Madejskier Sonia

1

+

3 s a y . v . s . K

U k t

I/2. Dokum enty (sensu stricto) dotyczące osoby relatora

Vk

I/3. Inne m ateriały dokum entacyjne dotyczące osoby r e la t o r a __

II. M ateriały uzupełniające r e la c ję __

III/2 - Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. —

III/3 - Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji (1939-1945)

III/4 - Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 r.

III/5 - inne...—

IV. Korespondencja —

111/1 - Materiały dotyczące rodziny relatora ’ -

V. Nazwiskowe karty in fo rm a c y jn e ^

VI. Fotografie >/

2

3

MADEJSKIER Sonia (1914-1944?), przed wojną członkini Komunistycznej Partii Litwy, w , , ,

czasie wojny dowódca grupy partyzanckiej, następnie w getcie w Mińsku Białoruskim i w Wilnie, po stronie aryjskiej główna działaczka EBO"' ca#-*—-, ( 'W '! 1

Sonia, także Ryfka (ale być może są to dwie różne postacie) Madej skier vel Madejskie

za działalność komunistyczną.

W czasie wojny według różnych informacji działała w getcie w Mińsku Białoruskim i w Wilnie. Była w Mińsku główną działaczką po stronie aryjskiej FPO (Fereinikte Partizaner Organizacje - Zjednoczone Organizacje Partyzanckie). Według materiałów z Yivo Institute For Jewish Research: była dowódcą grupy partyzanckiej i z-cą dowódcy oddziału. Po opuszczeniu lasu przez ostatnie jednostki została skierowana do pracy w mieście.

Skonsolidowała podziemie miejskie. Wskutek prowokacji została aresztowana przez Gestapo.

Próbowała popełnić samobójstwo, któremu Niemcy przeszkodzili. Umarła w szpitalu przed oswobodzeniem.

Według informacji J. Zachczyńskiej, która przekazała do ŻIH zdjęcie S. Madejskier zginęła ona w getcie w Mińsku wraz z córką w 1942, a jej mąż zginął w partyzantce. Według Jerusalem o f Lithuania była: czł. sztabu FPO, czł. Partii Komunistycznej, zamęczona przez gestapo w 1944.

Według E. Banasikowskiego Sonia Madejskier została wysłana przez przywódcę całej organizacji żydowskiej w Wilnie Icchaka Wittenberga do Moskwy z prośbą o pomoc. Jednak Sonia nie wykonała powierzonego jej zadania, po wyjściu z getta pozostała w Wilnie ukrywając się wśród polskich przyjaciół.

W Sł. Uczestniczek ... występuje - podana przez Dom Bojowników Getta w Jerozolimie - Madajskier Ryfka: (?-po VIII 1943), zamieszkała w Wilnie, czł. Haszomer Hacair; wysłana przez Zjednoczoną Organizacją Partyzancką do getta w Białymstoku, czł.

ŻOB, łączniczka do kontaktów na zewnątrz getta, p o powstaniu w białostockim getcie czynna w organizowaniu pom ocy ukrywającym się Żydom; ciężko ranna, zmarła. Nie wiadomo czy chodzi tu o Sonię Madejskier.

Sonia Madejskier Postanowieniem Prezydenta RP Nr 154/48 z 19 IV 1948 została odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari na wniosek Zarządu Głównego Związku Żydów Uczestników Walki Zbrojnej z Faszyzmem z 1 IV 1948 z

lub Madejska urodziła się w 1914 w Wilnie. Przed wojną była przez 7 lat więziona w Grodnie

4

APAK, T. 3533/W SK (tamże materiały Y ivo Institute For Jewish Research, N ow y Jork - 9-cio stronicowy tekst hebrajski tłumaczony przez M. Friedmana w 2003 r. oraz informacje od Neumana R.); BKiOKPRP, Pośmiertny wniosek odznaczeniowy Madejskier S; DW UdsKiOR, Wykaz Kapituły VM III RP; ŻIH, sygn. IV-K-224 (tamże fot.)

Banasikowski E., N a zew Ziem i Wileńskiej, Paryż 1988, s. 306; Sł. uczestniczek ..., s. 255.

uzasadnieniem: Czołowa działaczka konspiracyjna, Delegat FPO po stronie aryjskiej. Udział w misji przez front. Zginęła w boju z gestapowcami gdy przyszli po nią do domu.

5

' V * * - . * -« . 5Xv' i.

MADEJSKIER Sonia (1914-1944?), przed wojną członkini Komunistycznej Partii Litwy, w

czasie wojny dowódca żydowskiej grupy partyzanckiej, następnie w getcie w Mińsku Białoruskim i w Wilnie, po stronie aryjskiej główna działaczka Zjednoczonej Organizacji Partyzanckiej - FPO

Sonia, także Ryfka być może są to dwie różne postacie) Madejskier vel Madejskie |-j $ - lub Madejska urodziła się w 1914 w Wilnie. Przed wojną była przez 7 lat więziona w Grodnie

za działalność komunistyczną.

W czasie wojny według różnych informacji działała w getcie w Mińsku Białoruskim i

<3L.

w Wilnie. Była w Mińsku główną działaczką po stronie aryjskiej FPO (Ęćreinikte Partizaner ^ Organizacje - Zjednoczone Organizacje Partyzanckie). Według materiałów z Yivo Institute

For Jewish Research: była dowódcą grupy partyzanckiej i z-cą dowódcy oddziału. Po opuszczeniu lasu przez ostatnie jednostki została skierowana do pracy w mieście.

Skonsolidowała podziemie miejskie. Wskutek prowokacji została aresztowana przez Gestapo.

Próbowała popełnić samobójstwo, któremu Niemcy przeszkodzili. Umarła w szpitalu przed oswobodzeniem.

Według informacji J. Zachczyńskiej, która przekazała do ŻIH zdjęcie

Madejskierj/' V j zginęła ona w getcie w Mińsku wraz z córką w 1942, a jej mąż zginął w partyzantce. Według

Jerusalem o f Lithuania była: czl. sztabu FPO, czł. Partii Komunistycznej, zamączona przez gestapo w 1944.

Według E. Banasikowskiego Sonia Madejskier została wysłana przez przywódcę całej organizacji żydowskiej w Wilnie Icchaka Wittenberga do Moskwy z prośbą o pomoc. Jednak Sonia nie wykonała powierzonego jej zadania, po wyjściu z getta pozostała w WilnielT 'C ukrywając się wśród polskich przyjaciół.

W Sł. Uczestniczek ... występuje - podana przez Dom Bojowników Getta w Jerozolimie - Madajskier Ryfka: (?-po VIII 1943), zamieszkała w Wilnie, czl. Haszomer Hacair; wysiana przez Zjednoczoną Organizacją Partyzancką do getta w Białymstoku, czl.

ŻOB, łączniczka do kontaktów na zewnątrz getta, p o powstaniu w białostockim getcie czynna w organizowaniu pom ocy ukrywającym się Żydom; ciężko ranna, zmarła. Nie wiadomotćzy !/, chodzi tu o Sonię Madejskier.

Sonia Madejskier Postanowieniem Prezydenta RP Nr 154/48 z 19 IV 1948 została odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari na wniosek Zarządu Głównego Związku Żydów Uczestników Walki Zbrojnej z Faszyzmem z 1 IV 1948 z

6

APAK, T. 3533/W SK (tamże materiały Y ivo Institute For Jewish Research, N o w y Jork - 9-cio stronicowy tekst hebrajski tłumaczony przez M. Friedmana w 2003 r. oraz informacje od Neumana R.); BKiOKPRP, Pośmiertny wniosek odznaczeniowy Madejskier S; DW UdsKiOR, W ykaz Kapituły VM III RP; ŻIH, sygn. IV-K-224 (tamże fot.)

Banasikowski E., N a zew Ziem i Wileńskiej, Paryż 1988, s. 306; Sł. uczestniczek ..., s. 255.

uzasadnieniem: Czołowa działaczka konspiracyjna, Delegat FPO po stronie aryjskiej. Udział w misji przez front. Zginęła w boju z gestapowcami^gdy przyszli po nią do domu.

7

8

9

10

11

12

13

14

\mh - ■? ę^o - f1 , -ffi

J

OU

Madajskier Sonia

ur. w 1914 r. w Wilnie.Przesiedziała 7 lat w Grodnie za działalność komunistyczną.Była dowódcą grupy partyzanckiej i z-cą dowódcy oddzia­

łu. Po opuszczeniu lasu przez ostatnie jednostki została skierowana do pracy w mieście. Skonsolidowała podziemie miejskie.. Wskutek pro­

wokacji została aresztowana przez Gestapo. Próbowała popełnić samo­

bójstwo któremu wiemcy przeszkodzili. Umarła w szpitalu przed oswo­

bodzeniem. /wg. oprać, z Izraela,t.II.s.724 /

15

16

- ' 1 M , 7W i o L ^ ,

Madajskier Sonia

ur. w 1914 r. w Wilnie.Przesiedziała 7 lat w Grodnie za działalność komunia ty czną.iiyła dowódcą grupy partyzanckiej i z-cą dowódcy oddzia­

łu. Po opuszczeniu lasu przez ostatnie jednostki została skierowana do pracy w mieście. Skonsolidowała podziemie miejskie. Wskutek pro­

wokacji została aresztowana przez Gestspo. Peóbowała popełnić samo­

bójstwo któremu Niemcy przeszkodzili. Umarła w szpitalu przed oswo­

bodzeniem. , _ _ . __ ,

/wg. oprać, z Izraela,t.TI.s.724 / i *

17

18

RYFKA (SONIA?) MADAJSKIER l ^fi H ^f 5 . £ 7 ^ ^ '' ^

Zdjęcie w zbiorach ŻIH \ ^

Informacja zebrana przez ŻIH

Zginęła w getcie w Mińsku wraz z córką w 1942. Mąż zginął w partyzantce. Była członkiem sztabu FPO? I członkiem partii komunistycznej, zamęczona przez gestapo

19

20

f\Mvr*V 2 $%

ZABYTKI KULTURY I POMNIKI PAMIĘCI W ZBIORACH FOTOGRAFII ŻIH

1. Miejscowość

MIŃSK BIAŁORUSKI

3. Obiekt

p o r t r e t

4. Sygnatura ż i h - 1 7 _ ,

2. Szer./dł. geogr. a istnieje a neg. ŻIH

b nie istnieje b neg.

8.Uwagiwg o f i a r o d a w c y z d j ę c i a J . Z a c h c z y ń s k i e j z g i n ę ł a w g e t c i e w Mińsku wraz z c ó r k Ą / 1 9 4 2 / , m ą ż z g i n ą ł w

o a r t y z a n t c e . Wg^Jerusalein o f Li"tłi ua ni ał,N.Y* 1974 S . M ./ 1 9 1 3 - 1 9 4 4 V / c z ł . s z t a b u F P O ,c zł . P a r t i i Komunis

zamęczona p r z e z g e s t a p o .

9. Sporządził(a) kartę

t . J . J a g i e l s k i

data

2 7 . 0 6 . 9 4

5. Podpis/opis

SOFIA MADEJ SKIER

7. Fotografia

6. Autor zdjęcia

21

22

23

24

25