Wskaźniki charakterystyczne olejów smarowych

Wskaźniki charakterystyczne

olejów smarowych

Wskaźnik lepkości IW (wskaźnik wiskozowy)

• Wskaźnik lepkości jest liczbą charakteryzującą zależność lepkości oleju smarowego od

temperatury.

• Oleje o dużym wskaźniku lepkości

charakteryzuje mała zmiana lepkości przy

zmianie temperatury i tym samym lepiej spełniają wymagania stawiane olejom smarowym aniżeli oleje o małym wskaźniku lepkości.

• Wskaźnik lepkości można wyznaczyć posługując

się wykresem przedstawionym poniżej.

Nomogram dla wyznaczania wskaźnika lepkości olejów smarowych

30 40 50 60 70 80 100 120 140 160 180

200 -40

20

120

W sk aź ni k le pk oś ci

L ep ko ść o le ju w te m p. 5 0º C [ cS t]

Smarność

• Smarność jest to własność olejów smarowych do zachowania warstewki smaru zabezpieczającej przed powstaniem tarcia suchego.

• Oleje o dużej smarności są są mniej odporne na utlenianie niż oleje o małej smarności.

• Duża smarność wymagana jest dla olejów stosowanych w wysoko obciążonych łożyskach i przekładniach.

• Istnieją różne nieznormalizowane sposoby określania

smarności: np. określanie wielkości nacisku potrzebnego do przerwania warstewki oleju lub czasu potrzebnego na jej przerwanie, albo tez stopnia zużycia smarowanych

powierzchni.

Liczba kwasowa

• Liczba kwasowa określana jest przez ilość miligramów KOH (wodorotlenku potasu) potrzebną do zneutralizowania

kwasów znajdujących się w 1 g oleju smarowego.

• Liczba kwasowa odnosi się tylko do olejów mineralnych zwykłych.

• Liczba kwasowa oznaczona jest symbolem TAN,(Total Acid Number)

• TAN = WAN+SAN, (Weak AN), (Strong AN)

WAN – określa kwasy „słabe” nie powodujące korozji, SAN – określa kwasy „silne” powodujące korozję.

• Liczbę kwasową wyznacza się metodami znormalizowanymi, miareczkując próbki oleju roztworem KOH. Metodą

kalorymetryczną (C ) oraz elektrometryczną (E).

Liczba zasadowa

• Ogólna liczba zasadowa TBN (Total Base Number) wyrażana w mg KOH/g jest to ilość mg KOH, oznaczona jako równoważna pod względem zdolności neutralizacji kwasów dodatkom alkalicznym znajdującym się w 1 g ulepszanego oleju smarowego. Służy do oceny

zawartości czynnych dodatków alkalicznych w ulepszanych olejach smarowych.

• Liczbę zasadową wyznacza się podobnie jak kwasową dwiema metodami tj. kalorymetryczną (C ) lub

elektrometryczną (E) z tą różnicą, że miareczkowanie

przeprowadza się roztworem kwasu solnego HCl.

Liczba zasadowa c.d.

• Oleje alkaliczne stosowane są głównie

w silnikach spalinowych wysokoprężnych, w celu neutralizowania korozyjnie działających kwasów

powstających przy spalaniu siarki zawartej w paliwie.

• Jeżeli zawartość siarki w spalanym oleju napędowym wynosi 0,5-1,5%, to zastosowany olej powinien mieć ogólną liczbę zasadową TBN równą 2-6 mg KOH/g.

• Dla paliw ciężkich o zawartości siarki do 5% , TBN powinna zawierać się w granicach 30-80 mg KOH/g zależnie od rodzaju stosowanych dodatków

alkalicznych.

Liczba zmydlania

• Ilość mg KOH, potrzebna do zneutralizowania nierozpuszczalnych w wodzie kwasów

organicznych oraz zmydlania tłuszczów, estrów i laktonów zawartych w 1 g oleju stanowi liczbę zmydlania wyrażoną w mg KOH/g.

• Liczbę zmydlania określa się przez całkowite zmydlenie ogrzanej próbki oleju, do której

dodano KOH, a następnie przez miareczkowanie

kwasem solnym nadmiaru KOH.

Liczba zmydlania c.d.

• Dla olejów natłuszczanych liczba zmydlania jest miarą ilości tłuszczów dodanych do oleju mineralnego,

• Dla olejów świeżych mineralnych liczba zmydlania jest równa liczbie kwasowej WAN,

• Dla olejów zwykłych ( nieulepszanych) używanych liczba zmydlania osiąga wartości 2-10 mg KOH/g i jest miarą stopnia zestarzenia się oleju.

• Dla olejów ulepszanych i natłuszczanych używanych

nie można wyciągnąć wniosków odnośnie starzenia

się oleju na podstawie znajomości liczby zmydlenia

Odporność na emulgowanie

• Odporność na emulgowanie, to czas [s] potrzebny do wydzielenia 20 cm

oleju

z wytworzonej w znormalizowany sposób emulsji oleju i wody (silnie rozdrobnionej mieszaniny z wodą). Duża odporność na emulgowanie to krótki czas wydzielania się oleju.

• Odporność na emulgowanie maleje gdy:

1. rośnie lepkość oleju,

2. w oleju znajdują się dodatki ulepszające np.

inhibitory korozji, polepszające smarność.