KONKURS WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE
DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO
III ETAP WOJEWÓDZKI 18 lutego 2015
Ważne informacje:
1. Masz 120 minut na rozwiązanie wszystkich zadań.
2. Pisz długopisem lub piórem, nie używaj korektora. Jeżeli się pomylisz, przekreśl błąd i napisz ponownie.
3. Pisz czytelnie i zamieszczaj odpowiedzi w miejscu na to przeznaczonym. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
Życzymy powodzenia!
Maksymalna liczba punktów 40 100%
Uzyskana liczba punktów %
Podpis osoby sprawdzającej
Zadanie 1. (0–1 pkt)
Wskaż poprawne zakończenie zdania.
Zjawisko gospodarcze sprzeczne z zasadami moralnymi i z prawem dotyczące np.
zatrudnienia obcokrajowców to A) nieuczciwa konkurencja.
B) korupcja.
C) działalność gospodarcza w szarej strefie.
Zadanie 2. (0–1 pkt)
Oceń, czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe, wpisując literę P lub F w ostatniej kolumnie tabeli.
A. Produkcja jest procesem, w którym powstają dobra i usługi.
B. Gospodarstwo domowe jest podmiotem gospodarczym.
C. Celem gospodarki rynkowej jest zaspokojenie tylko podstawowych potrzeb człowieka.
Zadanie 3. (0–1 pkt)
Przeczytaj tekst i wykonaj polecenie.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej
Art. 76.
Władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa.
Wskaż prawidłowe zakończenie zdania.
Artykuł 76 Konstytucji RP dotyczy
A) wolności wyboru pracy i wykonywania zawodu.
B) ochrony praw pracodawców.
C) wolności zrzeszania się.
D) ochrony praw konsumentów.
Zadanie 4. (0–2 pkt.)
Wyjaśnieniu przyporządkuj pojęcie. Wpisz odpowiednią literę w ostatniej kolumnie tabeli.
1. Zespół mechanizmów umożliwiający kontakt producentów z konsumentami.
2. Wartość jakiegoś dobra lub usługi wyrażona w pieniądzu.
3. Ilość dóbr i usług, którą chcą kupić w danym czasie i po określonej cenie nabywcy.
4. Ilość dóbr i usług zaoferowana do sprzedaży po określonej cenie.
A) popyt B) rynek C) podaż D) cena
Zadanie 5. (0–2 pkt.)
Przeczytaj tekst i wykonaj polecenie.
Podstawą podziału podatków na bezpośrednie i pośrednie jest stosunek przedmiotu opodatkowania do źródła podatku. Podatkiem bezpośrednim obłożone są dochody oraz majątek podatnika. Podatek ten jest nieprzerzucalny lub trudno przerzucalny i spełnia zasadę zdolności płatniczej podatnika. Takim podatkiem jest np.: podatek przychodowy, dochodowy, majątkowy. Podatki pośrednie stanowią składnik cen towarów i usług, ich ciężar ponoszą konsumenci w chwili dokonywania zakupów. Nie uwzględniają zdolności płatniczej podatnika i są przerzucalne.
Joanna Piętowska, Rodzaje podatków, źródło: http://wiedzaifinanse.pl/artykuly.php/90/323,rodzaje,podatkow
Wymienione poniżej podatki podziel na bezpośrednie i pośrednie wpisując odpowiednią literę w ostatniej kolumnie tabeli.
Podatki:
A) od towaru i usług B) od osób fizycznych C) od środków transportu D) cło
E) CIT
1. Bezpośrednie
2. Pośrednie
Zadanie 6. (0–2 pkt.)
Przeczytaj teksty i określ jakiego typu gospodarki dotyczą.
A) Rodzaj gospodarki, oparty na rynku, gdzie zarówno konsumenci, jak i producenci mogą w sposób wolny wymieniać wszelkiego rodzaju dobra i usługi.[…] Decyzje o tym, co i w jakich ilościach będzie produkowane, podejmowane są w sposób wolny przez podmioty gospodarcze.
M. Wesołowska-Starnawska, A. Filipiuk, W. Starnawski, Bliżej świata, Warszawa 2009 r., str. 202
………
B) Rodzaj gospodarki, gdzie własność prywatna jest ograniczona do minimum. Nie licząc się z podstawowymi zasadami ekonomii władza państwowa sama decyduje, w jaki sposób ziemia, praca i kapitał mają być wykorzystywane.
M. Wesołowska-Starnawska, A. Filipiuk, W. Starnawski, Bliżej świata, Warszawa 2009 r., str. 217
……….
Zadanie 7. (0–2 pkt.)
Dopasuj prawidłowo pojęcia z ramki do rodzajów pieniądza A)
http: www.upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f7/Aureus_Septimius_Severus-193-leg_XIIII_GMV.jpg
………..………...
B)
http: www.wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/51,114873,8870998.html?i=23
……….………….
C)
http: www.konto-bankowe.net/art/w-bre-banku.html
………
pieniądz papierowy, weksel, pieniądz elektroniczny, pieniądz kruszcowy,
Zadanie 8. (0–2 pkt.)
Przeczytaj tekst i wykonaj polecenia.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej Art. 227.
1. Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski odpowiada za wartość polskiego pieniądza.
2. Organami Narodowego Banku Polskiego są: Prezes Narodowego Banku Polskiego, Rada Polityki Pieniężnej oraz Zarząd Narodowego Banku Polskiego.
6. Rada Polityki Pieniężnej ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej. Rada Polityki Pieniężnej, w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego, składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej.
I. Wskaż poprawne zakończenia zdania.
Do głównych funkcji Narodowego Banku Polskiego należy
A) udzielanie pożyczek ( kredytów ) konsumpcyjnych.
B) obsługa budżetu państwa.
C) organizacja ruchu pieniędzy miedzy jednostkami gospodarczymi a ludnością.
D) wypłacanie odsetek właścicielom lokat.
E) emisja pieniądza.
II. Wskaż poprawne zakończenie zdania.
Zadaniem Rady Polityki Pieniężnej jest
A) przeprowadzanie operacji finansowych na rachunkach bankowych.
B) wyrażanie zgody na utworzenie banków oraz nadzorowanie ich pracy.
C) składanie Sejmowi sprawozdania z wykonania założeń polityki pieniężnej.
D) ustalanie wysokości rezerw obowiązkowych dla banków komercyjnych.
Zadanie 9. (0–1 pkt)
Przeczytaj tekst i wykonaj polecenie.
Konstytucja Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej
Artykuł 7.
1. Polska Rzeczpospolita Ludowa, opierając się na uspołecznionych środkach produkcji, wymiany, komunikacji i kredytu, rozwija życie gospodarcze i kulturalne kraju na podstawie narodowego planu gospodarczego, w szczególności przez rozbudowę państwowego przemysłu socjalistycznego, rozstrzygającego czynnika w przekształcaniu stosunków społeczno- gospodarczych.
Oceń czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe wpisując literę P lub F poniżej zdania.
Art. 7 Konstytucji PRL umacniał w Polsce rodzaj gospodarki centralnie planowanej.
……….………..
Zadanie 10. (0–1 pkt)
Przeczytaj tekst i wykonaj polecenie.
Konstytucja Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej
Artykuł 3.
3) […] organizuje gospodarkę planową, opierając się na przedsiębiorstwach stanowiących własność społeczną.
Artykuł 5.
3) […] wyjaśniać masom pracującym zasadnicze cele i wytyczne polityki władzy ludowej w poszczególnych dziedzinach działalności państwowej, gospodarczej i kulturalnej.
Artykuł 6.
Siły zbrojne Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stoją na straży suwerenności i niepodległości Narodu Polskiego, jego bezpieczeństwa i pokoju.
Artykuł 7.
1) Państwo posiada monopol handlu zagranicznego.
Wskaż artykuł Konstytucji PRL, który dotyczy ustroju społeczno-gospdarczego państwa. Numer artykułu wpisz w wykropkowane miejsce.
………
Zadanie 11. (0–1 pkt)
Wskaż poprawne zakończenie zdania.
Mała Konstytucja z dnia 17 X 1992 r.
A) regulowała wszystkie zagadnienia ustrojowo-prawne po 1989 r.
B) regulowała tylko wzajemne stosunki miedzy władzą ustawodawczą a wykonawczą.
C) regulowała tylko podstawę funkcjonowania gospodarki rynkowej.
D) regulowała wzajemne stosunki między władzą ustawodawczą i wykonawczą oraz funkcjonowanie samorządu terytorialnego.
Zadanie 12. (0–1 pkt)
Przeanalizuj poniższy wykres i wykonaj polecenie.
A.Pacewicz, T.Merta, KOSS Wiedza o społeczeństwie 2, Warszawa 2012 r., str. 144 Wskaż zdanie prawdziwe.
A) Produkt krajowy brutto w 1993 r. był wyższy niż w 2011 r.
B) Produkt krajowy brutto w 2004 r. był taki sam jak w roku 1994 r . C) Produkt krajowy brutto był najwyższy w 1997 r..
D) Produkt krajowy brutto w 2000 r. był taki sam jak w 1999 r.
Zadanie 13. (0–4 pkt.)
Podanym rodzajom spółek przyporządkuj odpowiednią nazwę.
Wpisz odpowiednią cyfrę w wykropkowane miejsca.
A. Spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu np.
adwokata, architekta, radcy prawnego.
1. Spółka jawna
B. Spółka kapitałowa, której kapitał potrzebny do utworzenia spółki powstał ze sprzedaży papierów wartościowych.
2. Spółka komandytowa
C. Spółka utworzona przez jedną lub więcej osób; opiera się na kapitale założycielskim wspólników a ich odpowiedzialność ograniczona jest do wysokości wkładu w majątek spółki.
3. Spółka partnerska
D. Spółka osobowa prowadząca przedsiębiorstwo pod własną nazwą, która powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku wspólników, a nie jest innym typem spółki handlowej.
4. Spółka akcyjna
5. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
A)…………., B)…………., C)………., D)………..
Zadanie 14. (0–1 pkt)
Wskaż poprawne zakończenie zdania.
Obywatel, który chce rozpocząć indywidualną działalność gospodarczą w pierwszej kolejności powinien
A) zgłosić rozpoczęcie działalności w urzędzie statystycznym.
B) zarejestrować działalność w Urzędzie Gminy.
C) zgłosić rozpoczęcie działalności w Urzędzie Skarbowym.
D) zgłosić rozpoczęcie działalności w miejscowym oddziale ZUS
Zadanie 15. (0–2 pkt.)
Do wymienionych rodzajów bezrobocia przyporządkuj odpowiadające mu cechy.
A. Bezrobocie strukturalne 1. Polega na niedopasowaniu wolnych miejsc pracy
do wolnej siły roboczej, np. miejsca pracy ( wolne) i ludzie poszukujący pracy znajdują się w różnych, odległych rejonach kraju albo niektórzy pracownicy poszukują pracy ciekawszej i dlatego przez pewien czas pozostają bez pracy.
B. Bezrobocie cykliczne ( koniunkturalne) 2. Jest związane ze zmianami w strukturze gospodarki np. niektóre gałęzie gospodarki są likwidowane jako nienowoczesne. Przyczyną tego bezrobocia może być np. modernizacja produkcji.
Potrzebni są ludzie o nowych kwalifikacjach, a pracownicy, którzy nie mogą sprostać nowym wymaganiom, tracą pracę.
C. Bezrobocie frykcyjne 3. Spowodowane jest ogólnym spadkiem produkcji
i zmniejszonym popytem na towary i usługi. Tracą wtedy pracę ludzie zatrudnieni w firmach, które ograniczają produkcję lub bankrutują.
A)……….., B) ………, C) ……….
Zadanie 16. (0–1 pkt)
Przeczytaj tekst i wykonaj polecenia.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej Art. 90.
1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.
2. Ustawa, wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.
4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Wskaż zdanie prawdziwe
Umową ratyfikowaną przez Polskę w myśl Artykułu 90. Konstytucji RP była umowa o
A) Wstąpieniu Polski do NATO.
B) Akcesji Polski do Unii Europejskiej.
C) Utworzeniu Grupy Wyszehradzkiej.
D) Przystąpieniu Polski do Inicjatywy Środkowoeuropejskiej.
Zadanie 17. (0–1 pkt)
Oceń, czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe, wpisując literę P lub F w ostatniej kolumnie tabeli.
A. Gospodarstwo rolne jest rodzajem działalności gospodarczej na własny rachunek.
B. Wniosek o nadanie NIP-u przedsiębiorca składa w wojewódzkim Urzędzie Statystycznym.
C. Etyka w działalności gospodarczej to nie tylko ochrona godności człowieka i solidarności ze słabszymi.
Zadanie 18. (0–1 pkt)
Wskaż szereg, w którym podano poprawną kolejność aktów prawnych w Rzeczpospolitej Polskiej.
A) konstytucja – ustawa – ratyfikowana umowa międzynarodowa – rozporządzenie B) konstytucja – ratyfikowana umowa międzynarodowa – rozporządzenie – ustawa C) ustawa – konstytucja – ratyfikowana umowa międzynarodowa – rozporządzenie D) konstytucja – ratyfikowana umowa międzynarodowa – ustawa – rozporządzenie
Zadanie 19. (0–2 pkt.)
Podpisz ilustracje pojęciami z ramki.
A)
http://iwa-o.blogspot.com/
………..
B)
http://www.tvsudecka.pl/64,2458-ruszyla_kampania_%E2%80%9Ereaguj._masz_prawo%E2%80%9D_.html
……….
C)
http://natemat.pl/63609,rozciagniete-swetry-kielbasa-na-wiecach-i-zdjecia-z-lechem-siermiezny-marketing-polityczny-przed- czerwcowymi-wyborami
…….………..
reklama społeczna, spot reklamowy, reklama polityczna, reklama komercyjna,
Zadanie 20. (0–1 pkt)
Zaznacz poprawne zakończenie zdania.
Informacje, które powinny zawierać poprawnie napisane CV i list motywacyjny są oznaczone literą:………..
A) Osiągnięcia zawodowe i uzasadnienie wyboru odpowiedniej oferty pracy.
B) Dane osobowe i opis sytuacji rodzinnej.
C) Dane osobowe i zdjęcie.
D) Najciekawsze informacje z życia prywatnego.
Zadanie 21. (0–10 pkt.)
Na podstawie wiedzy o polskich konstytucjach po II wojnie światowej opisz dwa
podobieństwa i cztery różnice tekstów. Podaj podstawowe informacje o okolicznościach ich uchwalenia.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Brudnopis
