Grodzki Stanisław Edward

1

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

I./l. Relacja —

I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora — I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora '

III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora — "

III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. — ‘ III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) —'~

III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 ——■

III./5. Inne ... — IV. Korespondencja

II. Materiały uzupełniające relację }{L J

V. Nazwiskowe karty informacyjne VI. Fotografie

2

3

Grodzki Stanisław Edward ps. "dr Edward", "Edward", Leszczyński", "Sadows­

ki" (I895-I946)! oficer WP i Armii Krajowej, Komendant Obszaru Zachodnie- 7

go AK o

Urodzony 19 XI 1895 r. w Zieleniewiczach k. Grodnajj syn Kazimierza i Heleny z d. Hermanowicz. W 1913 r. ukończył szkołę realną w Pińsku, Od października 1914 r

0

w armii rosyjskiej^i ukończył tam szkołę oficei ską w Wilnie. Od marca 1917 r

0

oficer do zleceń rosyjskiego attache wojskowego w ^aryżu, później (od listopada t.p.) oficer Oddziału II

Sztabu Misji Polsko-Francuskiejc Następnie członek misji rekrutacyjnej do Armii gen

0

Józefa Hallera w USA i Kanadzie (styczeń 1918 r

.)0

Do kraju powrócił w kwietniu

1919

r„ jako dowódca

3

pułku strzelców pie­

szych Armii gen

0

Hallera. W Wojsku Polskim pełnił szereg odpowiedzial- t

*6

nych funkcji; m.in. dowódcy 43 p, zastępcy 45 pp i in^ Od- maja

1922

r

0

kierownik referatu organizacyjno-mobilizacyjnego Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych, potem kierownik Referatu "Rosja" Oddzia­

łu II Sztabu (1923) i attache wojskowy RP w Jugosławii (1927-1928).Uko­

ńczył Wyższą Szkołę Wojenową (I928-I93o). Dowódca 57 pp (I934-I938

)0

Od jesieni 1938 r. był uczestnikiem kursu C sla szefów sztabu i kwater­

mistrzów, a w czerwcu 1939 r. I-szym oficerem Sztabu G-enerała do Prac w Generalny^, Inspektoracie Sił Zbrojnych gen. E.Przedrzymirskiego-Kruko- wicza. Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. pełnił funkcję Szefa Sztabu Armii"Modlin" .

Od grudnia 1939 r. w konspiracji. Początkowo członek Rady Wojskowej Organizacji Wojskowej "Wilki", a następnie Komendant Organizacji Wojs­

kowej "Unia" (Polskie Wojsko Unijne) po scaleniu obu organizacji

0

Z ko­

lei po inifikacji PWU z Armią Krajową, znalazł się w marcu 1942 r. w szeregach AK. Tam mianowano go pełnomocnikiem Komendanta Głównego AK do scalenia Polskiego Wojska Unijnego a poteminspektorem Komendy Głów­

nej AK. Od 1943 r. do lipca 1944 r. Komendant Obszaru Zachodniego Ar-

4

- f i j j -

mii Krajowej jako "Sadowski". W Meldunku Organizacyjnym Nr 22o (l.III.- -31.VIII.1943) Komendant Główny gen. Tadeusz Bór-Komorowski informował Londyn: " Kmdtem Obszaru mianowałem ob. Sadowskiego, płk. dypl.piech.

Posiadał kontakty z wieloma organizacjami podziemnymi np

0

z Polską Nie­

podległą czy z Wielkopolską Tajną Organizacją Powstańców. W dyspozycji G. znalazł się mjr Franciszek Trojanowski ("Tro jańczyk", "#ala"), któ­

ry z jego rekomendacji został mianowany w lipcu 1944 r. Komendantem Po-

p u

morskiego Okręgu AK. Podczas przys^ł-ego powstania, G

0

miał pełnić fun­

kcję oficera łącznikowego z Armii Krajowej do Narodowych Sił Zbrojnych-,

^co mia2<> związek z założeniami planistycznymi Dowództwa Równego NSZ w odniesieniu do Ziem Zachodnich ( w tym Poznańsko-Pomorskiego). M.in.

na tle stosunku do NSZ wystąpił konflikt z Komendą ©łówną AK (np

0

Szef Oddziału I płk Antoni Sanojca obawiał się zachwiania apolityczności Armii Krajowej w wypadku zbyt silnej rozbudowy ^arodowych Sił Zbroj­

nych w Wielkopolsce). G. zamierzał boviem rozbudować struktury AK na Ziemiach Zachodnich^wykorzystując potencjał organizacyjny NSZ scalo­

nych z Siłami Zbrojnymi Kraju. W rozmowie z gen. T.Bór-Komorowskim, G. stwierdził, że wobedstrat jakie poniósł Okręg Poznański AK, jedynie jego wyjazd " z Warszawy na obszar macierzysty (Wielkopolska-przyp.

B.Ch.) z wykorzystaniem możliwości NSZ może uratować sytuację " (Okręg Poznański Armii Krajowej...,s,I

8

). W grę wchodziły też -zagadnienia dotyczące relacji na linii Komenda Główna-Komenda Obszaru Zachodniego- -Komenda Okręgu Poznańskiegoc W dniu 25 VII

1944

r. został odwołany ze swojego stanowiska(bez przekazania kontaktów do Okręgu Poznańskiego i Pomorskiego i in.)c W meldunku z

7

XII 1944 r. ówczesny Komendant Głów*

ny AK gen. Leopold Okulicki depeszował do Londynu: " Przed wybuchem

\V

■ walki'w ' “argzawie .Bór (Komendant Główny-przyp. B.Ch.) zdecydował,że Sadowski^ówczesny Komendant 0bszoZach. j odda je swoją funkcję Denhoffowi

(płk dypl. Zygmunt Miłkowski-przyp

0

B.Ch.)}a sam ma być przerzucony ^a granicę (...) Sadowski w dalszym ciągu gotowy do przerzucenia za gra­

-

5

nicę drogą lądową

"0

Po upadku Powstania Warszawskiego zaginął i poja­

wił się w Gdańsku w 1945 r

0

Tam wstąpił dd Ludowego Wojska dolskiego i dowodził 16 i 5 DP. Zmarł nagle 2 XII 1946 r, w Warszawie.

Płk {1937) i gen

0

LWP (1946). Odznaczony czterokrotnir Krzyżem Walecz­

nych, Virtuti Militari V kl, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami ( pośmiertnie Krzyżem Grunwaldu III ^klo (I946

)0

Armia Krajowa„Szkice z dziejów Sił Zbrojnych Polskiego Państwa Podziem negOo Red. K.Komorowski,Warszawa I999,s

0

4I4; Armia Krajowa w dokumen­

tach I939-I945,t.III,Londyn 1976,s Ali f t.V,Londyn I98I,s.I7o; Chrza­

nowski B.,Związek Jaszczurczy i ^arodowe Siły Zbrojne na Pomorzu 1939- -1947. Nieznane karty pomorskiej konspirac ji,Toruń 1997, s. 84,148'. ; En­

cyklopedia Konspiracji Wielkopolskiej 1939-1945,pr. zb. pod red.M.Woź- niaka,Poznań 1998,s.456,62o,627; Jaszowski T., Okręg Pomorski Armii Krajowej.Podokręg Południowo-Wschodni,Toruń 1996,s.52; Jurga T.,Kar­

bowski W0,Armia "Modlin" 1939,Warszawa 1987,passim; Kunert Ilust#

rowany Przewodnik po Polsce Podziemnej 1939-1945,Warszawa 1996,s«483;

tegoż,Słownik Biograficzny Konspiracji Warszawskiej 1939-1945,Warsza­

wa I987,So76-77 (tuta4 wykaz literatury i sprostowania oraz informac­

ja o pełnieniu funkcji Komendanta Obszaru Zachodniego do października 1944 r.); Ney-Krwawicz M.,Komenda Główna Armii Krajowej 1939-1945, Warszawa I99o,s.II7; Okręg Poznański Armii Krajowej w końcowej fazie okupacji (1939-1945).Pr. zb. pod red. M.Woźniaka, Poznań 1995,s. 14-

19,7o (tutaj uzupełnione dane biograficzne i szersze wyjaśnienie kon­

fliktu G

0

z Komendą Główną AK); Salmonowicz S0,Miejsce i rola Okręgu Pomorskiego w strujturach organizacyjnych i planach działania ZWZ-AK (w:)Armia Krajowa na Pomorzu.Materiały sesji naukowej w Toruniu w

dniach I4--i5 listopada 1992 r 0Pod red. E.Zawackiej i M.Wojciechowskie- go,Toruń 1993,s.16 (tutaj informacja o pełnieniu funkcji Komendanta Obszaru ^achodniego do października 1944 r„)£ Serwański E.,Wielkopols­

ka w cierniu swystyki,Warszawa I97o,s.39I(tutaj błędnie zidentyfikowany jako Stanisław Sadowski ps. "Grodzki"); Słownik Biograficzny Konspira­

cji Pomorskiej l939-I945.Pod red.E

0

Zawackiej.Cz.2,ToruńI996,s.T7Io

_____________ J c f i O f l M C H U ^ - R N iW K I

6

Grodzki Stanisław Edward ps. „dr Edw ard”, „Edw ard”, „Leszczyński”, „Sadow ski”,

*T H.

% I ” V i ^

(1 8 9 5 -1 946X.oficer WP i A rm ii Krąjjowej, Kom endant Obszaru zachodniego AK.

W YV<J

U re d & U ię 19 XI 1895 r. w Zieleniew iczach k. Grodna; syn Kazim ierza i Heleny z d. Hermanowicz. W 1913 r. ukończył szkołę realną w Pińsku. Od października 1914 r. w armii rosyjskiej ^ukończył jtam| szkołę oficerską w Wilnie. Od m arca 1917 r. oficer * do zleceń rosyjskiego attache w ojskowego w Paryżu, później (od listopada t.r.) oficer Oddziału II Sztabu M isji Polsko-Francuskiej. N astępnie członek misji rekrutacyjnej do Armii gen. Józefa H allera w USA i Kanadzie (styczeń 1918 r.). Do kraju pow rócił w kwietniu 1919 r. jako dowódca 3 pułku strzelców pieszych Armii gen. Hallera. W Wojsku Polskim pełnił szereg odpowiedzialnych funkcji m.in. dowódcy 43 py, zastępcy i ^ - 45 pp i in.; od m aja 1922 r. kierownik referatu organizacyjno-m obilizacyjnego D epar­

tam entu Piechoty M inisterstwa Spraw W ojskowych, potem kierow nik Referatu

„Rosja” Oddziału II Sztabu (1923) i attache wojskowy RP w Jugosławii (1927-1928).

Ukończył W yższą Szkołę W ojskow ą (1928-1930). D ow ódca 57 pp (1934-1938). Od jesieni 1938 r. był uczestnikiem kursu dla szefów sztabu i kw aterm istrzów, a w czerw­

cu 1939 r. I-szym oficerem Sztabu G enerała do Prac w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych gen. E. Przedrzym irskiego-Krukowicza. Podczas kampanii wrześniowej

1939 r. pełnił funkcję Szefa Sztabu Armii „M odlin” .

Od grudnia 1939 r. w konspiracji. Początkowo członek Rady W ojskowej Organi­

zacji W ojskowej „W ilki”, a następnie Kom endant Organizacji W ojskowej „U nia”

(Polskie W ojsko Unijne) po scaleniu obu organizacji. Z kolei po lnifikacji PW U z Ar- 7U/

m ią K rajo w ą znalazł się w marcu 1942 r. w /łźeregach AK. Tam m ianowano go peł­

nomocnikiem Kom endanta Głównego A K do scalenia Polskiego W ojska Unijnego, a potem Inspektorem Komendy Głównej AK. Od 1943 r. do lipca 1944 r. 'I

Obszaru Zachodniego Armii Krajowej jako „Sadow ski” . W M eldunku Organizacyj­

nym N r 220 (1 III - 31 VIII 1943 r.) Kom endant Główny gen. Tadeusza Bór-

9

7

Komorowski inform ował Londyn: „Km dtem O bszaru m ianowałem ob. Sadowskiego, płk. Dypl. piech.” . Posiadał kontakty z wielom a organizacjam i podziem nym i np. z Pol

ską N iepodległą czy z W ielkopolską T ajną O rganizacją Powstańców. W dyspozycji G Y o d ^ ^ o - Znalazł się m jr Franciszek Trojanowski („Trojańczyk”, „Fala”), który z jego rekomen-

lAv

dacji został mianowany w lipcu 1944 r. Kom endantem Pom orskiego Okręgu AK. Pod-

| f V j

czas planow anego powstania, M iał pełnić funkcję oficera łącznikow ego z A

i.

-TOę-UiU* C

Krajowej do ^Narodowych Sił Zbrojnych, co miało zw iązek z założeniam i planistycz­

nymi D owództwa Głównego N SZ w odniesieniu do Ziem Zachodnich (w tym Poznań- sko-Pom orskiego). M.in. na tle stosunku do N SZ wystąpił konflikt z K om endą G łów ­ n ą AK (np. S zef Oddziału I płk Antoni Sanojca obawiał się zachw iania apolityczności Armii Krajowej w wypadku zbyt silnej rozbudowy Narodow ych Sił Zbrojnych w W ielkopolsce). G. zam ierzał bowiem rozbudować struktury AK na Ziem iach Zachod­

nich, wykorzystując potencjał organizacyjny NSZ scalonych z Siłami Zbrojnymi Kraju.

S>ortAJA CivcdiM s

W rozmowie z gen. ¥ . Bór-Kom orowskim , G. stwierdził, że w obec strat jakie poniósł Okręg Poznański AK, jedynie jego wyjazd „z W arszawy na obszar macierzysty (W ielkopolska - przyp. B. Ch.) z wykorzystaniem możliwości N SZ może uratować sytuację” (Okręg-Poznański Armii Krajowej..., s. 18)1 W grę wchodziły też zagadnie­

nia dotyczące relacji na linii K om enda Główna -K o m en d a Obszaru Zachodniego - K om enda Okręgu Poznańskiego. W dniu 25 VII 1944 r. został odwołany ze swojego stanowiska (bez przekazania kontaktów do Okręgu Poznańskiego i Pom orskiego i in.).

W m eldunku z 7 XII 1944 r. ówczesny Kom endant Główny A K gen. Leopold Okulicki depeszował do Londynu: „Przed wybuchem walki w W arszawie „Bór” (Kom endant Główny - przyp. B. Ch.) zdecydował, że Sadowski, ówczesny Kom endant Obszaru Zachowniego, oddaje sw oją funkcję D enhoffowi (płk dypl. Zygm unt M iłkowski - przyp. B. Ch.), a sam m a być przerzucony za granicę (...) Sadowski w dalszym ciągu gotowy do przerzucenia za granicę drogą lądow ą” . Po upadku Pow stania W arszaw-

a d L

skiego zaginął {"pojawił się w Gdańsku w 1945 r. Tam w stąpił do Ludow ego W ojska Polskiego i dowodził 16 i 5 DP. Zm arł nagle 2 XII 1946 r. w W arszawie.

10

8

Płk (1937)

1

gen. LW P (1946). Odznaczony czterokrotnie Krzyżem W alecznych, Virtuti M ilitari V kl., Złotym Krzyżem Zasługi z M ieczam i (pośm iertnie Krzyżem Grunwaldu III kl. - 1946 r.).

Armia Krajowa. Szkice z dziejów Sił Zbrojnych Polskiego Państwa Podziemnego, red. K. Komo­

rowski, Warszawa 1999, s. 414; Armia Krajowa w dokumentach 1939-1945, t. III, Londyn 1976, s. 118, t. V, Londyn 1981, s. 170; C h r z a n o w s k i B., Związek Jaszczurczy i Narodowe Siły Zbrojne na Pomorzu 1939-1947. Nieznane karty pomorskiej konspiracji, Toruń 1997, s. 84, 148;

Encyklopedia Konspiracji Wielkopolskiej 1939-1945, pr. zb. pod red. M. Woźniaka, Poznań 1998, s. 456, 620, 627; J a s z o w s k i T . , Okrąg Pomorski Armii Krajowej. Podokręg Połu­

dniowo-Wschodni, Toruń 1996, s. 52; J u r g a T., K a r b o w s k i W., Armia „M odlin” 1939, Warszawa 1987, passim; K u n e r t A., Ilustrowany Przewodnik po Polsce Podziemnej 1939- 1945, Warszawa 1996, s. 483; t e g o ż , Słownik Biograficzny Konspiracji Warszawskiej 1939- iv.

1945,[warszawa 1987, s. 76-77 (tutaj wykaz literatury i sprostowania oraz informacja o pełnie-(/ ~t- niu funkcji Komendanta Obszaru Zachodniego do października 1944 r.); N e y-K r w a w i c z M., Komenda Główna Armii Krajowej w końcowej fazie okupacji (1939-1945), pr. zb. pod red.

M. Woźniaka, Poznań 1995, s. 11-19, 70 (tutaj uzupełnione dane biograficzne i szersze wyja­

śnienie konfliktu G. z Komendą Główną AK); S a l m o n o w i c z S . , Miejsce i rola Okręgu Pomorskiego w strukturach organizacyjnych i planach działania ZWZ-AK, w: Armia Krajowa na Pomorzu. Materiały sesji naukowej w Toruniu w dniach 14-15 listopada 1992 r., pod red. E.

Zawackiej i M. Wojciechowskiego, Toruń 1993, s. 16 (tutaj informacja o pełnieniu funkcji Ko­

mendanta Obszaru Zachodniego do października 1944 r.); S e r w a ń s k i E . , Wielkopolska w cieniu swastyki, Warszawa 1970, s. 391 (tutaj błednie zidentyfikowany jako Stanisław Sadowski ps. „Grodzki”); Słownik Biograficzny Konspiracji Pomorskiej 1939-1945, pod red. E. Zawackiej, cz. 2, Toruń 1996,]s^+7lj. C7gW\U 1

Bogdan Chrzanowski

9

Grodzki Stanisław Edward ps. „dr Edward”, „Edward”, „Leszczyński”, „Sa­

dowski” (1895-1946), oficer WP i AK, Kmdt Obszaru Zachodniego AK.,

Urodzony 19 XI 1895 r. w Zieleniewiczach k. Grodna; syn Kazimierza i Heleny zd. Hermanowicz. W 1913 r. ukończył szkołę realną w Pińsku. Od października 1914 r. w armii rosyjskiej; ukończył szkołę oficerską w Wilnie. Od marca 1917 r. oficer do zleceń rosyjskiego attache wojskowego w Paryżu, póź­

niej (od listopada tr.) oficer Oddziału II Sztabu Misji Polsko-Francuskiej. Na­

stępnie członek misji rekrutacyjnej do Armii gen. Józefa Hallera w USA i Ka­

nadzie (styczeń 1918 r.). Do kraju powrócił w kwietniu 1919 r. jako dowódca 3 pułku strzelców pieszych Armii gen. Hallera. W Wojsku Polskim pełnił szereg odpowiedzialnych funkcji, m.in. dowódcy 43 pp, zastępcy 45 pp i in.; od maja

10

1922 r. kierownik referatu organizacyjno-mobilizacyjnego Departamentu Pie­

choty Ministerstwa Spraw Wojskowych, potem kierownik Referatu „Rosja”

Oddziału II Sztabu (1923) i attache wojskowy RP w Jugosławii (1927-1928).

Ukończył Wyższą Szkołę Wojskową (1928-1930). Dowódca 57 pp (1934- -1938). Od jesieni 1938 r. był uczestnikiem kursu dla szefów sztabu i kwatermistrzów, a w czerwcu 1939 r. I-szym oficerem Sztabu Generała do Prac w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych gen. E. Przedrzymirskiego- -Krukowicza. Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. pełnił funkcję Szefa Szta­

bu Armii „Modlin”.

Od grudnia 1939 r. w konspiracji. Początkowo członek Rady Wojskowej Organizacji Wojskowej „Wilki”, a po scaleniu obu organizacji Komendant Or­

ganizacji Wojskowej „Unia” (Polskie Wojsko Unijne). Z kolei po unifikacji PWU z AK znalazł się w marcu 1942 r. w jej szeregach. Tam mianowano go pełnomocnikiem Komendanta Głównego AK do scalenia Polskiego Wojska Unijnego, a potem Inspektorem Komendy Głównej AK. Od 1943 r. do lipca 1944 r. Kmdt Obszaru Zachodniego Armii Krajowej jako „Sadowski” . W Mel­

dunku Organizacyjnym Nr 220 (1 HI - 31 VIII 1943 r.) Komendant Główny gen.

Tadeusz Bór-Komorowski informował Londyn: „Kmdtem Obszaru mianowałem ob. Sadowskiego, płk. dypl. piech.”. Miał kontakty z wieloma organizacjami podziemnymi, np. z Polską Niepodległą czy z Wielkopolską Tajną Organizacją Powstańców. W dyspozycji Grodzkiego znalazł się mjr Franciszek Trojanowski („Trojańczyk”, „Fala”), który z jego rekomendacji został mianowany w lipcu 1944 r. Kmdt. Pomorskiego Okręgu AK. Podczas planowanego powstania Grodzki miał pełnić funkcję oficera łącznikowego z Armii Krajowej do Naro­

dowych Sił Zbrojnych, co miało związek z założeniami planistycznymi Do­

wództwa Głównego NSZ w odniesieniu do Ziem Zachodnich (w tym Poznań- sko-Pomorskiego). Na tle stosunku do NSZ wystąpił konflikt z Komendą Głów­

ną AK (np. Szef Oddziału I płk Antoni Sanojca obawiał się zachwiania apoli­

tyczności Armii Krajowej w wypadku zbyt silnej rozbudowy Narodowych Sił Zbrojnych w Wielkopolsce). Grodzki zamierzał bowiem rozbudować struktury AK na Ziemiach Zachodnich, wykorzystując potencjał organizacyjny NSZ sca­

lonych z Siłami Zbrojnymi Kraju. W rozmowie z gen. Borem-Komorowskim Grodzki stwierdził, że wobec strat, jakie poniósł Okręg Poznański AK, jedynie jego wyjazd „z Warszawy na obszar macierzysty [Wielkopolska - przyp. B. Ch.]

z wykorzystaniem możliwości NSZ może uratować sytuację”. W grę wchodziły też zagadnienia dotyczące relacji na linii Komenda Główna - Komenda Obszaru Zachodniego - Komenda Okręgu Poznańskiego. W dn. 25 VII 1944 r. został odwołany ze swojego stanowiska (bez przekazania kontaktów do Okręgu Po­

znańskiego i Pomorskiego i in.). W meldunku z 7 XII 1944 r. ówczesny Komen­

dant Główny AK gen. Leopold Okulicki depeszował do Londynu: „Przed wybu­

chem walki w Warszawie «Bór» [Komendant Główny - przyp. B. Ch.] zdecy­

dował, że Sadowski, ówczesny Komendant Obszaru Zachowniego, oddaje swoją funkcję Denhoffowi [płk dypl. Zygmunt Miłkowski - przyp. B. Ch.], a sam ma

11

1(91

być przerzucony za granicę [...] Sadowski w dalszym ciągu gotowy do przerzu­

cenia za granicę drogą lądową”.

Po upadku Powstania Warszawskiego zaginął, a następnie pojawił się w Gdańsku w 1945 r. Tam wstąpił do Ludowego Wojska Polskiego i dowodził 16 i 5 DP. Zmarł nagle 2 XII 1946 r. w Warszawie.

Płk (1937), gen. LWP (1946). Odznaczony czterokrotnie Krzyżem Walecz­

nych, Virtuti Militari V kl., Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (pośmiertnie Krzyżem Grunwaldu III kl. - 1946 r.).

Armia Krajowa. Szkice z dziejów S ił Zbrojnych Polskiego Państwa Podziemnego, red. K. Komorowski, W arszawa 1999, s. 414; Armia Krajowa w dokumentach 1939-1945, t. III, Londyn 1976, s. 118; t. V, Londyn 1981, s. 170; C h r z a n o w ­ s k i B., Związek Jaszczurczy..., s. 84, 148; Encyklopedia Konspiracji Wielkopol­

skiej 1939-1945, pod red. M. Woźniaka, Poznań 1998, s. 456, 620, 627; J a - s z o w s k i T., Okrąg Pom. AK. Podokrąg..., s. 52; J u r g a T., K a r b o w s k i W., Armia „M odlin” 1939, W arszawa 1987, passim; K u n e r t A., Ilustrowany prze­

wodnik po Polsce Podziemnej 1939-1945, Warszawa 1996, s. 483; t e n ż e, SI. biogr..., t. 1, s. 76-77 (tutaj wykaz literatury i sprostowania oraz informacja o pełnieniu funkcji Komendanta Obszaru Zachodniego do października 1944 r.); N e y - -K r w a w i c z M., Komenda Główna A rm ii Krajowej w końcowej fa zie okupacji (1939-1945), pod red. M. Woźniaka, Poznań 1995, s. 11-19, 70 (tu uzupełnione dane biograficzne i szersze wyjaśnienie konfliktu G. z Komendą Główną AK);

S a l m o n o w i c z S., M iejsce i rola Okręgu Pomorskiego w strukturach organiza­

cyjnych i planach działania ZW Z-AK , w: A K na Pomorzu..., s. 16 (tu informacja o pełnieniu funkcji Komendanta Obszaru Zachodniego do października 1944 r.);

S e r w a ń s k i E., Wielkopolska w cieniu swastyki, W arszawa 1970, s. 391 (tu błędnie zidentyfikowany jako Stanisław Sadowski ps. „Grodzki”); Sł. konsp. pom ..., cz. 2, s. 171.

Bogdan Chrzanowski

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

płk GRODZKI ST A N I S Ł A W K.Obs z T ^ A K

Tost

Drugi kmdt O b s z a r u Zachodniego (VI) AK, po gen. T .Komorowskim.

43

Zr.: B .C h r z a n o w s k i

,

K o n s p i r a c j a r ządu RP w regionie n a d b a ł t y c k i m (1939-1945), [w:] W a l k a podziemna...,

s . 13 1.

NtSr'^

27

28

29

30