1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA
Nazwa produktu: Nadtlenek sodu Wzór chemiczny: Na2O2
Inne nazwy: ditlenek disodu, nadtlenek disodowy Producent:
Dystrybutor:
2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH
Substancja stwarzająca zagroŜenie:
Nazwa chemiczna % wag. Nr CAS Nr WE Symbol ostrzegawczy
Zwroty zagroŜenia (R)*
nadtlenek sodu 100 1313-60-6 215-209-4 O, C 8-35
3. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ
Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z
obowiązującym prawem. O C
ZagroŜenie poŜarowe: Nadtlenek sodu ma silne własności utleniające. Kontakt z materiałami zapalnymi moŜe spowodować poŜar.
ZagroŜenie toksykologiczne:
Powoduje powaŜne oparzenia. Ostre zatrucia powodują mniej lub więcej rozległe uszkodzenie tkanek na skutek oparzenia chemicznego i wywołują liczne skutki ogólno ustrojowe.
ZagroŜenie
ekotoksykologiczne:
Nadtlenek sodu działa na wszelkie formy Ŝycia w zetknięciu bezpośrednim.
W wodzie rozpuszcza się szybko, nie wywołując działań szkodliwych.
4. PIERWSZA POMOC
Uwaga: W pierwszej kolejności naleŜy wyprowadzić poszkodowaną osobę na świeŜe powietrze.
UłoŜyć na lewym boku z głową skierowaną w dół.
Następstwa wdychania:
1. Kontrolować oddech pacjenta. Przechylić delikatnie głowę do tyłu, do tego stopnia, by usunąć przeszkody w oddychaniu. Wsłuchiwać się w oddech, przykładając ucho nad nosem i ustami pacjenta.
2. Zapewnić pomoc lekarską.
Następstwa połknięcia:
1. Osobie przytomnej jak najszybciej podać 500 ml mleka do wypicia lub białka jaj kurzych (albo wody, gdy brak mleka). Nie wywoływać wymiotów. NaleŜy pamiętać, Ŝe wymiociny mogą dostać się do płuc, powodując trudności w oddychaniu.
2. Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, miejsce leŜące i ciepło.
SkaŜenie oczu:
1. Przemywać skaŜone oczy strumieniem letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach.
2. Zapewnić pomoc okulisty.
SkaŜenie skóry:
1. Jeśli stwierdza się poparzenie chemiczne, objawiające się zaczerwienieniem i bólem, bezzwłocznie przekazać poszkodowanego w ręce lekarza.
5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU
Szczególne zagroŜenia: Substancja niepalna. Wspomaga palenie. Produktami spalania oraz rozkładu są niebezpieczne gazy oraz dymy.
Środki gaśnicze: Małe poŜary gasi się za pomocą metalicznego proszku gaśniczego, cementu, piasku. PoŜar w otoczeniu gasić tymi samymi mediami.
Zalecenia szczegółowe: StraŜacy muszą być wyposaŜeni w lekkie kombinezony chemiczne oraz niezaleŜne aparaty oddechowe. Nie stosować wody.
6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA
Zalecenia ogólne: W przypadku wydostania się większej ilości nadtlenku sodu do środowiska, skaŜony teren naleŜy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne w kierunku pod wiatr. W pierwszej kolejności odciąć źródło skaŜenia środowiska. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze.
Środki
ochrony osobistej:
Unikać kontaktu z uwalniającym się nadtlenkiem sodu. Stosować ubrania ochronne odporne na działanie czynników Ŝrących, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w przypadku zagroŜenia – ochrony dróg oddechowych. NaleŜy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych (P2).
Zalecenia szczegółowe: Usunąć źródło zapłonu (ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i uŜywania narzędzi iskrzących), zabezpieczyć opakowania przed nagrzaniem, uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym, zebrać mechanicznie, skierować do ewentualnego zagospodarowania lub zniszczenia.
Zabezpieczenie środowiska:
Zabezpieczyć studzienki ściekowe. Glebę oczyścić z rozsypanego nadtlenku sodu.
7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE
Zapobieganie zatruciom:
Podczas stosowania nadtlenku sodu nie jeść, nie pić, nie zaŜywać lekarstw, unikać kontaktów z substancją, unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŜ i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, w pomieszczeniu przeznaczonym dla substancji utleniających i Ŝrących. W pomieszczeniach pracy oraz magazynowych nie powinny przebywać osoby postronne, w szczególności dzieci, kobiety cięŜarne, osoby chore i w podeszłym wieku. Dzieci naleŜy chronić przed dostępem do substancji.
Magazynowanie: Nadtlenek sodu przechowuje się w chłodnych, zaciemnionych pomieszczeniach zamkniętych, przeznaczonych dla substancji utleniających i Ŝrących. Nadtlenek sodu naleŜy chronić przed kontaktem z wodą i wilgocią, działaniem światła i ciepła oraz przed zanieczyszczeniem substancjami organicznymi i proszkami metali. Przechowywać z dala od źródeł ciepła i artykułów palnych. Magazyn naleŜy zaopatrzyć w urządzenia i sprzęt przeciwpoŜarowy. Personel musi być chroniony certyfikowanymi ochronami osobistymi.
Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Metody postępowania z odpadami:
Za odpad moŜna uznać nadtlenek sodu, który w Ŝadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy nadtlenek sodu odstawiany jest do miejsca wskazanego przez słuŜbę ochrony środowiska celem zniszczenia.
8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Rozwiązania techniczne: Ogólne – niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania nadtlenku sodu. Sprawna wentylacja.
Ochrony osobiste:
Drogi oddechowe: Maski ochronne z filtrem cząsteczkowym P2.
Ręce: Rękawice ochronne odporne na działanie czynników utleniających i Ŝrących.
Oczy: Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóra i ciało: Ubrania ochronne powlekane, odporne na odporne na działanie czynników utleniających i Ŝrących.
Inne informacje: Przestrzegać ogólnych zasad higieny. Nie jeść, nie pić podczas pracy.
Po zakończeniu pracy umyć ręce. Zanieczyszczone ubranie wymienić.
Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z nadtlenkiem sodu. Natychmiast usuwać wszelkie rozsypy.
Obowiązujące w Polsce najwyŜsze dopuszczalne stęŜenie (mg/m3) w środowisku pracy:
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŜszych dopuszczalnych stęŜeń i natęŜeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r. (Dz.U. 212 poz.1769).
NDS – nie ustalono
9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE
Masa cząsteczkowa: 77,97 g/mol
Postać fizyczna, barwa, zapach: Nadtlenek sodu w warunkach normalnych jest to stałe ciało drobnokrystaliczne barwy Ŝółtawobiałej bez zapachu.
Temperatura topnienia: 460oC (przebiega z rozkładem) Temperatura wrzenia: rozkład
Gęstość: 2,802 g/cm3 (20oC)
Gęstość par względem powietrza: 2,69
Rozpuszczalność w wodzie: Nadtlenek sodu wchodzi z wodą w reakcję, z wydzieleniem wodorotlenku sodu i tlenu.
PręŜność par/20oC: 0 mbar
Inne: Nadtlenek sodu jest solą nadtlenku wodoru. Stosowany jako utleniacz (środek bielący), w zapalnikach, jako środek dezynfekcyjny, w kosmetyce.
10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ
Stabilność i reaktywność: Nadtlenek sodu jest substancja Ŝrącą, o silnych właściwościach utleniających. Rozkłada się na wodorotlenek sodu i tlen. Podczas rozkładu wydziela się ciepło. W warunkach właściwego przechowywania, czysty nadtlenek sodu jest chemicznie stabilny.
Szybkość rozkładu jest tym mniejsza, im bardziej czysty jest produkt.
Wzrasta ze wzrostem temperatury. W obecności katalizatorów rozkład moŜe przebiegać wybuchowo.
Właściwości korozyjne: silne
11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE
Drogi naraŜenia człowieka: Wdychanie, połknięcie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.
Informacja ogólna: Ostre zatrucia powodują mniej lub bardziej rozległe uszkodzenie tkanek na skutek oparzenia chemicznego i wywołują liczne skutki ogólnoustrojowe w postaci zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej, gospodarki wodno-elektrolitowej, powodują zmniejszenie stęŜenia białka w surowicy krwi ze względu na duŜą nieraz utratę krwi i mogą wywołać objawy cięŜkiego wstrząsu.
Istnieje moŜliwość wystąpienia zatorów powietrznych w Ŝyle wrotnej i prawej komorze serca.
MoŜliwość wystąpienia śpiączki, drgawek i depresji ośrodka oddechowego.
Działanie miejscowe:
Wdychanie pyłów: W łagodniejszych przypadkach wystąpi skrócenie oddechu, uczucie ściskania w klatce piersiowej, pobolewanie gardła i kaszel. MoŜe rozwinąć się zapalenie oskrzeli. W wysokich stęŜeniach pojawia się ostry bezdech z pieniącą się śliną, obrzęk płuc po okresie utajenia 24-72 godzinnym. Istnieje moŜliwość wystąpienia zapaści krąŜeniowej i utraty przytomności. Przy zatruciu drogą doustną moŜliwość zachłyśnięcia, oparzenia krtani, tchawicy i wystąpienia ostrej niewydolności oddechowej.
SpoŜycie: Oparzenia chemiczne nadtlenkiem sodu dotyczą głównie jamy ustnej i gardła, gdyŜ silne podraŜnienie błony śluzowej jamy ustnej przy wypiciu pierwszego łyka powoduje wyplucie wypitego płynu i tym samym nie doprowadza do oparzenia przełyku i Ŝołądka. Najgroźniejsze są zatrucia przy połknięciu duŜej ilości nadtlenku sodu, doprowadzające do rozległych oparzeń przełyku i Ŝołądka.
Skutkiem połknięcia nadtlenku sodu jest bolesność jamy ustnej, nudności i wymioty, nieznaczna gorączka. Ostrymi objawami zapalnymi są: ból trwający 1-3 dni, dysfagia, nieznaczna gorączka. Objawy późne rozpoczynają się po upływie 1-2 dni i trwają 2-6 tygodni, później następuje stopniowa poprawa i ustępowanie objawów oparzenia chemicznego, z postępującym ustępowaniem dysfagii. MoŜliwość ostrej niewydolności nerek (hemoglobinuria, wstrząs). MoŜliwość uszkodzenia krwi – kwasica metaboliczna, hemoliza, zespół wykrzepiania wewnątrz naczyniowego.
Kontakt ze skórą: Pojawią się zaczerwienienia i podraŜnienia. Mogą pojawić się pęcherze będące dowodem poparzenia chemicznego.
Kontakt z oczami: Pojawia się ostre zaczerwienienie i podraŜnienie. MoŜe powstać poparzenie chemiczne spojówki i rogówki natychmiast bądź dopiero po tygodniu od naraŜenia. Istnieje niebezpieczeństwo trwałego uszkodzenie oczu (nadŜerki i owrzodzenia, a w późniejszym okresie czasu zaćma i ślepota).
Zapobieganie zatruciom: Pracownicy stykający się w pracy z nadtlenkiem sodu powinni zostać dokładnie przeszkoleni w zasadach i metodach ewakuacji oraz w uŜyciu sprzętu ochrony osobistej, jak okulary ochronne, maski przeciwpyłowe, ubrania ochronne, natryski, zdroiki do płukania oczu, hydranty, wyjścia bezpieczeństwa oraz wyposaŜenie pierwszej pomocy. Wszystkie urządzenia techniczne muszą być stale kontrolowane w celu zapobiegania wypadkom.
12. INFORMACJE EKOLOGICZNE
Działanie na organizmy wskaźnikowe:
Ryby: W stęŜeniach przekraczających 60 mg/dm3/K2O2 jest trujący dla pstrągów. Próg krytyczny dla pstrągów tęczowych wynosi – przy czasie działania 230 min – 3000 mg/dm3 H2O2.
Plankton zwierzęcy i niŜsze organizmy:
Progi szkodliwości wynoszą dla:
Gammarus pulex – 5500 mg/dm3, Epeorus assimilis – 3000 mg/dm3 Paramaecium caudatum – 7000 mg/dm3, Vorticella campanula – 2500 mg/dm3 Wskaźnik ostrej toksyczności wobec ryb: 3,7
Stopień zagroŜenia wód: mały
13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI
Metody unieszkodliwiania:
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206) Zawartość opakowania wg:
rodzaju 06 03 99 inne nie wymienione odpady Opakowania wg:
rodzaju 15 01 02 opakowania z tworzyw sztucznych rodzaju 15 01 07 opakowania ze szkła
Sposób likwidacji (D10) - termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie.
ZuŜyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw.
Opakowania opróŜnić całkowicie.
14. INFORMACJE O TRANSPORCIE
Numer UN (ONZ): 1504 NADTLENEK SODOWY
Klasa RID/ADR/IMO: 5.1
Kod klasyfikacyjny: O2
Ilości ograniczone: LQ0
Grupa pakowania: II
Kategoria transportowa: 1
Numer rozpoznawczy zagroŜenia: 58
Nalepki ostrzegawcze wg ADR/RID Nr 5.1 + 8:
15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH
Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem.
Na etykietach naleŜy umieścić następujące informacje:
Symbol ostrzegawczy na
opakowaniu jednostkowym: Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:
O Produkt utleniający.
C Produkt Ŝrący.
Zwroty wskazujące rodzaj zagroŜenia R 8 Kontakt z materiałami zapalnymi moŜe spowodować poŜar.
R 35 Powoduje powaŜne oparzenia.
Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania S 1/2 Przechowywać pod zamknięciem i chronić przed dziećmi.
S 8 Przechowywać pojemnik w suchym pomieszczeniu S 27 Natychmiast zdjąć całą zanieczyszczoną odzieŜ
S 39 Nosić okulary lub ochronę twarzy
S 45 W przypadku awarii lub jeŜeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza – jeŜeli to moŜliwe, pokaŜ etykietę.
Kartę wykonano zgodnie z:
• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11.01.2001r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi zmianami).
• Rozporządzenie w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia 14.12.2004r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2).
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28.09.2005r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP).
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1679 z późniejszymi zmianami).
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666 z późniejszymi zmianami).
• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŜszych dopuszczalnych stęŜeń i natęŜeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r (Dz.U. 212 poz.1769).
• Ustawą z dnia 27.04.2001r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206).
• Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 638).
• Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR).
• Ustawą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych. (Dz. U. 2002 nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami.
• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami.
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86).
• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173).
• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami.
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86).
• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173).
16. INNE INFORMACJE
Chemiczne określenie produktu:
Nadtlenek sodu
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych O Produkt utleniający.
C Produkt Ŝrący.
Normy na sprzęt ochronny:
PN-EN 141:2002 Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie;
PN-EN 344:1996 Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŜytku w pracy. Zmiana A1;
PN-EN 166:2002 (U) Ochrona indywidualna oczu. Wymagania;
PN-EN 374-3:2004 (U) Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów;
PN-EN 466:1998 OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące
odzieŜy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3);
Powietrze na stanowiskach pracy
PN-EN 1540:2004 Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia
PN-EN 689:2002 Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŜenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa.
Uwaga:
• UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŜszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŜytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŜytkownika. Karta charakterystyki nie moŜe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu.
• Produkt nie moŜe być uŜywany bez pisemnej zgody w Ŝadnym innym celu aniŜeli podanym w p.1 karty charakterystyki.
• Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.
• Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C. 80-266 Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-58)305-37- 46, www.ekos.gda.pl e-mail: ekos@ekos.gda.pl na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych.
• Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej.
• Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań.
