NR 1 (293) STYCZEŃ 2020 CENA 0,99 zł (w tym 8% VAT)
NUMER 1 W POLSCE NUMER 1 W POLSCE
]ï
0 Tylko! 99
RODZEŃSTWO W DRODZE, CZYLI JAK PRZYGOTOWAĆ NA NIE STARSZAKA
MASAŻ SHANTALA POMAGA NIE TYLKO NIEMOWLĘTOM – WYWIAD Z TERAPEUTKĄ CZEGO UCZY
MACIERZYŃSTWO?
REFLEKSJE MAMY
PLUS
DOMOWE LECZNICZE KĄPIELE
NA GŁADKĄ SKÓRĘ
PULCHNE ZNACZY
DLA PRZYSZŁEJ MAMY
DOBRE SPOSOBY NA
RELAKS
10 RZECZY, KTÓRE GWARANTUJĄ DOBRY SEN I UCHRONIĄ PRZED SIDS
SPĘDZAJCIE WIĘCEJ CZASU Z DZIEĆMI
DOROTA ZAWADZKA APELUJE:
TO KLUCZOWE DLA ICH ROZWOJU
TWOJE DZIECKO TEŻ MOŻE TU BYĆ!
PATRZ STR. 4
NA OKŁADCE
8-MIESIĘCZNA
JULIA
Z D
E R O
N I W E
JAK 0k'5=(�
52=6=(5=$m�
',(7}"
675����
DIETETYCZKA TŁUMACZY, DLACZEGO TAK WIELE MALUCHÓW JEST OTYŁYCH I CZYM TO GROZI
www.mamotoja.pl
1_1_mtj-01-2020-wybor_MTJ_1_2020_3597084.indd 1 21.11.2019 11:17
MAMO, TO JA ]
3
edito l co słychać?
*Dane: Polskie Badania Czytelnictwa, realizacja: Millward Brown, 05.2019–07.2019, wskaźnik: CCS, grupa: wszyscy 15–75, w porównaniu z magazynami: „Twoje Dziecko”,
„M jak Mama”, opracowanie: Edipresse Polska S.A.
ZNAJDŹ NAS: WEJDŹ NA:
K oniec starego i początek nowego roku skłaniają do myślenia o czasie.
I wcale niekoniecznie do patrzenia w przeszłość czy nawet w przyszłość. Bo tak się składa, że to teraźniejszość powinna być dla nas najważniejsza. A jak jest z naszym czasem dla dzieci tu i teraz? No, nie najlepiej, bo mamy go coraz mniej. Tymczasem jak przekonuje w swojej odezwie do rodziców („Mam dla ciebie czas!”, str. 42) psycholożka Dorota Zawadzka, znana też jako Superniania, czas, jaki spędzamy z dziećmi, jest superważny dla ich rozwoju teraz, ale także dla ich przyszości. Bo gdy jesteśmy z naszymi dziećmi, one nie tylko uczą się od nas sposobów rozwiązywania codziennych problemów, ale także nawiązywania relacji z innymi ludźmi, a to w życiu niezwykle ważne! My zaś mamy wtedy okazję pogłębić więzi z naszymi maluchami. Sami zobaczycie, jakie to ważne, gdy podrosną i będą nieco bardziej samodzielne.
Świetnym sposobem na zacieśnianie więzi jest też masowanie dziecka metodą Shantala („Rytuał czułości i bliskości”, str. 66).
U nas zachęca do tego Ola Charęzińska, pedagożka, terapeutka integracji sensorycznej, instruktorka masażu oraz współautorka książki „Sensoryczne niemowlę”. Wyjaśnia też, że masować można nie tylko niemowlęta, ale też dużo starsze dzieci. Nie zapominajcie o wspólnym czasie z dzieckiem w 2020 roku!
Witajcie w 293. numerze najchętniej czytanego magazynu dla rodziców*
redaktorka prowadząca
Gdzie jest czas?
ZDJĘCIE NA OKŁADCE: PIOTR RATAJSKI STYLIZACJA: MAŁGORZATA SNOWACKA NA ZDJĘCIU: 8-MIESIĘCZNA JULIA Z KRAKOWA, LAUREATKA KONKURSU „TWOJE DZIECKO NA OKŁADCE MAMO, TO JA”
DOBRY NOWY ROK
Oto kalendarz, który nie tylko pomoże w planowaniu zadań mamom, które czują, że mają ciut za dużo na głowie, ale też wywoła uśmiech na twarzy, przypominając o tym, co w życiu naprawdę ważne.
Nietypowa matka Polka, Kalendarz 2020, wyd.
Edipresse Książki, ok. 30 zł
3_3_edito_MTJ_1_2020_3597262.indd 3 21.11.2019 13:43
ADRES REDAKCJI:
ul. Wiejska 19, 00-480 Warszawa tel. 22 584 23 35, kontakt@mamotoja.pl
REDAKTORKA NACZELNA MULTIMEDIALNEJ PLATFORMY PARENTINGOWEJ I PROJEKTÓW 360°:
Aleksandra Sokalska
REDAKTORKA PROWADZĄCA: Aleksandra Sobieraj REDAKTORKI: Dominika Bielas, Olga Juszczyk, Agnieszka Majchrzak, Milena Oszczepalińska,
Karolina Stępniewska, Ewa Jańczak-Cwil
GRAFICY: Elena Grikurova-Wojnowska (szef studia graficznego), Alicja Rotfeld, Grażyna Łuszczyńska, Anna Kołacz
WYDAWCA: EDIPRESSE POLSKA ul. Wiejska 19, 00-480 Warszawa tel. 22 584 22 00, office@edipresse.pl
DYREKTOR GENERALNA – CZŁONEK ZARZĄDU:
Alicja Modzelewska-Warec CZŁONKOWIE ZARZĄDU:
Izabela Bochenek-Strauss Agnieszka Wicher-Szczesna
Maciej Klepacki
DYREKTOR ZARZĄDZAJĄCA MULTIMEDIALNEJ PLATFORMY PARENTINGOWO-PORADNIKOWEJ:
Agnieszka Smit
DYREKTOR ARTYSTYCZNY WYDAWNICTWA:
Marek Knap
DYREKTOR STRATEGII I SPRZEDAŻY KORPORACYJNEJ:
Małgorzata Perzanowska
DZIAŁ MARKETINGU MULTIMEDIALNEJ PLATFORMY PARENTINGOWEJ:
Joanna Sokołowska-Wiśniewska (dyrektorka),
Agnieszka Około-Kułak, tel. 22 58 42 241, Sara Strużyna, tel. 22 58 42 264, DZIAŁ REKLAMY MULTIMEDIALNEJ PLATFORMY PARENTINGOWEJ
Joanna Skorupska-Matejczuk (dyrektorka) tel. 22 58 42 257 Magdalena Turczyk, tel. 22 58 42 495,
Elżbieta Odija, tel. 22 58 42 256 Justyna Rzeniewicz, tel. 22 58 42 386,
Tomasz Orlicki, tel. 22 58 42 445, Agata Durślewicz, tel. 22 58 42 150
Anna Saskowska (specjalistka ds. obsługi biura reklamy), tel. 22 58 42 163 DZIAŁ DYSTRYBUCJI:
Łukasz Górka DZIAŁ PRODUKCJI:
Krzysztof Kraszewski DRUK: QUAD GRAPHICS
BIURO OBSŁUGI KLIENTA, INFORMACJE, ZAMÓWIENIA, REKLAMACJE:
tel. 22 278 15 55, (pn.–pt. w godz. 8.00–17.00);
e-mail: bok@edipresse.pl Przyjmuję do wiadomości, że dane osobowe uczestników konkursu będą
przetwarzane przez Edipresse Polska SA z siedzibą w Warszawie, ul.
Wiejska 19, w celu realizacji umowy przystąpienia do konkursu i jego prawidłowego przeprowadzenia lub marketingu własnych produktów lub usług organizatora konkursu. Gwarantujemy prawo wglądu do danych osobowych oraz ich poprawiania, jak również żądania zaprzestania przetwarzania danych w celach marketingowych. Podanie danych jest dobrowolne. Dane osobowe nie będą udostępniane innym podmiotom.
Przesłanie zdjęcia dziecka na konkurs oznacza udostępnienie tego zdjęcia do publicznego wglądu na stronie www.okladka.mamotoja.pl. Regulamin dostępny na www.okladka.mamotoja.pl
TWOJE DZIECKO NA OKŁADCE
SUPER KONKURS
W każdym numerze „Mamo, To Ja” podajemy nowy kod, żebyś co miesiąc mogła zwiększyć szansę
swojego dziecka na wygraną w konkursie.
Kod na ten miesiąc to Dziecko.01 – wpiszesz go na stronie internetowej konkursu. Kod ważny jest
od 5 grudnia 2019 r. do 6 stycznia 2020 r.
SZCZEGÓŁY NA
www.okladka.mamotoja.pl CO MOŻNA WYGRAĆ?
l
zdjęcie na okładce „Mamo, To Ja“
l
gwiazdorską gażę, czyli 1000 zł
l
portfolio w wersji elektronicznej
l
pobyt w ekskluzywnym hotelu
l
zestaw ubranek przygotowany na sesję
Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. UWAGA! Redakcja nie zwraca zdjęć.
Ich nadesłanie jest równoznaczne ze zgodą na publikację. Dalsze rozpowszechnianie tekstów i zdjęć opublikowanych w „Mamo, To Ja” w całości lub w części wymaga uprzed- niej zgody wydawcy pisma.
Czekamy na zdjęcie twojego dziecka!
4_5_spis_MTJ_1_2020_3596935.indd 4 21.11.2019 09:15
TO JEST TEMAT!
6 PULCHNY, CZYLI (NIE)ZDROWY Otyłość stała się plagą naszych czasów, za dużo ważą nawet bardzo małe dzieci. Dlaczego tak jest? Czym grozi? I jak z tego wybrnąć? Wyjaśnia Katarzyna Błażejewska-Stuhr, dietetyczka
CIĄŻA I PORÓD
12 PORA NA RELAKS Pozbądź się stresu – i dla siebie, i dla dziecka 14 A TO NIESPODZIANKA! Czy tuż
po porodzie odzyskasz dawną figurę? No, niekoniecznie...
16 GOTOWA NA LATA 20. Sylwester i karnawał już za chwileczkę
NIEMOWLĘ
18 BEZPIECZNA JAZDA Wszystko, co musisz wiedzieć, by bezpiecznie podróżować autem z dzieckiem 22 DOBRZE OPATULONE Zimą nie
rezygnuj ze spacerów!
24 MOŻNA SIĘ OBEJŚĆ BEZ...
Wyprawka noworodka dla minimalistów
26 NIE BÓJ SIĘ SIDS Można zapobiec temu syndromowi
28 5 LECZNICZYCH KĄPIELI Leczą skórę, łagodzą odparzenia 30 NIGDY WIĘCEJ KOLKI Okazuje
się, że można jej uniknąć
32 PO CO ROZSZERZAĆ DIETĘ?
Dowiedz się, by robić to świadomie 34 KARMIENIE I LECZENIE Karmienie
piersią podczas przeziębienia 36 CZY TO PRAWDA? Prawdy i mity
o karmieniu butelką
38 ŚPIWORKI DO WÓZKA Opinie ze strony produkty.mamotoja.pl
MAŁE DZIECKO
40 BRUDNE I... SZCZĘŚLIWE Dla dzieci brudzenie się jest całkiem naturalne. I bardzo dobrze!
42 MAM DLA CIEBIE CZAS! Apel Doroty Zawadzkiej do rodziców 44 WIĘCEJ ZUP! Pochwała
pierwszego dania
46 MĄDRZE I RAZEM Dlaczego warto bawić się z dzieckiem
47 W POKOIKU... Jak sprawić, by maluch go polubił?
ZDROWIE
48 CZY TO PRAWDA, ŻE... Czym się kierować, komponując dietę 52 TAKI WAŻNY PRZEGLĄD Kiedy
i po co robić bilanse zdrowia 54 ALERGIA POKARMOWA Ważne
pytania wraz z odpowiedziami 56 NA CO KOMU GORĄCZKA?
Wysoka temperatura ma ważne zadanie do spełnienia
58 SPOSÓB NA KATAR Dolegliwość, która utrudnia życie dzieciom
RODZINA
60 NADCIĄGA KONKURENCJA Gdy pojawia się rodzeństwo...
64 ONA + ONO, CZYLI... Bycie mamą zmienia wszystko
66 RYTUAŁ CZUŁOŚCI I BLISKOŚCI Nasz wywiad o masażu Shantala 68 KOCHAMY CZEKOLADĘ! I mamy
świetne przepisy z nią 71 PREZENTY LAST MINUTE Kilka
szybkich pomysłów
JAK CO MIESIĄC
10 W INTERNECIE Mamotoja.pl 59, 72 PRODUCENCI POLECAJĄ
Nowości rynkowe 74 POCZYTAJMY Bajki Miśka
Zdziśka: Wizyta kreta
75 SONDA FB I INSTA Czego życzysz dziecku (i sobie) na nowy rok?
W POKOIKU...
Miły i przytulny kącik dla dziecka
47
spis treści l styczeń
TYM KOLOREM ZAZNACZYLIŚMY
DLA WAS TEMATY Z OKŁADKI
MAMO, TO JA ]
5
FOT.: ADOBE STOCK, MAT. PRAS.
CZY TO PRAWDA, ŻE...
48
...dziecko musi jeść mięso codziennie?
Rozwiewamy ten i inne częste mity o jedzeniu
60
NADCIĄGA KONKURENCJA Spróbuj przygotować starsze dziecko na pojawienie się rodzeństwa
4_5_spis_MTJ_1_2020_3596935.indd 5 21.11.2019 09:15
6
] MAMO, TO JAK iedy można
powiedzieć, że dziecko jest za grube?
ļ�%DUG]R�QLH�OXELÚ�WHJR�
VïRZD��6LDWNL�FHQW\ORZH�
SRND]XM�QDP��F]\�PDVD�
FLDïD�G]LHFND�MHVW�Z�QRUPLH�F]\�SRZ\- ĝHM�OXE�SRQLĝHM��1DOHĝ\�LP�VLÚ�SU]\MU]HÊ��
]REDF]\Ê��MDN�E\ïR�ZF]HĂQLHM�L�MDN�PDMÈ�
VL�WH�GDQH�GR�Z]URVWX�G]LHFND��*G\�FR�
VLÚ�]PLHQLD��G]LHFNR�ZVNDNXMH�QD�Z\ĝ- V]\�FHQW\O��ZWHG\�ZDUWR�]DVWDQRZLÊ�VLÚ�
GODF]HJR�LbE\�F]XMQ\P��
Ale przecież taki duży bobasek wygląda tak zdrowo!
ļ�7DNL�PDP\�REUD]�SXFRïRZDWHJR�
EREDVD�� 7R� UöZQLHĝ� SU]HNRQDQLH�
SU]HQRV]RQH�]�SRNROHQLD�QD�SRNR- OHQLH��0RMD�EDEFLD�SDPLÚWDïD�]QD- MRPÈ�OHNDUNÚ��NWöUD�Z�F]DVLH�RNXSD- FML�QRVLïD�FLÚĝDUQHM�FöUFH�ĂPLHWDQNÚ��
D�WD�FöUND�SRWHP�XURG]LïD�WïXVWHJR�G]L- G]LXVLD��%\ï�WR�HZHQHPHQW�Z�RZ\FK�
F]DVDFK��']LĂ�MHVW�]XSHïQLH�LQDF]HM��GR- VWÚS�GR�MHG]HQLD�MHVW�QLHPDO�QLHRJUDQL- F]RQ\��ZLÚF�QDMZ\ĝV]D�SRUD�]PLHQLÊ�
NU\WHULD�RFHQ\��7R�G]LHFNR�Z�QRUPLH�
ZDJRZHM�MHVW�]GURZH��
Przecież dziecko zgubi zbędne kilogramy w okresie dorastania...
ļ�1LHVWHW\��EDGDQLD�SRND]XMÈ��ĝH�G]LHFL�
]bRW\ïRĂFL�QLH�Z\UDVWDMÈ�OXE�MHVW�LP�WR�
EDUG]R�WUXGQR�RVLÈJQÈÊ��2F]\ZLĂFLH�VÈ�
PRPHQW\��JG\�ZDĝÈ�RQH�ZLÚFHM�L�MHVW�WR�
QDWXUDOQH��QS��SU]HG�VNRNDPL�UR]ZRMR- Z\PL��*G\�G]LHFNR�]DF]\QD�FKRG]L��
QDELHUD� PDV\�� D� SRWHP�� JG\� ELHJD�
Lb ]ZLHG]D� ĂZLDW� QD� VZRLFK� QRJDFK��
PQLHM�MH��WR�VSDOD�WH�]DSDV\��-HGQDN�NR- PöUNL� WïXV]F]RZH� SRZVWDMÈ� JïöZQLH�
ZbSLHUZV]\P�URNX�ĝ\FLD��3RWHP�VLÚ�]D- SHïQLDMÈ��,P�LFK�ZLÚFHM��W\P�ïDWZLHM�W\Ê��
KATARZYNA BŁAŻEJEWSKA-STUHR
dietetyczka kliniczna i psychodietetyczka, mama Tadzia i Stasia. Autorka książek o zdrowym odżywianiu oraz bloga kachblazejewska.pl. Nakładem wydawnictwa Zwierciadło ukazała się właśnie jej książka „Zdrowe i pełne energii dziecko. Porady mamy dietetyczki”.
6_8_temat_MTJ_1_2020_3594820.indd 6 18.11.2019 13:14
GLHW\�1)=�QLH�EÚG]LH�PLDï�SLHQLÚG]\��
$bPRĝQD�WR�MHV]F]H�SRZVWU]\PDÊ��
Aż 1/3 polskich dzieci, które idą do szkoły, ma zbyt wysoką masę ciała. Otyłość i nadwaga dotyczy nawet niemowląt. Skąd takie problemy ze zbędnymi kilogramami u małych dzieci?
ļ�0RLP�]GDQLHP��WR�QLHZLHG]D�L�EUDN�
XZDĝQRĂFL�QD�WR��MDN�MHĂÊ��2WDF]D�QDV�
W\OH�LQIRUPDFML��ĝH�QLH�ZLHP\��Z�FR�ZLH- U]\Ê��=�GUXJLHM�VWURQ\�GRVWDMÚ�F]ÚVWR�S\- WDQLD�R�WR��NWöUH�NLHïNL�VÈ�OHSV]HĮ�/X- G]LH�� MHG]FLH� UöĝQH� NLHïNL� Z� GXĝ\FK�
LORĂFLDFK�EH]�]DVWDQDZLDQLD�VLÚ��Z�NWö- U\FK�MHVW�QLHFR�ZLÚFHM�ZLWDPLQ\�(�OXE�
ĝHOD]D�� ¿\ZQRĂÊ� SU]HWZRU]RQD� MHVW�
RJöOQLH�GRVWÚSQD�L�WDQLD��'ODWHJR�]�Z\- JRG\�� EUDNX� SLHQLÚG]\�� SRP\VïX� OXE�
]bSRZRGX�QLHĂZLDGRPRĂFL�ZLHOX�URG]L- FöZ�SR�QLÈ�VLÚJD��$�WDP�MHVW�]D�GXĝR�FX- NUX��VROL��QLH]GURZ\FK�WïXV]F]öZ��NWöUH�
VÈ�WDñV]H�RG�]GURZV]\FK�RGSRZLHGQL- NöZ��-HVW�UöZQLHĝ�JUXSD�URG]LFöZ��NWöUD�
]�NROHL�ZSDGD�Z�SXïDSNÚ�QDGPLHUQHM�
DWHQFML��.XSXM�GURJLH�SURGXNW\�HNR��GH- G\NRZDQH�G]LHFLRP��VXSOHPHQWRZDQH�
ZLWDPLQDPL�L�PLQHUDïDPL��$�WH�SURGXNW\�
PDMÈ�SU]HFLHĝ�WHQ�VDP�FXNLHU��PRĝH�
LbHNR��DOH�WR�ĝDGQD�UöĝQLFD���ROHM�SDO- PRZ\��FR�WH�]Z\F]DMQH��
Czy geny lub choroba mogą wywoływać otyłość?
ļ�2ZV]HP��E\ZDMÈ�WDNLH�SU]\SDGNL��DOH�
WR�PDUJLQDOQH�KLVWRULH��1DMF]ÚĂFLHM�MHVW�
WR�]ZLÈ]DQH�]�LQQ\PL�FKRUREDPL��R�NWö- MAMO, TO JA ]
7
to jest temat l otyłość dziecięca
Otyłość dotyczy coraz większej liczby małych dzieci. O tym, dlaczego
tak się dzieje, jakie mogą być konsekwencje i jak do tego nie dopuścić, rozmawiamy z Katarzyną
Błażejewską-Stuhr, dietetyczką kliniczną i psychodietetyczką.
Pulchny,
czyli (nie)zdrowy
Czy naprawdę mamy się martwić o takie choroby jak cukrzyca, stłuszczenie wątroby, nadciśnienie i miażdżyca?
Przecież to problem starszych ludzi, a nie dzieci!
ļ�1LHVWHW\��Z�FLÈJX�RVWDWQLFK�NLONX��NLO- NXQDVWX�ODW�]PLHQLïR�VLÚ�WR�GLDPHWUDO- QLH��2VWDWQLR�UR]PDZLDïDP�]�GU�:LWD- PLQNÈ�� NWöUD� Z� &HQWUXP� =GURZLD�
']LHFND�OHF]\�GZXODWNL�]H�VWïXV]F]H- QLHP� ZÈWURE\�� VSRZRGRZDQ\P� ]ïÈ�
GLHWÈ��$�MHVW�WR�VWDQ�SU]HGQRZRWZR- URZ\��6WDW\VW\NL�VÈ�SU]HUDĝDMÈFH�L�]PLH- QLï\�VLÚ�RQH�QD�PRLFK�RF]DFK��2GNÈG�
���ODW�WHPX�VNRñF]\ïDP�VWXGLD��FKRURE\�
X�G]LHFL�WDN�JZDïWRZQLH�VLÚ�SRV\SDï\��
ĝH�QLH�PRJÚ�Z�WR�XZLHU]\Ê��1DV]�V\V- WHP�RFKURQ\�]GURZLD�]D�FKZLOÚ�HNVSOR- GXMH��=�SRZRGX�OHF]HQLD�VNXWNöZ�]ïHM�
To teraz na poważnie. Jakie są skutki otyłości w dzieciństwie?
ļ�2JöOQLH�WDNLH�VDPH�MDN�VNXWNL�RW\ïR- ĂFL�X�GRURVï\FK��DOH�PXVLP\�SDPLÚWDÊ��
ĝH�RGG]LDïXMÈ�RQH�QD�RUJDQL]P�SDFMHQWD�
RbZLHOH�GïXĝHM��*G\�NWRĂ�]DF]\QD�FKR- URZDÊ�QD�QDGFLĂQLHQLH�Z�ZLHNX����ODW��
WR�Z\OHZ�PRĝH�PLHÊ�SR�����$�FR��JG\�
QDGFLĂQLHQLH�MHVW�GROHJOLZRĂFLÈ�QDVWR- ODWNöZ"�1DMSRZDĝQLHMV]H�VNXWNL�WR�FX- NU]\FD�� FKRURE\� XNïDGX� NUÈĝHQLD��
QDGFLĂQLHQLH��PLDĝGĝ\FD��7R�UöZQLHĝ�
FKRURE\�]Z\URGQLHQLRZH�VWDZöZ�RUD]�
ZV]HONLH�SRZLNïDQLD�]ZLÈ]DQH�]�QLHSUD- ZLGïRZÈ�GLHWÈ��%R�MHĝHOL�NWRĂ�PD�RW\- ïRĂÊ��WR�MD�]�FDïÈ�SHZQRĂFLÈ�]DNïDGDP��
ĝH�MHVW�RQ�UöZQLHĝ�QLHGRĝ\ZLRQ\�SRG�
Z]JOÚGHP�ZLWDPLQ�L�PLQHUDïöZ��*G\�VLÚ�
PD�]ELODQVRZDQÈ�GLHWÚ��QLH�MHVW�VLÚ�RW\- ï\P��,�WR�GRW\F]\�WHĝ�G]LHFL�
ROZMAWIAŁA: KAROLINA STĘPNIEWSKA
6_8_temat_MTJ_1_2020_3594820.indd 7 18.11.2019 13:14
to jest temat l otyłość dziecięca
8
] MAMO, TO JAU\FK�ZLHP\��L�G]LHFL�VÈ�ZWHG\�SRG�NRQ- WUROÈ�VSHFMDOLVWöZ��&]ÚVWR�P\ĂOLP\��ĝH�
RW\ïRĂÊ� MHVW� JHQHW\F]QD�� ER� ZV]\VF\�
ZbGRPX�PDMÈ�QDGZDJÚ��$�PRĝH�SR�SUR- VWX�MHG]È�Z�SRGREQ\��UöZQLH�]ï\��VSR- VöE�L�PDïR�VLÚ�UXV]DMÈ"�7R�QLH�JHQ\��2QH�
RGSRZLDGDM�]D�QDV]H�]GURZLH�W\ONR�
Zb��bSURFHQWDFK�����SURFHQW�WR�VW\O�ĝ\- FLD��7DND�MHVW�EROHVQD�SUDZGD��
Czy dziecko można odchudzać?
ļ� ']LHFL� QLH� RGFKXG]DP\�� QLH�
VWRVXMHP\�X�QLFK�GLHW\�QL- VNRNDORU\F]QHM��:\VWDU- F]È�ļ�SU]HSUDV]DP�]D�
WR� VïRZR�� ER� RQR�
EU]PL��MDNE\�WR�E\ïR�
FRĂ�SURVWHJR�ļ�]GURZH�
QDZ\NL� ĝ\ZLHQLRZH�
LbDNW\ZQRĂÊ�ğ]\F]QD��
']LHFNR�SRZLQQR�MHĂÊ�
SLÚÊ� SRVLïNöZ� G]LHQQLH��
RGSRZLHGQLR�]ELODQVRZDQ\FK�
�QS��SRZLQQR�MHĂÊ�ZLÚFHM�WïXV]F]X�QLĝ�
GRURĂOL��RUD]�PLHÊ�FRG]LHQQÈ�DNW\Z- QRĂÊ�ğ]\F]QÈ��,�SLÊ�GXĝR�ZRG\��7\ONR�
LbDĝ�W\OH��7DND�]PLDQD�SRZLQQD�GRW\- F]\Ê�FDïHM�URG]LQ\��1LHGRSXV]F]DOQH�
MHVW�ķRGFKXG]DQLHĵ�G]LHFND��D�UHV]WD�UR- G]LQ\�MH�MDN�GRWÈG��-DNR�SV\FKRGLHWHW\N�
UöZQLHĝ�SU]HVWU]HJDP�SU]HG�URELHQLHP�
]�WHJR�WHPDWX�ZLHONLHJR�ķKDORĵ��2Z- V]HP��SUREOHP�MHVW�SRZDĝQ\��DOH�QLH�
PRĝHP\�REFLÈĝDÊ�QLP�G]LHFND��7R�RG- SRZLHG]LDOQRĂÊ�GRURVï\FK��E\�G]LHFL�
E\ï\�]GURZH��1LH�SLÚWQXMP\��QLH�SRZWD- U]DMP\�LP��ĝH�ZDĝÈ�]D�GXĝR��ER�WR�PRĝH�
Z\U]ÈG]LÊ�LP�NU]\ZGÚ�QD�FDïH�ĝ\FLH��
=UöEP\�]bG]LHÊPL�DNFMÚ�SR]\W\ZQÈ��QD- V]D�URG]LQD�VLÚ�]GURZR�RGĝ\ZLD��=DDQ- JDĝXMP\�MH��DOH�EH]�REFLÈĝHñ��
Co z ćwiczeniami? Coraz więcej dzieciaków – i to już maluchów! - woli świat wirtualny od aktywności fizycznej.
ļ�&öĝ�PRJÚ�SRZLHG]LHÊ"�']LHFL�
REVHUZXMÈ�GRURVï\FK��*G\�URG]LFH�
VÈ�DNW\ZQL��G]LHFL�WHĝ�FKÚWQLHM�VLÚ�
UXV]DMÈ��-HĝHOL�URG]LQD�PD�]Z\F]DM�
ZHHNHQGRZ\FK�Z\FLHF]HN�URZH- URZ\FK��MHVW�WR�QRUP�GOD�G]LHFND��
'EDMP\� R� DNW\ZQRĂÊ� QDMPïRG-
V]\FK��GDMP\�LP�QD�WR�F]DV�L�SU]HVWU]Hñ��
-D�ZROÚ�DNW\ZQRĂFL�W\SX�ELHJDQLH�SR�
SRGZöUNX��ZVSLQDQLH�VLÚ�QD�GU]HZD�QLĝ�
JRG]LQ� WHQLVD� ]� LQVWUXNWRUHP�� DOH�
NDĝG\�OXEL�FR�LQQHJR��1DMZDĝQLHMV]H��
DE\�WHQ�UXFK�E\ï�FRG]LHQQ\��FR�QDMPQLHM�
������PLQXW��:\FKRGěP\�]bG]LHÊPL�QD�
VSDFHU\��QD�EDVHQ��EDZP\�VL��
Nie pozwala pani swoim dzieciom na żadne słodkie
grzeszki?
ļ�2F]\ZLĂFLH��ĝH�SR]ZDODP��
0RL� FKïRSF\� VÈ� QRUPDO- Q\PL�G]LHÊPL��DOH�R]QD- F]D�WR��ĝH�MHG]È�NRVWNÚ�
F]HNRODG\�]DPLDVW�SR- ïRZ\� WDEOLF]NL� QDUD]��
*G\�FKF�ORG\��VWDUDP�
VLÚ��E\�E\ï\�WR�ORG\�GR- PRZH��DOH�JG\�WDNLFK�
QLH�PDP\�DOER�MHVWH- ĂP\�QD�ZDNDFMDFK��WR�
NXSXMHP\�QRUPDOQH��-HGQDN�DQL�MD��DQL�
PÈĝ�]D�VïRG\F]DPL�QLH�SU]HSDGDP\��QLH�
PDP\�LFK�Z�GRPX��ER�JG\�VÈ��WR�MH�]MD- GDP\��� ZLÚF� QLH� NXV]È� DQL� QDV�� DQL�
G]LHFL��$OH�F]DVDPL�URELP\�Z\SUDZ�GR�
FXNLHUQL��D�SRWHP�FHOHEUXMHP\�WH�SÈF]NL�
L�HNOHUNL��7\ONR�URELP\�WR�UD]�QD�W\G]LHñ�
OXE�GZD��D�QLH�FRG]LHQQLH�
W sklepach jest tyle produktów spożywczych, które kuszą kolorowymi etykietami i słodkim smakiem. Jak uodpornić dziecko na te pokusy, zwłaszcza kiedy rówieśnicy jedzą takie rzeczy?
ļ�1R�ZïDĂQLH��7R�MHVW�SUREOHP��3RQLH- ZDĝ� P\� ]DNXS\� URELP\� JïöZQLH� QD�
WDUJX�OXE�Z�RVLHGORZ\P�ķ]GURZ\Pĵ�
VNOHSLH��WR�GOD�FKïRSFöZ�VWDFMD�EHQ]\- QRZD�MHVW�V\QRQLPHP�ěUöGïD�QDMZLÚN- V]\FK� VPDNRï\NöZ��
0XV]Ú�MHGQDN�SU]\- ]QDÊ�� ĝH� JG\� G]LHFL�
QLH�MHG]È�F]ÚVWR�SU]H-
WZRU]RQHM�VïRGNLHM�ĝ\ZQRĂFL��WR�QDZHW�
JG\�]GDU]\�LP�VLÚ�UD]�QD�MDNLĂ�F]DV�GR- UZDÊ� GR� ĝHONöZ�� WR� ]MHG]È� LFK� SLÚÊ�
LbPDMÈ�GRĂÊ��
Rodzice mogą się starać, a przyjdzie babcia i od razu nakarmi dziecko cukierkami.
Bo przecież dzieciństwo bez słodyczy się nie liczy i w ogóle
„biedne to dziecko”.
ļ�7R�UöZQLHĝ�WUXGQ\�WHPDW��DOH�MD�XZD- ĝDP��ĝH�URG]LFH�PDMÈ�SUDZR�GHF\GRZDÊ�
R�W\P��FR�MDGD�LFK�G]LHFNR��7ïXPDF]P\�
G]LDGNRP�� ĝH� URELÈ� VZRLP� ZQXNRP�
ZLÚFHM�]ïHJR�QLĝ�GREUHJR��6SRUR�HPH- U\WöZ� PD� FXNU]\FÚ� ļb ]DS\WDMP\� LFK�
ZSURVW��F]\�FKF�W�FKRURE�IXQGRZD�
VZRLP�SRWRPNRP��:DUWR�MHVW�UöZQLHĝ�
SRGSRZLHG]LH� DOWHUQDW\Z�� %R� FR�
]bWHJR��ĝH�MD�SRZLHP��ķ1LH�PRĝHV]�NX- SLÊ�G]LHFLRP�VïRG\F]\ĵ��VNRUR�GOD�WDNLHM�
EDEFL�WR�V\QRQLP�V]F]ÚĂFLD�L�Z\UD]�PL- ïRĂFL��3RGSRZLHG]P\��FR�Z�]DPLDQ��XïD- WZP\�LP�WÚ�]DPLDQÚ��-D�PXVLDïDP�MHG- QHM�QLDQL�PöZLÊ��ĝH�6WDĂ�PD�DOHUJLÚ�QD�
FXNLHU�L�GRSLHUR�WR�SRG]LDïDïR��
Jak wychować małego smakosza? Oczywiście o prawidłowej masie ciała.
ļ�.DUPLÈF�JR�UöĝQRURGQLH�L�SU]\�ZVSöO- Q\P�VWROH��']LHFL�XF]È�VLÚ�SU]H]�QDĂOD- GRZDQLH�� :V]\VF\� SRZLQQLĂP\� MHĂÊ�
]JRGQLH�]�SLUDPLGÈ�ĝ\ZLHQLD�ļ�QD�GROH�
VÈ�ZDU]\ZD��SRZLQQR�LFK�E\Ê�QDMZLÚFHM�
Z�FLÈJX�GQLD��3RWHP�SHïQR]LDUQLVWH�SUR- GXNW\�]ERĝRZH��,�GDZDMP\�MH�G]LHFLD- NRP�RG�SRF]ÈWNX��RG�V]öVWHJR�PLHVLÈFD�
ĝ\FLD��7UXGQR�SU]HVWDZLÊ�G]LHFNR��L�GR- URVïHJR��]DNRFKDQH�Z�PLÚNNLFK�ELDï\FK�
EXïNDFK�QD�MHG]HQLH�SHïQR]LDUQLVWHJR�
UD]RZHJR�SLHF]\ZD��6ïRGNL�VPDN�QLHFK�
SRMDZLD�VL�UD]��GZD�UD]\�G]LHQQLH�L�WR�
]�RZRFöZ��,�GXĝR��GXĝR�ZRG\��:DUWR�
WHĝ�]DSUDV]DÊ�G]LHFL�GR�NXFKQL��]DFKÚ- FDÊ�MH�GR�ZVSöOQHJR�JRWRZDQLD���l ODKĄD 10 LAT
TEMU SKOŃCZYŁAM STUDIA, CHOROBY U DZIECI TAK BARDZO SIĘ
NASILIŁY, ŻE AŻ TRUDNO W TO UWIERZYĆ.
NASZ SYSTEM OCHRONY ZDROWIA ZA CHWILĘ
EKSPLODUJE.
„Zdrowe i pełne energii dziecko. Porady mamy dietetyczki” Katarzyna Błażejewska-Stuhr (wyd.
Zwierciadło). W książce rodzice znajdą przepisy, praktyczne informacje, jak zdrowo odżywiać dziecko, oraz wiedzę o tym, skąd bierze się otyłość i jak ją leczyć.
6_8_temat_MTJ_1_2020_3594820.indd 8 18.11.2019 13:14
