A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S
FO LIA IU RIDICA 38, 1988
R ysza rd Pawel K raw czyk
EW OLUCJA INSTYTUCJI INTERW ENCJI POSELSKIEJ W REGULAMINIE SEJMU PRL 1 W PRAKTYCE
t. W STĘP
In sty tu cja interw encji po selskiej po jaw iła się stosun ko w o n ied aw -no w polskim reg ulam inie p arlam en tarny m . Nie znał jej ani regulam in o brad K rajo w ej Rady N arod ow ej z 6 V 1945 r.1, ani regulam in Sejm u U staw odaw czego R zeczypospolitej Polsikiej z 25 VI 1948 r.2 In stytu cji in terw e ncji nie p rzew idy w ał także regulam in Sejm u PRL z 21 XI 1952 r.3 (obow iązujący ty lk o w ok resie I kadencji), jak równ ież reg ulam in uchw alon y przez Sejm II kad encji w dniu 1 III 1957 r.4 Dopiero u c h w a-ła Sejm u z 29 III 1972 r.f w pro wadza i czyni in te rw e n cję p oselską ko-lejny m z instru m en tó w zabezpieczających więź posła z wyborcam i. Tę g w a ra n cję p raw ną będącą jed ny m z obow iązków w p ły w ają cy ch na co-dzienną pracę posłów*, w ym ien ia jed n ak że tylko regulam in, nie w
spo-1 M. P„ nr 4. Sk róty u ż y te w p rzy pis ach : M. P. — M onitor P olski; N D — „N ow a Drogi"; PiP — „P a ństw o i Prawo"; RPEiS — „Ruch P ra w nicz y, E k on om iczn y i S o c jo -lo gic zn y" .
1 R egulam in Sejm u U s ta w o d a w cz e g o RP p rz y jęty zo stat u ch w a lą Sejm u po w z ię tą na p o s ie dz e niu w dniu 25 V I 1943 г.; patrz; Sejm U s ta w o d a w cz y RP, s e s ja z w y cz ajna , 1948 r., druk 343 (i z n o w e liz o w a n y uc hw ałam i z dn ia 2 VII 1949 r.; patrz; Sejm U s ta w o da w c z y , s e s ja z w y c z a jn a w io se nn a , 1949 r., druk 523 i 528 i dn ia 26 II 1951 r.; patrz; Sejm U s ta w o d a w cz y RP, s e s ja jes ien na , 1950— 1951 r., druk 883).
* P rz yjęty uc h w alą Sejm u PRL p ow z ię tą na p os ie d z e n iu w d niu 21 XI 1952 r. — patrz; s pr aw o zd an ie s te n o gr a fic zn e z II p o s ie d z e n ia Sejm u PRL z dnia 21 XI 1952 — ka d en c ja I, s e sja I, lam 10—-15; ta kż e druk 4 i z m ie n ion y uc h w alą z dn ia 5 IV 1955 r. patrz: spr. sten . z 16 p os ie d z e n ia Sejm u PRL z dnia 5 IV 1955 — ka d en c ja I, s e sja VI, łam. 325— 332; takż e druk 60.
4 M. P., nr 19, poz. 145.
5 M. P., rar 21, poz. 127 — tek st je d n o lity o g ło sz o n y o b w ie s z cz e n iem m arszałka Sejm u PRL г dnia 8 IV 1972 r. — w sp ra w ie o g ło sz en ia je d n o lite g o tek stu r eg u la m i-nu Sejm u PRL — М. P., nr 24, poz. 136.
6 J. R e p e l , R e gula m in S ej m u P o ls k ie j R z e c z y p o s p o l i te j L ud o w e j, W ro c ła w 1978, s. 100.
mina o niej k o nsty tu cja — choć ta u stanaw ia i dosk onale uw id acznia inne po zw alające zabezpieczyć ten związek, np. obow iązek zdaw ania sp raw y przez przed staw icieli ze swej działalności, m ożliwość o dw oła-nia, odpow iedzialność przed swym i wyborcam i.
Zmiana regulam in u w pro w adzona uchw ałą z 1972 r., obok tak ważnych u stro jow o przeobrażeń jak u tw o rzenie Kom isji Prac U staw od aw -czych oraz w p ro w a d zo n e in sty tu cji zapy tań poselskich, ak centu je szczególnie więź posła z teren em i wyborcam i okręgu. Je st to jedn a z p rzesłanek praw id łow ego w y k on yw ania m an datu przed staw icielsk go. W łaściw ej realizacji tego zadania miało służyć — przy po zostaw ieniu w cześn iejszych postanowień, u san kcjon o w an ie d otychczasow ej p ra -ktyki działania w ojew ódzkich zespołów poselskich, k tó ry ch zasadn i-czym celem było i jest — „u trzym anie i zacieśnian ie więzi Sejm u i po- posłów z wyborcam i, teren ow ym i organam i władzy pań stw o w ej oraz organ izacjam i politycznym i i społecznym i w te ren ie" 7. Inn e przepisy w skazują na pow inność udzielania pom ocy posłom w w y ko ny w an iu obow iązków poselskich, n orm ują u p raw nien ia posła d o czynn ego u- c .e sta ic tw a w sesjach w o jew ô d ïk iej rad y narod ow ej i innych rad, po-zw alają mu na b ra n :e udziału w posiedzeniach kom isji ty ch rad. W rerzcce ok reślają obowiązki kierow nikó w urzędó w lub in stytucji, do k tó rych zw raca się pcseł, a także w skazu ją na obowiązek org an ów p nstw o w ych załatw iania in terw en cji p od ejm ow an ych przez posłów. W łaściw e zrozum ienie znaczenia więzi posła z terenem i wyborcam i, j ko jed yn ego z elem entó w so cjalistyczn eg o sto sun k u p rzedstaw icielskieg o8 — w pływ a na um acnianie d em ok racji socjalistycznej, a z d ru giej stro n y jest czynnikiem zespalającym pro blem y i cele o gó ln o naro dowe z terenow ym i. U trzym anie jej poprzez ferm y ró żn oro dny ch k on -tak tó w 9 p rzejaw ia ją cy ch się na w ielu płaszczyznach — to jed no z pod- stow ow ych zadań, jak ie posło w ie staw iają przed swymi zespołami. Bar-dzo trafnie ujął swą po selsk ą powinność J. Iwaszkiewicz, k iedy jak o m arszałek — sen ior Sejm u V k ad encji, stw ierdził iż — „Sejm — n a jwyższy o rg an w ładzy państw ow ej, do k tórej p owo łały nas głosy w y -borców, jest dla ob yw ateli ro zsianych po całym teren ie Polski jakby in strum en tem przekazu tego w szystkiego co ich boli i co ich zajm uje. M usim y uw ażnie w y słuchiw ać tych głosów naszych w yborców, m
usi-1 Por. art. usi-15 pkt 2 regu lam in u.
8 Por. B. Z a w a d z k a , S o c j a l i s t y c z n y m a n d a t p r z e d s t a w i c ie l s k i , PiP 1973, z. 12, 1973, s. 67; М. К u d e j, C h a r a k t e r m a n d a tu p o s e l s k i e g o w p a ń s t w i e s o c j a li s t y c z n y m , RPEiS 1976, s. 30.
9 W . Z a k r z e w s k i , S e j m P o ls ki e j R z e c z y p o s p o l it e j L u d o w e j ja k o n a j w y ż s z y p r z e d s t a w ic i e l s k i or gan w ł a d z y p a ń s t w o w e j , s. 87, [w;] S e jm P o l s k ie j R z e c z y p o s p o l i -t e j L u d o w e j, red. A . Burda, W r o cla w 1975.
my w spółdziałać z radam i naro dow ym i w szy stkich szczebli''10. Związ-k i posła z wyborcam i, u leg ają ciąg łym zmianom, zaró w n o co do treści jak i formy. Ja k się w y d a je d ecyd u jący w p ływ na ich c h a ra k te r i ró ż -norodność ma w łaściwe zrozum ienie obowiązku utrzym an ia w łaści-wych więzi poseł — wyborca, przede wszy stkim przez ty ch pierw szych. A więc nie instru m en taln e tra k to w an ie tego obowiązku, ale in w encja i chęć do p rac y posła decyd u je o jakości tego związku. W ięzi te w p ły -w ają na ciągłą k on fro n tację decyzji sejm o-wych, decyzji pa rtii z sze-roko pojm ow an ą o pin ią społeczną. W łaśn ie z tym związkiem i jego ciągłym w zbogacaniem w coraz to now e form y — w iąże się n ie ro z er-w aln ie problem in terer-w en cji poselskich. In sty tu cja ta jest er-w y ter-w orem p rak ty k i u san kcjon ow anej przez państwo, a będ ącej w yrazem p ew n ej społeczn ej d ezap ro b aty dla działalności n iek tó ry ch o rg an ów p ań stw o
-wych, a ściślej m ówiąc dla d ecy zji osób, k tó re się za tym i organam i k ry ją. Jej znaczenia dla ro zw ijan ia więzi m iędzy rep re zen ta n tam i a r e -prezento w anym i, p rzeceniać niew ątp liw ie n ie można, ale w p ły w a ona w isto tny sposób na n ad an ie jej p ełn ego k szta łtu 11, a z drugiej stron y służy uru cham ian iu całego złożonego p rocesu k on troli o rg an ó w p a ń stw ow y ch w cho dzących w różnorodn e stosunki praw n e z o b y w a tela -mi . In terw en cje możem y także ro zp atry w ać nie tylko jak o czynn ik w pły w ający na zacieśnian ie więzi p rzed staw iciela z wyborcam i, ale i również jak o pew ną form ę ko n tro li Sejmu nad wszystkim i organam i państw ow ym i. Przechodzi on a w swym rozw o ju sto pn io w ą ew olucję, w k tó rej zdecyd ow an ie można w yo drębnić trzy o kresy.
Pierw szym z nich są lata 1952— 1972, a więc o kres, w k tó ry m in te r-w encja p oselska nie je st no rm ą regulam ino r-wą. Prar-w o posła do p o d ej-m owania in terw en cji w y nika bezpo śred nio ty lk o z k on stytucji, szcze-g ólnie z ty ch jej po stanow ień, k tó re tra k tu ją o ob ow iązkach p osła w o-bec wyborców.
R ozpoczęty p o токи 1956 p ro ces p rz y w raca n ia w łaściw ej pozycji n aszem u parlam entow i, rodzi po trzebę zapew nien ia mu n ależytego sta -n ow isk a w śród i-n -nych org a-nó w . Stop-nio w e przezw ycięże-n ie -n iedo w ła-du w d ziałaln ości p a rla m e n tu , w ido czne jes t już w o k re sie II k a d en c ji Sejimu w la ta ch 1957— 196113,c h o ć te w sz y stk ie tru d n o ści n ie zo stają p rzezw y ciężon e od ra z u 14. Stopniow o p ojaw ia się p otrzeb a no w elizacji r e -gulam inu. W 1965 r. międzykluibowy zespół poselski p ow ołan y przez
10 Por. Sp raw oz da nie s te n o g ra ficz n e z I p o s ie d z en ia Sejm u PRL V k ad e n c ji łam . 1. 11 Por. M. K u d e j , K o n stytuc yjn e obo wiązki posła wobec w yborców PiP 1973 z. 7, s. 52.
11 Por. Z a k r z e w s k i , op. cit., s. 86.
1S Por. L. P o l , Uwagi o pracy Sejm u III kadencji, PiP 1963, z. 5— 6, s. 790, 794— — 797; B. O s t a p c z u k , Sejm a rady narodowe, PiP 1962, z. 12, s. 965.
Prezyd ium Sejmu p rzedstaw ia szereg in te resu jąc y ch rozwiązań, k tó re jed n ak nie u zysk ują apro baty instan cji po lity czn y ch tym samym dal-szego biegu. W tym sam ym roku Se k retariat Klubu Poselskiego PZPR w sk azał n a kilka prop ozy cji od noszących się do w ystąp ień k on tro lny ch typu indyw idualnego , tj. in te rp e la cji i in terw en cji po selsk ich 1^. Jed n o -cześnie do konano an alizy zasięg u i za kresu interw en cji poselskich, w sk azu jąc że w skali rocznej je st ich około 25—30 ty się cy z czego 10— 15% w sp raw ach o c h a rak terz e inw esty cy jn ym , b ard zo często do-ty czą cy ch nie do-tylk o problem ów o ch a rak te rz e lokalnym ale i ogólno- państw ow ym . W 1967 r. problem em in terw en cji po selsk ich (w skali do ść ogólnej, bo razem z po stu latam i i w nioskam i w yborców), zajął się Sejm 18. Dopiero jed n ak w 1971 r. na VIII Plenum КС PZPR, ów czesn y I sek re tarz p a rtii zaakceczesn to w ał „potrzebę czesnow ego sp ojrzeczesn ia czesn a za d an ia i ro lę naszych organ izacji i in sty tu cji" 17. W stw ierdzen iu tym k ry -je się zap ow iedź m. in. zm iany reg ulam in u parlam entu , co n astę p u -je w ro ku następn ym . N ow elizacja ta, mimo w y raźn ej w cześniejszej p r e -sji p osłó w i p rzed staw icieli nauki, jest w pew nym sensie w ynikiem klim atu społecznego i dalszego p ro cesu d em o k ra ty zacji życia po g ru d -niu 1970 r.
Drugim okresem rozw o ju in sty tu cji interw en cji p oselsk iej są lata 1972— 1980. W 1972 r. in terw e ncja p oselska staje się n orm ą regu lam i-no wą. Ui-no rm owanie teg o w ycin ka życia społeczi-no-politycznego, w sk a-zu je jak silny akcent położono n o fu nkcję k o n tro ln ą p arlam e n tu i roz-w ój roz-w łaściroz-w ych roz-w ięzi m iędzy rep re zen tan tem a roz-wyborcam i.
T rzeci o k re s rozw o ju tej in sty tucji zaczyn a się od k o lejn ej n o w elizacji reg u lam in u w 1980 r., zm ieniającej w sposób isto tny zasięg p rzed -m iotowy interw en cji. Obok z-m ian regula-m inow ych, jak należy sądzić, na jej k ształt w p ły n ie na p ew n o działalność N aczelnego Sądu Adm i-n istracy ji-neg o . O by w atel będzie m iał m ożliwość w yb oru m iędzy ii-n te r-w en cją p oselsk ą a po ddaniem sr-w o jej sp rar-w y rozstrzy gn ięciu NSA.
R ozszerzenie z ak resu i zasięgu interw en cji poselskich, w skazuje, że samo działanie o rg anó w p aństw ow ych, a w szczególności ad m in istra-cji — d alek ie je st od doskonałości. Z w rócenie się do p osła je st w w ie-lu p rzy pa dk ach w y razem bezsilności i b rak u w ia ry w p o zy ty w n e za-łatw ien ie o k reślon ej spraw y p rzez o rg any adm in istracji. Badania dowodzą, że po dnoszo ne przez w y borców ró żno ro d ne problem y, k tó re p o słow ie p ró b ują załatw ić p rzez sw o je in terw en cje, są w w iększo ści p rzy
-u „ B i-ulety n Se kretaria t-u K l-ub-u P o s e ls k ie g o PZPR. P y ta nia — O dp ow ied zi" , 1966, nr 7.
16 Pox. Sp raw oz da nie K om is ji Spraw W e w n ę tr z n y c h o r e a liz a c ji w n io s k ó w i p o -s tu la tó w z g ła -s z a n y c h przez lud n o ść . V -s e -s ja Sejm u PRL — 12 p o -s ie d z e n ie z 14 II 1967 r., łam . 30.
pad kó w jak n ajb ard ziej słuszne ze społecznego p u nk tu w idzenia, jak również są to problem y , k tó re mogą i po w inny być załatw io n e18.
Trzeba stw ierdzić, Ż3 u reg ulow anie polskie tego zag ad nien ia jest w p orów nan iu z rozw iązaniam i przy jęty m i w inn ych państw ach so cja-listy czn ych , w tej chwili najpełn iejsze. Podobnego ureg u lo w an ia tej fo r-m y ind yw idu alnej ko n troli oraz związku depu tow an ego z wyborcar-m i nie znajdziem y w żadnym z regulam in ów p arla m e n tarn y c h eu ro p ejsk ich p ań stw so cjalistyc zny ch 19. Je dn ak że w szystk ie k o n sty tu cje ty ch państw , ak c en tu ją w yraźnie up raw n ien ia ko n tro ln e p arlam en tu jak o n ajw yższe-go org anu przedstaw icielsk ieyższe-go w p ań stw ie20, jak równ ież w skazu ją n a praw o o by w ateli do skład an ia skargi wn iosków do ty czący ch działania o rg an ów ad m in istracji21.
Po lskie uregu lo w an ie tego zagadnienia, p o p a rte m ocą odpow iednich p o stan ow ień ko nsty tucji, polega na w y raźniejszym jego sp recy zo w aniu poprzez zaznaczenie Obowiązków k iero w n ik ów urzęd ów państw ow ych, do k tó ryc h będzie się zw racał poseł p od ejm ując in te rw en cję22. T ak w y
-18 Fezy s w e opieram na bad ania ch p rz ep r ow a d zo ny ch w W o jew ó d z kim Z es po le P o se ls kim m. Łodzi, a o be jm u ją cy c h ok r es 1972— 1982. N a proble m te n ta kż e zw ra -ca ł u w a g ę L. P o l , N o w e m o m enty w działalności parlam entarnej i teren ow ej po-stów po dw óch latach pracy Sejm u IV ka dencji, PiP 1967, z. 8— 9, s. 258.
I# Z n iek tó r y ch a r ty k u łó w r e gu lam in ó w i k o n sty tu c ji m ożna w y w n io s k o w a ć je d -nak, iż d ep u to w a ni m o gą w y s tę p o w a ć z in te rw e n cjam i w o b e c o r g an ó w p ań stw o w y c h , np. R egu lam in Izb y L ud ow ej NRD z dn. 7 X 1974 r. (G ese tzb latt der DDR, T eil I, s. 4G9), tłum . W . M a je w sk i, [w:] R e gu lam iny P arlam entarne, W ar sz a w a 1974; (m a-s z yn o p ia-s ); Patrz też: R egula m in zg rom ad zenia L ud ow eg o PRL u c h w a lo n y dn ia 28 IV 1972 r., „D arża w en W e stnik " nr 36, 1972, §§ 33, 36, 40; R e gu lam in W ie lk ie g o Z gro-m ad ze nia N a r o d o w e go R ugro-m uń skiej R ep ubliki S o c ja lis ty c z n e j (tek st je d n o lity z dn ia 17 III 1969 r., „B uletinu! O fic ia l al R e pu blicii S o c ia lis te R om a nia” 1969, nr 35.) — art. 100 i 102. W m n ie js zy m stop niu a k c en tu je te za ga dn ie n ia : R e gulam in Z grom a-dze nia F e d er a ln eg o C z e c h o s ło w a c k iej R epubliki S o c jalis ty c z n e j u c h w a lo n y dn ia 5 VI 1969 i . i z m ie n ion y us taw ą z dn ia 25 III 1971 r. („Sbirka Z akonu" 1969, ć. 21 i 1971, ć. 7). — § 80 p. 3; a ta k ż e R egulam in Rady N a jw y ż s z e j ZSRR (uc h w ała R ady N a j-w y ż s z ej ZSRP. z dn ia 19 IV 1979 r., „Iz j-w ie stja" 1979, nr 93) art. 25.
33 Patrz: s z c z e g ó ln ie art. 67, 78 pkt 6— 8, 16— 17 K o n sty tu cji LRB z 1971 r.; art. 43 K o ns ty tuc ji SRR z 1965 r.; art. 108, 126 K on stytu cji ZSRR z 1977 г.; art. 282— 283, 346 K on stytu cji SFRJ z 1974 i .; art. 48, 50, 80 K o nsty tup ji N R D z 1974 r.; § 19, 39 K o n sty tuc ji WRL z 1972 r.
21 Art. 55 K on stytu cji LRB, art. 34 K o n stytu cji SRR, art. 58 K o n sty tu cji ZSRR, art. 157, 180 K on stytu cji SFRJ, § 68 K o n sty tu cji WRL.
ö N a tem at cha ra kteru p ra w n eg o r egu lam inu s e jm o w e g o i w y n ik a ją c y c h z n ie g o o bo w ią z k ó w dla o rg an ów poz apa rla m en ta rny ch, patrz: A . B u r d a , N ie któ re zagad-nienia regulam inu sejm ow eg o w Polsce Ludowej, PiP 1957, s. 1032— 1033, 1039; A . G w i ż d ż , Istota i charakter praw ny regulaminu sejmow ego, PiP 1962, z. 7 s. 51; t e n ż e , O zmianach w regulam inie Sejm u, PiP 1972, z. 10, s. 7 ; R. K l i m o - w i e c k i , A. B u r d a , Polskie prawo państw ow e, W a r sz aw a 1959, s. 213; Z. J a -r o s z , S. Z a w a d z k i , Prawo ko n stytu cy jn e, W ar sz a w a 1980, s. 342.
raźn e ok reślenie obowiązków i p raw stron, wzm acnia pozycję zarów n o org an u przedstaw icielsk iego , jak i jego członków.
Ew olucja jak ą w y k azu je in sty tu cja in terw e ncji p o selsk iej (co autor chciałb y niżej ukazać), p rzejście od u praw nienia do m niem yw an eg o w y -n ik ającego z w łaściw ej realizacji zasady więzi posłów z wy borcam i i spełniania k on troln y ch funkcji przez parlam ent, do k o nk retn eg o u re -g u lo w an ia p raw ne-g o — św iadczy o tym, że zam ierzen iem p arlam e ntu było u czyn ien ie z in terw en cji jedn ego z efek ty w ny ch śro dkó w k o n tro -li przedstaw icie-li leg islaty w y nad egzekutyw ą.
2. INT ER W E NC JA PO SELSK A W LATACH 1972— 1982
N A PRZYKŁADZIE W O JE W Ó DZK IE G O ZESPOŁU POSELSKIEGO m. ŁODZI
Praw o do p odejm o w an ia in terw en cji je st jed ny m z u p raw n ień p o-selsk ich zw iązan ych z teren o w ą działalno ścią p rzed staw icielską. U p ra-w n ien ie to ra-w ynika z art. 3 reg u lam in u Sejm u23 stano ra-w iąceg o o p rara-w ie p osła do p odejm o w an ia in terw en c ji w o rg anie pań stw ow y m oraz do w no szenia w e w łasny m im ieniu aloo p rzek azy w ania do załatw ien ia sk arg i wn iosków obyw ateli.
Z p raw em p osła do p od ejm ow ania in te rw en cji w iąże się również art. 4 reg ulam inu Sejmu, sta tu u ją cy p raw o do uzy skiw an ia od k ie ro w -n ik ów u rzędó w i i-nstytu cji i-nform acji i w y jaś-nień lub odpowiedzi -n a p ytanie. N iew ątp liw ie art. 4 u m acnia norm ę w y n ik ającą z a rty k u łu p o -przed niego regulam in u, poniew aż w łaściwe w y k orzy stan ie przez posła swego p raw a i o trzy m anie niezbęd ny ch inform acji, w yja śn ień lub o d -powiedzi na skiero w ane do o rg an u pań stw ow ego py tanie, czyni w w ie-lu p rzy p adk ach zbędne p o djęcie interw encji. M ożna tu jedn ak że mówić i o sy tu a cji od w ro tn ej — k ry ty cz n e u sto su nk ow anie się przez p osła do w y jaśn ie ń organu, po w odu je nierzad ko kon ieczn ość p od jęcia in te rw e n -cji p oselskiej wObec tego podm iotu. U regu lo w anie tego u p raw n ien ia poselskieg o u chw ałą Sejmu z 29 III 1972 r.24 pozwoliło sk o n k rety zo -w ać obo-w iązki o rg anó -w p ań st-w o -w y ch -wobec posłó-w. Przed n o-w eliza-c ją poseł wobeeliza-c o rg anó w p oń stw o w y eliza-ch w y stępow ał w zasadzie w dw o-jakim ch arak terze, m ianow icie25:
a) „p ete n ta ”, g d y po p iera ł ska rg ę lub w niosek ob yw atela — nie miał tu żad ny ch gw aran cji, że spraw a zo stanie załatw ion a w m iarę szybko i po praw n ie. Ja k zw raca uw agę M. Kudej p ew n e znaczenie m ogła tu
и T ek st je d n o lity — М. P., 1972, nr 24, poz . 136. « М. P„ 1972, nr 21, poz. 127.
15 Tak: M. K u d e j , K o m e n t a r z d o r eg ul a m inu Se j m u P o l s k i e j R z e c z y p o s p o l i t e j L u d o w e j, K a to w ic e 1974, s. 31.
o dg ry w ać ty lko p ozy cja po lity czna p osła2*. W tym p rzy pad k u sto so -w ano n orm ę og óln ą — art. 167 § 1 k od ek su po stęp o -w ania ad m inistra-cy jn ego z 1960 r.27, p rzew idu jącą term in d w um iesięczn y na załatw ie-n ie sk argi lub art. 172 k od eksu p rzew id ujący aie-n alogiczie-n y term iie-n ie-na za-łatw ien ie wniosku. Parag raf 2 art. 167 i 172 k pa stanow iły, że o sposo-bie załatw ienia skargi (wniosku) zawiadam ia się sk arżąceg o (należy ró w n ocześnie zaw iadom ić w nioskodawcę) — dom niem yw ać należy, że do grona ty ch podm iotów zaliczano w tym k o n k retn y m p rzy padk u ró wn ież i posła;
b) osoby, k tó ra sam a w swoim imieniu, w nosi sk arg ę lub w nio sek — m ające ze w zględu na swój ch arak ter, zn aczenie spo łeczne — wówczas do tego k o nk retneg o p rzy p adk u stosow ano § 12 uch w ały n r 357 R ady M in istrów z d nia 13 X 1960 r. — w spraw ie o rganizacji p rzyjm o w an ia i rozp atry w ania skarg i w niosków 28. N a p o dstaw ie tej norm y, poseł p ow inien b yć po w iado m ion y o sposobie ro zpatrzen ia sp raw y w term i-nie 14 dni. Pozycja posła by ła więc k o rzy stn iejsza niż p ozycja o b y w a-tela, ale tylko wów czas, g dy skarga lub w nio sek posła skiero w a ny do o rgan u p aństw ow ego niósł w sobie pew ien ład u n ek znaczenia spo-łecznego.
Sy tu acja w tym zak resie uległa zmianie w w y nik u u chw alen ia przez Radę M inistrów u ch w ały n r 151 z dn. 30 V II 1971 r. — w sp raw ie o rg a-nizacji przy jm ow ania, ro zp atry w an ia i załatw ian ia sk arg i w n io sków 29. A kt ten w prow adził w § 24 ust. 1 m ożliwość p rzek azy w an ia przez p o -słów do załatw ian ia tak że sk arg i w nio skó w o byw ateli (obok istn ieją-cego p raw a posła do w y stępo w an ia z tak ow ym i w e w łasny m im ieniu). Tym samym n astąpiło u san k cjo no w an ie stan u faktyczn eg o istn iejąceg o już przed 30 VII 1971 r., tj. przed uch w aleniem i w prow adzeniem w ży -cie u ch w ały 151 R ady M inistrów. Ponieważ już art. 151 § 2 k pa z 1960 r. stan ow ił że „skarg i i w niosk i m ożna składać w in teresie w łasnym , in -n y ch osób, a także w i-n teresie społecz-nym " -nie stw ierdzając explicite, czy może czynić to poseł. Biorąc pod uw agę fakt, iż art. 151 § 1 k p a stanow ił, że „obyw atelom [...] służy zag w aran to w an e w K on stytu cji
Polskiej Rzeczyp ospolitej Lud ow ej p raw o sk ładan ia skarg i w niosków
do org anó w p ań stw o w ych " 30, należy stw ierdzić, że poseł także w in teresie innych osób mógł w ystąp ić do od po w ied nieg o o rg a n u p ań stw o
-** Ib ide m , s. 31.
17 Dz. U., nr 30, poz. 168. » M. P., nr 80, poz . 367. !* M. P., nr 41, poz. 260.
*° A rtyk uł 5 ust. 2 K o n sty tu cji PRL w s k a z y w a ł, że w s z y s tk ie o r g an y w ła d z y i adm inistracji p a ń stw o w ej o bo w iąz a n e są „u w ażn ie ro zp a tr yw a ć i u w z glę d n ia ć s łu s z ne w n io sk i, z aż alen ia i ż y c ze n ia o b y w a te li w m y śl o b o w ią zu ją c y c h us taw " . Po n o -w e liz a c ji k o n stytu c ji -w dniu 10 II 1976 r. o bo -w ią z e k ten -w y n ik a z a it. 9 ust. 2.
wego ze sk arg ą lub wnioskiem samodzielnie, na w et bez w iedzy osób tym zain tereso w any ch. W y stęp u jąc jed n ak sam odzielnie, bądź jak o o so -ba p o p ierając a sk arg ę lub w nio sek o by w a tela (przy b rak u zn aczenia społecznego skargi lub wniosku), znajdow ał się — jak już stw ierdziłem poprzednio, wobec urzędu, w sy tu acji tak iej jak obywatel. Dopiero uch w ała nr 151 Rady M inistró w nałożyła na o rg an pań stw o w y ob ow ią-zek po wiado m ienia posła o term in ie d w u ty god niow ym o stanie ro zp a-trze n ia d an ej spraw y. T ak więc norm a z § 24 u ch w ały R ady M in istrów z 1971 r. w pro w ad ziła jed n o lity cztern astod nio w y term in bez w zg lędu na c h a ra k te r sp raw y i to było isto tnym n o v u m — zró w n ała więc tym samym term iny w jak ich poseł ma praw o oczekiw ać na odpowiedź od org an u, wobec k tó reg o w ystąp ił z in terw en cją w interesie społecznym, czy ind yw id ualn eg o obyw atela.
Po stano w ien ia § 24 uchw ały R ady M inistrów zostały p ow tó rzone w art. 3 reg u lam inu Sejmu, w ten sposób u reg u low an ie to zyskało zu-p ełn ie now ą rangę. U chw ała Sejmu z 1972 r., zu-podobnie jak uchw ała Rady M inistró w u trzym ała cztern astod n io w y term in w jakim o rg an p ań stw ow y ob ow iązan y był do powiad om ienia posła o stanie ro zp a-trzen ia spraw y*1.
W y d a je się, że u p raw n ien ia posła w y nik ające z art. 3 i 4 regu lam i-nu można by chyba b yło w yprow adzić z ogó lnych po stan o w ień
Kon-stytu cji32, szczególnie z tych przepisów, k tó re stanow ią o k o ntroln ej
fu nkcji Sejmu. U regulow anie jed nak tej m aterii, jak m ożna p rzy p usz-czać, miało g łó w nie na celu bliższe i ściślejsze sp recyzow an ie obowiąz-k ó w o rg an ów p aństw ow ych, do obowiąz-k tó ry ch zwracać się będzie p o seł po-dejm ując interw en cję w im ieniu w łasnym lub w yborców. Są o n e też n iew ą tp liw ie czynnikiem uw yp u klający m statu s posła na Sejm 33, jak o rzecznika in teresów nie ty lk o „swoich" w yb orców tra k to w a n y c h , g lo-balnie, ale również i in teresó w poszczegó lnych obyw ateli. N ależało rów nież widzieć w tym ureg ulo w an iu czy nnik stym u lu jący w yższą efek -tyw ność w yk on y w an ia m andatu przedstaw icielskiego, a także m ożli-w ość sp raożli-w dzen ia się adm inistracji pod k ątem szybkości działania i po-d ejm o w an ia po-decyzji.
Można stw ierdzić, że w bad an y m ok resie najczęściej o b y w a tele
31 A r ty ku ł 3 re gu lam inu , m im o że pr zy ją ł term in c zter n a sto dn io w y, s ta n o w ił tak- . że, ż e term in te n m oż e u le c sk ró ce n iu , „g dy z inn y c h p r ze p is ów w y n ik a o b ow ią z ek w c z e ś n ie js z e g o p o w ia d om ien ia o s p o s o b ie z a ła tw ie n ia sk argi lub w nio sku " . T o w c z e ś -n ie js z e p o w iad om ie -n ie p rz ew idz ia -n e b y ło , -np. w § 22 ust. 1 u c h w a ły R ady M i-n istr ów z 1971 r., s ta n o w ią c y m ż e „skarga i w n io s e k , k tór e n ie w ym ag a ją z bie ran ia d o w o dó w , in form acji i w y ja ś n ie ń p o w in ny b y ć r oz pa trz on e i z a ła tw io n e w z a s a d z ie n ie -z w ło c-z n ie, n ie p óź n ie j jed n ak niż w te rm in ie 7 dni".
ш Tak: A . G w i ż d ż, O z m i a na c h w r e g ul am in ie Se jm u , PiP 1972, z. 10, s. 8. ** I b id em , s. 8.
zw racali się do p osłów o p od jęcie interw en cji, przych odząc na ich d y -żu ry i p rzed staw iając sw oją spraw ę. W chwili o becn ej jest to jed na z bardziej po p ularn y ch form więzi posłów z w yb orcam i34. W sk azu ją na to d ane za w arte w tab. 1. W łaśn ie podczas dy żu rów w p ły w ała najw
ięk-T a b e l a 1 D y iu r y p o s łó w w p o s z c z e g ó ln y c h z es p o ła c h Z e sp ół p o s e ls k i po s łó wLiczba 76 Liczba d yż u ró w ток 77 78 79 80 Ra- - zem P rz ec iętn a na jed n e g o po s ła K a tow ic ki 47 181 288 375 346 34 1224 25,9 W ar sz a w s k i 29 32 39 44 48 7 170 5,8 G dański 17 185 213 334 347 70 1229 72,3 K rako w sk i - m iejs ki 15 62 92 57 83 20 314 20,9 K ie lec k i 14 114 219 245 245 42 865 61,8 Sz c ze cińs k i 14 24 60 97 80 13 274 17,6 Ł ódzki - m ie js ki 14 45 65 45 43 9 207 14,8 O p olsk i 13 43 76 150 146 5 426 32,8 B yd go sk i 13 36 52 89 111 27 315 24,2 Ź r ó d ł o : I n lo r m a c ja o d z ia ła l n o ś c i w o j e w ó d z k i c h z e sp o łó w p o s e l s k i c h V I I k a d e n c l l S e j m u PRL 121 I II 1976 X. — 23 II I IQOO r. ). K a n c e l a ria S e jm u , B iu ro P ra c S e jm o w y c h {W .I0 6 .1 8 /8 e, ła m . 88).
sza ilość skarg, po dań i w niosków o d ob yw ateli. Stan ten ilu stru je p r z y -k ład ow e zestaw ienie o b razu jące o g óln y w pływ s-karg i pod ań w VII -
ka-T a b e l a 2 I nter w e nc je p o d ejm o w a ne przez z e s p o ły p o s e ls k ie VII k ad en cji
Z e sp ół p o se lsk i
Liczba p o s łó w
O g ó ln y w p ły w ska rg i pod ań
Liczba in te rw e n cji p o d ję ty c h w sp raw a ch s k a rg i podań * 4 : 3 1 2 3 4 5 K aitow icki 47 4801 3362 72,1 G dański 17 2915 1338 45,9 Ł ódzki 14 1575 1285 81,5 K iele c ki 14 1515 555 36,6 Sz c ze cińs k i 14 600 380 63,3 B yd gos ki 13 480 205 42,7 Ź r ó d ł o : ja k w ta b . 1.
34 Liczba d y żu r ó w p o s e ls k ic h w V II k a de n cji Sejmu, (w tab. u w zg lę dn io n o w o je -w ó d zk ie z e s p o ły p o s e lsk ie p o sia d a ją ce z bliż on ą lic z bę p o s łó -w oraz d-w a n aj-w ię k s ze : K ato w ick i i W ar sz aw sk i).
den cji Sejmu, w n iek tó ry ch zespołach po selsk ich i p o d jęty ch na ich p od staw ie in te rw e n cji35. O ile w y m ag ała tego zasad ność przedło żo nej
sp raw y — po seł p od ejm ow ał in te rw en cję — w zdecyd ow an ej w ię k szości w form ie w ystąp ien ia pisem nego. T ylko w sp o rady czny ch p rz y -p ad k ach -p osło w ie n adaw ali bieg s-praw om -po-przez b ez-p ośredn ie roz-m owy z osobaroz-m i w ładny roz-m i załatw ić spraw ę obyw ateli. W zd ecyd ow a-nej w iększości sp raw y p rzed staw io n e przez o byw ateli p odczas d yżu-rów d o ty czy ły ich osobiście. T akże często w yb o rcy zw racali się do p o-słów z pro śb am i o p o djęcie in terw en cji podczas organ izow an ych z n i-mi spo tkań. Spotkania teg o rod zaju o d by w ały się w zak ład ach pracy, o k ręg ach w yborczych, jak rów nież w śro dow iskach zaw odo wy ch lub społeczn ych3®. W zak ład ach p racy o rganizow ane one b y ły przez o rg a -n izacje p a rty j-n e, m łodzieżowe, zw iązki zaw odowe; w ok ręg ach w y b o r-czych i śro do w isk ach przez k om itety Frontu Jedn ości N aro du i b iura rad narodo w ych. W sp otkan iach tych, obok posłów i zain tereso w an y ch obyw ateli, uczestniczyli także radn i i p rzedstaw iciele w ładz p arty jn y c h i adm in istracy jn y ch . Spotkania te in sp iro w ały posłów do rozw ązyw a- nia n ab rzm iałych pro blem ów m iędzyludzkich — n ajb ard ziej isto tny ch dla ob ywateli, jak rów nież zobo wiązyw ały do p odejm o w an ia sp raw r e g io nu — w o jew ództw a n a forum kom isji sejm ow ych i sam ego p a rla -m en tu37. Podczas ty ch spotkań podnosiło się n ajczęściej p rob le-m y społeczne — żąd ając ich załatw ienia przez posła. Tym samym , jak się w y -daje, w ystęp ow ała tu w iększa p re sja społeczna, k tó ra m ogła by ć szczeg ó lnie wzm ocniona, w łaśn ie szczeg dy spo tk an ie m iało m iejsce w m acierzy stym zakładzie p racy posła, b ądź też w środo w isku, z k tó re go się w y -wodził.
W p orów n an iu z poprzednim i k ad en cjam i Sejmu o bse rw uje się w zrost sk a rg i w n iosk ów obyw ateli, o ty le niep oko jący , że duża liczba sp raw p od no szo nych przez w y bo rcó w ma b łahy c h a rak te r lub ich za-łatw ien ie n ie leży w ko m peten cjach posła. W ty m zakresie do niosłą rolę sp e łn iają p raco w n icy b iu r rad n aro dow ych, od delegow an i d o ob-sługi zesp ołów poselskich, k tó rzy p rzy jm u ją zgłoszenia obyw ateli,
in-15 W id z im y , że pr ocen t p od ejm o w a n y c h in ter w e n c ji w sp raw ach , z któr ym i w y b or c y z w ra c ali s ię do s w o ic h p r z ed s ta w icie li, w z e s p o łac h o te j sa m ej lic z b ie p o -s łó w lub z b liż on e j b y ł r ó ż n y — cz a-s am i ta T Óżn ica je s t d o ś ć zn aczn a, np. m ię d zy z es p o łem k iele c k im a łó dzk im — w y n o s i o na 44,9% . M im o, ż e n ie w e w s z y s tk ic h sp ra w ach m oż e p o s e ł po d jąć in te r w e n c ję , jed na k lic z b y te św ia d cz ą o ty m , iż n ie w e w s z y s tk ic h z e s p o ła c h in sty tu c ję in te r w e n c ji p o s e ls k ie j tr aktu je s ię pod ob nie .
** N a pr zy kła d w Z e sp o le P o s e ls k im m. Łodzi p o s ło w ie o d b y li w o k r e s ie VII k a -d e nc ji 803 sp o tk a n ia , w ty m 331 sp o tk ań w za kła-d ac h p ra cy — za spr aw o z-d aniem z d zia ła ln o ś ci Z espołu P o se ls k ie g o m. Łodzi w ok r e sie VII k ad en cji.
37 W w o je w ó d z tw ie łó dzkim w y b o r c y z g ło s ili i p rz y ję to do r ea liz a c ji 657 p o s tu la tów , do k oń ca VII k a d en c ji w y k o n an o z te j licz b y o k o ło 500 p o s tu la tó w — p o -z o s ta łe -z o bo w ią -zu ją c s ię w y k o n a ć w tok u VIII k a d en c ji Sejm u.
I n te r w e n c je p o s łó w z e s p o łu łó d z k ie g o p o d e jm o w a n e w s p r a w a c h m ie s z k a n io w y c h R o k 1 9 7 6 R o k 1 9 7 7 R o k 1 9 7 8 R o k 1 9 7 9 R o k 1 9 8 0 P r z e c ię tn ie w % w V II k a d e n c ji N a z w is k o p o s ła i n t e r w e n c j e d o t y c z ą s p r a w m i e s z k . % l i n t e r w e n c j e d o t y c z ą s p r a w m i e s z k . • /. i n t e r w e n c j e d o t y c z ą s p r a w m i e s z k . « /o i n t e r w e n c j e d o t y c z ą s p r a w m i e s z k . « /o i n t e r w e n c j e d o t y c z ą s p r a w m i e s z k . °/ o K a r d a s z e w s k i B . 7 6 5 3 6 9 ,7 7 5 2 8 3 7 ,3 9 2 5 8 6 3 9 0 5 3 5 8 ,9 1 0 5 5 0 5 5 ,7 8 B u k o w s k i J . 9 3 3 3 ,3 7 6 8 5 ,7 1 6 8 5 0 1 1 7 6 3 ,6 .. 5 8 ,7 5 G r z e g o r c z y k K . 2 0 1 3 6 5 3 2 1 8 5 6 ,2 4 2 1 6 3 8 4 1 2 6 6 4 ,4 5 5 ,6 5 M a li n o w s k a J . 1 6 9 5 6 ,2 2 9 1 8 6 2 3 3 1 9 5 7 ,6 4 1 2 4 5 8 ,5 2 4 1 6 6 6 ,6 6 0 ,1 8 M a li n o w s k i R . 6 5 8 3 ,3 1 0 1 0 1 0 0 1 3 8 6 1 ,5 1 3 5 3 8 ,4 7 0 ,8 0 S r o c z y ń s k a I. 2 6 1 2 4 6 ,1 8 6 7 5 8 6 7 5 7 2 2 8 ,6 4 7 ,8 2 S w id e r s k a S t. 6 0 4 0 6 6 ,6 7 4 3 2 4 3 ,2 — — — 7 9 4 4 5 5 ,7 2 8 2 2 7 8 ,6 6 1 ,0 2 L e c h -S k u b iń s k a J . 2 6 1 0 3 8 ,5 4 7 9 1 9 ,1 3 7 1 0 2 7 6 0 1 6 2 6 ,6 3 0 1 3 4 3 ,3 3 0 ,9 0 K a r o la k R . 9 3 3 3 ,3 1 3 8 6 1 ,5 8 4 5 0 1 0 4 4 0 ■ 4 6 ,2 0 R a fa ls k i H . 3 7 11 2 9 ,7 5 1 7 1 3 ,7 4 2 2 0 4 7 ,6 — . — — , 1 2 6 5 0 3 5 ,2 5 K o p e r s k i B . b r a k s z c z e g ó ło w y c h d a n y c h K o tl ic k a M . b r a k s z c z e g ó ło w y c h d a in y c h S u r m a B . b r a k s z c z e g ó ło w y c h d a n y c h S z y d la k J . n ie p e łn ił d y ż u r ó w Ź r ó d ł o : o p ra c o w a n ie a u to ra n a p o d s ta w ie tz w . k a rt z g ło s z e ń w y b o rc ó w .
form ują ich o d yżurach k o n k retn y ch posłów (tego typ u info rm acje um ieszcza się w p rasie codziennej), także u d zielają w y jaśn ie ń — czy d a n a spraw a k w alifik uje się do po djęcia in terw en cji po selskiej. Trzeba stw ierdzić, że ta rozm ow a w stęp na z praco w nikiem b iura rad y n arod o -w ej nie zam y ka ob y-w atelo -w i d ro gi do sp otkan ia z posłem i p rzed sta-w ien ia ssta-woich racji, choć może sta-w płyn ąć na szybkość załatsta-w ien ia danej sp raw y . Te czynności ad m in istrac yjn e jakie są w y k o ny w an e przed w łaś-ciwą rozm ową z posłem, sp ro w ad zają się do zapisu u p raco w n ik a rad y n arod o w ej ob sługu jącego zespół poselski, rozm ow y w stęp nej i w y p eł-nien ia tzw. k a rty zgłoszenia. Podejm ow anie tych w szy stkich czynności ma przed e w szystk im p rak ty c zn e znaczenie, ponieważ pozw ala zo rien -to w ać się o ilości osób na dyżurze, a z d rug iej stro n y poseł ma m ożli-wość — jeżelii w ym aga tego złożonoś,ć sp raw y — przyg oto w ać się do rozm owy, dogłębnie zap oznając się z danym problem em. Pro w adzen ie rozm ów w stęp ny ch jest k onieczne rów nież i z tego względu, że n ie-k tó rzy o b yw atele pró b ują w sposób niezby t o bieie-k ty w n y p rzedstaw ić .swoją spraw ę — oczywiście w sposób jak n ajb ard ziej k o rz y stn y dla siebie. T ak ie po dejście do sp raw y rodzi sytuację, w k tó re j większość z nich mus:i być up rzedn io spraw dzon a, aby poseł miał p ełny ob raz rze -czyw istości. Te czynności ,,tech niczne" służą w efekcie temu, b y poseł p od ejm ow ał in terw en cje ty lk o w ty ch spraw ach, k tó re na to zosługują. O czywiście o by w atele odnoszą się k ry ty czn ie do sto so w ania tego ro dzaju „p ro cedu ry " przy załatw ian iu ich spraw, u w ażając to za b iu ro -k ratyzm , u tru d n iają c y im d o stęp do ich rep re zen tan tó w .
■ Obok zgłoszeń na rozm owy b ezp ośredn ie o b y w a tela z posłem , w ie-le sp ra w k iero w an o listow n ie do w ojew ódzkich zespo łów poselskich. Jeżeli o byw atel w ten sposób zw racał się do zespołu, a więc nie k ie row ał swego w y stąp ienia d o im iennie oznaczonego posła, problem je go ro zp atry w ał sek retarz zespołu p oselskiego — tak ie rozw iązanie p rzy -jęto w Z espole Poselskim m. Łodzi.
T em aty ka spraw, z k tórym i o b y w atele zgłaszają się do posłó w o b ejm uje często w iele bardzo ró żn ych zagadnień. Głównyejm jed n akże p ro -blem em b yły i p ozo stają nadal sp raw y socjalno-bytowe, w śró d k tó ry ch na p ierw sze m iejsce w y su w ają się spraw y m ieszkaniowe. Liczbę i p r o -c en t in terw en-cji poselski-ch d oty-czą-cy -ch sp raw m ieszk aniow y-ch o b ra-zu ją d a n e z aw arte w tab. 338. Dużą g ru p ę stan ow ią też p rob lem y zw iązane z u praw nieniam i do re n t i e m ery tu r oraz naliczan iem ich w yso -kości. R ów no rzęd ną też w zasadzie, co do liczby, g ru p ą sp raw b y ły zag ad n ienia do ty czące stosu nkó w m iędzyludzkich w p racy i w m iejscu
“ D la por ów n ania , w ok r e sie 1980— 1982 — s p ra w y m ies z k a n io w e s ta n o w iły 58,75% spraw , w któ ry ch p o s ło w ie p od ję li in te r w en cje — na p o d s ta w ie za łą c zn ik a nr 3 do pr otokó łu z p o s ie d z en ia Z e spo łu P o s e ls k ieg o m. Łodzi z dnia 29 XI 1982 r.
zam ieszkania. O ile w o kresie 1972— 1980 posłow ie w b adan ym zesp o-le poselskim po dejm ow ali interw en cje w e w szystkich spraw ach, to w 1980 r. n astąp iło w tym zak resie m inim alne og ran iczenie39.
Sprawy, k tó re trafiały do po słów można ogólnie podzielić na trzy g rup y :
1. N a te, k tó re nie m ogły b yć rozstrz yg n ięte przez o rg an ad m ini-stracji ze w zględu na b ra k rozw iązań czy u regu lo w ań praw n ych, u w zględ niający ch daną k o n k retn ą życiow ą sytuację. Tu taj w yłania się p otrzeba b ard ziej elasty czne go sto sow ania p raw a i jeg o w łaściw eg o in-terp reto w an ia. W ty ch sy tuacjach , k tó re w większości w y n ik ają z tzw. luzów w praw ie — decyzje b y ły na ogół niek orzy stn e dla obyw ateli.
2. N a te, k tó re sta ją się przedm iotem skarg z powo du nieznajom ości p raw a przez obywateli. O by w atele często nie o rien tu ją się w ogrom ie p rzep isów praw n ych, k tó re rów nież nie zaw sze są znane urzędn ikom in stytu cji państw o w ych. Dlatego też z zadow olen iem n ależy p rzy jąć in icjaty w ę podkom isji zagadnień p raw o tw órczy ch , k tó ra po staw iła so-bie za zadanie, m. in. zw iększenie świadom ości praw n ej społeczeństw a oraz u po w szechn ienie znajom ości sy stem u naszego praw a, poprzez p o -d ejm o w an ie w tym zak resie o -dpow ie-dnich -działań40.
3. N a te, k tó re p ow stają w sposób pozorny. O b yw atele w w ielu w y -p adk ach n ie mogą się -pogodzić z -p o-p raw nie uzasadn io ną od stro ny p raw n ej decy zją adm inistracyjną. W tym p rzy pad ku liczą, że in te rw en -cja p oselsk a jest w stanie zmienić tę d ecy zję w tak i sposób, ab y była o na zgodna z ich „spraw ied liw ą in terp reta cją p raw a".
Obok sp raw jed nostkow ych, in te resu jący c h tylko po szczeg ólnych o byw ateli bezpośrednio, po dnoszon e b yły tak że sp raw y m ające szer-szy zasięg społeczny, a d otyczące zag ospo daro w ania m iast, fu n kcjon o-w an ia u rząd zeń i p lacóo-w ek m iejskich, p orząd k u publicznego, itp.
Z socjologicznego p u n k tu w idzenia n ależy się zastano w ić jakie pow o-d y sk łan iają o byw ateli o-do u o-d an ia się ze sw oją sp raw ą o-do posła. Poo-d tym w zlędem w y bo rców w no szących skargi, m ożna podzielić n a n a -stęp u ją ce g rupy :
a) osoby, k tó re n ie o rien tu ją się, gdzie m ogą w nieść spraw ę, szcze-gólnie w try b ie odwoław czym . Bardzo często tym in teresan to m w y sta r-czały inform acje u zysk an e w rozm owie w stępnej;
39 N a I p o sied z e n iu Z e sp ołu P o s e ls k ie g o m . Ł odzi V III k a d e n cji Sejm u — p o -s ło w ie u -s ta lili, ż e będą po d e jm o w a ć in te r w e n c je w e w -s zy -s tk ic h -sp ra w a ch , z w y ją t-kiem : a) pr zy dzia łu ga raży , b) in s ta lo w a n ia te le fo n ó w , c) z akupu sa m o c ho d ó w . Od u s ta lo n y c h w y ż e j zas ad p o s ło w ie o ds tą p ili d o ty c h c za s 3 r az y — 1) zak up c ią g n ik ó w d la r o ln ik ów , 2) za kup s am o cho d u dla in w a lid y, 3) zakup sa m och od u d la lek arz a w ie js k ie g o .
40 Patrz: W y s tą p ie n ie p o s ła S. Z aw a d z k ieg o na forum K om is ji Prac U s taw o d a w -cz yc h , B iuletyn K om isji Praç U s tan o w a d -cz y c h , nr 1/VIII kad., s. 19— 20.
b) osoby, k tó ry ch sy tu a cje życiow e nie m ieszczą się w potocznie ro zu m ianych norm ach spo łeczny ch czy też p raw ny ch . W tych p rzy p a d k ach posłow ie na ogół zawsze podejm o wali in te rw e n cje bądź dla w y -jaśn ien ia dalszego toku postęp ow ania, bądź dla załatw ien ia n iety p o w ej spraw y. In te rw en cja posła w tak ich p rzyp ad k ach zm ierzała, co łatw o m ożna było zauważy ć do w y eksp ono w ania społecznej zasad ności roz-w iązania p oroz-w stałego problem u;
c) osoby, k tó re p rag n ą p rzyśpieszy ć zała tw ie nie swoich sp raw i szu-k a ją ró żn ych dróg po parcia dla uzysszu-k an ia p ozytyw n eg o w y niszu-k u swoich sta rań w tych przy pad k ach posłowie podejm owali in terw encję, o ile w aga społeczna okoliczności to w arzyszący ch sp raw ie u sp raw iedliw ia-ła zajęcie stan ow iska po zyty w n ego przez posia-ła;
d) osoby, k tó re nie w ierzą w sku teczno ść interw en cji w łasnej u władz;
e) osoby, k tó re p rag n ą uzy sk ać p oparcie posła dla swych n iesłu sz-n y c h poczysz-n ań czy żądań, sz-np. podział g o sp od arstw a rolsz-nego sz-na działki rek re acy jn e.
W lalach 1980— 1982 w yło niły się jeszcze dw ie g rup y przyczyn, k tó -r e nie w ystęp ow ały we w cześniejszym ok -resie:
a) załam an ie się trudno ściam i zw iązanym i z ak tu aln ą sytu acją p oli-tyczną, społeczną i gospodarczą;
b) zm ienność k ry terió w rozdziału dóbr deficy tow ych oraz n iestab il-ność prawa.
G eneralnie rzecz biorąc, można zauw ażyć, że o by w atele zg łaszają się do posłów z prośb ą o po djęcie interw encji, najczęściej po w y czer-p an iu już w szystkich dróg i sczer-posobów załatw ienia sczer-p raw y i in terw en cję po selską tra k tu ją jak o tryb nad zw yczajny i p o nad instan cy jny . Te p rzy cz yn y spraw iają, że zad anie posła w tym przy pad ku nie jest łatwe,' b o -wiem są to przew ażn ie sp raw y zakończone już w insta ncjach p raw om o c-ny m i decyzjam i lub orzeczeniam i. W iększo ść z nich jednak, mimo tych trudności, podlega raz jeszcze w nikliw em u bad an iu i to często osobiście przez posła jeżeli stan d anej sp ra w y to u zasadnia, zostaje ona p rzek aza-n a do załatw ieaza-n ia jedaza-n ostkom zw ierzchaza-nim aza-nad tymi, k tó ry c h d ziałal-ności sk arga dotyczy.
W śró d odpowiedzi na in terw en cje posła, można wy różn ić:
1) odpowiedzi pozytywne, tzn. te, k tó re są zgodne z prośbą o by -w atela;
2) odpow iedzi negaty w ne, tj. decyzje o dm aw iające załatw ienia w nio-sku ob yw atela;
3) odpow iedzi w y jaśn ia jąc e — n ajczęściej w sk azu ją n a działania ja -k ie zostaną p o djęte dla w yja śn ien ia sy tu acji czy załatw ienia spraw y. Do tej g ru py zalicza się najczęściej odpowiedzi z u rzęd ów centraln ych;
4) odpowiedzi w stęp n e — są to pism a zaw iadam iające ob yw atela, że rozstrzy gn ięcie jeg o sp raw y n astąp i w ściśle oznaczonym czasie, np. p rzy u stalan iu p lan u rocznego przy działu m ieszkań. Tego rod zaju odpowiedzi stan ow ią n iew ielki p rocen t ogółu.
T erm in w jak im p oseł w in ien otrzy m ać odpowiedź na sw oją in te r-w en cję r-w yn osił r-w m yśl a rt. 3 reg ulam inu, do jeg o no r-welizacji r-w 1980 r. — 14 dni, chy ba że z inn ych p rzepisó w w yn ik ał obo w iązek w cześn iej-szego załatw ienia spraw y. W latach 1976— 1980 w większości nie p rz e-strzegano term in ów w yzn aczo ny ch na załatw ienie interw en cji p o selskich — szczególnie tych, k tó re sk ierow an e b yły do insty tu cji nie p od -p o rząd ko w an ych radzie n aro d o w ej i do władz ce n traln y ch 41. T en den cja ta n asila się jed n ak i w latach 1980— 1982. W ro k u 1980 w w yniku no w elizacji regu lam inu po zostaw io no term in cztern astod n io w y dla spraw b ard ziej skom plikowanych, gdzie w y m ag an e jest p rzepro w adzen ie p o stęp ow ania w y jaśn iającego . N ato m iast in terw e ncje w pozostałych sp ra -wach, zgodnie z now ym ureg ulow aniem , m uszą być załatw io ne „nie-zw łocznie". Ja k się d aje zauw ażyć, ko nieczn ość po w tórn ego m on itow a-nia do o rganu , k tó ry b ył zobow iązany odpow iedzieć na interw encję, w y stęp o w ała tu częściej niż poprzednio. Postępo w anie ta k ie nie służy p od noszeniu au to ry tetu p rzed staw icieli naszego ludow ego parlam entu, a w prost przeciw nie jest w y razem tego, że n ie w szy stk ie o rg any adm i-n istracji tra k tu ją poważi-nie posła i jego obow iązek służei-nia wyborcom. M ożna spostrzec, że o by w atele zw racając się ze swoimi spraw am i do p rzed staw icieli (radny, poseł), w y b ie ra ją p rz ed e w szystkim in te rw en -c ję posła. Z jed n ej stro n y w yb ó r ten (w poję-ciu ob yw atela), w yn ika z faktu dążn ości do zain tereso w an ia sw oją sp raw ą osoby cieszącej się w iększy m p restiżem w śró d ogółu społeczeństw a. Z dru giej zaś, u dan ie się zé sp raw ą do posła ma n iejak o z g ó ry zagw aran tow ać jej pom yślne załatw ienie. N ależy zdaw ać sobie spraw ę, że tego ty pu p ogląd y o b y -w a te li n ie k szta łtu ją się sam orzutnie, bez istnien ia -w przyszłości czy o becn ie ok reślon y ch przyczyn. Problem ten m a głębszy sens, a jeqo ro zw iązan ie nie leży ty lk o w sferze zm iany pew ny ch stereo typ ow y ch zachow ań obyw ateli. Ja k się w y d a je g łów nej ro li n ie odgrywa tu ta j a u to -m atyz-m zacho w ania człow ieka, ale k o n k retn e p ostępow an ie je st tak że w yn ik iem św iadom ości praw nej, k tó rą k ształtu je szereg, często n iezależ-n y ch od siebie, przyczyiezależ-n.
41 W bada nym z e s p o le p o se ls kim w lata c h 1976— 1980 ty lk o o k o ło 40•/• sp raw b y ło z a ła tw ia n y c h w te rm inie , o k o ło 55*/o w te rm inie 3— 4 ty g o dn i, p o z o s ta łe s p ra w y w ter m inie d w ó ch m ie s ię c y i w ię c e j, np. — in te rw en cja poselsk'a z dn. 29 I 80 r. do MPG K w Z gierz u — o d p ow ied ź 8 XII 80 r. in te r w e n c ja z 17 V II 78 r. do w ic e -pr e ze sa R ad y M inistr ów — o dp o w ied ź 8 XII 79 r., inte rw e n cja z 8 V I 77 r. do K u-ratorium O św ia ty i W y c h o w a n ia w Łodzi —• o dp ow ied ź 30 ХП 77 r.
Pomimo że zad an ia i obow iązki .posła są w tym k o n k retn y m p rz y -p ad k u -p odo bn e do zadań i obo wiązku radn eg o, choć oczyw iście jest tu inna p ersp e k ty w a sp ojrzen ia na sp raw ę, o by w atelo w i p ozostaw ia się całk ow itą swobodę m ożliwości w yb o ru m iędzy p odjęciem in terw en cji przez posła lub radneg o. Zm uszanie o b y w a tela by k o rzy stał przy ro z-strzy g an iu sw o ich sp raw z in terw en cji rad n eg o w p ierw szej kolejno ści, a dopiero potem z in terw en cji posła, b yłob y pow ażnym godzeniem w praw o rządność.
W m yśl przepisów p raw n y c h PRL p oseł n ie jes t in sty tu cją ponad- in stan c y jn ą lub in sta n cją odwoławczą, jed n ak ż e w rzeczyw istości, ze w zględu n a złożoność sp raw i n iea d ekw atn o ść n iek tó ry ch ro zw iązań p raw ny ch , zaczyna p ełn ić tę funk cję.
A rty k u ł 3 reg ulam inu Sejm u stan ow iąc o sk arg a ch luib wnioskach, stw ierdzał expresses verbis, że m ają o n e pocho dzić b ezpośredn io od o b yw ateli lub p rzed staw icieli lud u p rac u jąceg o w Sejm ie. N orm a ta nie stano w i nic o tym czy k rąg pod m iotó w u p raw n io n y ch do w ystąp ienia ze skargą, w n io skiem czy p ostulatem , będącym i d e iacto p od staw ą ao w n iesien ia przez po sła in te rw en cji, m oże u lec zw iększen iu. P rak ty k a poszła jed n ak w k ieru n k u rozszerzenia liczby podm iotów, zaliczając do n ich także o sob y p raw n e, k tó re p rzez sw y ch p rzed staw icieli w y stęp u ją do posłów o p o d jęc ie in terw en cji w ich in tere sie m ający m jed n a k p r a -w ie za-w sze c h a ra k ter społeczny. R ozp atru jąc in ter-w en c je pod ejm o-w ane przez posłów n asu w a się w niosek, że a u to r y te t p osła n ie je st k on ieczny do rozstrzy ga nia w szy stk ich sp ra w , w w ielu z n ich w ysta rcza ich spo-łeczny c h arak ter czy te ż oczy w ista słuszność. A le m ożna ten problem u jąć i od innej stro n y to n ie in te res społeczny, a in terw en cja p osel-ska spraw ia, że szereg sp ra w je s t za łatw ian y ch p o zyty w nie i w tym chyba należy widzieć m iędzy in nym i je j siłę i znaczenie. M ożna równ ież zauw ażyć, że dla w ielu w y bo rcó w d e cy d u ją ce znaczenie m a „m agia n azw iska posła . C zęsto w y b o rcy liczą n a w p ły w y p osła w y n ikające z jego p o zap arlam en tarn ej pozycji. O gó lnie o b y w a tele zw racając się do o k reślon ego posła k ier u ją się tak im i m otyw am i, jak:
a) p ozycja p a rla m e n tarn a (stanow isk o w Sejmie, aktyw ność);
b) stan ow isk o m iejsce p rac y posła przed piastow aniem m andatu; c) czas p iastow ania m andatu ;
d) w iek i płeć posła.
W rzeczyw istości m ożliwości in te rw en cy jn e p osłów są zróżnicowane. W y ra ża ją się one m iędzy in nym i tym, że n iek tó rzy posłow ie m ają w ięk szy p ro cent interw en cji załatw ion y ch po zytyw nie, p o de jm ują zdecy do -w an ie tru dn iejsze sp ra-w y czy też p o dejm u ją częściej in ter-w en cje u -władz centralny ch .
Na m argin esie rozw ażań de lege ferenda n ależałob y się zastanowić, jak a liczba in terw e ncji p odejm ow any ch przez posłów w tej samej sp ra-w ie je st p otrzeb na czy też ra-w inna być do puszczalna ze społecznego p u n k tu w idzenia. Czy w ystęp o w anie wobec o rg anu pań stw ow ego w ięcej niż jed en raz, nie d y sk red y tu je d epu to w anego w oczach opinii p u bliczn ej i blicznie um bliczn iejsza zblicznaczeblicznia i roli o rgabliczn u przedstaw icielskiego ? W y -d aje się, że w y stępu jąc po raz w tó ry z in te rw encją, poseł p ow in ien sk o-rzystać z innej form y w pły w ania n a k ry ty c zn ie ocen ianą przez o b y w a-tela d ziałalność o rgan u państw o wego, np. z m ożliwości przek azania sp ra w y do ro zp atrze nia w łaściw ej radzie narodo w ej, celem p od jęcia sto -sownej u ch w ały 42. O czy wiście nie można tu znaleźć ogólnego modelu p ostępo w an ia, bo k ażda in te rw e n cja ma c h a ra k te r ind yw id ualn y. Je d -nakże po stęp ow anie p osła w tym przy pad ku pow in no w yn ikać ze zna-czenia k o n k retn eg o problem u, k tó ry może ro zstrzygn ąć teren ow y o rg an p rzed staw icielski lub też k on ieczne nim będzie zain tereso w anie p a rla -m entu — przez to n ad an ie -mu ch arak te ru ogólnospołecznego. Odrzu- cając p a rty k u lary zm in te resó w m usim y zdaw ać sobie spraw ę, że szereg w niosk ów czy p o stu latów zgłaszan ych przez w ybo rców ma w łaśnie to szersze zn aczenie i p o dy k tow ane je st tro sk ą o dobro k ra ju i sp ołeczeń-stwa. W łaśn ie ze w zględu na sw o je zn aczenie nie po w inn y i nie mogą być przedm iotem in terw en cji m ający ch często tylk o w y dźw ięk lokalny, ko nieczn ym je st ich up ow szech n ian ie na forum Sejmu — przez to n a -d an ie im o gólnopań stw ow ego zn aczen ia43.
U stano w ienie in sty tu cji in terw en cji p oselsk iej m iało służyć przede w szystkim stw o rzen iu lep szyc h w aru n k ó w dla n ależy teg o w y k o n y w an ia o dpo w iedzialny ch p o selskich obowiązków. T ak zagad n ien ie to u jęto podczas w iosenn ej sesji Sejmu PRL w 1972 r.44 W y d aje się, że problem ten n a forum Sejm u p otrak to w a no zbyt wąsko, bo tylko jak o in sty tu cję służącą posłowi. Je st jed n ak jeszcze d ru g a stro n a tego zagadnienia — za pom ocą interw en cji p o selsk iej o b yw atele zy sku ją m ożliwość z ałat-w ienia sałat-woich isto tny ch spraałat-w . Je st to form a ind yałat-w id ualnej ko ntroli, d a-jąca posłow i p raw o po djęcia d ziałania w obec organu państw ow ego, w e w łasn ym im ieniu lub im ieniu ob yw atela, k tó reg o p raw o podm iotowe zostało n aru szo ne przez działanie, jak ró w nież zaniechanie o rg an u p ań
4* N a przy kład: T rzy k o le jn e in te r w e n c je p o s e ls k ie z lat 1978— 1980 do Z je d no cz en ia P rz em ys łu J ed w a b n icz o D e k o r a cy jn e g o w Łodzi, d o ty c zą c e pr zek azan ia r ze -m io słu r e s z te k -m a te riałów — o dp a d ów p o w sta ją c y c h pr zy pr odu kc ji k on fek c ji.
D w ie inte rw e n c je do m inistr a z dr ow ia i o p ie k i sp o łe c zn ej — w s p ra w ie pro-du kc ji o p ła tk ó w do lek ó w .
44 Patrz: W y s tą p ie n ie p o s ła Z. Z a n d a ro w s k ie go na II p o s ied z e n iu I s e s ji Sejm u V k a de n cji w dniu 29 III 1972 r., s p ra w oz d a n ie s te n o g r a fic zn e z p o s ie d z e n ia Sejm u PRL, łam. 76— 77.
stwowego. Ta form a k o n tro li um ożliw iała w w ielu p rzyp ad k ach p ozy -tyw n e załatw ienie ok reślon ych spraw , k tó re w p rzyp ad ku jej b rak u m ogłyby pozostać nie ro zstrzy g n ięte . P ra k ty k a w y k azała jedn ak , że zd arzały się rów nież przypadki, iż na po zy ty w n e rozstrzy gn ięcie w no szo -n y ch przez posła sp raw w zbyt dużym stop-niu w pły w ała jego pozycja społeczno-polityczna i nie zawsze w sposób załatw ienia interw en cji mieścił się w ram ach g w aran cji in sty tucjon aln ych , celowo u stan ow io-ny ch dla p rzestrze gan ia praw a przez o rg an y pań stw o w e i ob yw ateli.
3. URE GU LO W ANIE P RA W N E INTERW ENCJI POSELSKIEJ W REG ULAMINIE SE JM O W YM
Dnia 21 XI 1980 r. Sejm po w ziął d ec y zję o zm ianie sw ojego re g u -lam inu. Popraw ki w n iesion e do teg o a k tu p ow ażn ie w zm acn iają pozycję posła, tak w Sejm ie, ja k ró w n ież i poza nim i p ozw alają sądzić, że jest to zapowiedź w zrostu znaczenia naszego p arlam en tu i w łaściw eg o sp eł-n iaeł-n ia jeg o p rzed staw icielskich fueł-nkcji.
Zupełnie inaczej ry su je się w zn ow elizo wanym regulam inie in sty tu -c ja in terw en -cji p o selsk iej. N iew ątp liw ie -celem tego u reg u low an ia było uczy n ien ie z tej in sty tu c ji sku tecznej broni przeciw w szy stkim działa-niom sto jący m w sprzeczności z p raw em i zasadam i w spó łżycia społecz-neg o w PRL. In sty tu c ja ta sta je się ob ecn ie jak b y trójszczeblo w a, gdzie pierw szym z n ich jest organ, wöbec k tó reg o pod jęto interw encję. Już na tym e tap ie sp raw a m oże zostać definityw n ie zakończona. Jeżeli to nie nastąpi, to sp orna sp raw a może b yć p rzek azan a, choć nie m usi (re-g ulam in p ozostaw ia to swobodnem u u zn an iu posła — stanow iąc, że
może on przedstaw ić spraw ę) m arszałk ow i Sejmu, k tó ry „podejm ie w ty m zakresie o dp ow ied n ie środ k i”, ale ty lko w ówczas, g d y in terw en cja zostanie n ie załatw io na lub niew łaściw ie załatw iona. W reszcie trze -cim szczeblem jest Prezy dium Sejmu, k tó re „czuw a n ad p rzestrzeg a-niem przez org an y ad m in istracji pań stw ow ej [...] obow iązk u załatw ienia przez te o rg an y w no szon y ch przez po słów interw en cji, skarg i w n io -skó w"45.
Pozycja o rg an u p ań stw o w eg o, w obec k tó reg o o becn ie poseł w y stę -p u je z in terw encją, ulega od stro n y -p raw n ej w św ietle art. 3 -p k t 1 zno-w elizo zno-w aneg o regu lam inu pezno-w nem u osłabieniu. A k tua ln ie interzno-w en cje, a tak że skargi i w nio ski można pod zielić n a dwie grup y:
n a te, k tó re w in ny być załatw io ne niezw łocznie;
i na te, k tó re p o w inn y by ć ro zp atrzo ne w term inie 14 dni, o ile
43 A rty ku ł 20 p. 6 z n o w e liz o w a n e g o reg ulam inu , te k st je d n o lity — M. P nr 29
załatw ienie interw encji, skarg i lub w niosku w ym aga p rzepro w adzenia p o stęp ow ania w yjaśn iającego .
W yd aje się, że ustaw o daw ca u żyw ając term inu „niezwłocznie" św ia-domie zd ecyd ow ał się na to ok reślen ie n ieo stre , ab y n ie zawężać go do k o n k retn ie oznaczonego ok resu czasu, ty m sam ym — zam ierzeniem jeg o zapew ne b yło p ozostaw ienie pew n eg o m argin esu 46 czasow ego na po djęcie działan ia przez organ, w obec k tó reg o po seł w ystąp ił z in ter-w en cją. Jedn ak że o k reślen ia „niezter-włocznie" n ie n ależy a b so lu tn ie u to ż-sam iać z o k reśleniem —• „bez zbędnej zw ło ki"47 k tó re m a o w iele szer-szy zak res czasowy.
N atom iast term in 14 dni, ja k i p o jaw ia się w a rt. 3 reg u lam inu je st okresem , w k tórym n ależy zawiadom ić p osła o stan ie ro zp atrzenia sp ra w y i p rzew id zian ym term in ie jej załatw ien ia. T en term in sto su je się ty -lko w p rzy p ad ku spraw złożonych, g dzie niezbędn e je st p rzep ro w
a-dzenie p o stęp o w an ia w y jaśn iające g o .
N astęp n y m organem , k tó ry może zostać uru chom io ny, jest — jak już stw ierd ziłem — m arszałek Sejmu. W aru n kiem sine qua non jest nie- załatw ienle bądź n iew łaściw e załatw ienie interw en cji, jak również, a m o-że p rzed e w szystkim , p rzed staw ien ie przez p osła spraw y m arszałkowi, k tó ry może wówczas, „w razie p otrzeby " p od jąć „w tym zak resie od po-w iedn ie środ ki". P o po-w staje t u p y tan ie — co oznacza term in — „po-w razie po trzeb y " i „od pow iednie środki"? Jak ie czy nniki d eterm ino w ać będą zaistnienie „potrzeby", w k tó ry m to przy pad ku m arszałek zastosow ać może „odpow iednie środki"? Czy w ag a interw en cji, jej c h arak ter i zn a-czen ie iiie tylk o społeczne, a le i ind y w id u aln e u zasadn iać b ęd ą już za-jęcie się tą spraw ą przez m arszałka, czy też nie? Czy p rzy takim sfor-m uło w aniu n orsfor-m y p raw n ej in te rw en c ja d o ty cząca in teresu in d yw idu al-nego o by w atela b ęd zie ta k sam o tra k to w an a przez m arszałk a, jak in te r-w en cja posła, u k tó re j po dłoża leżą szero ko rozum iane sp ra r-w y społecz-ne? Ja k ie są w reszcie tego g w ara ncje? C zym b ęd zie się k iero w ał poseł p rzed staw iając n ie załatw io ną lub n iew łaściw ie załatw ioną sp raw ę m ar-szałkow i Sejmu? R egulam in nam n a te p y tan ia nie d aje od pow iedzi —
46 U c h w ala nr 132 R ady M inistr ów z dnia 28 XI 1980 r. — . w sp r a w ie or ga n i-z a cji pr i-zy jm o w an ia , r o i-zp atry w an ia i i-z a ła tw ian ia s kar g i w n io s k ó w , M. P., nr 29, poi-z. 162, w § 22 p. 1 sta no w i, ż e „sk arg i i w n io s k i, któr e n ie w y m a g a ją zb ier an ia d o w o d ó w , inform acji lub w y ja ś n ie ń , p o w in n y b y ć r ozp a trz on e i z a ła tw io n e n ie z w ło c z -nie, n ie p óź nie j jed n ak niż w te rm inie siedm iu dni". P rzez a n alo g ię m oż e m y w i^ c pr zy jąć , ż e w prz ypadk u inter w en c ji, któr e j z a ła tw ie n ie n ie w y m a g a pr ze p ro w a d ze -nia p o s tę p o w an ia w y ja ś n ia ją c e g o n a jd łu żs z y te rm in w y n o s i tak że sie d e m dni.
47 O k r eś le n ia t e g o u ż y w a u s ta w od aw c a , np. w u s ta w ie z 31 I 1980 x. — o N a -c ze ln y m S ąd zie A d m in is tr a-c y jn ym oraz z m ian ie u s ta w y — k o d e k s p o s tę p o w a n ia adm in is tr a cy jn eg o ; art. 167 § 1 — „...bez z b ę d ne j z w ło k i n ie pó ź niej niż w c ią g u 1 adm ie -siąca" .
