Roman Biliński
Z piśmiennictwa obcego
naukowo-technicznego i
konserwatorskiego za II kwartał 1963
r.
Ochrona Zabytków 17/1 (64), 78-80
1964
f) wyroby z laki — 19 poz. i 2 odn.
g) m etal — 62 poz. i 10 odn. h) kam ień — 8 poz. i 14 odn.
i) ceram ika — 59 poz. i 12 odn. j) szkło — 9 poz. i 13 odn. 2. Fizyczne, chem iczne i inne me
tody badania dzieł sztuki stoso wanej i rzeźby.
a) prace ogólne — 2 poz. i 1 odn. b) tkaniny — 7 poz. i 4 odn. c) drewno — 2 odn. d) m etal — 35 poz. i 1 odn.
e) kam ień — 1 odn.
f) ceramika — 9 poz. i 2 odn. g) szkło — 12 poz. i 3 odn. 3. R estauracja i konserw acja dzieł
sztuki stosowanej i rzeźby. a) prace ogólne — 14 poz. i 11
odn.
b) tkaniny — 23 poz. i 6 odn. c) skóra — 4 odn.
d) drewno — 5 poz. i 4 odn. e) róg i kość — 4 odn. f) w yroby z laki — 1 odn. g) m etal — 32 poz. i 11 odn.
h) kam ień — 25 poz. i 22 odn. i) ceram ika — 10 poz. i 8 odn. j) szkło — 1 poz. i 1 odn.
4. D ezynfekcja i dezynsekcja — 3 poz. bibl.
Falsyfikaty i naśladow nictw a — 5 poz. i 2 odn.
Skorowidz nazwisk.
Wykaz czasopism i w ydaw nictw .
Janusz Lehmann
Z PIŚMIENNICTWA OBCEGO NAUKOWO-TECHNICZNEGO I KONSERWATORSKIEGO
ZA II KWARTAŁ 1963 r.
ANALIZY, OZNACZENIA I POMIARY
J. B. H e a d r i d g e. Photometric
en dpoin t detection. Part two. (Foto-
m etryczne ustalanie końcowego
punktu m iareczkowania. Część dru ga). „Industrial Chem ist”, t. 39, 1963, nr 2, s. 105—107.
A rtykuł jest dalszą częścią — re ferow anej w Ind. Chemist, t. 39, 1963, nr 1, s. 44—46 — pracy, d oty czącej w ysokiej dokładności ozna czeń ilościow ych w analizie che
m icznej m etodą miareczkowania.
K rótka recenzja z pierwszej części artykułu por. Ochrona Z a b y tk ó w
XVI, 1963, nr 4 (63), s. 81,
C. C a r o t i — Nuovi probierni
analitici per la gas cromatografia.
(Nowe zagadnienia analityczne do
tyczące chrom atografii gazowej),
„La Chamica e 1’Industria”, t. 45, 1963, nr 1, s. 48—53.
Opisano szereg nowych metod, sposobów i racjonalnych rozwiązań stosow anych obecnie w chromato grafii gazow ej.
J. P. S z e w c o w i c z — Pribor
dla centrobieźnoj bumażnoj chro matografii. (Przyrząd do chromato
grafii bibułowej mą krążku w irują
cym), „Zawodskaja Laboratoria”,
t. 29, 1963, nr 4, s. 502.
Opisano urządzenie, które znacz nie u łatw ia oznaczenia; ich czas jest krótszy, a w yniki o dużej dokład ności.
B. V o l l m e r t — Rührer in La
bor und Betrieb. (Mieszadła w la
boratorium i zakładzie), „Chemiker Z eitung — Chemische Apparatur”, t. 87, 1963, nr 7, s. 234—242.
Omówtiono i zestaw iono urzą dzenia laboratoryjne i przem ysłow e oparte na nowoczesnych, racjonal nych zasadach m ieszania i uszczel niania aparatów z pracującym m ie szadłem .
Chemical analysis of stainless steel corrosion products. (Chemicz
na analiza produktów korozji stali
nierdzewnej), „Corrosion”, t. 19,
1963, nr 3, s. 113t— 114t.
A rtykuł zawiera szereg zebra nych m etod analizy ilościow ej, do
tyczących dokładnego oznaczania
m ałych, trudnowykryw alnych ilości chromu, niklu, kobaltu, żelaza, m ie dzi, cynku, m anganu i cyrkonu, nie- osiąganetgo na drodze analizy k la
sycznej. ,
KOROZJA
O. L. R i g g s , F. J. R a d d —
Physical and chemical stu d y of an organic inhibitor for hydrogen sul fide attack. (Fizyczne i chem iczne
badania nad organicznym in hibito
rem korozji w yw oływ anej przez
siarkowodór), „Corrosion”, t. 19,
1963, nr 1, s. l t — 8t.
Inhibitor jest substancją orga niczną, powstałą w w yniku reakcji m iędzy kw asem salicylow ym a alki- lopropylenodwuam iną. W pływa on ham ująco na proces korozji spowo dowany zaatakowaniem stali w ę glow ej przez siarkowodór. Przepro w adzono w ielostronne badania fi zyczne i chem iczne, om awiając ich rezultaty.
S ym p o siu m über Korrosiosschutz v o m 10. bis 16. S ep te m b er 1962 in
Bratislava. (Sympozjum na tem at
ochrony przed korozją odbyte w B ratysław ie od 10 do 16 w rześnia 1962 r.), „Chemische Technik”, t. 15, 1963, nr 2, s. 120—122.
K rótkie a zw ięzłe u jęcie głów nego celu i treści w ygłoszonych re feratów zapoznaje z nowym i k ie runkam i i osiągnięciam i w waloe z korozją.
H. W e V e r — Stofftransport im
metalischen Festkörper. (Transloka-
cja m aterii w m etalicznym ciele
stałym), „Angew andte Chemie”,
t. 75, 1963, nr 7, s. 309—316.
Omówione zostały teoretyczne
podstawy dom niem anego ładunku energii translokacji ciepła i m aterii tj. składow ych siatk i krystalicznej m etalu oraz przyczyny i skutki te go zjawiska.
P rzy pisek recenzenta: Recenzja
niniejsza została zam ieszczona w dziale „Korozja” nie z racji zagad nień om awianych przez autora arty
kułu. Poruszonych zagadnień nie
w iąże on ze zjaw iskiem korozji. Um ieszczenie tej recenzji w ynika z treści dedukcji, jakie nasunęło re cenzentow i sam o zagadnienie om a w iane przez H. W evera. N ie bez ra cji m ogą być supozycje dotyczące przyczyn pow staw ania ognisk głębo ko penetrującej korozji, których na leży szukać w translokacji m aterii m etalu dotkniętego korozją. Zjaw i sk o to być m oże dałoby się stw ier dzić na drodze badawczej. Rozjaśni łoby to w iele n ie zbadanych dotych czas problem ów dotyczących korozji i zapobiegania jej.
TWORZYWA SZTUCZNE
Epoxydharz m it n euem Schnell härter. (Żywica epoksydow a z n o
wym s z ybkoutw ar d z aczem ), „Adhä sion”, t. 7, 1963, nr 3, s. 124— 126.
W artykule opisano w łaściw ości nowego szybkoutwardzacza, zasto sowanego ostatnio do żyw ic epok sydowych. Proces utw ardzania prze biega na zimno. Podano stosow anie tego utwardzacza w kilku składach ilościow ych, om aw iając jego przy datność do m ieszania z Versamidem 140. Zestawiono w reszcie fizyko-m e- chaniczne, elektryczne i term iczne w łasności przebadanych żyw ic, uza
sadniając celow ość wprow adzenia
now ego środka jako w yraźnego
m odyfikatora ich w łasności.
G. O. T a t i e w o s j a n , J. F. K u z n i e c o w a — Dlitielnoje i ci-
klicze skoje w o z d ie js tw je w o d y i w la żn o w o wozducha na płasticzeski je massy. (Długotrwałe i cykliczne
oddziaływ anie wody i w ilgotnego powietrza na tw orzyw a sztuczne), „Płasticzeskije M assy”, 1963, nr 2, s. 52—58.
Praca jest relacją z badań prze
prowadzonych nad zagadnieniem
szkodliw ego oddziaływ ania wody
kroplistej i pary wodnej (atm osfe
rycznej) na tw orzyw a term opla
styczne oraz term outw ardzalne w drastycznych warunkach. Z tw orzyw term oplastycznych przebadano poli- w inyloacetal (Butwar), etylocelu lo zę, polistyren, polipropylen, polia m idy i inne. Przedm iotem badań
b yły też tw orzyw a term outw ar
dzalne. Doświadczeniom poddawano tw orzyw a poliestrow e, fenoplas ty i żyw ice fen olow o-furfurolow e. Wy m ien ion e tw orzyw a utrzym ywano w w od zie o tem peraturze 20° przez ok res dwóch m iesięcy, a następnie zn ów m oczono je w w odzie o tem peraturze 20° po 24 godzin i su szo n o do ustalenia się ich ciężaru. 24-godzinne próby p ław ien ia i su sz en ia powtarzano pięciokrotnie ja k o oddziaływ anie w sposób cyklicz
n y. Badano zm ienność w łasności
m echanicznych i dielektrycznych
tw orzyw . Stwierdzono, iż zmiany w łaściw ości tw orzyw w wodzie o tem peraturze 20° odpowiadają stop n io w i zm ian zachodzących w środo
w isk u par w odnych powietrza,
ogrzanego do 40°. Charakterystycz n y m zjaw iskiem — jak wykazały b adan ia ■— jest to, iż pod w pływem dlługotrwałego oddziaływ ania wody
zachodzą w ięk sze zm iany w łaści w ości, aniżeli w przypadku oddzia ływ ania cyklicznego; jak też zaob
serw ow ano w ięk sze zm iany pod
w pływ em wody u tw orzyw term o utwardzalnych.
G. C h a m p e t i e r — Situation
presente de la science des m a c ro molecules. (Obecny stan w ied zy о
substancjach w ielkocząsteczkow ych), „Chimie et industrie”, t. 89, 1963, nr 3, s. 269—278.
Opisano sposoby otrzym yw ania
zw iązków w ielkocząsteczkow ych,
opartych na różnych m etodach p oli m eryzacji. Omówiono polim ery ste - reoregularne, kopolim ery blokow e i szczepione. Znajomość m etod sy n
tezy tych substancji w ysokoczą-
steczkiowych m oże przynieść duże korzyści, dając n ow e tw orzyw a — być m oże — o poszukiw anych w ła ś ciwościach, rozw iązujących trudne problem y konserw acji.
J. T e s c h e l — Über w ä r m e
beständige Hochpolymere. (O cie-
płoodpornych polim erach w ielk o
cząsteczkowych), „Plaste und K aut schuk”, t. 10, 1Θ63, nr 3, s. 137— 140. Podano szereg sposobów i m e tod badania tw orzyw sztucznych,
znajdujących się pod w pływ em
wyższych tem peratur, na ich term o-
odporność oraz term ostabilność.
Przebadano i określono zależności m iędzy odpornością tw orzyw a na w yższe tem peratury a charakterem
budowy jego częsteczki. Opisano
sposoby uzyskiw ania tw orzyw w y -
sokocząsteczkow ych o określonej
budowie, odpornych n a om aw iane w pływ y. K rótko podano dane n a te m at polikrzem ianów .
R enovation d e r Tow er-B ridge m it E poxydharz-K lebsto ffen . (Odna
w ianie m ostu Tower za pom ocą k le
jów epoksydow ych), „Adhäsion”,
t. 7, 1963, nr 3, s. 130.
Zrelacjonowano sposób odnow ie nia i zabezpieczenia m ostu Tower w Londynie przy użyciu szybkow ią żących k lejó w epoksydow ych. Ży w ice te zastosow ano w pracach konserwatorskich* przy nawierzchni m ostu, na której układano i za ich pomocą sk lejan o kostkę drew nianą.
D. A. K a r d a s z o w , J. M. Z a m a n s k i j — S intieticzeskife klei dla sk le iw a n ja m ie tallow . (Kle
je syntetyczne do sk lejan ia m etali), „Płasticzeskije M assy”, 1963, nr 2, s. 72—77.
Obszerny referat obejm uje sz e reg różnych rodzajów k lejów —
termoplastycznych, term outw ardzal nych, opartych na bazie elastom e rów i tzw. stopów k lejow ych, które są w św iecie szeroko stosow ane do
sklejania m etali. Przedstaw iono
sposoby klejenia i technologię przy
gotow yw ania powierzchni m etali
poddawanych zabiegowi klejenia.
Podano dane dotyczące term oodpor- ności skleiny w szerokim zakresie
tem peratur (wysokich i niskich).
A rtykuł zasługuje także na uw agę zajmujących się zagadnieniam i k o rozji.
J. B a r d e l e b e n — Über die
Diffusion von Wasser durch Epo xydharz. (O dyfuzji wody przez ży
w icę epoksydową), „K unststoffe”,
t. 53, 1963, nr 3, s. 162— 163.
Omówiono m etody i środki, jaki m i posługiwano się w pracach doś w iadczalnych nad ustaleniem stop nia przepuszczalności w ody przez
żyw ice epoksydowe, zaw ierające
m ączkę kwarcow ą oraz m ączkę
kwarcow ą z m ałym dodatkiem tw o rzyw a silikonowego. W w yniku do świadczeń ustalono, że przenikanie
wody przez żyw icę epoksydow ą
można obniżyć o około 10%, doda jąc do niej 50% m ączki kw arcow ej a do 27% przez dodanie nadto 2% tworzyw a silikonow ego. Przebadano też i określono inne, o poważnym znaczeniu użytkowym , dane d oty
czące zagadnienia dyfuzji w ody
przez żyw ice w in terw ale tem pera tur 20—70°C.
14 Congresso Internationale delle m aterie plastiche. (14 M iędzynarodo
w y Kongres mas plastycznych), „La Chimica e l ’Industria”, t. 45, 1963, nr 1, s. 97—101.
Artykuł jest krótkim streszcze niem referatów w ygłoszonych na odbytym w dniach 26, 27 i 28 w rześ nia 1962 roku K ongresie mas p la stycznych w Turynie. Omówiono osiągnięcia w zakresie badań nau kowych dotyczących budowy, w ła s ności i zastosowania różnych p oli m erów w w ielu kierunkach.
G. N a t t ą , P. C o r r a d i n i —
A s p e tti generali della str u ttu ra cri- stallina dei polim eri stereoregolari.
(Ogólne aspekty na k rystaliczn ą b u dow ę polim erów stereoregu lam ych), „La Chimica e 1’Industria”, t. 45, 1963, nr 3, s. 299—314.
Omówiono w p ły w regularności budowy cząsteczki polim eru na jego własności.
G. W e i g e l — Füllstoffe für
Epoxydharze. (W ypełniacze do ży
w ic epoksydowych), „K unststoffe P lastics”, t. 9, 1962, nr 4, s. 498—507. W ykonano szereg prób w iązania
z żyw icam i epoksydow ym i kilku
pow szechnie stosow anych w ypeł
niaczy, jak mączka porcelanowa, m ączka kwarcowa, talk i kreda oraz innych substancji do tego celu nie używ anych lub rzadko stosow anych. Przeprowadzono badania w kierun ku ustalenia danych dotyczących niektórych W łaściwości żyw icy mo dyfikow anej w ypełniaczam i, a m ia n ow icie na jej wodochłonność, w y trzym ałość m echaniczną, w łasności adhezyjne i na inne cechy. A rtykuł jest interesujący i m oże konserw a torow i w yjaśnić w iele wątpliwości.
BEZPIECZEŃSTWO I HIG IENA PRACY
P. D e r v i l l è e , E. D e r v i l l è e — La pré ve n tio n des maladies p ro
fessionelles deus aux insecticides au
cours de la fabrication et au stade de l’utilisation· (Przeciwdziałanie chorobom zaw odow ym , w ynikłym z oddziaływ ania środków ow adobój czych podczas ich produkcji oraz stosowania), „Chimie et in du strie”, t. 89, 1963, nr 3, s. 239—241.
R eferow ane zagadnienie posiada dla konserw atora szczególnie donio
słe znaczenie. P rzeczytanie tego
artykułu w arte jest najbardziej za lecenia, jakkolw iek jest on przezna czony przede w szystkim dla rolni ków stosujących w ym ien ione środki, jak też dla pracujących nad ich w y
twarzaniem. Om awiane substancje
stosow ane są rów nież niejednokrot nie w różnych innych pracach dla zw alczania szkodników . Sposób sto sow ania profilaktyki w obec środków owadobójczych przy pracach zw ią zanych ze zw alczaniem nim i szkod n ików m oże być przykładem racjo
nalnego obchodzenia się z tym i
środkami w pracach konserw ator skich.
RÓŻNE
H. V o g e l — Die Erfassung der
chemischen Literatu r — ein in terna tionales Problem. (Ujęcie całokształ
tu literatury chemicznej problem em m iędzynarodowym ), „Chemiker Zei tung — Chemische Apparatur”, t. 87, 1963, nr 6, s. 187— 189.
Autor porusza problem potrze by zorganizowania służby inform a cyjnej o spraw nie działającym apa racie koordynacyjnym. Przedstawia p erspektyw y szerokiej w spółpracy m iędzynarodowej w zakresie p ub li
kacji w szystkich działów chem ii
teoretycznej i stosowanej oraz pod k reśla konieczność ujm ow ania zbior czo prac i relacji o całokształcie li teratury chem icznej.
Roman Biliński
O P R A C O W A N I E G R A F I C Z N E — M A R I A L E B I E D Z K A
Nakład 1250 egz. Objętość arkuszy druk. 10. Papier ilustr. III kl. 120 g 61 X 86. Oddano do składu w grudniu 1963 r., druk ukończono w marcu 1964 r.
