z e c z o m iś ć s w o im tr y b e m , n ie tr o s z c z ą c s ię o n ie w te j c h w ili. M a s z c a łą p r z y s z ło ś ć p r z e d s o b ą n a z a ta r c ie w m ę ż u te g o p ie r w s z e g o w r a ż e n ia , k tó r e z r e s z tą n ie w y d a ło m i s ię ta k n ie k o - r z y s tn e m . J u tro o k a ż e s z m u s ię c z e m je s te ś , k o c h a ją c ą i d o b r ą d z ie w c z y n ą , n ie ta k n a iw n ą ja k s a m a m y ś lis z o s o b ie , a p o u p ły w ie ty g o d n ia m ą ż tw ó j u b ó s tw ia ć c ię b ę d z ie .
( C ią g d a ls z y n a s tą p i.) T u lu z a le ż y n ie m a l u p o d n ó ż y P ir e n e jó w
i d r o g a ż e la z n a z te g o m ia s ta , a ż d o w y b r z e ż a m o r s k ie g o p r o w a d z i w ła ś n ie p r z e z p ó łn o c n e s to k i te g o p a s m a g ó r s k ie g o , c ią g n ą c e g o s ię m ię d z y F r a n c ją , a H is z p a n ją , o d A tla n ty k u , a ż d o M o r z ą Ś r ó d z ie m n e g o . Z o k ie n w a g o n u d o s k o n a le w i
d a ć n ie z w y k le r o m a n ty c z n e , d z ik ie i p o s z a r p a n e u r w is k a s k a ln e , s ta n o w ią c e w s p o m n ia n e p o d n ó ż a P ir e n e jó w .
P o c z te r e c h g o d z in a c h ja z d y z T u lu z y , p o c ią g s ta je n a r e s z c ie w P o r t- V e n d r e s n a p o g r a n ic z u f r a n c u s k o - h is z p a ń s k ie m . J e s t to m a ła m ie ś c in a , p o ło ż o n a w k o tlin ie , d o k tó r e j w c is n ę ło s ię m o r z e , a c z ło w ie k w y k o r z y s tu ją c n a tu r a ln e w a r u n k i z b u d o w a ł tu n ie w ie lk ą , le c z w z u p e łn o ś c i o d b u r z i w ic h r ó w o s ło n ię tą p r z y s ta ń .
M ie ś c in a ta z a z w y c z a j z u p e łn ie ś p ią c a , o ż y w ia s ię je d y n ie w d n iu o d ja z d u lu b p r z y ja z d u o k r ę tu . J e d y n y m o ż liw y h o te l i k ilk a p o d r z ę d n y c h o b e r ż z a p e łn ia ją s ię w te d y g o ś ć m i, k a w ia r n ie i b a r y r o z b r z m ie w a ją w e s o łą g w a r ą i ś p ie w a m i m a r y n a r z y , w o k o lic y p o r tu s n u ją s ię c a łe s z e r e g i p r z e k u p n ió w u lic z n y c h , tr a g a r z y i r o b o tn ik ó w p o r to w y c h , w s a m y m p o r c ie z a ś o d b y w a s ię o ż y w io n y i g o r ą c z k o w y r u c h . C a łe g ó r y n a g r o m a d z o n y c h to w a r ó w , s to s y p a k i k u f r ó w z n ik a ją w p r z e p a s tn e j g łę b i o k r ę tu , a z g ie łk p r z y te m je s t n ie d o w y tr z y m a n ia .
D o P o r t- V e n d r e s p r z y je ć h a łe m w p r z e d e d n iu o d ja z d u o k r ę tu . N a d w o r c u o c z e k iw a ł ju ż p r z e d p o to p o w y a u to b u s , k tó r y w s z y s tk ic h p o d r ó ż n y c h z a w ió z ł d o h o te lu „ C o m m e rc e ” , o d le g łe g o o 1 k m . o d d w o r c a . K a ż d y c h c ą c n ie c h c ą c m u - s ia ł p o d d a ć s ię te j c e r e m o n ji, b o in a s z e j z o s ta łb y z b a g a ż e m s a m je d e n w p u s te j o k o lic y , m a ją c je d y n ie s k a ły d o o k o ła s ie b ie . W y m ie n io n y h o te l je s t, ja k ju ż w s p o m n ia łe m je d y n y w m ia s te c z k u , w ię c z r e s z tą in n e g o w y jś c ia n ie m a .
O k r ę t, k tó r y n a s tę p n e g o d n ia w y r u s z y ć m ia ł d o A f r y k i, s ta l ju ż w p o r c ie n a k o tw ic y . B y ł to w ie lk i tr a n s a tla n ty c k i p a r o w ie c „ G o u v e r n e u r G e n e r a l C a m b o n” o p o je m n o ś c i 3 7 0 0 to n . n a le ż ą c y d o to w a r z y s tw a C o m p a g n ie d e N a v ig a tio n M ix te “ w M a r s y lji. O lb r z y m te n z a ją ł c a łą s z e r o k o ś ć m a łe j p r z e s tr z e n i w P o r t V e n d r e s .
D la z a in te r e s o w a n y c h p o d a ję tu c e n ę p r z e ja z d u d o A f r y k i. B ile t b e z p o ś r e d n ie j p o d r ó ż y z P a r y ż a d o A lg ie r u k o s z tu je 7 5 0 f r a n k ó w z a d r u g ą , a 4 3 8 fr. z a tr z e c ią k la s ę , to z n a c z y 1 5 0 z ł w p ie r w s z y m w y p a d k u , a 1 4 6 z ł. w d r u g im . W c e n ę b ile tu w łą c z o n e je s t i łó ż k o n a o k r ę c ie i c a ło d z ie n n e u tr z y m a n ie r a z e m z w in e m , k tó r e g o n a w ia s e m m ó w ią c n ie ż a łu ją . C z a s p o d r ó ż y e k s p r e s e m z P a r y ż a d o P o r t- V e n d r e s tr w a 1 6 g o d z in , z a ś ja z d a o k r ę te m d o A lg ie r u 2 2 — 2 5 g o d z in .
N a tw a r z y L u c ja n a p r z e m k n ą ł u ś m ie c h ir o n ic z n y , m a lu ją c y d n o je g o m y ś li, a je d n o c z e ś n ie z w r o k je g o s p o s ę p n ia ł p o d w r a ż e n ie m ż a lu , c z y z g r y z o ty .
A le n ik t z o b e c n y c h p r z e jś c ia te j c h m u r y n ie d o s tr z e g ł.
— O b e c n o ś ć p a n n y D o r n y u s z c z ę ś liw ia m n ie d o te g o s to p n ia — p o s p ie s z y ł o ś w ia d c z y ć — iż w d z ię c z n y je j je s te m , ż e s a m a r a c z y ła u p r z e d z ić ż y c z e n ie p a p y i m o je .
K o m p le m e n t te n , b ę d ą c y a p o s tr o f ą d o n ie f o r tu n n e g o w e jś c ia K le m e n c ji d o s a lo n u , z a k ło p o ta ł ją b a r d z ie j je s z c z e i o n ie ś m ie lił. A le p a n L u c ja n n ie z d a w a ł s ię o to w c a le tr o s z c z y ć , z a r a z b o w ie m s k ie r o w a ł r o z m o w ę n a d y s p o z y c je p a n a D o r n y w p r z e d m io c ie s w e g o m a łż e ń s tw a .
— W ia d o m o p a n u — o d p o w ie d z ia ł D o r n y
— ż e u ło ż y liś m y z o jc e m p a ń s k im , a b y z w ią z e k te n z a w a r ty z o s ta ł z a r a z p o p r z y b y c iu p a n a . P o n ie w a ż w s z y s tk o ju ż je s t p r z y g o to w a n e , n ic n ie p r z e s z k a d z a , a b y ś ju tr o je s z c z e b y ł m y m z ię c ie m .
— D o b r z e w ię c — r z e k ł p o w s ta ją c S a u v a itre . N ie b ę d ę m n ie j s z c z e r y m w in te r e s a c h o d k o c h a n e g o te ś c ia ; m a m n a d z ie ję ż e p a n n a D o r n y w y b a c z y n a m te n p o ś p ie c h , p r z e z w z g lą d n a s z c z e r ą m o ją c h ę ć z a p e w n ie n ia je j s z c z ę ś c ia w p r z y s z ło ś c i.
K le m e n c ja b ą k n ę ła ja k ą ś o d p o w ie d ź — a le s ło w a z a m a r ły je j n a u s ta c h . N ie o c h ło n ę ła j e s z c z e z w r a ż e n ia , g d y p o d n o s z ą c o c z y p r z e k o n a ł a s ię , ż e s a m ą je s t w s a lo n ie .
B ie d n ą d z ie w c z y n k ę o g a r n ę ła w ó w c z a s r o z p a c z . W s p a r ta ło k c ia m i o s tó ł, u k r y ła tw a r z w d ło n ie i z a c z ę ła p ła k a ć , ja k b y w p r z e c z u c iu c io s u m a ją c e g o w n ią u g o d z ić .
W d n iu , w k tó r y m o p u s z c z a łe m n a ja k iś c z a s E u r o p ę , M o r z e Ś r ó d z ie m n e b y ło n a d z w y c z a j s p o k o jn e , a p o g o d a p o p r o s tu w y m a r z o n a . T o te ż
„ G a m b o n“ p ły n ą ł r ó w n o m ie r n ie , b e z n a jm n ie j
s z y c h w s tr z ą ś n ie ń i n a o g ó ł b a r d z o m a ło b y ło n a o k r ę c ie w y p a d k ó w c h o r o b y m o r s k ie j. P is ż ą c y te s ło w a n . p . n ie o d c z u ł w c z a s ie c a łe j p o d r ó ż y m o r s k ie j n a jm n ie js z y c h n a w e t d o le g liw o ś c i.
O d c z a s u d o c z a s u , z w ła s z c z a w o b e c n e j je s ie n n e j p o r z e , b y w a ją je d n a k d n i, w k tó r y c h m o r z e r o z k o ły s a n e p o d m u c h a m i w ic h r u s z a le je g w a ł
to w n ie , a o k r ę t p o d r z u c a n y p r z e z p o tę ż n e f a le w y k o n y w a ja k iś p ie k ie ln y ta n ie c , k o ly s z ą c i p o c h y la ją c s ię r a z w je d n ę , r a z w d r u g ą s tr o n ę .
D łu g o je s z c z e p o o p u s z c z e n iu p o r tu w id o c z n e b y ły z a r y s y g ó r z y s ty c h b r z e g ó w F r a n c ji i H is z - p a n ji. D o p ie r o p o p ię c iu g o d z in a c h ja z d y b r z e g i E u r o p y z n ik n ę ły z u p e łn ie i o k r ę t z n a la z ł s ię n a p e łn e m m o r z u .
N ie je s te m r a n n y m p ta s z k ie m , to te ż k ie d y n a d r u g i d z ie ń d o ś ć p ó ź n o s ię o b u d z iłe m , n a h o r y z o n c ie w id n ia ły ju ż b r z e g i s ta łe g o lą d u , b r z e g i
A f r y k i P ó łn o c n e j. L. Łydko.
