Onderzoek naar de veiligheid van de boezemkade van de Klaas Engelbrechtspolder.

Onderzoek naar de veiligheid van de

boezemkade van de

KI

aas Engel brechts-

pol

der

A-73.003

Bijlage l i j s t Bij 1 age 1 2 3

4

5 6 7 8 Tekeningnr. AZ-73.

S

A5-73.8 A5-73.9 Al-74.154 Al-74.155 Al-74.156 L .G.M. CO. 21.728-0.

I

L.G.M. C0.21.728-0.11

K1

aas Engel brechtspol der

Korte omschrijving S i t u a t i e dwarsprofielen Dwarsprofielen 1

t / m

3 Dwarsprofielen 4 t / m 6 Foto 1 t / m 3 Foto 4 hn 5 Foto 6 en 7 Vooronderzoek Stabi 1 i t e i tsonderzoek

In houdsopgave K1 a a s Engel brechtspol der bladz. 1. Inleiding 2. 2.1. De polder 2.1.1. L i g g i n g 2.1.2. Oppervlakte en peilen

2.1.3. Inwoners en economische belangen

2.1.4. Bestemmingsplannen

2.1.5. Gevol gen

van

een doorbraak

2.2.

De

boezem

2.2.1. OppervOakte\ en peilen

2.2.2. Mogelijkheden t o t compartimentering 2.2.3. Daling

van

de boezem b i j doorbraak

2.2.4. Gevolgen voor de scheepvaart en de waterhuishouding b i j een doorbraak

2.3. De kade

2.3.1. De lengte van de kade

2.3.2. Beschrijving van het profiel aan de hand van gemeten dwarsprofielen

2.3.3. Beschrijving

van

de kade 2.3.4. Vreemde objecten

2.3.5. Onderhoud van de kade

Beschrijving

van

de polder, de boezem

en

de kade

3. 4. 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 5. 6, 7.

a.

8.1. 8.2. 8.3. 8.4. Ges ch i eden i s Grondonderzoek

Keuze

van

de t e onderzoeken dwarsprofielen Uitvoering

van

het grondonderzoek

Metingen

van

het freatisch vlak

Keuze van profielen

voor

het stabiliteitsonderzoek Geologische en geohydrologi sche toestand

Maatgevende boezemwaterstand Stabi 1 i teitsonderzoek

Beoordeling

van

de veiligheid

van

de gehele kade De kade langs de Harnaschwatering

De kade langs de Gaag

Het kadegedeel t e langs de Zijde

Het kadegedeel t e langs de Monsterwatering

1 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 5 6 6 7 8 8 8 8 9 10 11 12 13 13 13 1 4 1 4

Inhoudsopgave K1 aas Engel brechtspol der vervolg bladz.

B. 5. 14

8.6. II II 15

8.7 II II 15

Factoren

d i e de s t a b i 1 i t e i t kunnen bei nvl oeden

-

1 -

1. In1 ei d i n g .

In het kader

van

het systematisch kadeonderzoek, i s een onderzoek ingesteld naar de veiligheid van de boezemkaden

van

de Klaas Engel brechtspol der, behorend

t o t

het Hoogheemraadschap

van

Del f 1 and.

bestaat hoofdzakelijk u i t agrarisch gebied. Een klein gedeelte van b v

de bebouwde kdm v'an Schipluiden l i g t in de polder.

De

noordel i jke begrenzing wordt gevormd door de verbindingsweg tus-

sen De Lier en Delft. De kade beschermt eveneens de naast liggende Woudsche Polder en de Moudsche Droogmakerij (410 ha).

de Zijde en de Monsterwatering.

Er

i s een verkenning uitgevoerd en een analyse

van

de bestaande hy- drologi sche I geol ogi sche, bodemkundige en geschiedkundi ge gegevens. Tevens werden gegevens omtrent onderhoud en gedrag van de kade ver- .zamel d en dwarsprofi el en gemeten.

verricht

door

het Laboratorium

voor

Grondmechanica t e Delft. Bij het verzamelen

van

de verschillende gegevens i s medewerking verleend door de technische dienst van het Hoogheemraadschap van D e l f l a n d .

De polder, gelegen binnen de gemeentegrenzen van Schipluiden,

Het onderzoek betrof de kade langs de Harnaschwatering, de Gaag,

- 2 -

2. Beschrijving

van

d e polder, de boezem en de kade.

2.1. De polder.

2.1.1. Ligging.

De

ten

noorden

van

Schipluiden gelegen polder

wordt

aan d r i e zijden door boezemwateren begrensd: aan de oostzijde door de

Harnaschwatering

aan

de z u i d o o s t z i jde door de Gaag, in het zuidwesten

door

de Zijde

en

in

het westen door

de Monsterwataring.

vormd door de Woudsche Weg van Delft

naar

De Lier.

Aan de noordel i jke z i j d e wordt de grens

van

de polder ge-

2.1.2. Oppervlakte en peilen.

De

K1

aas Engel brechtspol der heeft een waterstaatkundi ge opperz De polder heeft goedgekeurde peilen: zomerpeil N.A.P.-2,42

m

De maaiveldhoogte varieert van N.A.P.-2,10

m

E 2,20 m , i n het vlakte van 350 ha.

en wlnterpeil N.A.P.-2,52

m.

midden van de polder, t o t N.A.P.-1,50 m à 1.90 m dichter b i j de boe- zemkaden.

2.1.3. Inwoners en economische belangen.

De gehele polder behoort t o t de gemeente Schipluiden; in de z u i d p u n t van de polder l i g t een gedeelte van de bebouwde kom van

genoemde gemeente. De polder heeft ongeveer 500 inwoners.

De noordelijke begrenzing van de polder, de Woudsche Weg (Provinciale weg

nr.

iZ),vormt een belangrijke verbinding tussen Delft en De Lier. Langs de Gaag wordt de waterkering gevormd

door

de zogenaamde Ri jksstraatweg ( i n onderhoud b i j de provincie Zuid-Hol1 a n d )

van

Del f t

naar

Maassluis.

noordoostel i j ke p u n t van de pol der gepland.

bouwcultures onder glas vindt men i n het westen van de polder langs de Zijde, i n het noorden langs de Woudsche Weg en plaatse1 i j k langs de Gaag.

Een gedeelte van de toekomstige Rijksweg nr. 19 i s door de De polder bestaat voor een groot gedeelte u i t weiland, Tuin-

- 3 -

2.1.4. Bestemmingsplannen.

Voor de bebouwde kom van S c h i p l u i d e n bestaan i n de Klaas Engel- b r e c h t s p o l d e r enige u i t b r e i d i n g s p l a n n e h . Bovendien h e e f t men de p r o v i n c i a l e weg (genaamd R i jk s s t r a a t w e g ) a c h t e r de bebouwde kom gepl and.

Wat de kade b e t r e f t z i j n e r op h e t o g e n b l i k geen plannen. 2.1.5. Gevol gen van een doorbraak,

t i j d i g z i j n ges1 oten

,

z a l b i j kade doorbraak de K1 aas Engel b r e c h t s - p o l d e r n i e t inunderen.

een kadedoorbraak, behalve de p o l d e r , ook de Woudsche p o l d e r en de Woudsche Droogmakerij onderlopen. De inundatiehoogten z u l l e n dan r e s p e c t i e v e l i j k ongeveer 0,4 m en 2,9 m t e n o p z i c h t e van h e t

maaiveld bedragen.

Wanneer a l l e n o o d z a k e l i j k e bloezemkeringen ( z i e p u n t 2.2.2.)

Wanne,er de noodkeringen geopend b l i j v e n , z u l l e n i n h e t geval van

2.2 De boezem.

2.2.1. Oppervlakte en p e i 1 en.

De reeds vermel de boezemwateren staan onder normal e omstandig- heden met e l kaar en met de o v e r i g e D e l f l a n d s e boezemwateren i n open v e r b i n d i ng

.

De boezem van D e l f l a n d h e e f t b i j een s t a n d N.A.P,-0,40

m

een o p p e r v l a k t e van 670 à 680 ha.

Het p e i l van de boezem ( D e l f l a n d s P e i l ) i s N.A.P.-0,40 m. De boezemstand w i s s e l t tussen N.A.P.-0,50 m en N.A.P.-0,30 m. Het m a a l p e i l i s N.A.P.-0,25 m.

maar door meteorologische omstandigheden kan h e t p e i l oplopen. hoofdstuk 6 gegeven.

Het boezempeil wordt zoveel m o g e l i j k gehouden op N.A. P , -0,40 m,

Een verantwoording van de maatgevende boezemstand i s i n

2.2.2. Mogelijkheden t o t compartimentering.

A f h a n k e l i j k van h e t kadegedeelte, waarin een kadedoorbraak o n t s t a a t , z a l men van v e r s c h i 11 ende boezemschei d i ngsmi ddel en gebruik maken, Op deze w i j z e o n t s t a a n v e r s c h i l lende compartimenteringsmoge-

2.2.3. Daling

van

de boezem b i j doorbraak.

boezem vrijwel geheel in de polder (en de aangrenzende polders) leeg- 1 open.

geheel leeglopen i n de K1 aas Engel brechtspolder, de Woudsche Polder en de Woudsche Droogmakerij.

Bij t i j d i g gesloten noodkeringen zal de gecompartimenteerde

Wanneer de noodkeringen geopend bl i jven, zal de boezem vrijwel

2.2.4. Gevolgen

voor

de scheepvaart en de waterhuishouding b i j een doorbraak. ringen a l s i n het geval

van

open noodkeringen, de scheepvaart worden gestremd, Bovendien zal i n bei de geval 1 en de waterhuishouding worden

verstoord.

B i j een doorbraak z a l , zowel i n het geval van gesloten noodke-

2.3, De kade.

2.3.1. De lengte van de kade.

van

ongeveer 0,7 km. De kade langs de Gaag i s c i r c a 2,2 km lang.

De lengte

van

de boezemkade langs de Zijde bedraagt ongeveer 1 , 5 km; d i e langs de Monsterwatering c i r c a 1 km.

De boezemkade 1 angs de Harnaschwatering heeft een 1 engte

2.3.2. Beschrijving van het p r o f i e l aan de hand

van

gemeten dwarsprofielen.

z i j n enkele gegevens van de profielen verzameld.

De boezemkaden hebben een v r i j onregelmatige vorm. In de tabel

Oriëntatie dwars- kruin- kruin hel1 ing helling Opmerkingen

p r o f i e l hoogte breedte bui ten- binnen- no. t . o . v . i n

m

talud talud

N.A.P. ( s t e i l e i n

m.

gedeel t e ) Harnas c h- watering Gaag Zijde Monster watering id. id. Onregelmatig binnen-

ta1ud;o.a. door puin-

weg !: 2 1 t0,l 3,0à3,5 2:3 2 t0,l 7,5 damwand 1:2 3 +0,2 2,3 c i r c a 1:2 T . h . v . de w a t e r l i j n 1: 2 i s het buitentalud s t e i 1 4 0 9 1 1,6 1:l 1:3 Kwel greppel 5 0,05 1,5 2:3 1: 2 Kwel greppel 6 091 1,8 1 : 2 2: 5 Geen teensl o o t

2 . 3 . 3 .

- 5 -

Beschrijving

van

de kade.

en binnentalud

met gras

begroeid. Op de kade l i g t een circa 2,75

m

brede puinweg, de Ommedijk, die enkele a f r i t t e n naar in het achter- land gelegen boerderijen heeft. Over het algemeen z i j n de oever en het onderwatertalud onverdedigd ( f o t o 2 ) . Het tamelijk s t e i l e bin- nental ud vertoont pl aatsel i j k ri etbegroei i n g ten gevol ge van kwel. Bovendien i s het binnentalud onregelmatig door het herhaaldelijk ophogen van de puinverharding. P l a a t s e l i j k s t a a n e r bomen i n het binnentalud ( f o t o 3). Praktisch over de gehele lengte

van

de kade langs de Harnaschwatering l i g t een kwelsloot d i r e c t

a a n

de teen

Van de boezemkade langs de Harnaschwatering z i j n het buiten-

( f o t o i ) .

Op de brede k r u i n

van

de boezemkade langs d e Gaag l i g t een circa 5

m

brede klinkerweg ( f o t o 4), de Rijksstraatweg ( z i e 2.1.3.).

De oevervoorziening bestaat u i t een verankerde houten damwand doorlopende gording; in de bebouwde kom

van

Schipluiden

bestaat de voorziening u i t een betonnen kistdam.

en de bestrating een vlakke wegberm. Het tamelijk s t e i l e binnen- talud heeft een grasmat; e r staan veel bomen i n en onderaan het talud. Langs de kade s t a a t veel bebouwing met diverse op- en

a f r i t t e n

naar

en van de kade. De kwelsloot l i g t d i r e c t aan de teen.

200

m

een hoog achterland

met

bebouwing. Vanaf 250

m voor

het p u n t

waar de Zijde en de Monsterwetering samenkomen, t o t genoemd

p u n t ,

staan kassen

t o t

op de kade. Het overige kadegedeelte i s

met gras begroeid, en e r komt geen hoge beplanting op

voor.

Op de waterl i j n en tegen het onderwatertalud i s plaatse1 i j k p u i n g e s t o r t , Het binnentalud i s tamelijk s t e i l en praktisch overal aan de teen zeer nat. Vanaf Schipluiden heeft het eerste deel

van

de kade een teen- s l o o t ; in het tweede deel l i g t aan de teen een breed a s f a l t

fietspad, daarbui ten 1 i g t de kwel s1 o o t ( f o t o 5 ) .

e r staan enkele dikke bomen langs de binnenteen n a b i j de b r u g Hoge Heul; hoge beplantjng, circa 1,5

m

hoog Struikgewas, vindt

men

langs de binnenteen van

HM

20,5 t o t 22. Ter hoogte

van

de

waterl i j n i s een steenstapel ing aangebracht met pl aatsel i j k een onderwaterbeschoeiing tegen het afglijden van het p u i n ; tegen het onderwatertalud i s puin gestort. Het binnentalud i s over

Buiten de bebouwde kom i s het gedeelte tuisen de damwand

De kade langs de Zijde heeft b i j Schipluiden over de e e r s t e

- 6 -

het algemeen vrij n a t (foto 6 ) , in het bijzonder aan de teen. Tussen de teen

van

de kade en de kwelgreppel l i g t een breed a s f a l t fietspad ( f o t o 7 ) . Ongeveer

vanaf

dwarsprofiel 6

t o t aan

de

Hoge Heul is e r geen kwelgreppel.

2.3.4. Vreemde objecten

De b i j p u n t 2 . 3 . 3 . genoemde hoge beplanting en bomen; bQvendien staan er i n d e bebouwde kom van Schipluiden in de betonnen

kistdam langs de Gaag.

een hogedruk aardgasleiding de boezemkade van de Gaag; t e r plaatse i s

een

stalen damwand aangelegd. In de kade langs de Gaag 1 iggen -in het bijzonder b i j de bebouwde kom- e l e c t r i c i t e i t c - , gas-, PTT- en waterleidingen.

een kadekruisende gas- en e l e k t r i c i t e i t s l e i d i n g bevestigd.

Ongeveer 200

m

ten noordoosten

van

de Schout-JansenbrW k r u i s t

Aan cie betonbrug over de Zijde, ter plaatse van hm 1 2 , z i j n

2.3.5. Onderhoud van de kade.

Het onderhoud bestaat voorname1 i j k u i t het j a a r 1 i jks ui tvoeren

van

herstellingen en kleine ve\rbeteringen i n verband met de eisen

van

de keur.

langs de Gaag regelmatig worden herstraat.

- 7 -

3. Geschiedenis, (Uit Texeira de Mattos)

De polder i s ontstaan door vereniging van twee polders: de Hodenpi j l sche pol der en de

K1

aas Engel brechtspol der. Het bijzondere reglement werd vastgesteld b i j statenbesluit

van

13 j u l i 1858, goed- gekeurd b i j K.B. van 18 augustus 1858.

In 1879 werden de twee windmolens, waarmee de Hodenpi j l sche pol- der en de Klaas Engel brechtspol der werden bemalen bui ten werking gesteld en vervangen door één stoomgemaal t e r plaatse van de vroegere

Hodenpijlsche molen. Die molen sloeg u i t op de Harnaschwatering en h i j stoad onmiddell ijk ten noorden van de uitmonding van de Harnaschwatering in de Gaag. Toen het stoomwerktui g werd vervangen

door

het tegenwoordige dieselgemaal kwam d a t ook weer op dezelfde p l a a t s . I n verband met de aanleg

van

de toekomstige Rijksweg nr. 19 zal het gemaal moeten worden verplaatst.

- 8 - 4. 4.1. 4.2. 4.3. Grondonderzoek.

Keuze van de t e onderzoeken profielen.

kade z i j n i n een aantal dwarsprofielen sonderingen en grond- boringen ui tgeuoerd.

Het aantal en p l a a t s

van

deze dwarsprofielen i s gebaseerd op de resultaten

van

de verkenning, de ervaringen opgedaan b i j het onder- zoek van de Dorppolder en de gegevens

van

de beheerder omtrent het onderhoud van de kade. Het heeft geleid

t o t

grondonderzoek in 6 dwars- prof i el en, aangegeven op b i j 1 age 1.

variërende dwarsprofielen en de betrekkelijk kleine lengte v o l s t a a n worden met grondonderzoek in één dwarsprofiel (1).

langs de Gaag over de gehele lengte weinig in opbouw verschilt, daarom werd in de Klaas Engel brechtspol der

voor1

opi g één dwarsprofi el voor

grondonderzoek vas ëges t e l d

.

Dit kan vergeleken worden met de resultaten

van

het onderzoek in de kade van de Dorppolder.

Het

dwarsprofiel i s gekozen op een minder s t e i l gedeelte

van

de kade. In het s t e i l e r e gedeelte kan

zonder

speciale

voor-

zieningen geen grondonderzoek uitgevoerd worden.

Om inzicht t e krijgen i n de samenstelling en laagopbouw van de

Aan de kade langs de Harnaschwatering kon in verband met weinig

Bij het kadeonderzoek

van

de Dorppolder i s gebleken dat de kade

P I

a

van

ver met

In het kadegedeelte langs de Zijde werd één profiel gekozen, op een

ts waar de kwelsloot d i r e c t

aan

de teen

van

de kade l i g t en de vorm

het profiel voor de s t a b i l i t e i t o n g u n s t i g

was.

Het gedeel t e 1 angs de Monsterwatering heeft een onregelmatig

oop. Dit maakte onderzoek i n 3 dwarsprofielen noodzakelijk (4,5 en 6 ) , respecti evel i j k één minder s t e i 1 en twee stei 1 e t a l udhel 1 i ngen

.

Uitvoering

van

het grondonderzoek.

Het Laboratorium voor Grondmechanica heeft het grondonderzoek in bovengenoemde profielen uitgevoerd.

De resultaten z i j n weergegeven in rapport CO. 21728-0/1 d a t a l s bijlage 7 aan deze nota i s toegevoegd.

Metingen van het freatisch v l a k .

de ligging

van

het freatisch vlak t e kunnen bepalen. De freatische In a l l e onderzochte profielen z i j n open peilbuizen geplaatst om

- 9 -

lijnen z i j n aangegeven in de profielen op bijlage 2 en 3 .

bestaat u i t met puin vermengd zand komt het freatisch vlak in de meeste profielen áán of zeer d i c h t onder het oppervlak.

I n profiel 1 en 2 l i g t het freatisch vlak i e t s dieper, de oorzaak hier-

van

wordt gevonden in de ligging

van

de kwelsloot en de

vorm

van het dwarsprofiel!. Nadat het onderzoek aan de kade

van

de Klaas Engelbrechts- polder was afgesloten i s de freatische l i j n in het kadegedeelte langs de Monsterwatering plaatse1 i j k om1 aag gebracht door toepassing

van

drainage in de teen. Deze verandering i s zodoende niet in het onderzoek verwerkt.

Ten gevol ge

van

de zeer door1 atende bovenste 1 aag, wel ke hoofdzakel ijk

4.4. Keuze

van

profielen

voor

het s t a b i l iteitsonderzoek.

1, 3 en 4 een stabil iteitsonderzoek uit t e voeren en afhankelijk

van

de resultaten t e zien of nader onderzoek gewenst i s .

dwarsprofiel en de betrekkelijk geringe lengte a l s representatief gezien

voor

het gehele kadegedeel

t e

1 angs de Harnaschwatering.

van

het dwarsprofiel b e t r e f t a l s de geschiedenis, overeenkomst met het

op stabi 1 i t e i t onderzochte kadegedeel t e 1 angs de hrppol der.

Het recul t a a t

van

het grondonderzoek aangevuld met een steekboring op de plaats

waar

de continuboring

door

de aanwezigheid van puin

mislukt was, i s zodanig d a t b i j de veiligheidsbeschouwing van deze kade de resultaten

van

het stabi 1 i t e i tsonderzoek in de Dorppol der gebrui k t kunnen worden.

In profiel 2

was

daarom geen stabil iteitsonderzoek nodig.

en de opbouw van d a t profiel zoaanig van de rest verschilde d a t een beoordeling van de veiligheid alieen mogelijk was,indien deze gebaseerd was op stabi 1 i t e i tsonderzoek.

opbouw en

vorm.

Hierdoor i s het moeilijk een profiel

voor

d i t kadegedeelte

aan t e wijzen d a t a l s representatief kan worden beschouwd.

In profiel 4

wordt het

stabil iteitsonderzoek uitgevoerd

omdat

hier het veenpakket het dikst i s en het meest aan het oppervlak komt.

Het Laboratorium voor Grondmechanica stelde voor in de profielen

Profiel 1 wordt vanwege de\nr?inig variërende vorm van het

Het kadegedeelte langs de Gaag vertoont zowel wat opbouw en vorm

I n profiel 3 werd stabiliteitsonderzoek uitgevoerd,omdat de vorm

-

10

-

5. Geologische en geohydrologische toestand.

in rapport C0-21728-0/ I waarin zowel de al gemene bodembeschri jvi ng

,

die

aan de hand van bodemkaarten slag z i j n verwerkt.

wat vooral spreekt in de profielen 4 en 5 welke zeer dicht naast elkaar gelegen een s t e r k afwijkende diepte en dikte

van

de veenlaag hebben.

stijghoogte dezelfde i s a l s de hoogte

van

het f r e a t i s c h ulak, dus ongeveer N.A.P.- 2,50

m.

Een geologische beschrijving van de betrokken polder wordt gegeven

is verkregen, a l s de aangetroffen grond-

Opvallend i s de s t e r k variërende diepte en dikte

van

de veenlaag,

-

11

-

6. Maatgevende boezemwaterstand.

over het voorkomen van een maatgevend peil op Delflands boezem. A l s maat- gevende boezemstand is in dit rapport een peil van N.A.P.-0,15 m aange- nomen. Dit peil wordt ook bij de s t a b i l i t e i t s b e r e k e n i n g e n gebruikt (zie hoofdstuk

7)

-

12

-

7 S t a b i 1 i t e i tsonderzoek.

Een beschrijving

van

het s t a b i l i t e i tsonderzoek en de resultaten daarvan staan vermeld i n r a p p o r t C0-21.728-0/11, d a t a l s bijlage 8 i s toegevoegd.

De stabiliteitsberekening geeft het volgende t e zien:

de maatgevende boezemwaterstand. De evenwichtsfactor 1 i g t slechts weinig boven het a l s v e i l i g gestelde minimum.

beneden de als minimum gestelde waarde t e liggen.

Profiel 1 heeft een voldoende s t a b i l i t e i t b i j zowel de gemeten a l s

De evenwichtsfactor van profiel 3 b l i j k t b i j maatgevende boezemstand

-

13

-

8.

8.1.

8.2.

Beoordeling

van

de veiligheid

van

de gehele kade.

De hoofdstukken 2 t / m 7 geven aanleiding t o t de volgende beschouwing:

De

kade langs de Harnaschwatering.

het a i s v e i l i g gestelde minimum l i g t , i s enig aanvullend onderzoek

verricht om t o t een verantwoorde s t a b i l i teitsbeschouwing voor het gehele kadegedeel t e t e komen.

Nagegaan werd in hoevepre de grondsamenstelling en laagopbouw halverwege dwarsprofiel 1 en de verbindingsweg De Lier

-

Delft

overeenstemde met de i n profiel 1 gevonden samenstelling en laagopbouw. Tevens werd de invloed bekeken van een groter volumegewicht van.de bovenste laag op de evenwichtsfactor.

Dit omdat het volumegewicht van deze laag in de stabiliteitsberekening f 3

was gebaseerd op een monster met een volumegewicht van 1,6 t /m

terwijl het voorkomen van hogere waarden n i e t uitgesloten l i j k t .

Op basis

van

de resultaten

van

het stabiliteitsonderzoek en het aanvullend onderzoek kan het kadegedeel t e langs de Harnaschwatering a l s voldoende

vei 1 i g beschouwd worden.

Omdat de evenwichtsfactor van profiel 1 slechts weinig boven

De kade langs de Gaag.

Hoewel hier geen stabi 1 i t e i tsonderzoek i s uitgevoerd i s e r reden d i t kadegedeel t e onvol doende s t a b i e l t e beschouwen.

Zoals in hoofdstuk 4.4. al is opgemerkt i s zowel de grondsamenstelling a l s de geschiedenis en de

vorm

van het dwarsprofiel overeenkomstig het

op c t a b i 1 i t e i t onderzochte kadegedeel t e langs de Gaag t e r plaatse van

de Dorppol der.

Het binnentalud

van

d a t kadegedeel t e was onvoldoende stabiel a l s gevolg

van de ongunstige afmetingen van de kade.

Naarmate de rijweg werd verbpeed,werd het talud s t e i l e r : De helling kon namelijk moeilijk worden aangepast door de aanwezigheid van een teen- s l o o t d i r e c t achter de kade. Het opgebrachte materiaal met een hoog volumegewicht vergrootte het aandri jvend moment aanzien1 i j k .

Bij de Klaas Engelbrechtspolder wordt d i t nog versterkt door grotere hoeveelheden zand

met

een hoog volumegewicht t e r plaatse

van

de kruin en de wat lagere volumegewichten

aan

de teen

van

het binnentalud.

-

14

-

8.3. Het kadegedeelte langs de Zijde.

Schipluiden hoog achterland, de kerende hoogte i s

zo

gering d a t de kade d a a r vol doende veil i g geacht kan worden.

In dwarsprofiel 3 wordt een t e kleine evenwichtsfactor gevonden b i j een freatische 1 i j n behorende b i j de maatgevende boezemwaterstand.

Uit de glijvlakberekening kwam naar voren d a t v a r i a t i e van de freatische l i j n grote invloed heeft op de grootte van de evenwichtsfactor.

Daarom i s aan de hand

van

peilbuiswaarnemingen nagegaan of de freatische l i j n zoals ingevoerd i n de gl i jvlakberekenìng b i j maatgevende

boezemwaterstand n i e t op een t e ongunstige schatting berust.

De peilbuizen die zowel i n de breedte a l s i n de lengterichting van de kade waren geplaatst, l i e t e n zien dat de freatische l i j n zeer gevoelig was

voor

i n f i l t r a t i e door regenval. De waarnemingen in de natte periode

oktober 1974 gaven een aanzienlijke s t i j g i n g t e zien van de freatische l i j n

na

regenval. Op grond

hiervan

wordt de ingevoerde freatische l i j n a l s reëel beschouwd en het kadegedeel t e langs de Zijde als onvoldoende veilig.

Het kadegedeelte langs de Zijde heeft het e e r s t e gedeelte vanaf

8.4. Het kadegedeel t e langs de Monsterwatering.

een goede stabi 1 i t e i t bezit. Het kadegedeel

t e

1 angs de Monsterwateri ng i s echter

zo

heterogeen van opbouw en onregelmatig van vorm dat

het n i e t verantwoord i s aan d a t s t a b i l iteitsonderzoek de conclusie t e verbinden d a t het gehele kadegedeelte voldoende stabiel i s . Op een aan- t a l plaatsen i s aanzienlijke kwel geconstateerd terwijl de slappe klei

mat

plantenresten (Calaisformatie) p l a a t s e l i j k dichter aan het oppervlak

komt.

Dit onderzoek zou waarschi jnl i j k duurder z i j n dan de eventuele verbetering

Bovenstaande i s e r oorzaak van dat ondanks de hoge s t a b i l i t e i t gevonden i n profiel 4, geen oordeel gegeven kan worden over de veiligheid

van

het gehele kadegedeel t e 1 angs de Monsterwatering.

Het stabiliteitsonderzoek in dwarsprofiel 4 wees u i t d a t d a t profiel

Wat b e t r e f t de kosten is aanvullend onderzoek h i e r n i e t verantwoord. die

zou

moeten worden verricht.

8.5. Langs vrijwel de gehele kade i s kwel geconstateerd ( f o t o 6 ) .

Kwel l e v e r t geen problemen zo1 a n g geen materiaal meegevoerd wordt. Toch dienen zo mogel i j k maatregelen genomen t e worden t e r voorkoming

van

kwel ,

-

15

-

Bij de kade 1 angs de Monsterwatering i s pl aatsel i j k drainage aangebracht in de teen

van

de kade. Deze b l i j k t goed t e functioneren.

8.6. Een hogedruk adrdgasleiding kruist de boezemkade van de Gaag, t e r -

wijl i n de kade, i n het bijzonder in de bebouwde kom, gas-en waterleidingen voorkomen, Indien deze leidingen b i j breuk een

gevaar

voor

de waterL

kering vormen dienen z i j u i t de kade t e worden verwijderd. Is verwijdering n i e t mogelijk dan dient een sterkteberekening t e worden uitgevoerd die voldoet aan de leidraden

voor

constructie en beheer van gas respectievelijk vloeistofleiding (uitgave: Technische Adviescommissie voor de Waterkeringen) 8.7. Het verdient aanbeveling om na t e gaan in hoeverre de op de kade aanwezige

-

16

-

9, Samen

va

t

t

i

n

g

9.1.

Er

i s een onderzoek ingesteld naar de veiligheid van de boezemkaden rondom de K1 aas Engel brechtspol der (350 ha. )

.

De kaden liggen langs de Harnaschwatering, de Gaag, de Zijde en de Monsterwatering en hebben een t o t a l e lengte van ongeveer 5,5 km.

De kaden beschermen een hoofdzakelijk agrarisch gebied en een klein ge- deelte

van

de bebouwde kom

van

Schipluiden. Ook beschermen ze de naast l i g - gende Woudsche Polder en de Woudsche Droogmakerij ( t o t a a l 410 h a ) en

de verbindingsweg tussen De Lier en Delft.

9 . 2 , In de kade langs de Harnaschwatering l i g t een 2,75

m

brede puinweg op de 3,OO à 3,50

m

brede kruin.

Het

binnentalud heeft een helling 1 : 2 en de kerende hoogte bedraagt ongeveer 2,40

m.

De kade i s hoofdzakelijk opgebouwd u i t k l e i , d a t door een veenlaag (Hol- landveen)

wordt

gescheiden

van

de kleiachtige afzettingen

van

de

Cal ai s forma t i e.

Op grond van het stabiliteitsonderzoek i n profiel 1 (minimale veilig- heidsffactor 1,36) en enig aanvullend onderzoek kan deze kade a l s v e i l i g worden beoordeeld

.

9.3. De kade langs de Gaag heeft een bre& k r u i n met een weg erop. Het binnentalud i s meestal zeer s t e i l en nagenoeg overal l i g t een

teensloot. Onder de weg vindt men een zandpakket met daaronder een klei- laag en een dunne veenlaag.

Onder de veenlaag t r e f t men de kleiachtige afzettingen van de Calaisfor- matie aan.

Het

geheel rust op het vaste Pleistocene zandcomplex.

Door verbreding

van

de rijweg i s een zeer s t e i l talud o n t s t a a n , door

de aanwezigheid

van

een teensloot kon de helling n i e t aangepast worden. Op basis

van

het vooronderzoek en de verkenning werd vastgesteld d a t deze kade zowel wat grondsamenstel 1 i n g , 1 aagopbouw en

vorm

betrof alswel de geschiedenis, overeenkomstig

was

met

de kade langs de Gaag in de D crppol der.

Daarom wordt onder andere op basis van de resultaten van het daar u i t - gevoerde stabi 1 i t e i tsonderzoek aan de veil igheid van de kade

-

17

-

De evenwichtsfactor

van

de kade in de Dorppolder was 1,04.

Gewezen

wordt

op de,

door

de onvoldoende s t a b i l i t e i t vergrote

kans

op breuk

van

de in de kade liggende leidingen.

Indien e r maatregelen getroffen worden t e r verbetering

van

de s t a b i l i - t e i t van de kade dienen de leidingen ook getest t e worden aan de testaan- de leidraden van de Technische Adviescommissie voor de Waterkeringen. 9.4. Een gedeelte

van

de .kade l a n g s de Zijde b i j Schipluiden wordt door de

aanwezigheid

van

hoog achter1 a n d vol doende stabiel beschouwd. De kade heeft een ongeveer 1,80

m

brede met gras begroeide kruin en een s t e i l binnentalud (1 : 2).

Gedeeltelijk komt een teensloot voor. Oo,k hier t r e f t men onder de kruin een s t e r k met puin vermengdL zandpakket aan waaronder een kleilaag

en

een dunne veenlaag , Onder de veenlaag bevinden zich de kleiachtige

afzettingen van de Calais-formatie. Het geheel r u s t op het Pleistocene zandcomplex d a t hiep al op N.A.P.-5

m

w o r d t aangetroffen.

De kade wordt op grond van een stabiliteitsonderzoek in profiel 3 a l s onvoldoende v e i l i g beschouwd. Door de grote spreiding i n de grondeigen- schappen z i j n twee gevallen bekeken

met

evenwichtsfactoren resp.

1,18 en 0,99.-

9.5. De kade langs de Monsterwatering heeft een ongeveer 1,60

m

brede kruin plaatse1 i j k variërend

van

1,50 t o t 1,80m. Het binnentalud heeft

gedeeltelijk een helling van 1 : 3 en gedeeltelijk 2 : 5 en 1 : 2 .

De

opbouw van de kade verschilt van plaats

t o t

plaats. Dit v i n d t

voor-

a l z i j n oorzaak i n de sterk variërende diepte en dikte van de veenlaag waarboven zich een kleilaag en een vaak met puin vermengde z a n d l a a g b e v i n d t . Onder de veenlaag t r e f t men de kleiachtige afzettingen van de Calais-formatie aan en daaronder het vaste Pleistocene zandcomplex,

Door de heterogeniteit in opbouw i s profiel 4 n i e t a l s representatief t e beschouwen voor d i t kadegedeelte.

Daarom

kan ondanks de hoge even- wichtsfactor ( > 2 ) in d a t profiel nog geen j u i s t beeld gevormd worden

van de veiligheid

van

dat kadegedeelte. Wel kan men, in die gedeelten

waar drainage i s toegepast op grond van het stabiliteitsonderzoek i n profiel 3 en profiel 4 voldoende s t a b i l i t e i t verwachten.

9.6. Langs vrijwel de gehele kade i s kwel geconstateerd. Men dient zich be- wust t e zijn van het gevaar

van

grondmeevoerende wellen en indien deze

-

18

-

te nemen.

9.7. De aanwezigheid van vreemde objecten die de stabiliteit ongunstig kunnen

bernvloedenris ongewenst. De in de kade aanwezige leidingen dienen

in

principe te worden verwijderd, indien dit niet mogelijk is moet een sterkteberekening worden gemaakt, die vol doet aan de leidraden voor constructie en beheer van gas- o f vloeistoflei dingen ( uitgave

Technische Adviescommissie voor de Waterkeringen). Het verdient aanbeveling na te gaan in hoeverre de bomen en struiken op de kade de veiligheid

I I

y

rundmechanica Gl~Ulft

I

I.', . .. . . . ,-I . .z*

Vooronderzoek aan

de

boezemkaden rondom

de

Klaas

Engelbrechts

Polder.

co-21 728-0-1

12

a p r i l

1973

______

* Werkzaamheden ten behoeve van opdrachtgevers worden slechts uitgevoerd op voorwaarde dat de opdrachtgever afstand doet van leder recht op aansprakeiijkstetiing en zich verplicht tot ;rijwaring voor iedere aansprakelijkheid jegens derden.

1

Inleiding.

In

het kader van een systematisch onderzoek naar de

standzekerheid van de boezemkaden is in opdracht van het

Centrum voor Onderzoek Waterkeringen (C.O.W.) door het Labo-

ratorium voor Grondmechanica

(L.G.M.)

een vooronderzoek uit-

gevoerd aan de boezemkaden rondom de Klaas Engelbrechts Polder.

De resultaten van het onderzoek worden in dit rapport ver-

meld.

*

*

*

Algemene gegevens betreffende het uitgevoerde terreinwerk.

Aantal onderzochte profielen

: 6

aantal

middelzware

s

onderingen

: 10

aantal continu-boringen

29

mm :

I 3

periode terreinwerk

:

2

-

19

februari

1973.

aantal steekboringen

: 2

*

*

*

.

Topograf

ie

.

De Klaas Engelbrechtspolder ligt

op

het grondgebied van

de

gemeente Schipluiden.

De polder

is

aan twee van de drie zijden door boezemwater

begrensd:

in het Westen door de Zijde en de Monsterwatering

en

in het Oosten door de Harnaschwatering en de Gaag. De noor-

delijke grens van de polder wordt gevormd door de Woudsche weg

lopende van Delft naar de Lier.

*

*

*

Terrein verkenning (zie de bijlage no.

PI).

Door het C.O.W. en h e t H W e r d e n

de boezemiaden

visueel verkend voor het bepalen van de locaties van de pro-

fielen

v o o r

een vooronderzoek.

d 2

c.

Op

de kade ligt een puinweg; het binnentalud

is

zeer steil

met hier en daar rietbegroeiing (vermoedelijk als gevolg van

kwel).

Voor

het vooronderzoek werd één profiel gekozen (no.1).

Oostelijke kade langs de Gaag.

Op

de kruin van de kade

l o o p t

een verharde weg. Langs de

kade is veel bebouwing aanwezig. Voorts staan er veel bomen op of

onder aan het talud; om deze reden is slechts

op

enkele plaatsen

de uitvoering van een onderzoek mogelijk.

Er

werd één profiel

(110.2)

gekozen.

Westelijke kade (langs de Zijde en de Monsterwatering),

Het kadegedeelte langs de Zijde heeft over de eerste 200

meter in Schipluiden een hoog achterland met bebouwing, De rest

van de kade heeft een steil binnentalud, dat practisch overal

aan de teen zeer nat is; vanaf Schipluiden heeft het eerste derde

deel van de kade een teensloot; in het tweede deel ligt aan d e

teen een. breed asfalt fietspad, waarbuiten

p a s

een kwelsloot ligt.

Voor het onderzoek werd

één

profiel

(n0,3)

gekozen, waar de kwel-

sloot direct aan de teen ligt.

De kade langs de Monsterwatering bezit eveneens een steil talud,

behalve in een kort traject ongeveer in het middendeel van deze

kade. Tussen de teen van de kade en'de sloot ligt een breed

as-

falt fietspad. Het binnentalud van de kade

is

over het algemeen

vrij

nat, in het bijzonder aan de teen. Hier werden drie profielen

voor een onderzoek uitgezocht: no.5 in het

s t e i l e

middendeel

en de n r s . 4

en 6 in de minder

s t e i l e delen.

*

*

*

Omvang onderzoek.

Het aantal en de situering van de boringen in de uitgekozen

profielen wordt in overeenstemming met de afmetingen vastgesteld;

in

principe: één ter plaatse van de kruin van de kade,

één hal-

Verwege het talud, één bij de teen van de kade en soms

nog

één

3

De continuboringen

in

de

kruin

worden bovendien met middel- zware sonderingen gecombineerd.

Bij de uitvoering

van

de boringen

in

de

kruin

van de kade bleek dat deze door aanzienlijke hoeveelheden puin niet konden worden uitgevoerd. Om deze reden werden bij de boringen nrs.

2-2,

4-2,

5-2 en

6-2

in

het talud van de kade middelzware sonderingen gerealiseerd, teneinde de correlatie tussen de diverse grondlagen en de sondeerwaarden vast te leggen.

De mislukte continuboringen werden door steekboringen vervangen. Van de continuboringen

zijn in

het laboratorium de volume- gewichten bepaald. Tevens

zijn

de grondsoorten beschréven en de boorresultaten gefotografeerd. Aan de uitgelegde en

in

de lengte doorgesneden grondmonsters

zijn

met behulp van een handpenetro- meter de vastheden van de- diverse grondlagen gemeten. De penetro- meterwaarden (p)

zijn

grafisch weergegeven naast de boorprofielen.

De grondmonsters

uit

de steekboringen werden direct in het terrein behandeld: de gestoken monsters

zijn

gewogen en daarna beschreven. Aan de hand van de gewichten van de monsters

zijn

de volumegewichten berekend.

pro£ielen op de bijlagen DI en

D2.

boringen op de bijlagen

nrs.

S I t / m S I 0 weergegeven, waarbij de gemeten conusweerstanden en de plaatselijke wrijvingsweerstanden

in

kg/cm2 tegen de diepte in m ten opzichte van N.A.P.

zijn

uit- gezet

.

sult at en

.

De resultaten van alle boringen

zijn

getekend in de dwars- De resultaten

van

de sonderingen zijn met de betreffende

De bijlagen rus. F1 t/m

F l 3

bevatten foto

s

van de boorre- Het opmeten van de dwarsprofielen, alsmede de plaatsbepaling en de waterpassing van de onderzoekpunten werd door'de meetdienst van het

C.O.W.

verricht. De tijdens het waterpassen van de dwars- profielen waargenomen waterstanden

in

de boezem en in de kwelsloot

zijn in

de dwarsprofielen ingetekend.

\

Geologie (zie bijlage KI)

.

De geologische ontwikkeling van de betrokken polder stond

in het jongste geologische tijdperk

-

Holoceen

-

in nauwe relatie

tot de geschiedenis van de zeespiegelrijzing. De eerste snelle

zeetransgressie leidde tot het aanslibben van het vaak meer dan

10

m

dikke fijnzandige gedeelte van de Calaisformatie (laag d 2

op

bijlage

K I ) .

Toen de zee zich terug trok, ontstond het kleiige

deel van deze formatie met een variërende dikte

van maximaal

3

m

(al>*

D e verlaging van de zeespiegel en de verbetering van het

klimaat had veenvorming tot gevolg.

Het aldus gevormde veenpakket

word%

het Hollandveen genoemd(c).

Omstreeks het begin van onze jaartelling drong de zee weer

binnen, en

in een aantal fasen werd het veen door de klei- en

zandlagen van de Duinkerke Afzettingen bedekt (b).

v&md

door de fluviatiele zanden van de Kreftenheye formatie.

Zij beginnen op een diepte van ca. 21 m-N.A.P. (e).

als de laatst ontstane mariene afzettingen tengevolge van atmos-

ferische of menselijke invloeden, wat de kwaliteit of de continui-

teit betreft,

vrij

sterk aangetast

kunnen zijn.

De ondergrond van het geschetste Holocene complex wordt ge-

Tenslotte moet

nog

opgemerkt worden,dat het veenpakket even-

*

*

*

Aangetroffen grondslag (bijlagen

nrs.

S I

t/m ,510 en DI

en

D2).

De Pleistocene vaste zandformatie werd slechts ter plaatse

van de profielen nrs.

4

en

5

bereikt. De andere sonderingen werden

vóór het bereiken van deze formatie beëindigd op 1 4

à 18

m-N.A.P.

in het zandige gedeelte van het Calais-traject ten gevolge van

overschrijding van de indringingscapaciteit van de apparatuur.

Uit de boringen blijkt dat het bovenste niveau van de Calais-

formatie, vertegenwoordigd door blauwachtige kleien met vergane

plantenresten, op een diepte van

5

à

7

m-N.A.P. ligt.

Ook

de dikte

van de veenlaag varieert sterk van profiel tot profiel.

5

p r o f i e l n r . b u i n breedte h o o g t e i n t . o . v .

m

N . A . P . 1 324 4- 0 , l

2

790

+

0 , l 3 1 9 3 3-

0 , 3

' 4 'I 9 6

+

0 , l

5

1 9 . 5 090 6 1 9 5

+

0 , 2

I n h e t p r o f i e l nr.

3

i s deze veenlaag h e t dunst, n . l . n i e t meer dan 1 m. Ter p l a a t s e van h e t p r o f i e l n r . 4 begint h e t veen h e t d i c h t s t onder het maaiveld, t e weten ca.

2,5

m-N.A.P., en h e e f t h e t een d i k t e van ca. 2 m.

z a k e l i j k u i t k l e i i g e gronden opgebouwd, d i e over h e t algemeen nog v a a k zandige en humeuze coraponenten bevatten.

Onder de kruin van de kaden i s t o t een wisselende d i e p t e van ca.

2

m-N.A.P. opgebracht ni.steriaa1 aanwezig, bestaande u i t

zand, k l e i en. v e e l puin.

Voor een nauwkeurig beeld w o r d t verwezen naar de bijlagen.

De bovenste lagen van de onderzochte p r o f i e l e n z i j n hoofd-

hoogte v e r s c h i l t u s s e n de kruin en de t e e n var de kade i n m

294

294

2,2

199

1 9 8

199

*

*

*

Samenvatting en conclusie.

1. De vorm van de opgemeten kadeprofielen i s v r i j onregelmatig.

'In

. . de onderstaande tabel. z i j n enkele gegevens van de kade ver-

.i'

'&&meld

_... : . ,. z:

-

3r _i

ëni;

a t _i E lostkade Vestkade I I I 2.

en h e t C a l a i s t r a j e c t v i n d t men i n de grondopbouw van de kade- Vanaf h e t maaiveld t o t h e t grensvlak t u s s e n h e t Hollandveen

9;)

A-

' $

6

^C

Onder de k r u i n van de kaden b e v i n d t z i c h t o t ca. 2 m d i e p t e opgebrachte zandige s p e c i e , d i e a l s r e g e l s t e r k met p u i n ver- mengd i s . Daaronder, t o t de v e e n l a a g , o v e r h e e r s t k l e i . De d i k t e van deze k l e i l a a g c a r e l e e r t m e t de d i k t e en de l i g g i n g van h e t onderliggende veen. Ter p l a a t s e van h e t p r o f i e l n r . 4 i s deze s i t u a t i e voor de s t a b i l i t e i t van de kaden h e t o n g u n s t i g s t n.1. h e t veen l i g t h i e r h e t d i c h t s t onder de oppervlakte en h e e f t de g r o o t s t e d i k t e n . l . ca.

2,5

m.'

f o r m a t i e l i g t nog een k l e i h o r i z o n t vermengd met r i e t w o r t e l s . zanden van h e t C a l a i s t r a j e c t worden v e e l v u l d i g d o o r k l e i l a a g j e s afgewisseld.

Tussen de veenlaag e n het zandige g e d e e l t e van de C a l a i s -

De f i j n e , m e e s t a l s i l t i g e

E e r s t op een d i e p t e van ca. 21 m-N.A.P. b e g i n t de doorlopende

-

v a s t e zandlaag van h e t P l e i s t o c e e n .

3.-

nrs. 1,

3

en 4 gekozen.

binnenbelopen; a l l e d r i e kaden z i j n i n h e t b i j z o n d e r aan de t e e n aangebrachte zand en p u i n op h e t bovenste g e d e e l t e van de kaden. h e t veenpakket h e t d i k s t i s ; bovendien i s de kade h i e r r e c e n t

Voor een v o l l e d i g s t a b i l i t e i t s o n d e r z o e k z i j n d r i e p r o f i e l e n Ter p l a a t s e van de p r o f i e l e n 1 e n

3

hebben de kaden s t e i l e

*,

. s

an de kade z e e r n a t . De oorzaak h i e r v a n l i g t vermoedelijk i n h e t Profiel n r . 4 i s u i t g e z o c h t v o o r een onderzoek omdat hier

wf*

d

--I_s_c

c----

--

over een k o r t t r a j e c t onder een f l a u w e r p r o f i e l afgewerkt.

_~~~~-~

A f h a n k e l i j k van de uitkomsten van deze onderzoeken kan l a t e r

/

worden besproken of ook i n andere p r o f i e l e n een nader onderzoek

. & a s t i s .

1

/-

Opgesteld d o o r :

B i j dit rapport behoren de volgende bijlagen:

O : legenda

Pi

: situatietekening op schaal

1

:

25000

DI

en

D2 : dwarsprofielen

1

t / m

6

op schaal I : I 0 0 S I

t/m

S I 0 : sondeerresultaten

P I

t/m

F l 3

: foto's

van

de boorresultaten

K I : schematische geologische opbouw.

. . >.. . ..Y :. ,.: . .

.

.3 t .

F.L. P . B . S . 8 . c .b. C. B. P.b w s m

&

P T. V. C'

@ /

c

(ADEONDERZOEK K L A A S ENGELBRECHTS POLDER. A4 E f r e a t i s c h e l i j n = p u l s b o r i n g = s t e e k b o r i n g = c o n t i n u b o r i n g 29 m m = c o n t i n u b o r i n g 66 m m = p e i l b u i s =. w a t a r s p a n n i n g s m e t e r B I J L A G E

c

CO + 2 1728 a ( r 3 = volume g e w i c h t i n t / m = hand p e n e t r o m e t e r w t A a r d e i n kg/cm' = t o r v u n e - w a i ~ r d e i n kg/'cm I c o h e s i e i n kg/crn2 = h o e k v a n i n w e n d i g e wrijving 2 x laagjea y eitukjeer 1 k l e i 2 z a n d f i j n 3 z a n d 4 z a n d grof 5 v e e n 6 k l e i h o u d e n d 7 s l i b h o u d e n d 8 z a n d h o u d e n d 9 humushoudend 1 O v e e n h o u d e n d '7 1 p l a n t e n r e u t e n 12 s c h e l p e n 1 3 grind 1 4 ho u t r e s t e n 15 k e i l e e m 16 leem 1 7 p u i n 18 k o o l a s 19 t e e l a a r d e = vol.\lrtl~-~ ; C w ' %,;; H = h o r i z o n t a l e d o o r l u t e n d h e i d V = v e r t i c a l e i o o r l a t e r i i l h e i d S a r s a m e n d r u k k i n g s p r o a f E c o n t i n u b o r i n g 29 mm = c o n t i n u b o r i n g 66 mm = p u l s b o r i n g = s t e e k b o r i n g = o p p e r v l a k t e b o r i n g = d i e p s o n d e r i n g = m i d d e l z w a r e s o n d e r i n g = w a t e r s p a n n i n g s m e t e r = p e i l b u i s n = e v e n w i c h t a f a c t o r = c '

+

t g

6'

b e s c h i k b a a r c + t g $ b e n o d i g d v o o r evenwicht

L A B O R A T O R I U M V O O R G R O N D M E C H A N I C A T E D E L F T

KADEONDERZOEK KLAAS ENGELBRECHTS POLDER.

I A 4 1

CO421728 4

2 9 !

BORING,

SONDERING EN

PL.

KLEEF

L A B O R A T O R I U M V O O R G R O N D M E C H A N I C A T E D E L F T

KADEONDERZOEK KLAAS ENGELBRECHTS _POLDER. ~ B ~ J L : S

2

141

C O 9 2 1 7 2 8 -C

BORING, SONDERING EN PL. KLEEF

L A B O R A T O R I U M V O O R G R O N D M E C H A N I C A T E D E L F T

(ADEONDERZOEK K L A A S ENGELBRECHT S

m a 2 1 7 2 8 -0

30RING,

SûNDERINE

EN PL.

KLEEF

IBORING.

SQ NDERINE EN PL.KLEEF

I A 4 1

m a 2 1 7 2 8 -C

4 4 0 6 2 9 5 5

L A B O R A T O R I U M V O O R G R O N D M E C H A N I C A T E D E L F T

I

;ADEONDERZOEK KLAAS ENGELBRECHTS POLDER.

I

4

4

I

C O 9 2 1 7 2 8 -C

3ORING,

SONDERING

EN

PL.

KLEEF

I

L A B O R A T O R I U M V O O R G R O N D M E C H A N I C A T E D E L F T

I

KADEONDERZOEK K L A A S ENGELBRECHTS

BORING,

50

NDERING

EN PL.KLEEF

FOLDER.

yw

A4

BIJL:

S

6

L A B O R A T O R I U M V O O R G R O N D M E C H A N I C A T E D E L F T

I

(ADEONDERZOEK KLAAS ENGELBRECHTS POLDER,

91

_IBIJL:.s

7

J

1 4 1

CO121728 -0

2 9 5 5

30RING.

SO

NDERING

EN

PL.KLEEF

I

L A B O R A T O R I U M V O O R G R O N D M E C H A N I C A T E D E L F T

I

CKADEONDERZOE

K K L A A S ENGELBRECHTS

BORING,

SO

NDERING

EN PL.KLEEF

B I J L : ' ~

8

POLDER. I

I

L A B O R A T O R I U M V O O R G R O N D M E C H A N I C A T E D E L F T

B13L:S

9

ADEONDERZOEK KLAAS ENGELBRECHTS

POLDER.

%)

r

30RING,

SONDERING

EN

PL.

KLEEF

I A 4 1

0 0 + 2 1 7 2 8 -0

I

L A B O R A T O R I U M V O O R G R O N D M E C H A N I C A T E D E L F T

q@

B I J L : ~ I O

KADEONDERZOEK KLAAS ENGELBRECHTS

POLDER.

BORING, SONDERING EN

PL.

KLEEF

A4 CO921728 - 0 ~

A _J

2 9 5 5

STRATIGRAFISCH PROFIEL TER VERDUIDELIJKING

DUIN -

KERKE

VAN HET GEOLOGISCH

OVERZICHT.

F O R M A T IE

K

F O R M A T IE

W

GENE AF T f

$2-

MARIENE AFZETTING _{-_}

F LUVI A T 1 EL€ AFZET T I N G

A

. . . . .

-

. .

-

AFZET - MENS AAN- T I N G GEBRACHT

R

1

BIJL

t-(

1

KADEONDERZOE

K

KLAAS ENGELBRECH TS

POL DER.

A4

CO.. 31728-0

SCHE MAT I SC

H

E

GEOLOGISCHE

OPBOUW.

T

A

R

PLEISTOCEEN

1

HO LOC E EN K R E F T E N H E Y E

I

C A L A I 5

I

HOLLANI

I

"IzEN AFZET- TING

1

I 1 I L I I O R G A N O ~ M A R I F N F IDOOR DE Q

/ q n 1

4 U U \ \ \ \

!

\ \

I

\ \ \ \ \ \ I I / I I

LABORATORIUM VOOR GRONDMECHANICA TE D E L F T

I

3ROEP

NEPTE

L A B O R A T O R I U M V O O R G R O N D M E C H A N I C A STICHTING WATERBOUWKUNDIG LABORATORIUM

STABILITELTSONDERZOEK AAN

DRIE

DWARSPROFIELEN VAN

DE

BOEZEMKADE

RONDOM

DE

KLAAS

ENGELBRECHTSPOLDER

CO-21728-0-11

30

november

1973

i

i

__-. ___ - ---

I

* Werkzaamheden ten behoeve van opdrachtgevers worden slechts uitgevoerd op voorwaarde dat de opdrachtgever afstand doet van ieder recht

op aansprakeiljksteliing en zich verplicht tot vrljwaring voor iedere aansprakelijkheid jegens derden. Het rapport mag slechts woordelijk en in zijn geheel worden gepubliceerd na schriftelijke toestemming.

Rij

d i t

r a p p o r t

'behoren de volmnde b i j l a g e n : O : legenda P-l :

s i t u a t i e

schaal 1 t 25.000

D-3

: d w a r s p r o f i e l e n s c h a a l 1 : 100 B-1 t / m

B-3

: b oo rpr o f i e 1 en C-1 t / m

c - l l

: c e l p r o e f r e s u l t a t e n

G-1

t/m

G-3

: r e s u l t a t en s t a b i l i t e i t sberekeningen

F-14

t / m

I?-16 : f o t o ' s b o o r r e s u l t a t e n ,

* *

_*

/

In

h e t kader van een systematisch onderzoek n a m h e t waterkerend vermogen van de boezemkadenis

i n

opdracht

van

h e t Centrum

voor

Onderzoek Waterkeringen (C,O.W,)

d o o r

h e t L a b o r a t o r i u m

v o o r

Grondmechanica (L.G.M.) een s t a b i l i t e i t s o n d e r g o e k uitgevoerd

aan

een d r i e t a l dwars- p r o f i e l e n

van

de boezemkade rondom de Klaas Engelbrecht s-

polder,

De r e s u l t a t e n

van

h e t onderzoek worden

i n

d i t r a p p o r t

vermeld.

* *

_*

AAemene 8ee;evens b e t r e f f e n d e h e t onderzoek

.

a a n t a l onderzochte p r o f i e l e n e

3

a a n t a l continuboeingen 66

mm

e

3

a a n t a l pulsboringen met monstername :

3

t o t a l e boorlengte pulsboringen 0

13

a a n t a l celproeven e 29 e t o t a l e boorlengte continuboringen :

14

m

e e període terreinwerk : 30-3 t;/m

3-4-4973

en 11 4 - 1

973

* *

_*

D i t s t a b i l i t e i t s o n d e r z o e k s l u i t

aan

op oen eerder d o o r

het L,G,M. uikgwoerd vooronderzoek i n 6 p r o f i e l e n ( z i e L,G,M. rapport CO-21728-0-1, d.d. 1 2 a p r i l

1973)

.

Het vooronderzoek h e e f t b e s t a a n

u i t

middelzware sonde- r i n g e n , continuboringen

29

mm, en een t w e e t a l steekbo- r i n g e n op p l a a t s e n w a a r geen continuboringen konden worden u i t gevoerd,

-2-

Aan

de

hand van, de r e s u l t a t e n

van

h e t vooronderzoek z i j n

3

p r o f i e l e n voor een nader s t a b i l i t e i t s o n d e r z o e k u i t g e - z o c h t , t e weten:

e r o f i e l 1

---

i n de kade l a n g s de Harnasch Watering aan de p r o f i e l e n

---.---

3

e n 4

Alle

d r i e p r o f i e l e n hebben een smalle k r u i n e n b e z i t t e n een t a n e l i j k heterogene grondslag, B i j p r o f i e l 4 i s een beduidend d i k k e r e veenlaag a a n g e t r o f f e n dan b i j de andere twee p r o f i e - l e n , De p r o f i e l e n l en

3

hebben een s t e i l b i n n e n t a l u d . B i j

p r o f i e l 4 i s h e t b i n n e n t a l u d r e c e n t e l i j k w a t minder s t e i l afgewerkt, Voornamelijk b i j de p r o f i e l e n

3

e n 4 i s s t e r k e kwel g e c o n s t a t e e r d , doch ook b i j p r o f i e l 1 duidt de r i e t - b e g r o e i i n g op h e t b i n n e n t a l u d vermoedelijk op

kwel.

o o s t e l i j k e z i j d e van de p o l d e r

i n

d o kade 7.angs r e s p . de z i j d e en

de Monsterwatering a a n de w e s t z i j d e

van

de polder.

* *

_*

Omvang van h e t n d e r z o e k

T e r v e r k r i j g i n g

van

ongeroerde grondmonsters e n aanvullende gegevens omtrent de grondlagenopbouw z i j n i n e e r s t e i n s t a n - t i e i n de p r o f i e l e n c o n t i n u gestoken boringen met een dia-

meter

van

66

mm

u i t g e v o e r d , Door de aanwezigheid

van

p u i n

i n

de kaden z i j n een aantal.

van,

deze boringen m i s l u k t e n

z i j n derhalve op deze p l a a t s e n pulsboringen met ongeroerde rponstername u i t g e v o e r d ,

I n

h e t l a b o r a t o r i u m z i j n

i n

t o t a a l op

29 grondmonsters

langzame celproeven v e r r i c h t t e r b e p a l i n g van de w r i jv i n g s - eigenschappen

i n

v o l l e d i g geconsolideerde t o e s t a n d , Twee van deze proeven

z i j n

m i s l u k t d o o r h e t v o o r t i j d i g bezwijken van de monsters d o o r onbekende

oorzaak.

..u#

N a h e t nemen van de celproefmonsters u i t de continuboringen z i j n de r e s t e r e n d e b o o r r e s u l t a t e n beschreven e n g e f o t o p a - f e e r d , Deze f o t o ’ s

z i j n als

b i j l a g e n 3’-I4 t / m 3’-16 b i j d i t

De b o o r r e s u l t a t e n z i j n getekend op de b i j l a g e n B-I

t/m

B-3,

H i e r b i j z i j n tevens de p l a a t s e n aangegeven van de

l i j k , z i j n bepaald,

; celproefmonsters en de volumegewichten, d i e , waar moge-

Om een indruk van de laagverdelingen t e v e r k r i j g e n z i j n de b o o r p r o f i e l e n nogmaals getekend i n de dwarsprofielen op b i j l a g e

D-3.

De c e l p r o e f r e s u l t a t e n z i j n g r a f i s c h weergegeven op de b i j l a g e n C-’l

t / m C-11 ,

De

f r e a t i s c h e l i j n e n i n de p r o f i e l e n welke b i j de bereke- ningen z i j n toegepast z i j n bepaald aan de hand van d.e waarnemingen van h e t

C,O.W,

aan d o o r hen g e p l a a t s t e p e i l - buizen. Deze p e i l b u i z e n z i j n gedurende enige weken waar-

genomen t e g e l i j k e r t i j d met de waterstanden i n de boezem en de kwelsloot,

maatgevende boezemwaterstand, waarbij de berekening van de s t a b i l i t e i t gewenst

i s ,

’ Het C,O.W, h e e f t tevens gegevens v e r s c h a f t omtrent de

U i t e i n d e l i j k z i j n met a l l e verkregen gegevens omtrent grond- eigenschappen en waterdrukken een groot a a n t a l s t a b i l i t e i t s - berekeningen uitgevoerd met toepassing van cirkelvormige

g l i j v l a k k e n , De r e s u l t a t e n hiervan z i j n op de b i j l a g e n G-’l

t / m

G-3

weergegeven,

R e s u l t a t e n -L

p r o f i e l 1 :

De kade b e s t a a t

t o t

een d i e p t e van c a

I , ?

m

-

N.A,P.

( d . i .

c a

1 , 5 m

-

k r u i n ) u i t e e n mengsel van zand, k l e i en puin, Hieronder i s van ongeveer

I , ?

m

-

N.A.P. t o t ongeveer

3

m

-

N.A,P.

een ca

? , 5

m

dikke k l e i l a a g a a n g e t r o f f e n , a l o f n i e t vermengd met p l a n t e n r e s t e n ,

Deze l a a g w o r d t gevolgd d o o r een tweede k l e i l a a g waarin dunne z a n d l a a g j e s e n

soms

w a t p l a n t e n r e s t e n voorkomen. D i t

pakket i s onder de k r u i n ongeveer 2

m

d i k en wigt

naar

de p o l d e r u i $ t o t een d i k t e van c a

O,75 m.

I n

deze l a a g

z i j n

d u i d e l i j k l a g e r e @waarden gevonden dan i n de erboven ge- l e g e n k l e i l a a g , Onder deze k l e i l a g e n i s een v e e n l a a g aan- wezig welke onder de k r u i n c a

O,?

m e n aan de p o l d e r z i j d e c a I

m

d i k i s . De o n d e r z i j d e van deze veenlaag v e r l o o p t van

5,5

m

-

N.A.P. onder de k r u i n t o t ongeveer

4,5

21

4,75

rn

-

M.A.P.

aan de p o l d e r z i j d e .

Onder h e t veen i s weer k l e i a a n g e t r o f f e n , vermengd met plan-

t e n r e s t e n e n doorsneden d o o r dunne z a n d l a a g j e s . Voor een nauwkeurig b e e l d

van

de grondlagen opbouw w o r d t verwezen n a a r b i j l a g e

D-3.

Het v e r l o o p van de c e l p r o e v e n i s o v e r hei; algemeen goed; a l l e e n b i j de c e l p r o e v e n op de monsters u i t de v e e n l a a g i s een proef m i s l u k t d o o r h e t v o o r t i j d i g bezwijken van h e t monster t i j d e n s de proef (monster 4 A ) .

De r e s v l t a t e n van de c e l p r o e v e n

u i t

de k l e i l a g e n 2 e n

3

( z i e v o o r de l a a g n m e r i n g b i j l a g e G - I ) geven v o o r b e i d e l a g e n weinig v e r s c h i l i n P)-waarde t e z i e n ; wel b e s t a a t e r e e n , vo o r b e i d e l a g e n ongeveer even g r o t e , s p r e i d i n g i n de c-waarde. Over h e t algemeen z i j n e r v r i j hoge c-waarden

gevonden

.

.I)---

+I

Met behulp van de verkregen grondgegevens z i j n i n h e t pro- f i e l v i j f grondlagen onderscheiden. A a n deze l a g e n z i j n aan de hand van de c e l p r o e f r e s u l t a t e n een bepaald volumegewicht,