7 D O D A T K A M I : „ O P I E K U N M Ł O D Z I E Ż Y “, „ NAS Z P R Z Y J A C I E L “ i „ R OL N I K“
C e n a p o je d y ń c z e g o e g z e m p la r z a 10 g ro s z y . K o n to c z e k o w e P. K. O. P o z n a ń n r. S04115.
„Drwęca'* wychodzi 3 razy tygodu. we wtorek, czwartek i sobotę rano. —
I Cena ogłoszeń : Wiersz w wysokości 1 milim etra na stronie 6-łamowej 15 gr, Przedpłata wynosi dla abonentów miesięcznie z doręczeniem 1,30 zł. na stronie 3-łamowej 50 gr, na 1 stronie 60 gr. — Ogłoszenia d ro b n e: Napisowa K wartalnie wynosi z doręczeniem 3,89 zł. słowo (tłusto) 30 gr każde dalsze słowo 15 gr. Ogłoszenia zagrań. 100% więcej.
Przyjmuje się ogłoszenia do wszystkich g azet i : __ 4___ ___ _ > _____u . _ • , •
N u m er t e l e f o n u : N o w e m i a s t o 8.
Druk i wydawnictwo „Drwęca“ S>p. z o. p. w Nowesnmieśeie. Adres telegr.: .Drwęca" Nowemiasto-Pomorze,
ROK X III. NOWEMIASTO-POMORZE WTOREK, DNIA 19 GRUDNIA 1933 NR. 149
Z obrad komisji budżetowej Sejmu.
Spraw y u r z ęd n ic ze — n ie r ó w n o m ie r n o ść u p o sa żen io w a — p o stę p o w a n ie Pata —
A k ad em ja L itera tu ry .
W dyskusji Komisji budżetowej Sejmu pierwszy przem aw iał pos. Kornecki (KI. Nar.). Mówca zwraca uwagę, że komisja dla uspraw nienia adm inistracji w m aterjałach swoich kładzie nacisk na wysoki poziom m oralny i zawodowy urzędnika oraz na konieczność zapewnienia trw ałości spokoju rzeszy urzędników. Tymczasem rzeczywistość przedstaw ia inny obraz. W o sta tn ich la ta ch ap arat u rzęd n iczy z o s ta ł d o sto so w a n y n ie ty le do w ie lk ic h zadań p a ń stw o w y ch , p r z e d e w sz y stk ie m do u trw a la n ia w p ły w u p o lity c z n e g o obozu rzą d o w eg o . T w o rzy s ię n a w e t po urzęd ach koła u r z ęd n ic ze B. B., a p r zy n a leżn o ść do ja k ie jś o rg a n iza cji sa n a c y jn e j je s t w a ru n k ie m n ie ty lk o p r z y ję cia , a le i d a lszy ch a w a n só w .
Pos. Polakiewicz z B. B .: „To n ie o d p o w ia da p ra w d zie“.
Pos. K o rn eck i: — J a s ię w yrażam n a w e t bardzo ła g o d n ie . P o w o ły w a n ie na w y ż sz e sta n o w isk a osób bez w y ż sz eg o w y k s z t a łc e nia a k a d em ick ieg o s ta ło s ię n iem a l reg u łą . N o w y d e k r e t u p o sa ż e n io w y odznacza się tem, że n iż sz e sto p n ie słu ż b o w e m ają o trzy m a ć u p o sa ż e n ie n iż sz e od d o ty c h c z a so w e g o , n a
to m ia st w y so k ie sto p n ie słu ż b o w e o tr z y m a ją znaczn e p o d w y żk i. Usuwa się awans w auto- tom atycznych szczeblach i urzęd n ik s ta je s ię c a łk o w ic ie u z a le żn io n y od w ła d z y p r z e ło ż o n e j. W ten sposób s ta je s ię on te ż n a r z ę d z ie m p o lity k i p a r ty jn e j rządu.
Na w si, po w yborach do rad grom adzkich, a n a w e t w m ia sta ch , z tego tytułu daje się zauważyć n ie n a w iść do u r zęd n ik ó w p a ń stw o w ych . Nawet urzędnicy z obozu prorządow ego skarżą się, że zapanow ała atm osfera przykra, że bardzo mało mówią ze sobą, bojąc się donosiciel- stwa. M etody, s to so w a n e d ziś w a d m in istra c ji p a ń stw o w e j, u w a ża n e są za w ie lc e szk o d liw e d la p a ń stw a i je g o p r z y sz ło śc i.
Przechodząc do P o lsk ie j A g e n c ji T e le g r a ficzn ej, porusza mówca m. in. działalność infor
m acyjną PAt-a. Z za g ra n icy d o sta je m y za pośrednictw em ajencji ty lk o to, co o ob ecn y m r e g im ie w Polsce piszą p o ch leb n ie. Uwagi k ry tyczne są pomijane. W d z ie d z in ie in fo rm a cy j w e w n ę tr z n e j d z ie ją s ię r z e c z y je s z c z e g o r
sze. Pat, nie mając w wielu miejscowościach w łasnych placówek, posługuje się in fo rm a cja m i organizacji B. B.
Co gorsza, bywają inform acje niekiedy mylne.
N ap rzyk ład P a t p o d a ł p r z ez radjo, że ku rja b isk u p ia w Ł om ży za b ro n iła o d b y w a n ia na
b o ż e ń stw w dn iu 11 listo p a d a , a sa n a c y jn e
„P ań stw o P r a c y “, o p ie r a ją c s ię na ty c h in fo rm a cja ch , z a m ie śc iło artyk u ł p. t. „C zarny sk a n d a l“, g d z ie p o w ie d z ia n o , że P o lsk a m usi zer w a ć k a jd a n y „czarnej o k u p a c ji“. T ym czasem o k a za ło się , że in fo rm a cja P a ta b y ła n ie ś c is ła i ża d n eg o zakazu o d p ra w ia n ia n a b o ż e ń stw n ie b yło.
Pos. Bitner z Chrześcijańskiej Demokracji p o
r u sz y ł n o w ą u s ta w ę u rzęd n iczą , p r z e s tr z e g a ją c , ż e m o że ona w y w o ła ć ty lk o u je m n e sk u tk i d la ży cia p a ń stw o w e g o . Przechodząc do spraw y o sta tn ich w y b o r ó w , mówca staw ia pytanie, p oco urząd zać te g o ro d za ju w y b o r y , które w y w o łu ją r o z g o r y c z e n ie n ie ty lk o do rządu, le c z i do pań stw a.
P o lity k a , k tó ra g w a łc i w s z e lk ie za sa d y w sp ó łż y cia , nie oszczędza naw et dziedziny k u l
tu ra ln ej. Dowodem tego Akadem ja Literatury.
Zestawiając nazw iska Św iętochow skiego i Rodzie
wiczówny z nazw iskam i Rzymowskiego i Boya, pos. Bitner stw ierdza, że Ś w ię to c h o w sk i b y ł c z ło w ie k ie m , k tó ry p o r u sz y ł u m y sły c a łe j P o lsk i, R o d z ie w icz ó w n a zaś je d n ą z ty c h a u to re k , które uczyły walki o Polskę. A le dla
nich m ie jsc a w A k a d em ji n iem a. W yrażenie p. Prem jera, że Akadem ja walczyć będzie ze szpe
totą duszy ludzkiej, brzmi, dopraw dy, jak ironja.
Skutki nowego systemu uposażeń.
143 p r o cen t p o d w y żk i p e n sji prem jera. — A i inn i m in istr o w ie te ż ź le n ie w y ch o d zą
na n ie j.
Nowa ustaw a uposażeniowa podwyższa w ydat
nie u p o sa żen ia m in istró w . Jak to wygląda w cyfrach ?
Dotychczas ministrowie, posiadający małe ro dziny (żona i jedno dziecko), otrzym ywali n astęp u jące uposażenia po odliczeniu skład k i em erytalnej i podatków i dodatku m ieszkaniow ego: p rem jer 1204 z ł miesięcznie, m inister szczebel A. 1*065 z ł miesięcznie, w icem inister szczebel A. 833 zł mieś.
W edług nowej ustaw y otrzym ywać będą p rem jer 3 .0 0 0 z ł czyli 143 proc. więcej, m inister szczebel;
A. 2.0 0 0 z ł to jest 87 proc. więcej, w icem inister 1.500 z ł — 75 proc. więcej.
Pozatem , jak wiadomo, m in istr o w ie m ają w budżetach tak zwany fundusz reprezentacyjny w w ysokości około 2 5 .0 0 0 z ł rocznie, szereg zaś ministrów, jak prem jer oraz ministrowie spraw za
granicznych, wojskowych i wewnętrznych, mają osobne fundusze dyspozycyjne. W edług nowej ustaw y otrzym ywać mają na przyszłość tak zwane dodatki funkcyjne, których w ysokość jest jeszcze nieustalona.
Najbardziej odczują m inistrowie obecne pod
wyżki od uposażeń z chwilą przejścia na em eryturę.
P o le p sz e n ie , d o k o n a n e w o b e c n e j u s ta w ie uposażeniowej, polega na tem, że, jak wynika z po
przedniego zestaw ienia, p rem jer, o d ch o d zą cy na e m e r y tu r ę , o tr z y m y w a ł d o ty ch cz a s w y m ia r od uposażenia w w ysokości 1204 zł miesięcznie, obecnie otrzym ywać będzie od 3 .0 0 0 zł, m inister dotychczas od 1.065 zł, obecnie od 2 .0 0 0 z ł itd.
W ynika z te g o , że sanacja d o b rze rad zi o p r z y sz ło śc i sw o ich m ężó w stanu .
Tak ma wyglądać nowy ustrój Państwa!
B ard zo r o z le g ły z a k r e s w ład zy dla P ana P r e z y d e n ta R z p lite j. — P rzy w y b o ra ch P. P r e z y d e n ta i do s e n a tu u trz y m u je s ię
za sa d a e lita r n a .
W a rsza w a . W sali T ow arzystw a Higienicznego w W ar
szaw ie odbyło się p le n arn e posiedzenie K lubu Posłów i Se
natorów BBWR., n a którem w icem arsz. przed staw ił po d staw y p rojektn reform y u stro ju pań stw a.
P r e z y d e n t R z p lite j.
Na czele p a ń stw a stoi P re zy d e n t Rzplitej jako czynnik najw yżej w yniesiony po n ad in n e naczelne organy p ań stw a.
P re zy d e n t R zplitej z mocy swego sta n o w isk a n adrzędnego sp ełn ia fu n k c je m e d ja to r s k ie i a r b itr a ż o w e w razie kon flik tu pom iędzy naczelnem i w ładzam i w P aństw ie, a to z a p o m o c ą o s o b is ty c h u p ra w n ień , w y k o n y w a n y c h b e z u d zia łu j a k ie g o k o lw ie k bądź c z y n n ik a p a ń s tw o w e g o , t o z n a c z y b e z ż a d n e j k o n tr a s y g n a ty .
Do ta k ich o sobistych upraw n ień należy m ianow anie i o d w o ły w a n ie p r e z e s a R ady M inistrów , p ie r w s z e g o p r e z e s a Sądu N a jw y ż., p r e z e s a Izb y k o n tr o li i s z e fa k a n c e la r ji c y w iln e j, m ia n o w a n ie i z w a ln ia n ie G e n e r a ln e g o In s p e k to r a S ił Z b rojn ych i N a c z e ln e g o W odza, w sk a z a n ie k a n d y d a ta na P r e z y d e n ta R z p lite j, p o w o ły w a n ie s ę d z ió w T ry b u n a łu S ta n u i s e n a to r ó w , r o z w ią z a n ie S e jm u i S e n a tu , z a r z ą d z e n ie o o d d a n iu c z ło n k ó w rząd u pod sąd T ry b u n a łu S ta n u , a k ty ła s k i i p ie c z y p r a w n e j.
J a k s ię d o k o n u je w y b ó r P r e z y d e n ta ?
P r z e z e le k t o r ó w „ n a jg o d n iejszy ch * .
K an d y d ata na P re zy d e n ta Rzplitej w ybiera Z g ro m a d z e n ie e le k t o r ó w , z ło ż o n e z m a r sz a łk a S e n a tu , m a r sz a łk a S ejm u , p r e z e s a R ady M in istró w , p ie r w s z e g o p r e z e s a Sądu N a jw y ż., g e n e r a ln e g o in s p e k to r a s ił zb r o jn y c h o ra z e le k t o r ó w , w y b ran y ch pośród obyw ateli n a jg o d n ie js z y c h w lic z b ie 50 p r z e z S e jm i 25 p r z e z S en a t.
U stępującem u P rezydentow i R zeczypospolitej s łu ż y p ra w o w sk a z a n ia s w o j e g o k a n d y d a ta .
Jeżeli u stę p u ją c y P rezy d en t z tego u p ra w n ie n ia skorzy
sta, w yboru P rezy d en ta R zplitej d o k o n u ją o b y w a t e le R z p lite j w g ło so w a n iu p o w s z e c h n e m z p o m ię d z y d w ó ch k a n d y d a tó w .
J e ż e li u s tę p u ją c y P r e z y d e n t z g o d z i s ię z w y b o rem z g r o m a d z e n ia e le k t o r ó w , k a n d y d a t z g r o m a
d z e n ia e le k t o r ó w u zn an y z o s t a j e za o b r a n e g o na P r e z y d e n ta R z p lite j.
Okres urzędow ania P re zy d e n ta trw a la t 7.
R ząd.
Rząd sk ła d a się z prezesa R ady Ministrów’ i m inistrów . P r e z y d e n t R z p lite j m ia n u je w e d łu g s w e g o u z n a n ia i o d w o łu je p r e z e s a R ady M in istró w , a na j e g o w n io s e k i o d w o łu je m in istr ó w .
P r e z e s R ady M in istró w i m in is tr o w ie są o d p o w ie d z ia ln i p o lity c z n ie p rzed P r e z y d e n te m R z p lite j i m o g ą b y ć p r z e z N ie g o o d w o ły w a n i w k a żd y m c z a s ie .
Sejm może żądać u stą p ie n ia rządu lu b m in istra. W n io s e k ta k i m o ż e b y ć z g ło s z o n y ty lk o p o d cza s s e s j i z w y c z a jn e j. Jeżeli za w nioskiem , żądającym u stą p ie n ia rządu lub m inistra, w ypow ie się Sejm i S enat, P re zy d e n t Rzplitej odw ołuje rząd lub m in istra a lb o r o z w ią z u je ob ie Izby.
S E J M
sk ła d a się z posłów, w y b ran y ch w głosow aniu pow szechnem i tajnem .
K adencja Sejm u p o trw a la t 5. P r e z y d e n to w i R zp li
t e j s łu ż y p ra w o r o z w ią z y w a n ia S e jm u p r z e d u p ły w e m k a d e n c ji. Sesja zw yczajna Sejm u będzie o tw a rta corocznie najpóźniej w listo p ad zie i nie może być za m k n ię ta przed upływ em 4 m iesięcy, chyba, że budżet będzie u c h w a lony w term inie w cześniejszym , P re zy d e n t Rzplitej w e d łu g swego u zn a n ia może w każdym czasie zarządzić o tw arcie sesji nadzw yczajnej Sejm u, a czyni to wT ciągu dni 30 n a w niosek conajm niej połow y ustaw ow ej liczby posłów .
P o s ło w ie k o r z y s ta ją ty lk o z ta k ic h n ie t y k a l
n o śc i, ja k ic h w y m a g a ic h u c z e s tn ic tw o w p ra ca ch S ejm u . Za działalność, n iezw iązaną z uczestnictw em w p ra c a c h Sejmu, posłow ie odpow iad ają na rów ni z innym i obyw atelam i.
Za w y stąp ien ie wT Sejmie, sprzeczne z tre śc ią ślu b o w an ia poselskiego albo zaw ierające znam iona p rze stęp stw a, ściga
nego z urzędu, poseł może być u ch w a łą Sejm u albo n a ż ą danie m arszałk a Sejm u łub m in istra spraw iedliw ości o d d an y pod są d T ry b u n a łu s ta n u i o r z e c z e n ie m t e g o T ryb u n a łu p o z b a w io n y m a n d a tu p o s e ls k ie g o .
S E N A T
sk ła d a się z 120 senatorów , pow ołanych n a okres 6 - łe t n i w j e d n e j t r z e c ie j p r z e z P r e z y d e n ta R z p lite j, a w dw óch trzecich w drodze w yboru.
Co trzy la ta u stę p u je z każdej z grup połowTa se n ato ró w w edług sta rsz e ń stw a pow ołania.
P r a w o w y b ie r a n ia do s e n a t u m a ją o b y w a t e le , k tó r z y w t r y b ie u s ta w o w y m za p r z o d u ją c y c h w p ra
c y na r z e c z d ob ra z b io r o w e g o u z n a n i b ęd ą. P ie r w s z y n a n o w y c h p o d sta w a c h o p a r ty S e n a t w y b ie r a ją o b y w a te le , o d z n a c z e n i o r d e r e m „ Y irtu ti M ilitari*
lu b „K rzyżem N ie p o d le g ło ś c i na z a sa d a ch , o k r e ś lo n y ch w o r d y n a c ji w y b o r c z e j do S e n a tu .
P raw o p ia sto w an ia m a n d a tu senackiego m ają ob y w atele, p o siad ający praw o w ybieralności do Sejmu.
T y tu ł se n a to ra je st dożyw otni.
P raw o inicjaty w y u staw odaw czej służy rządow i i S ej
mowi. Każdy p ro jek t u sta w y , przez Sejm uchw alony, będzie przekazyw any S enatow i do ro zp atrzen ia. U chw ałę S en atu , o d rzu cającą pro jek t lub w p ro w ad zającą w nim zm ian>, uw aża się za p rzyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej w iększością trze ch p ią ty ch głosów.
P rezydentow i R zplitej służy praw o zaw ieszającego v e ta ustaw odaw czego.
U staw a u s ta la corocznie b u d że t p ań stw a. Na ro z p a trzen ie b u d że tu pozostaw ia się Sejmowi 90 dni od złożenia p ro jek tu przez rząd, S enatow i 20 dni od u p ły w u te rm in u , przepisanego dla Sejm u. Na ro zp a trz en ie zm ian, zap ro p o n ow anych przez S enat, pozostaw ia się Sejm ow i 10 dni od up ły w u te rm in u , p rze p isan e g o dla S en atu ,
P re zy d e n t R zplitej w ydaje d ek re ty w za kresie zw ierzch.
nich sił zbrojnych, szczególnie ok reśla d ek re ta m i o r g a n i.
zację naczelnych w ładz w ojskow ych.
P re zy d e n t Rzplitej p o sta n a w ia o użyciu sił zb ro jn y ch w pań stw ie. W razie m ian o w an ia naczelnego w odza praw o dyspo n o w an ia siłam i zbrojnem i przechodzi na Niego. Z a a k ty , zw iązane z dow ództw em , naczelny w ódz o d p o w iad a przed P rezydentem jak o zw ierzchnik sił zbrojnych.
W razie w ojny P re zy d e n t R zplitej m a praw o bez u p o w ażnienia Izb U staw odaw czych w ydaw ać d e k re ty w zakresie u sta w o d a w stw a państw ow ego, z w y jątk iem zm iany K o n sty tucji.
Z u n iw e r s y te tu w a r sz a w sk ie g o . — Na p o lite c h n ic e 5 0 0 stu d . g r o zi s k r e ś le n ie .
Na w arszaw skim uniw ersytecie 10.180 stu d en tów wniosło podania o nowe wpisy.
Na politechnice w arszaw skiej w skutek nieza
płacenia czesnego przeszło 500 studentom grozi skreślen ie z albumów akadem ickich.
Stan z d r o w ia p. Mastka*
Obrońcy b. więźniów brzeskich podjęli pon o
wne staran ia u p ro k u ratu ry celem uzyskania wi
dzeń dla rodzin więźniów, odsiadujących k arę w więzieniu mokotowskiemu Obrońcom zależy szcze
gólnie na uzyskaniu widzenia dla b. posła M astka, któ ry od kilku dni przebyw a w szpitalu i pragnie porozum ieć się z rodziną.
Rząd polski nie płaci
grudniowej raty długu wojennego.
Z W aszyngtonu donoszą, że rząd Stanów Zjednoczonych wręczył reprezentantom Francji, Belgji, Polski, W ęgier, Rumunji i Litwy noty, w k tó rych przypomina rządom zainteresow anym term in płatności długu wojennego w dniu 15 bm,
W odpowiedzi na notę rządu am erykańskiego, przypom inającą o term inie płatności przez Polskę w dniu 15 grudnia raty długu wojennego, rząd p o lsk i w y s t o s o w a ł n o t ę , w k t ó r e j o ś w ia d c z y ł, iż sy tu a c ja n ie u le g a z m ia n ie i w y łu s z c z o n e w p o p r z e d n ic h n o ta c h z a s tr z e ż e n ia rząd R z p lit e j p o tr z y m u je w całej rozciągłości, raz jeszcze wyrażając gotowość do podjęcia rokow ań w sprawie ustalenia kwestji płatniczej długów wojennych.
Teżfnie,płacą Ameryce długu wojen.
O d m ow a F ran cji, E s to n ji i B e lg j i u is z c z e n ia r a ty , p r z y p a d a ją c e j n a 15 g ru d n ia . Londyn. Donoszą z W aszyngtonu, iż rzą d fra n cu sk i, zawiadomił telegraficznie Stany Zjed
noczone o nieuiszczeniu płatnej w dniu 15 grudnia raty długów wojennych. Podobne oświadczenie przesłały rządy Estonji i Belgji.
Propozycję Czechosłowacji uregulow ania płatnej obecnie sumy długów kw oty w wyso
kości 150 tysięcy dolarów Stany Zjedn. przejęły.
L* 5 Z w o le n n ic y in fla c ji d o la r o w e j n ie z a m ie r z a ją sp o c z ą ć .
W aszyngton. W związku z wiadomością, iż rząd Stanów Zjednoczonych prowadzi obecnie z Anglją i Francją rokow ania w spraw ie stabilizacji dolara na poziomie około 60 centów, sen ator Tho
mas zapowiedział ostre w ystąpienie Kongresu, któ
rego trzy grupy walutowe nie życzą sobie stabili
zacji, dopóki dolar nie straci 50 procent swej wartości.
P i Zdaniem sen. Thom asa owe trzy grupy w ra zie przyjęcia innej stabilizacji, połączą się dla uchw alenia projektu inflacyjnego.
Prokurator domaga się kary śm ierci dla Liibbego i Torglera.j
Lipsk, 15. 12. Wczoraj nadp ro k u rato r dr«
W erner, po przem ówieniach oskarżycielskich wniósł:
1. dla Luebbego za zbrodnię stanu i cztery pod
palenia gmachów publicznych o karę śmierci i pozbawienie praw o b y w atelsk ich ;
2. dla Torglera za zbrodnię stanu i w spół
udział w zbrodni podpalenia Reichstagu o karę śm ierci i pozbawienie praw o b y w atelsk ich ;
3. dla oskarżonych Bułgarów Dymitrowa, P o
powa i Tanewa dla braku dowodów winy o całk o wite uwolnienie.
W przeciw ieństw ie do zupełnej obojętności Luebbego Torgler przyjął w niosek n adprokuratora naogół spokojnie. W chwili, gdy spojrzał na sie
dzącą w tłumie zaniepokojoną żonę, łzy zabłysły mu w oczach i o mało nie stracił panow ania nad sobą.
Dymitrow podczas przem ówienia pro k u rato ra często kpił sobie z niego, zacierając ręce z r a dości i robił złośliwe pod jego adresem uwagi, za co przewodniczący kilkakrotnie powoływał go do porządku.
Piękny sukces Stolicy Apostolskiej.
K o n fe r e n c ja p a n a m e r y k a ó s k a , a p r o p o z y c ja S t o lic y A p o s t o ls k ie j.)
Miasto W atykańskie. Donoszą tu z M ontevideo (Urugwaj), że obradująca w tem mieście konferen
cja państw am erykańskich w ypowiedziała się w spraw ie konfliktu między Boliwją a Paragw ajem za przyjęciem propozycji Stolicy A postolskiej — zaw ieszenia broni, treuga Dei i oddania sporu o Chaco pod arbitraż.JJ
Największy wybór
w POCZTÓWKACH i BILETACH
św ią te c z n y c h na B o że N a r o d z e n ie
znajdziesz tylko w
„ D R W Ę C Y “ Druk.
NOWEM! ASTO.
i Księg.
N. P. R. nadal w op ozycji.
Ponieważ B.B. wciąż jeszcze brak dostatecznej ilości głosów poselskich dla dokonania zmiany konstytucji, stąd ciągłe jego wysiłki, aby pozyskać sobie głosy tych lub tam tych posłów. W tym celu usiłuje rozmniecić wewnątrz poszczególnych stro n nictw sw ary na tle ideowem i osobistem , aby do- - prowadzić do rozbicia stronnictw7 opozycyjnych.
Ostatnio podjęła sanacja ataki na Chrzęść. De
m okrację oraz Narodową Partję Robotniczą. W Chadecji skończyło się na wykluczeniu kilkunastu działaczy ze stronnictw a w Łodzi i K ra
kowie. Zatarg w Krakowie wewnątrz Chadecji zakończył się przejściem właściciela „Głosu N aro
du”, p. Burtana pod sztandar „jedynkarzy“.
Również i na N. ?. R. zwróciła sanacja uw a
gę, usiłując ją rozbić.
Dnia 8 grudnia odbyło się atoli w Toruniu posiedzenie naczelnej rad y NPR., na którem dok o nano wyboru nowego wydziału wykonawczego.
Skład jego stanow ią p p .: red. Karol Po
piel, prezes, b. pos. Milczyński (Poznań) i pos.
Sikora OKról. Huta) wiceprezesi, Wojciech Pawlak (Toruń) sekretarz, dyr. Ant, A ntczak (Toruń) skarbnik, ławnikami w ybrano Koniecznego (Ino
wrocław), Paw ła Dubiela (Król Huta), prof. Kul
czyckiego (W arszawa), Fr. Kwiecińskiego (W ar
szawa) i sen. dr. Michejdę (Toruń).
Nowowybrany kom itet stanow ią zdecydowani opozycjoniści.
Spółdzielnia żydowskie.
«Hajnt” z 23 ubm. daje spraw ozdanie z odby
tego w dniu 19—20 listopada w W arszawie posie
dzenia rady Związku żyd. tow arzystw spółdziel
czych w Polsce. W iceprezes dr. Parnes złożył spraw ozdanie z działalności Związku.
Na dzień 1. 8. rb.
„było 497 spółdzielni kredytow ych, k tóre liczyły 150.236 członków. W łasne k a p ita ły w spółdzielniach w ynosiły — 14.193.370 zł. W kłady — 29.466.612 zł, O trzym ane z róż
nych źródeł k re d y ty w ynosiły saldo 9.005.289 zł. Saldo udzielonych kredytów w ty ch spółdzielniach — 40.502.570 zł.
Odpływ wkładów zm niejszył się :
„— O dpływ w kładów , k tó ry w roku zeszłym i w ciągu dw uch la t o sta tn ic h był bardzo ożywiony, znacznie za
trzy m ał się*.
Jak z powyższego wynika, to spółdzielnie ży
dow skie skutecznie walczą z kryzysem .
I gabinet Chautempsa zagrożony I
K o m isja fin a n s o w a s e n a t u p r z e p r o w a d z a z a s a d n ic z e z m ia n y w p r z e d ło ż e n iu r z ą d o w e m .
Paryż. Na posiedzeniu komisji finansow ej senatu uchwalono szereg zasadniczych zmian w przyjętym już przez izbę projekcie finansow ym gabinetu.
W związku z tem w kołach rządow ych zapa
nowało pewnego rodzaju przygnębienie, gdyż zm iany te łatw o m ogą skom plikować położenie i wywołać nowe przesilenie rządow e
J Protesty wyborcze na Pomorzu.
j Przeciwko wyborom do rad miej ^ skich na terenie Pomorza zgłoszone zostały pro
testy w następujących m iastach : w Toruniu (w okręgach II, III, IV i V), w G ru d zią d zu (w 9 o k r ę g a c h ), w K o ś c ie r z y n ie , D z ia łd o w ie , T c z e w ie , C h o jn ica ch i C h e łm n ie.
P re zy d e n t sjon istów y P re zy d e n ta R. P.
Ż yd zi p o d o b n o k o k ie tu ją P o ls k ę m a n d a tem n ad P a le s ty n ą .
Warszawa. Jak donosi „Żydowska Agencja Telegraficzna”, we w torek w południe «Prezydent”
Światowej Organizacji Sjonistyeznej i Agencji Ży
dowskiej, p. Nahum Sokołów, w tow arzystw ie córki p. dr. Celiny Sokołów przyjęty został na audjencji pryw atnej przez p. Prezydenta Rzeczypospolitej.
W toku audjencji prez. Sokołów zreferow ał p.
Prezydentow i spraw y palestyńskie z punktu wi
dzenia zawodowego rolnictwa, przem ysłu, wycho
wania publicznego, nauki i literatu ry ”.
Dalej według „Zyd. A. T.icznej” — „P. P rezy
dent z wielkiem zainteresow aniem inform ował się o sytuacji w7 Palestynie i wypowiedział szereg cennych i trafnych uwag, zwłaszcza w zakresie kw estyj naukowych.
Prez. Sokołów poinform ował pozatem p. P re
zydenta o rozwoju podjętych przez siebie starań w spraw ie utworzenia w Polsce Komitetu Propa- lestyńskiego. W reszcie p. Sokołów poinform ował p. Prezydenta o działalności żydów, obyw ateli polskich, w P alestynie”.
J a k w ia d o m o , w W a r sz a w ie z a w ią z a ł s ię t. zw . „ K o m itet P a le s t y ń s k i“, k tó r y p r z y p o m o c y m ię d z y n a r o d o w e g o ż y d o s t w a i m a so - n e r ji c h c e o d e b r a ć W ie lk ie j B r y ta n ji m a n d a t nad P a le s ty n ą i p r z y z n a ć t e n m a n d a t P o ls c e .
Dążenia „Komitetu P alestyńskiego” są więcej aniżeli nierealne. P alestyna jest dla Anglji wraz z M ezopotamją — pomostem do Indyj i rów no
cześnie bazą we wschodniej części Morza Ś ród
ziemnego. Anglja może się kiedyś zgodzić na po
w iększenie liczby im igrantów żydowskich do P ale
styny, ale nigdy nie zgodzi się na w ydanie tej ziemi w ręce obce. Zresztą byłby to nabytek dla Polski wątpliwej wartości. Taka Anglja ma nie- lada kłopoty z Palestyną, a cóż dopiero za „dalas”
byłby to dla Polski, p o m in ą w s z y ju ż to , ż e j e s z c z e b a r d z ie j b y n a s u z a le ż n ił o d ż y d ó w .
Z komisji budżetowej Sejmu.
D o zn a ezk a za 30 g r d o s ta n ie m y p a p ie r i k o p e r tę . W arszaw a. Na posiedzeniu kom isji budżetow ej om aw ia
no b udżet min. poczt, i telegrafów .
Na w stęp ie przem aw iał min. K aliński, k tó ry stw ierdził, że P olska w dziedzinie pocztow ej w yprzedza tylko Tnrcje.
Po obszernem om ów ieniu działalności ra d ja m in ister ośw iad
czył, że o p ła ta listów i k a rte k są wysokie, a le z n iż y ć ty c h o p ła t o 5 g r n ie m o żn a , g d y ż w yw ołałoby to spadek w pływ ów o k ilk a d z ie s ią t m iljo n ó w z ło ty c h r o c z n ie , co z a c h w ia ło b y r ó w n o w a g ę p r z e d się b io r stw a .
Poseł K ornecki zw rócił uw agę na n ie u s ta n n y sp a d e k w pływ ów pocztow ych, ta k iż p o c z ta w ch o d z i w o k r e s d e fic y to w y . Spada ta k ż e ru ch p o c z to w y , w obec czego n ie z b ę d n e j e s t o b n iż e n ie ta ry f pocztow ych i p rzy sto so w anie ich do siły płatn iczej k o n su m en ta. Mówca poruszył ta k że spraw ę z a b e z p ie c z e n ia dla sk arb u p ań stw a s tr a t, p o n ie s io n y c h na g o s p o d a r k ę R u s z c z e w s k ie g o i p r z y p o m n ia ł, ż e N a jw y ż sz a Izba K o n tr o li s ta w ia g o sp o d a r c e m in is te r ja in e j p e w n e z a r zu ty , Np. na u m e b lo w a n ie m ie s z k a n ia r e p r e z e n t a c y j n e g o m in i
s tr a w y d a n o p e w n e su m y z fu nduszu p r z e d s ię b io r s tw a , p r z e z n a c z o n e n a u r z ą d z e n ia u r z ę d ó w p o czto - w y c h . Poseł K ornecki poruszył ta k ż e s p r a w ę is tn ie n ia c e n z u r y lis tó w .
T ę o s ta tn ią k w e s t j ę p o r u sz y ł tak że poseł R e g e r z P P S., k tó r y p o d n ió sł, ż e lis t y są c e n z u r o w a n e , ż e is t n ie j e p o słu c h , a p o c z ta sta ła s ię in s tr u m e n te m je d n e g o str o n n ic tw a .
Po długiej dyskusji m inister ośw iadczył, że mimo w szy
stko zniżka o p ła t pocztow ych je st niem ożliw a, n a to m ia s t o m a w ia s ię p r o je k t d r o b n e j u lg i dla lu d n o śc i u b o ż s z e j, k tó r e j p rzy zak u p ie zn a czk a za 30 g r b ę d z ie s i ę d o d a w a ło p a p ie r i k o p e r t ę .
Wierna mmi
P O W I E Ś Ć .
31 (Ciąg dalszy).
Stojąc tuż obok niej, praw nik dobitnie i wy
raźnie opow iedział pierw sze swoje spotkanie z pod- sądną w Elm-Bluff i niezw ykłe w rażenie, jakie na nim w ywarła.
Dalej mówił, jak powróciwszy do Elm-Bluff około wpół 10-tej wieczorem, dla zabrania jakiegoś zapom nianego papieru, zastał swego klienta w kaszm irowym szlafroku, siedzącego w fotelu przy oknie, wychodzącem na frontow y t a r a s : wydawał się mocno poruszonym i zmęczonym, a na zapyta
nie, jak się czuję, o d p a r ł: zostałem silnie wzbu
rzony nieprzyjem nem widzeniem się z córką mej niewdzięcznej córki Elizy. Obszedłem się za ostro z tą dziewczyną i n e mogę się otrząsnąć z przygnębiającego w rażenia, jakie zostaw iła tu za sobą, mówiąc mi na pożegnanie, gdy stała tam przy szklanych drzw iach, podniósłszy rękę do góry, ja k by jaka prorokini: „.Jenerale D arrington, kiedy bę
dziesz leżał na śm iertelnem łożu, oby Bóg okazał ci więcej m iłosierdzia, niż ty go okazałeś dzisiaj twojemu um ierającem u d zieck u ! ” Świadek radził
mu położyć się do łóżka, aby przespał przy k re w rażenie, alp starzec odparł, że pow ietrze było tak parne i duszne, że chciał zaczerpnąć przy otw artem oknie trochę nocnego chłodu. W racając do m iasta koło 10-tej, po zabraniu dokum entu, św iadek sp o tk ał podsądną, siedzącą pod drzew em w lesie. Kiedy nazajutrz rano lotem błyskaw icy rozeszła się wieść o zam ordowaniu jenerała, przej
mując w szystkich niewypow iedzianych strachem i grozą, św iadek zwalczyć m usiał w sobie niechęć w ystąpienia z oskarżeniem przeciw kobiecie, czuł się w obow iązku zeznać wyżej przytoczone fak ty przed sądem .
Składając swoje zeznanie, p. Dunbar w patry
wał się bystro w podsądną, ale żaden m uskuł nie zadrgał na jej m arm urowo bladej tw arzy, a ciem
ne jej długie rzęsy ani razu nie przysłoniły śmiało, choć sm utnie patrzących przed siebie oczu.
N astępnie A ntoni Burkę zeznał, że daw ał w skazówki podsądnej, jak dostać się do Elm-Bluff, skąd obiecyw ała powrócić na pociąg, odchodzący 0 7-mej m. 15. Gdy zaś spóźniła się o 20 minut, czem w ydawała się bardzo zm artw ioną, w ysłała depeszę, której kopja została złożona w sądzie 1 poprosiła o pozwolonie zatrzym ania się w po
czekalni aż do następnego pociągu, odchodzącego o 3-ej po północy. Sądząc, że musi się czuć s p ra
gnioną i znużoną, Burkę przyniósł jej z domu im bryk h erb aty, lecz, choć pozostał na stacji do 9- tej, jej nigdzie nie było, w rócił więc do domu i położył się spać, ale straszn a burza obudziła g o ; kiedy zaś koło wpół do 3-ej, zapaliw szy latarnię, poszedł otworzyć kasę, przeszukał cały budynek, ale jej nigdzie nie znalazł, a im bryk z h erb atą sta ł n ietknięty na stole. Deszcz przestał już p a dać. Po niejakim czasie, stojąc w progu swej kancelarji, ujrzał podsądną, idącą relsam i od strony staw u i m ostu kolejowego. O ddychała szybko, jak gdyby biegła co sił, a ubranie jej było prze
m okłe od deszczu.
Na zapytanie, dlaczego nie siedziała w po
czekalni, odparła, że przeciwnie, była ta m ; ale św iadek powiedział, że to nie może być, bo jej nie zastał ani o 9-tej ani wpół do 3-ej. Podsąd- na zdaw ała się unikać rozmowy, więc ją zostaw ił w spokoju. O djechała o 3-ej min. 5. Świadkowi całe jej zachowanie wydało się tak podejrzane, że opow iedział o tem panu Dunbarowi, który go zawezwał przed sąd śledczy. Bardzo niechętnie jednak zeznawał przeciw kobiecie, zwłaszcza ta kiej młodej i szlachetnie w yglądającej. Jeżeli więc wyrządza jej niesłuszną krzyw dę, prosi, aby mu Bóg to przebaczył, albowiem mówi tylko ściśle
prawdę. (C. d. n.)
