KONKURS WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE
DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
I ETAP SZKOLNY 23 października 2014
Ważne informacje:
1. Masz 60 minut na rozwiązanie wszystkich zadań.
2. Pisz długopisem lub piórem, nie używaj ołówka ani korektora. Jeżeli się pomylisz, przekreśl błąd i napisz ponownie.
3. Pisz czytelnie i zamieszczaj odpowiedzi w miejscu na to przeznaczonym. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
Życzymy powodzenia!
Maksymalna liczba punktów 40 100%
Uzyskana liczba punktów %
Podpis osoby sprawdzającej
Zadanie 1. (0-1 pkt)
Wskaż poprawne zakończenie zdania.
Rzeczpospolita Polska jest państwem demokratycznym, którego podstawy prawne określa Konstytucja uchwalona przez
A) Sejm po aprobacie Senatu.
B) Zgromadzenie Ludowe.
C) Zgromadzenie Narodowe.
D) Konwent Seniorów.
Zadanie 2. (0-1 pkt)
Przeczytaj artykuł 125. Konstytucji RP i wpisz poprawne odpowiedzi w wykropkowane miejsca.
1. W sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa może być przeprowadzone referendum ogólnokrajowe.
2. Referendum ogólnokrajowe ma prawo zarządzić Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów lub Prezydent Rzeczypospolitej za zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
3. Jeżeli w referendum ogólnokrajowym wzięło udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania, wynik referendum jest wiążący.
4. Ważność referendum ogólnokrajowego oraz referendum, o którym mowa w art. 235 zmiana Konstytucji - inicjatywa ustawodawcza, tryb i wymagania, ust. 6, stwierdza Sąd Najwyższy.
5. Zasady i tryb przeprowadzania referendum określa ustawa.
I. Referendum ogólnokrajowe zarządzają:
a)……… b) ………..
II. Ważność referendum stwierdza:
a)……….
III. Wynik referendum jest wiążący, gdy:
a)………..
Zadanie 3. (0-1 pkt)
Wskaż poprawną kolejność ustawodawczą:
A) zgłoszenie projektu ustawy w Sejmie, skierowanie ustawy do Senatu, uchwalenie ustawy przez Sejm, podpisanie ustawy przez Prezydenta, publikacja ustawy w Dzienniku Rządowym;
B) zgłoszenie projektu ustawy w Sejmie, skierowanie ustawy do Senatu, uchwalenie ustawy przez Sejm, podpisanie ustawy przez Prezydenta, publikacja ustawy w Dzienniku Ustaw;
C) zgłoszenie projektu ustawy w Sejmie, skierowanie ustawy do Senatu, uchwalenie ustawy przez Zgromadzenie Narodowe, podpisanie ustawy przez Prezydenta, publikacja ustawy w Dzienniku Ustaw;
D) zgłoszenie projektu ustawy w Sejmie, skierowanie ustawy do Senatu, aprobata ustawy przez Prezydenta, uchwalenie ustawy przez Sejm, , publikacja ustawy w Dzienniku Ustaw.
Zadanie 4. (0-3 pkt)
Przeczytaj wybrane artykuły Konstytucji RP i dopasuj zasady, do których się odnoszą wstawiając w miejsca wykropkowane odpowiednią literę.
I. 1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.
2. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.
………..
II. Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.
………..
III. 1. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
2. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały.
………..
A. zasada pluralizmu B. zasada podziału władzy C. zasada państwa prawa D. zasada suwerenności narodu
Zadanie 5. (0-1 pkt)
Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
Mała konstytucja to taka, która A) ma małą objętość.
B) reguluje najważniejsze sprawy ustrojowe przejściowo do uchwalenia właściwej ustawy.
C) jest dokumentem przejściowym organizującym pracę rządu.
D) jest aktem prawnym określającym organizację państwa w okresie stanu wyjątkowego.
Zadanie 6. (0-1 pkt)
Oceń, czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe wpisując literę P lub F w ostatniej kolumnie tabeli.
A. Polski obywatel, który skończył 18 lat i nie jest pozbawiony praw publicznych może kandydować do Sejmu.
B. Izba wyższa parlamentu RP uczestniczy w uchwalaniu ustaw oraz powoływaniu organów państwa np. Prezesa NIK.
C. Korpus służby cywilnej tworzą pracownicy zatrudnieni na wyższych stanowiskach administracji państwowej.
D. Trybunał Stanu i Trybunał Konstytucyjny podlegają nadzorowi Sądu Najwyższego.
Zadanie 7. (0-1 pkt)
Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
Urząd prezydenta w Polsce po II wojnie światowej pełnili:
A. Gabriel Narutowicz, Lech Wałęsa, Lech Kaczyński
B. Ignacy Mościcki, Wojciech Jaruzelski, Bronisław Komorowski
C. Stanisław Wojciechowski, Władysław Raczkiewicz, Aleksander Kwaśniewski D. Bolesław Bierut, Lech Wałęsa, Lech Kaczyński
Zadanie 8. (0-1 pkt)
Zaznacz poprawne zakończenie zdania.
Grupę, w której wszystkie prawa i obowiązki członków są ściśle uregulowane nazywamy A) małą.
B) lokalną.
C) formalną.
D) dżentelmeńską.
Zadanie 9. (0-4 pkt.)
Uzupełnij zdania wpisując definiowany termin.
A) Więź prawna łącząca człowieka z państwem, którą określają przepisy prawne w państwie to
……….. .
B) ) Postawa, która stawia interesy narodowe ponad inne wartości, głosi niechęć i nietolerancję, wobec innych narodów to
……….. .
C) Zbiorowość osób, które łączą pewne wspólne elementy np.: kultura, wspólnie zamieszkiwane terytorium, poczucie przynależności do danej wspólnoty to
………. .
D) Umiejętność wyrażaniaswojego zdania (poglądu) w sposób wyrażający szacunek dla siebie i innych to
………. .
Zadanie 10. (0-1 pkt.)
Oceń czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe wpisując literę P lub F w trzeciej kolumnie tabeli.
A. Obywatel polski nie może utracić obywatelstwa, chyba że sam się go zrzeknie.
B. Osoby z podwójnym obywatelstwem mogą służyć, jako zawodowi wojskowi i funkcjonariusze służb publicznych np. w : ABW, BOR, Straży Granicznej.
C. Obywatelstwo polskie nabywa się na mocy prawa - obowiązuje zasada krwi lub na mocy decyzji.
Zadanie 11. (0-1 pkt.)
Poniższy wykres przedstawia poglądy społeczeństwa zbadane przez jeden z ośrodków badania opinii publicznej. Nazwij formę przeprowadzenia takiego badania.
www.polskarazem.pl
……….
Zadanie 12. (0-1 pkt.)
Po analizie wiersza uzupełnij zdanie.
Jakiej miłości brakło im, że są jak okno wypalone, rozbite szkło, rozwiany dym, jak drzewo z nagła powalone, które za płytko wrosło w ziemię, któremu wyrwał wiatr korzenie i jeszcze żyje cząstkę czasu, ale już traci swe zielenie i już nie szumi w chórze lasu?
Ziemio ojczysta, ziemio jasna, nie będę powalonym drzewem.
Codziennie mocniej w ciebie wrastam radością, smutkiem, dumą, gniewem.
Nie będę jak zerwana nić.
Odrzucam pusto brzmiące słowa.
Można nie kochać cię – i żyć, ale nie można owocować.
Postawa wyrażona w wierszu Wisławy Szymborskiej to ……….. .
Zadanie 13. (0-4 pkt.)
Przyporządkuj cytowane fragmenty do artykułu konstytucji.
A) „ Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej jest najwyższym przedstawicielem Państwa Polskiego w stosunkach wewnętrznych i międzynarodowych.”
B) „Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej.”
C) „1. Radę Ministrów (Rząd) tworzą:
1) Prezes Rady Ministrów - jako jej przewodniczący, 2) wiceprezesi Rady Ministrów,
3) ministrowie,
4) przewodniczący określonych w ustawie komisji i komitetów sprawujących funkcje naczelnych
organów administracji państwowej, powołani w trybie art. 57–62.
2. W razie niepowołania wiceprezesa Rady Ministrów obowiązki jego może pełnić jeden z ministrów.”
D) „1. Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów i ministrów.
2. W skład Rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesi Rady Ministrów.
3. Prezes i wiceprezes Rady Ministrów mogą pełnić także funkcję ministra.
4. W skład Rady Ministrów mogą być ponadto powoływani przewodniczący określonych w ustawach komitetów.”
I. Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. ………
II. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. ………
Zadanie 14. (0-1 pkt.)
Zapoznaj się z ilustracjami i wykonaj polecenie.
Nazwij formę komunikatu masowego przekazu przedstawionego na ilustracjach.
………..
Zadanie 15. (0-1 pkt.)
Zaznacz poprawne zakończenie zdania.
Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwołaniu pochodzącego z wyborów organu samorządu
terytorialnego przez A) uchwałę Rady Gminy.
B) wotum nieufności.
C) wybory samorządowe.
D) referendum.
Zadanie 16. (0-1 pkt.)
Wymienione zadania samorządu terytorialnego przyporządkuj odpowiednim strukturom.
A. Organizuje współpracę ze strukturami samorządu terytorialnego w innych państwach.
1. Gmina
B. Zapewnia podstawową opiekę zdrowotną (utrzymuje przychodnie), a także pomoc społeczną dla najbiedniejszych mieszkańców.
2. Powiat
C. Utrzymywanie szkół średnich, artystycznych, zawodowych i specjalnych, ośrodków sportowych i rekreacyjnych, a także bibliotek.
3. Województwo
A. ………… B. ………….. C. ………
Zadanie 17. (0-1 pkt.)
Zaznacz odpowiedź, która nie odnosi się do środków ochrony wolności i praw.
Każdy obywatel ma prawo
A) wystąpić do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o pomoc w ochronie swoich wolności lub praw
naruszonych przez organ władzy publicznej.
B) wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego, jeśli uzna, że akt prawny wydany przez organ administracji
publicznej narusza jego konstytucyjne prawa i wolności.
C) ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim
życiu osobistym.
D) do wynagrodzenia za szkody wyrządzonej przez organ administracji publicznej działającej niezgodnie z prawem.
Zadanie 18. (0-1 pkt.)
Zaznacz poprawną odpowiedź.
W Polsce sądami drugiej instancji są:
A) sądy grodzkie B) sądy okręgowe C) sądy apelacyjne D) sądy rejonowe
Zadanie 19. (0-1 pkt.)
Zaznacz poprawną odpowiedź.
Na czele Sądu Najwyższego stoi A) Najwyższy Sędzia
B) Pierwszy Prezes C) Prezes Sądu
D) Krajowa Rada Sądownictwa
Zadanie 20. (0-3 pkt.)
Przyporządkuj wybrane prawa i wolności gwarantowane obywatelom państwa polskiego przez Konstytucję RP odpowiednim artykułom
A. wolności i prawa osobiste B. wolności i prawa polityczne
C. prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne
I. Osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej.
………
II. Zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości nie podlegają przedawnieniu.
………..
III. Obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach.
……….
Zadanie 21. (0-1 pkt)
Zaznacz czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe:
A) Najwyższa Izba Kontroli jest naczelnym organem kontroli państwowej.
……….
B) Rzecznik Praw Obywatelskich jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu, na 5 lat.
………..
C) Członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji są powoływani przez Zgromadzenie Narodowe i Prezydenta Rzeczypospolitej.
……….
D) Najwyższa Izba Kontroli przedstawia Sejmowi coroczne sprawozdanie ze swojej działalności.
………
Zadanie 22. (0-4 pkt.)
Dopasuj nazwę instytucji do jej kompetencji wpisując obok cyfry odpowiednią literę.
1. Sejm A. Mianuje Prezesa Rady Ministrów i na jego wniosek powołuje rząd.
2. Senat B. Sprawuje kontrolę nad działalnością administracji państwowej.
3. Prezydent C. Uczestniczy w powoływaniu innych organów państwowych, np.
Prezesa NIK.
4. Rada Ministrów D. Uchwala budżet państwa.
5. Zgromadzenie Narodowe
1. ……. 2. …… 3. …… 4. …….
Zadanie 23. (0-4 pkt.)
Przeczytaj teksty i napisz, którego organu kontroli i ochrony prawnej dotyczą. Stosuj pełne nazewnictwo.
A) Rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych dokonuje się w urzędach pocztowych, w terminie 14 dni od dnia wejścia w ich posiadanie.
………
B) Działalność kontrolna (…) ma dostarczać władzom i społeczeństwu wiedzy o
funkcjonowaniu państwa i realizowaniu zadań publicznych. Następuje to przez sporządzenie i upublicznienie informacji o wynikach kontroli. Informacja taka to końcowy raport
podsumowujący wyniki przeprowadzonej kontroli planowej, a jego podstawę stanowią w szczególności wystąpienia pokontrolne i materiały dowodowe zgromadzone w aktach kontroli.
Kontrole doraźne kończą się wystąpieniem pokontrolnym, informacje sporządzane są fakultatywnie jedynie z ważniejszych kontroli.
……….
C) Ślubuję uroczyście, że przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków (…) dochowam wierności Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, będę strzec wolności i praw człowieka i obywatela, kierując się przepisami prawa oraz zasadami współżycia społecznego i sprawiedliwości. Ślubuję, że powierzone mi obowiązki wypełniać będę bezstronnie, z
najwyższą sumiennością i starannością, że będę strzec godności powierzonego mi stanowiska oraz dochowam tajemnicy prawnie chronionej.
………
D) (…) działając na podstawie art. 303 kpk i art. 309 pkt 1 kpk w zw. z art. 654 § 1 pkt 2 kpk, wydał w dniu 10 kwietnia 2010 r. postanowienie o wszczęciu śledztwa w sprawie zaistniałego tego dnia około godz. 9.00 czasu polskiego w pobliżu lotniska wojskowego w Smoleńsku na terenie Federacji Rosyjskiej nieumyślnego sprowadzenia katastrofy w ruchu powietrznym, w wyniku której śmierć ponieśli wszyscy pasażerowie samolotu TU 154 M nr boczny 101 Sił Powietrznych RP, w tym Prezydent RP Lech Kaczyński oraz członkowie załogi wskazanego statku powietrznego, tj. o czyny z art. 173 § 2 i 4 kk.
……….
Zadanie 24. (0-1 pkt.)
Przeczytaj uważnie tekst i wykonaj polecenie.
„To są huczi, to są ptôczi, to są prësczé półtrojôczi [półtorôczi].
To je klëka, to je wół, to je całé a to pół.
Klëka, wół, całé, pół, hôk, ptôk, półtrojôkl, chojnë, widłë gnojné...
To je małé, to je wiôldżé, to są janstruméńta wszôlczé”
Wskaż poprawne zakończenie zdania.
Podany tekst powstał w języku A) Łemków.
B) Górali.
BRUDNOPIS
