Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu Polish Association for Landscape Ecology
Problemy Ekologii Krajobrazu The Problems of Landscape Ecology
Tom XXIII Volume XXIII
EKOLOGIA KRAJOBRAZU
– PROBLEMY BADAWCZE I UTYLITARNE THE LANDSCAPE ECOLOGY
– RESEARCH AND USAGE ASPECTS
Redakcja tomu/Volume edited by: Jarosław Balon, Miłosz Jodłowski
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Institute of Geography and Spatial Management
Jagiellonian University, Cracow
Wydawca/ Published by:
Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński
Rada Programowa Czasopisma/Programme Council of the Journal:
Przewodniczący/President: Andrzej Richling Sekretarz/Secretary: Agata Cieszewska
Członkowie/Members: Tadeusz Chmielewski, Marian Drużkowski, Krystyna German, Andrzej T. Jankowski, Mariusz Kistowski, Ryszard Klimko, Leon Kozacki, Maciej Pietrzak, Zbigniew Podgórski, Jerzy Solon, Adolf Szponar, Krzysztof Wojciechowski, Wiesław Ziaja.
Strona internetowa PAEK/ Website of PALE: www.paek.ukw.edu.pl
Redaktor Naczelny Czasopisma/ Chief Editor of the Journal: Andrzej Richling Adres Redakcji Czasopisma: Editorial Office of the Journal:
Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska Tel.: 48 22 55 20 755, Fax: 48 22 55 21 521
e-mail: a.richling@uw.edu.pl, jrlechni@uw.edu.pl
Redakcja tomu/Technical editing of volume: Jarosław Balon, Miłosz Jodłowski
Recenzenci naukowi tomu /Scientific reviewers of volume: Mariusz Kistowski, Maciej Pietrzak, Wiesław Ziaja
Tłumaczenie/ Translation: autorzy/by authors
Skład I łamanie/Volume prepared for printing: Małgorzata Ciemborowicz Zdjęcie na okładkę/Photo on cover: Jarosław Balon
Projekt logo PAEK/ PALE logo projekt: Andrzej Dąbrowski
Publikacja dofinansowana przez/ Volume publication sponsored by: Uniwersytet Jagielloński
© 2009 Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
ISSN 1899-3850 ISBN 978-83-88424-30-4
Druk i oprawa: Drukarnia „Eikon Plus”, ul. Wybickiego 46, 31-302 Kraków, tel. 012 636 27 13, www.eikon.net.pl, e-mail: eikonplus@eikon.net.pl
Kraków 2009
Spis treści
Table of contents
W poszukiwaniu syntez badawczych i utylitarnych
Andrzej Richling
Perspektywy rozwoju ekologii krajobrazu
Development prospects of landscape ecology ... 7 Maciej Pietrzak
Aktualne i nieaktualne problemy ekologii krajobrazu
Current and out-of-date problems of landscape ecology ... 11 Jerzy Solon
O potrzebie standaryzacji badań ekologiczno-krajobrazowych dla celów praktycznych
On the need of standardizationof landscape-ecological approaches for practical purposes .. 19 Krzysztof Badora
O potrzebie i możliwościach przebudowy Krajowego Systemu Ochrony Krajobrazu About need and possibilities of reconstruction of the National Landscape
Conservation System ... 29 Mariusz Kistowski
Zastosowanie koncepcji ekologii krajobrazu w planowaniu przestrzennym na szczeblu regionalnym
The application of landscape ecology conception a regional level of spatial planning ... 37 Sylwia Kulczyk
Ekologia – krajobraz – turystyka: w poszukiwaniu wspólnego mianownika
Ecology – landscape – tourism: in search of a common denominator ... 47 Marek Degórski
Krajobraz jako odbicie przyrodniczych i antropogenicznych procesów zachodzących w megasystemie środowiska geograficznego
Landscape as the reflection of natural and antropogenic processes in the megasystem
of the geographical environment ... 53 Jarosław Balon
Porządki przestrzenne – syntetyczna wizja krajobrazu
Spatial orders – a synthetic vision of landscape ... 61 Miłosz Jodłowski
Geoekologia wysokogórska w Polsce – ograniczenia i perspektywy rozwoju
High-mountain geoecology in Poland – limits and perspectives of development ... 71
Agata Ćwik
Czy biolodzy potrzebują geografii? Perspektywa akademicka
Do biologists need geography? The academic view ... 77
Krystyna German
Metody geoekologiczne w badaniach funkcjonowania środowiska przyrodniczego
Geoecological methods in the research on the natural environment’s functioning ... 85 Wojciech Lewandowski
W poszukiwaniu uniwersalnej typologii jednostek przyrodniczych
In search of the universal typology of nature units ... 91 Jarosław Czochański
System monitoringu regionalnego jako narzędzie badań krajobrazowych i zarządzania przestrzenią
Regional monitoring system as a tool of landscape research and spatial management ... 97 Sylwia Horska-Schwarz
Wskaźniki ekologiczne w badaniach jakości krajobrazu
Ecological indicators in the studies of landscape quality ... 105 Wojciech Maciejowski
Regionalizacja fizycznogeograficzna – przeszłość czy przyszłość geografii fizycznej?
Physical-geographical regionalization – past or future of physical geography? ... 115 Zbigniew Borkowski
Czym jest zgodność krajobrazu i jak ją szacować?
What is conformity of landscape and how to estimate it? ... 129 Jan Niedźwiecki
Badanie mozaikowości krajobrazu wysokogórskiego Tatr z wykorzystaniem transektów geoekologicznych
The research of patchiness of high-mountain landscape
of Tatra Mountains with the application of the geoecological cross-sections ... 137 Tomasz Tłuszcz
Metodologiczne problemy wykorzystania metody kartowania fizycznogeograficznego na obszarach wyżynnych
Methodological problems of using the landscape mapping method in upland areas ... 149
W poszukiwaniu optymalnych metod
Anna Orczewska
Wykorzystanie historycznych źródeł kartograficznych we współczesnych badaniach z zakresu ekologii lasu
The application of historic cartographic sources in current studies on woodland ecology ... 155 Anatolij Melnyk
Badania przyrodniczych zasobów turystycznych – perspektywiczny kierunek badań ekologii krajobrazu(na przykładzie Czarnohory)
Studying of natural tourism resources – perspective field of research
for landscape ecology (based on the Czarnohora Mts.) ... 161 Rafał Kot
Próba ujednolicenia rangi jednostek rzeźby terenu dla delimitacji geokompleksów wybranych krajobrazów nizinnych
The attempt at unification of a rank of relief units for delimitation
of geocomplexes in given lowland landscapes ... 167 Paulina Łukaszewska (Drelich), Czesław Wysocki
Waloryzacja fitocenoz dla potrzeb planowania przestrzennego
The evaluation of plant communities units for the needs of spatial planning ... 181 Adolf Szponar, Pavlo Shuber, Ewa Bilińska
Metale ciężkie w glebach i szpilkach świerka w ekotopie regla górnego Czarnohory (Karpaty Wschodnie)
Heavy metals in soils and in the needles of spruce in ecotope
of the subalpine forests in Czarnohora (Eastern Carpathians) ... 191 Karol Augustowski
Charakterystyka korytarzy i ich rola w środowisku geograficznym okolic Gładyszowa w Beskidzie Niskim
Characteristics of corridors and their role in geographic environment
of Gladyszow region in the Beskid Niski Mts. ... 203
