Całe nasze życie utkane jest z pamięci... M. Czapska, Babcia, T.
Różewicz, Przepaść.
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:1 zna sylwetkę i twórczość Tadeusza Różewicza, 2 rozumie wartość osób starszych w społeczeństwie, 3 rozumie sens i znaczenia Dnia Babci.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
1. wskazać i nazwać środki artystyczne oraz słowa klucze w wierszu T. Różewicza, Przepaść, 2. wypowiedzieć się na temat roli osób starszych w społeczeństwie i rodzinie,
3. wyciągnąć wnioski z tekstu M. Czapskiej, Babcia.
2. Metoda i forma pracy
Metoda problemowa, metoda podawcza, dyskusja dydaktyczna, praca z tekstem epickim i lirycznym praca indywidualna ucznia.
3. Środki dydaktyczne
Tekst liryczny (T. Różewicz, Przepaść) i epicki (M. Czapska, Babcia), reprodukcje obrazów i zdjęcia przedstawiające osoby starsze.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Zapoznanie uczniów z tematem lekcji. Zwrócenie uwagi na aktywną obecność ludzi starszych w różnych dziedzinach życia.
b) Faza realizacyjna
1. Zaprezentowanie zdjęć i reprodukcji obrazów przedstawiających ludzi starszych - dyskusja na temat: „Czy portret starszego człowieka jest brzydki?”
- próba postawienia tezy: „Nie wygląd zewnętrzny decyduje o pięknie wewnętrznym”.
2. Głośne odczytanie przez uczniów tekstu M. Czapskiej, Babcia
- rozmowa na temat obecności i roli dziadków w życiu człowieka, - przypomnienie o sensie Dnia Babci,
- postawienie uczniom pytania: „Na podstawie tekstu M. Czapskiej i własnych doświadczeń spróbujcie wymienić wartości, jakie wnoszą ludzie starsi w życie społeczne i rodzinne?
3. Postawienie problemu: „Jaka jest sytuacja starszych ludzi w naszym społeczeństwie? Jaki jest nasz stosunek do ludzi starszych?”.
4. Rozdanie uczniom tekstu wiersza T. Różewicza, Przepaść.
5. Krótkie przypomnienie lub zaprezentowanie sylwetki i cech twórczości T. Różewcza.
6. Odczytanie wiersza.
7. Analiza i interpretacja wiersza:
- kim jest bohaterka wiersza i w jakiej sytuacji została przedstawiona? (starsza kobieta w momencie próby przejścia przez ulicę),
- na jakie dwie części – obrazy poetyckie można podzielić ten wiersz? (sfera ciemności, kiedy Babcia samotnie zmaga się z otchłanią ciała i sfera światła, gdy podchodzi do niej chłopiec),
- jakimi środkami stylistycznymi posługuje się poeta, aby podkreślić dramatyczność opisywanej sytuacji? (hiperbola – ulica staje się niemożliwą do przebycia otchłanią, przepaścią).
c) Faza podsumowująca
1. Rozmowa z uczniami na temat: „Jaki problem moralny porusza Tadeusz Różewicz w swoim wierszu?”, „Czy zauważyłbyś taką sytuację, czy potrafiłbyś zareagować?”.
2. Uczniowie samodzielnie zapisują wnioski z dyskusji.
5. Bibliografia
Czapska M., Całe nasze życie utkane jest z pamięci, [w:] T. Garsztka, Z. Grabowska, G. Olszewska, Z XX i XXI wieku, podręcznik do I klasy gimnazjum, Znak, Kraków 1999, s. 148-149.
Różewicz T, Przepaść http://www.poezja.org/index.php?akcja=wierszeznanych&ude=1209
6. Załączniki
a) Zadanie domowe
Całe nasze życie utkane jest z pamięci.... Napisz list do swoje Babci.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz przeznaczony realizacji w gimnazjum, ale można również ograniczyć materiał i skoncentrować się na tekście Tadeusza Różewicza. W takiej sytuacji lekcja z powodzeniem może odbyć się również w starszych klasach szkoły podstawowej.
