Ilustrowany Kurier Polski, 1948.03.03, R.4, nr 61

Wydarcie: B.

Pob € wyżizej opłeły

b-ił radużycfem

ILUSTROWANY

Prenumerata mtes. zł

90

wysyłka pod opaską zł

BS

KURIER POLSKI

^{Rok IV} Centrala telefoniczna IKP Bydgoszcz 33 41 1 33 42

— Telefon dla rozmów międzymiastowych 36-00, -

Sekretariat redakcji przyjmuje od godz. 10 do 12. Środa, dnia 3 marca 1348 r. Kanta PKO „Zryw Nr VI13S PKO 1KF Nr V1-140 Kontr oleźęce: Bank Gospodarstwa Spółdzielczego

Bydgoszcz, konto Nr 8088 Nr 61

MAC ARTHUR ZAWARŁ POROZUMIENIE z rządem japońskim?! W trosce

Odbudowa potencjału gospodarczego o zdrowie narodu

Echa wyborów powszechnych w Irlandii

iiiS

V : :• ł < .»

nn

Si„.i

Wybory powszechne, które odbyły się ostatnio w Irlandii, nie przyniosły zdecydowanego zwycięstwa partii Fianna Fail, której za­

łożycielem i przywódcą jest znany bojownik o niepodległość Irlan­

dii — Eamon de Valera. W zwi ązku z tym — jak wiadomo — na­

stąpiła zmiana rządu i de Valera piastujący stanowisko premiera nieprzerwanie od zgórą 16 lat, musiał ustąpić. Nowym premierem wybrany został John Costello. — Wybory poprzedziła ożywiona akcja propa&yjd ,wa Oto fragment oblepionych afiszami murów Dublina, stolicy kraju. Napisy głoszą: „Zadecyduj o dobrym rzą­

dzie Irlandii na najbliższe 5 lat“. — Po prawej — b. premier de Valera, w chwili składania głosu do urny wyborczej.

Gwotemoid zrywa stosunki

Trzy krążowniki brytyjskie w BELIZE

NOWY JORK (PAP). Radio brazylijskie podało wiadomość jako­ by Gwatemala postanowiła zerwać stosunki dyplomatyczne i han­ dlowe z WielkąBrytanią,

Jak donosiliśmy, minister spraw zagr, Gwatemali wysłał na ręce Trygve Lie telegram, w którym składa w imieniu swego rządu for­

malne zażalenie na postępowanie W. Brytanii w związku ze sprawą Hondurasu brytyjskiego. Wysłanie doBelize krążowników „Sheffield”,

„Devonshire" i „Sparrow” pod pre tekstem ochrony interesów brytyj­

skich stanowi — zdaniem rządu Gwatemali — prowakację zbrojną.

Rząd Gwatemali podtrzymuje swoje dotychczasowe obiekcje prawne j stanowczo zaprzecza o- skarżeniom brytyjskim. Gwatema­

la — oświadcza telegram — doma­ ga się od ONZ ochrony sprawiedli­

wości.

Tymczasem Reuter donosi, że marynarze z krążownika „Shef­ field" wykopali okopy naokoło lotniska w Belize i w porcie, |

i wojennego JAFONO wzamlan za bazy

USA dice zwolnić Japończyków od spłaty odszkodowań wojennych

TOKIO (PR). Według ostatnich doniesień z Tokio kwatera główna generała Mac Arthhura,

skiego gubernatora wojskowego w Japonii, wrzeć z rządem japońskim porozumienie znaczeniu politycznym i gospodarczym.

Porozumienie to, które dyplomaci amerykańscy nazywają „zabezpie­ czeniem interesów USA na archipe­

lagu japońskim", stanowi w istocie odsłonięcie kart w polityce prowa­

dzonej przez Waszyngton na Dale­ kim Wschodzie. Oto zasadnicze punkty zawartego układu: 1. Japo­

nia odda Stanom Zjednoczonym wyspę Riu-kiu na 60 lat, oraz bazy morskie na dwóch innych wyspach, 2. Japonia zrzeknie się swego mie­ nia w Ameryce Łacińskiej. Przed­ stawiciele USA oświadczyli, że wza­ mian za to: 1.Stany Zjednoczone nie będą się sprzeciwiały odbudowie po­

tencjału gospodarczego i wojennego Japonii, 2. Stany Zjednoczone zwol­

nią Japonię od płacenia dalszych odszkodowań.

Cele powyższego porozumienia nie ulegają wątpliwości. Układy Mac Arthura z rządem japońskim są sprzeczne z uchwałami 5-ciu mo- c stw, gdyż są zawierane z pomi­ nięciem innych zainteresowanych krajów. Rzuca 'się tu wyraźnie w oczy podobieństwo z polityką Wa­ szyngtonu prowadzoną wobec Nie­ miec zachodnich. Tak w Japonii, jak

amerykań- miała za- o ważnym

Mac Arthur i w Niemczech ma ona nacelu stwo­

rzenie w krajach byłych agresorów baz dla swych imperialistycznych celów

Pocl naciskiem USA kraje BENELUXU

zmieniają stanowisko w sprawie planu Bevina

BRUKSELA (obsł. wł.). Premierzy i ministrowie spraw zagr. państw Beneluxu osiągnęli rzekomo całkowite porozumienie co do przystąpienia państw Beneluxu do unii zachodnio­

europejskiej, proponowanej

min. Bevina. przez

Sprawiedliwości siało się zadość:

Podpalacz Radogoszcza

zawisł na szubienicy

ŁÓDŹ (tćl. wł, k.). W poniedzia- I goszczu oraz podpalił obóz, w któ-

Ir ćwirio 'urvlrnmnv 7ncłd< tarsr- 1 CDA 1 n

łek o świcie wykonany został wy­ rok śmierci przez powieszenie na głośnym komendancie, kacie i pod palaczu Radogoszcza Walterze Pelzhausenie, Równocześnie wyko-, nany został wyrok na blockleite- rze obozów w Halbau i Belsen — Stanisławie Kaczyska i funkcjona­ riuszu Sicherheitsdienstu Białoru­

sinie Michale Globia. \ Jak wiadomo, Pelzhausen wy­ dał rozkaz i współdziałał w tysią­ cach zbrodni dokonanych w Rado- y został wyrok na blockleite- obozów w Halbau i Belsen —

rym ponad 1.500 Polaków znalazło śmierć w płomieniach. Obaj pozo­ stali zbrodniarze winni byli licz­ nych zbrodni i tortur, których do­ puszczano się wobec więźniów- Polaków,

Duclos piętnuje

politykę rządu Schumana

MARSYLIA (PR) W Bouche-du- Rhóne przemawia; na konferencji francuskiej partii komunistycznej przywódca komunistów Duclos Du­ clos czynił odpowiedzialnym rząd francuski za nędzę mas robotni­ czych. W szczególności napiętnował mówca fakt, te rząd francuski zwol­

nił z warsztatów kolejowych 10 000 robotników, zanWiwiając równocześ­ nie wagony w Ameryce za 12 milio­

nów dolarów Dulcos domagał się u- tworzenia nowego rządu, w którym klasa robotnicza mia aby glos decy­

dujący. Reakcja zachodnio-europej­ ska chciała i z Czechosłowacji stwo­ rzyć bazę wypadową przeciwko de­ mokracji, co się jej jednak nie uda­

ło. Ci sami ludzie, cosię skompromi­ towali swą polityką w Monachium, występują teraz przeciwko suweren­ ności niektórych państw.

Międzynarodowy

Kongres Eucharystyczny

CITTA DEL VATICANO (W) Ko­

mitet organizacyjny Kongresów Eu­

charystycznych zawiadomił Stolicę Apostolską, że najbliższy międzyna­

rodowy Kongres Eucharystyczny od­

będzie się we Francji, w mieście po naszych rodakach w Nowej Ze­

landii.

Polskie Urszulanki jadą do Nowej Zelandii

CITTA DEL VATICANO (W) Tzw.

„Szare Siostry", polskie Urszulanki, otrzymały zaproszenie od rządu No­

wej Zelandii i zakładają klasztor w Lysil. Zadaniem tego klasztoru będzie opieka nad dziećmi polskich uchodź­

ców i nad sierotami, które zostały po naszych redakach w Nowej Zelan­

dii.

WIELKA MANIFESTACJA

200 tys. rolników

_{PRAGA (PR) Premierczechosło}

wacki Gottwald zwołał w dniu wczorajszym konferencję prasową dla korespondentów zagranicz­

nych. W dniu dzisiejszym nowy rząd czechosłowacki zbierze się po raz pierwszy na posiedzenie. Głów nym tematem obrad będą projekty ustaw dające dalsze gwarancje bezpieczeństwa Republiki.

W ub. niedzielę odbyła się w Pradze wielka manifestacja rolni­

ków, w której wzięło udział około 200-000 rolników. Przemawiając w trakcie manifestacji, oświadczył premier Gottwald, że jednym z pierwszychzadań rządu będzie re­

forma rolna, której ulegną majątki wynoszące ponad 50 ha. Podczas manifestacji przemawiali także min. obrony narodowej generał

Svoboda i min. rolnictwa Durisz.

Podsekr. stanu Clementis, skła­ dając oświadczenie w sprawie po­

lityki zewnętrznej nowego rządu, zaznaczył, że w czechosłowackim systemie przymierzy nic się nie zmieniło. Czechosłowacja — o- świadczyłminister — będzie nadal gruntowała swe bezpieczeństwo przed agresją niemiecką na przy­ jaźni z innymi narodami.

Komuniści poprą Wallacea NOWY JORK. — Partia ko­

munistyczna powzięta uchwalę odno­

śnie poparcia kandydatury Wallace‘a w wyborach prezydenckich.

Znajdujemy się obecnie w fazie poddawania rewizji i porządkowa­

nia wszystkich dziedzin naszego życia państwowego, narodowego, gospodarczego i społecznego. Zwla szcza te dziedziny, w których stwierdziliśmy szczególnie wielkie braki i niedociągnięcia, reformuje­

my radykalnie, przeprowadzając cięcia niekiedy bardzo bolesne dla dotkniętych nimi.

Reformą tej właśnie kategorii będzie niewątpliwie zapowiadana ustawa o przymusowej gospodarce lekarzami i lekarskim personelem pomocniczym. Na zasadzie tej ustawy wolno będzie czynnikom do tego upoważnionym rozmiesz­

czać lekarzy i lekarski personel pomocniczy według potrzeb spo­

łecznych. Ustawa dotknie zwła­ szcza lekarzy młodszych, a głów­ nie lekarzy uchylających się od lecznictwa społecznego.

Czynniki, na barkach których spoczywa troska o zdrowie narodu, nie przystąpiły do opracowywania takiej ustawy chętnie. Wiedzą one aż nadto dobrze, że przymus to środek bardzo obosieczny. Toteż zdecydowały się na ten drastyczny krok dopiero wtedy, kiedy wszyst­

kie inneśrodki właściwego rbzmie- szczenią przede wszystkimlekarzy zawiodły, a stan, w jakim znalazły się ubezpieczenia społeczne, nie mógł nie budzić poważnych obaw na przyszłość.

Na podstawie wspomnianej usta­ wy pewna ilość lekarzy wielko­ miejskich będzie zmuszona prze­ nieść się na tzw. prowincję, do miast i miaełer--■»-

mnie1'" wch . dziś '^stok, prawie caL ’ęowiCi'e*

skiej, podcza: grfy w r stach lekarzy osie</lŁ nie niekiedy zm Jcaie w ich było przed wojną.

Wielu lekarzy wielkom.

wegetuje dziś zaledwie, p gdy mniejsze ośrodki prowin ne mogłyby zapewnić im egzy.

cję o wiele znośniejszą.

_ Zagadnienie częściowego przesu nięcia lekarzy i lekarskich sił po­

mocniczych z wielkich miast do ośrodków mniejszych, aczkolwiek uzasadnione wymogami natury o- gólnopaństwowej, nie jest jedna­

kowoż takie proste, jakby się zda­ wało, Jest to zagadnienie, które komplikuje przede wszystkim o- gólny brak mieszkań, przy czym lekarz przyjmujący pacjentów ma, rzecz jasna, prawo stawiać specjalne wymagania mieszkanio­ we. Brak wielki jest również wszę­

dzie odpowiednich urządzeń le­ karskich, brak szybkich środków lokomocji, bez których praca za­ wodowa na tzw. „głębokiej pro­ wincji staje się nie tylko straszną udręką dla lekarza, ale i w dużej mierze niweczy jego wysiłki wo­ koło zapewnienia natychmiastowej pomocy chorym.

Są to problemy, nad rozwiąza­ niem których wypadnie nam po- Sracować jeszcze długo i mozolnie.

Z ciężkich warunkach powojen­ nych są to zagadnienia, przerasta­

jące niejednokrotnie nasze możli­

wości i środki, jakimi dysponuje­ my. A jednak musimy znaleźć środki idrogiwłaściwego i zgodne­

go zinteresem społecznym rozwią­ zania spraw, których ważność nie podlega żadnej dyskusji.

Życzyć należy, aby rygorystycz-

na w»Uwa ę przymusowej gospo­

darce lekarzami i lekarskim perso­

nelem pomocniczym stosowana by­

ła możliwie oględnie. Uznając bez­

względnie słuszność stawiania In­

teresu ogólnopaństwowego ponad interes Jednostki, nie wolno nam zr^ominać i o tej prawdzie, że szczęście i zadowolenie powszech­

ne Jest sumą szczęścia i zadowole­

nia Jednostek, z których przecież składa się społeczeństwo, (m).

ILUSTROWAŃ? KURIER POLSKI

PIERWSZA TRANSMISJA l»ŁaGm?n ^JebaH nad redmicją

tetewlzylna _Mszy

CITTA DEL VATICANO (W)

: ♦* BRYTYJSKA flota wolenM odwiedzić ma w maju 1 czerwcu br.

■porty Dalekiego Wschodu.

: ** W PRADZE zdemontowano

■pogłoski o rzekomym zamiarze ustą- LONDYN (obsł.wł). GRwnym przed­

miotem obrad w Izbie Gmin była w _____

_______ . decyzja rządu w kierunku dalszego ! ip;enja mjn .spraw zagr. Masaryka.

transmitowania Najśw. Ofiary nie tyl- ograniczenia sił zbrojnych. Opozycja ( sa XII, należy przypuszczać, że

przyjmie się zwyczaj telewizyjnego

OBROŃCY

dyrektorów IG Farben

niszczyli dowody

obciążające oskarżonych I NORYMBERGA (obsl. wL). W pro­

cesie przeciwko dyrektorom IG-Far- ben-Industrie trybunał amerykański oskarżył obronę o zniszczenie doku­

mentów, obciążających oskarżonych.

U. jednego z adwokatów znaleziono całą skrzynię dokumentów proceso- ]

wych, które miały również ulec zni- zyjnego przesłania Mszy św. udała szczenią. I się i znalazła aprobatę Ojca św, Piu-

Szczytem zastosowania techniki no- ] transmitowania Najśw. Ofiary me tyl- ograniczenia sir zorojnycn.

woczesnej w dziedzinie życia ko- ] ko w Ameryce. wychodzi z założenia, że dalsze re- ścielnego należy nazwać transmisję [ Jeśli chodzi o Papieża, to wiado- dukcie sil zbrojnych byłyby meracjo- telewizyjną Mszy św. z kościoła ka-' mo, że bardzo żywo interesuje się te-; nalne, gdy tymczasem skrajna lewica tedralnego pod wezwaniem św. Pio- lewizją 1 osobiście dokonał przeglą-j uważa,, że proponowane Pr«z rz^°

tra i św. Pawła w Filadelfii w USA.!

Transmisja ta odbyła się w lutym br. staraniem Philco Television Sta­

tion i była pierwszą w dziejach Ko­

ścioła Katolickiego transmisją telewi­

zyjną Mszy świętej.

W czasie wspomnianej Mszy św.

wygłosił kazanie znany kaznodzieja amerykański, ks. prałat Hubert L.

Cartwright, a O. Edwin Gallagher 0- bjaśnial kolejno obrzędy Mszy św., celem ich uprzystępnienia dla widzów radiowych, nie będących katolikami.

Ponieważ pierwsza próba telewi-

lUWIZją 1 UoUUlovlC UUIkUUdl * ■ < •

du instalacji telewizyjnej w Waty- | redukcje nie są wystarczające, by., kanie, podkreślając doniosłość tego ( rozwiązać problem braku sił robo-\

-znakomitego wyczynu radiotechniki, czych w przemyśle.

Walka o pokój!

Rezolucja Komitetu Ogólno-Słowiańskiego

PRAGA (PR). Komitet Ogólno- Słowlański powziął na swym ostat­

nim posiedzeniu rezolucję w któ­

rej stwierdza, że Ipbecny okres wy­

maga skupienia się wszystkich sił Sostępowych ludzkości wokoło wiązka Radzieckiego celem prze­

prowadzenia czynnej walki o po­

kój. Cel ten może być osiągnięty przez zacieśnienie przyjaźni mię­

dzy wszystkimi państwami słowiań skhni, dopilnowanie, by uchwały jałtańskie W stosunku do Niemiec

Z obrad Raiły Bezpieczeństwa :

Agencja Żydowska domaga się broni

NOWY JORK (obsi. wŁ).. Na posie- dzynarodowa dla odparcia agresji z dzeniu Rady Bezpieczeństwa, dysku- ' zewnątrz. Propozycje amerykańskie tującej nad sprawą Palestyny, kie-ś w sprawie dalszych konsultacji na równik wydzial-u politycznego Agen- j temat rozwiązania problemu Pale- cji Żydowskiej, Szertok, oskarżył; styny zaskoczyły żydów. Agencja Arabów o otwartą akcję przeciwko I Żydowska obawia się, że mo'e to planowi podziału Palestyny. Plan! doprowadzić do nowej zwłoki i do podziału stanowi minimum tego, co i komplikacji, które naralą na niebez- mogą przyjąć Żydzi. Należy potępić ' ' ^--j—>-- •<->-

były przestrzegane, i niedopuszcze w Brytanię — oświadczył mówca — nie do naruszenia obecnych granic za to, że nie pozwala żydowskim si- Polski i Czechosłowacji. Dla bez- >Om obronnym ną otrzymywanie pieczeństwa państw słowiańskich broni. Agencja Żydowska domaga jest też nieodzowna gruntowna de- się broni dla tych sił, a jednocześnie nazyfikacja i demilitaryzacja Nie- uwala, że potrzebna jest siła mię- miec.

WeźWaróe...

Chrystusa do Azji

OTTA DEL VATICANO (w). Po tragicznym zgonie Mahatmy należy przypomnieć przestrogę, którą swe go czasu skierował Gandhi pod adresem Europy, W przestrodze t*J czytamy taką apostrofę do Chrystusa: „Przyjdź Ty, Błogosła­

wiony i święty, do nas, do Azjil Wyszedłeś Azji,

mieszkańców

’ł’.nia-

„oą I °' -Jmie- MętY. ’ ■ wielk^ mi-

o0gTirofa jest na-

>ardzo ^.amienna i bardzo ia w swej treści.

pleczeństwo cały plan podziału Pa­

lestyny. Mówca wskazał na niebez­

pieczeństwo band arabskich, przedo­

stających się na teren Palestyny i oświadczył, że północną i wschod­

nią granicę Palestyny przekroczyło już 7 kontyngentów arabskich, liczą­

cych około 4.500 ludzi.

Pogranicze Ziemi Lubuskiej

— ■ Nowe dziś i nowe juiro odzyskanej ziemi .

Choszczno, w lufym.

Przy moście nad niewielką rzeczką, płynącą wśród wilgotnych łąk, widnieje słup z napisem: —

„Powiat Pyrzyce — Powiat Choszczno". — Stoimy nad grani­

cą, dzielącą przez wiele wieków Pomorze od Ziemi Lubuskiej, za­

przedanej Niemcom przez niegod­

nego syna Henryka Pobożnego — Bolesława Rogatkę. Gdy sąsiednie okolice Pomorza pozostawały je­

szcze długo pod władzą rodzimych książąt, nad Choszcznem od poło­

wy XIII wieku zaciążyły rządy margrabiów brandenburskich i spadkobierców ich, krzyżaków.

Wśród skarg na ucisk zakonu, za­

noszonych do króla Kazimierza Jagiellończyka, występują też żale mieszkańców Choszczna. Dzisiaj z tej odległej przeszłości starego

mfasteczka pozostało niewiele, bo W istocie na żyznych ziemiach!

wojna zniszczyła je w 3/4. Legła pyrzyckich zielenieją wielkie pły-;

w gruzy cukrownia, wodociągi, sę- ty ozimin, lub czernią, się skiby zi-;

dziwę Kamieniczki. mowej orki. To już nie ów bezna-, A jednak w tych gruzach zaczy- ’ dziejny step sprzed paru lat!

na znów tętnić nowe życie, Oto ■ p0 drodze widzimy duże wozy dworzec kolejowy świeci bielą na gumowych kołach, ciągnione świeżo odnowionych ścian. Nad ’ przez tęgie unrrowskie .konie, mienicy umieścił ktoś klapkę:

„Ogrud do wynaj..." — zakończe­

nia nie dopisano z braku miejsca dla niewprawnych liter malarza.

Od rynku dochodzi odgłos mło­

tów. Gdzieś wysoko na poszarpa­

nym stromym szczycie gotyckiego

świeżo oanowionycn scran, ixau przez tęgie unrrowsKie Konie,]

drzwiami pustej i wypalonej ka- Warczy traktor, wlokący bale z;

lasu... •

W Zamęcinie gwarno: przed do-ł mami pełno żołnierzy — to zimo-:

we manewry. Chłopcy rumiani od ruchu, ubrani w dostatnie nowe mundury. Aż serce rośnie, gdy wspomnieć, że tam, gdzie ongiś

♦♦ PERSONEL techniczny 1 ad­

ministracyjny radia włoskiego prokla­

mował strajk, wobec nieuwzlędnienia żądań podwyżki płac.

RZĄDY Holandii i dominium Pakistanu postanowiły dokonać wy­

miany placówek dyplbr“?.tycznvch w stopniu ambasad.

♦♦ RADA Bizonii odbyła w dniu wczorajszym plenarne posiedzenie.

Na porządku dziennym figurował m.

in. wybór dyrektorów poszczególnych wydziałów Rady.

: ♦* Z PARYŻA donoszą, że pi- ' mo prawicowe „Intransigeant" o-

rzyma’.o od pewnego kapitalisty a-

•merykańskiego 20 milionów dola-

!r/w.

• *♦ WŁADZE amerykańskie, oku­

pujące południową część Korei odro­

czyły termin wyborów powszechnych

!z 31 marca na 2 maja br. Rzekomą

’przyczyną odroczenia mają być

’względy techniczno-orgaj^zacyjne.

i ♦♦ ŻYDOWSKA or^nizacja ter­

rorystyczna „Stern" wydała komuni-

’kat, w którym się przyznaje do za-

!machu bombowego na pociąg pospie- Iszny na linii Kair — Haifa w pobliżu

;Tel-Avivu.

’ ** RZĄD fiński debatuje nad pro­

pozycją Zw. Radzieckiego w sprawie 1 zawarcia paktu przyjaźni i wzajemnej ' nomocy. Data zwołania parlamentu fin

•landzkiego celem przedyskutowania propozycji sowieckich nie została je-

■ szcze ustalona.

• ♦♦ NA TERENIE Bizonii w’adze

■okupacyjne tolerują tworzenie się

; prawicowych organizacji niemiec- ikich Tak np nie czyni się żadnych i przeszkód pastorowi Niemoellerowi,

; który występuje na rzecz utworzenia : niemieckiej partii prawicowej.

** JEDEN z amerykańskich zw.

zaw. CIO zaprotestował przeciwko : rewizji dokonanej przez władze w lo- ikalu związku. Rewizja ta rzekomo

•pozostawała w zw-iązku z przeprowa-

■ dzoną zbiórką na propagandową akcję i wyborczą na rzecz Wallace'a.

: ♦* ROZGŁOŚNIA Wolnej Grecji

■donosi, że w Atenach rozstrzelano 13 t bojowników greckiego ruchu oporu.

[Rozgłośnia doniosła również o are­

sztowaniu ponad 700 demokratów greckich oraz o wzmożeniu terroru w Grecji od chwili przybycia do Aten

ZĄD RADZIECKI solidaryzuje się

MOSKWA (PAP) Rząd radziec­

ki wręczył rządom Stanów Zjedn., W, Brytanii i Francji za pośrednie twem swych ambasadorów w Wa­

szyngtonie, Londynie i Paryżu no­

ty następującej treści:

„Dnia 23 lutego br. rządy Cze­

chosłowacji, Polski i Jugosławii poinformowały rząd radziecki o odbytej w Pradze w dniach 17 i 18 lutego naradzie ministrów spraw zagr. Czechosłowacji, Polski i Ju­

gosławii { o deklaracji, uchwalo­

nej na tej naradzie. Jak wiadomo, w deklaracji tej rządy Czechosło­

wacji, Polski i Jugosławii wyra­

jają zaniepokojenie z tego powo­

du, że wydarzenia w Niemczech

Już wkrótce

Adama Czekalskiego

Wielkiego

Mogelts

na lamach IKP

rozwijają się w kierunku sprzecz­

nym z zasadami uchwał Jałtań­

skich i poczdamskich, przewidują­

cych wykorzenienie militaryzmu i nazizmu niemieckiego oraz pod­

jęcie wszelkich nieodzownych kro ków, by Niemcy nigdy więcej nie zagrażały swym sąsiadom, lub u- trzymaniu pokoju.

W związku z prośbą rządów Czechosłowacji, Polski i Jugosła­

wii, skierowaną do rządów czte­

rech mocarstw, okupujących Niem cy, aby wzięły one pod uwagę ich deklarację rząd radziecki zawia­

domił rządy Czechosłowacji, Pol­

ski i Jugosławii, że podziela sta­

nowisko, wyrażone w tej dekla­

racji, Rząd radziecki uważa, iż ży­

czenie rządów wspomnianych państw odnośnie konsultacji mo­

carstw okupujących Niemcy z rzą­

dami innych Narodów Zjednoczo­

nych w sprawach niemieckich (co przewidziane jest w deklaracji rządów ZSRR, W. Brytanii. USA 1 Francji z 5 czerwca 1945 r.) po- przy tym uznać, że Polska, Cze­

chosłowacja i Jugosławia należą

uym ---^. wspomnieć, ze itnu, guzac uugłOY kościoła czernieją sylwetki maj- i WąSacj piastowscy woje strzegli poi strów, układających nowy dach. n- ch gródków, na ziemi!

Potężna kwadratowa wieża zieje d brutalną stopą krzyżaka,*—... --- .~

otworami od pocisków, ale niżej Hohenzollerna i Hitlera, czuwa! generała James van Fleet, nowomia- widnieją już jasne plamy świeżej ■ dz;ś syiwefka żołnierza w roga-lnowanego szefa amerykańskiej misji cegły. We wnętrzu kościoła istny tywce_ Dr Kazimierz Śląski. ♦ wojskowej w Grecji.

las rusztowań: odnawiają strop ’ W

głównej nawy. Pożar zniszczył ca-|MMW*łHtWHMMMIIWWWIIWIMWWtWI«wn łe wnętrze dostojnej świątyni, oca- . j__ • R-.L-mvelrJ

lało tylko kilka nagrobków i cle-' .Andrzej BUKOWSKI

kawy portal ozdobiony prymityw-] J*™, ■

£°:J „f^lPosnorze przed 100 idiy

Zdarzenia i ludzie

II. Przedwiośnie

kalaną szatą odnowionych już' [ ścian. Nad prostym drewnianym] [ ołtarzem jaśnieje ogromny witraż:' >

Matka Boska Ostrobramska, pod, >

Nią herb Choszczna 1 orły piastow] [ Na tle clemneg0 nieba, które ogar- skie, u dołu data 8. XII. 1947. Ten. (.

witraż wykonany ze składek pa-] [^ pierwszym zaborze (o czym by a rafian w poznańskiej odlewni sta-, »iwwa w poprzednim szkicu '), za­

nosi bezwiedny symbol owej] [ ają się w latach 1831_47 poja- twórczej pracy rodaków zPozna-, [wia4 z rzadka promyki gwiazd nia, Wilna, Lwowa czy Kielc na( >5WjadcząCe 0 tym, że życie narodo- odzyskanej ziemi Bolesławów! (,we w tej aczkolwiek przez

Od czerwonej cegły gotyckiej] [ucisk pruski, stłumione i zmrożone, kościoła odbija swą nowoczesnąi >nje wymaro'jednakże ca kowicie.

sylwetką pomnik poległych żołnie-] [ pierwszym poważnym wstrząsem rzy radzieckich, wznoszący się wi »pyly odg.osy walk powstania listo- pobliżu na rynku. Napisy na mar-] [padowego, a następnie jego upadek murowych płytach wspominają: 'oddziały rozbitków, uchodzące z pięć ciężkich lat wojny i głoszą] [Królestwa na emigrację, przeszły w chwałę zwycięstwa. Pierścień mu-< 'nczbie oko o 20 000 przez Ziemię Po­

rów otacza śródmieście. Stare u-] [morską, przynosząc tu jakby żywy mocnienia, zabudowane dotąd do-t iobraz idei wolności i ofiarności na- mami. teraz po usunięciu zgliszczy] [rodowej Refleksem tych przeżyć sa odzyskają swój dawny wygląd pod( ltrzy' wiersze W. Pola w „Pieśniach ręką konserwatora. Wzdłuż mu-] [janusza“: „Stary Ulan pod Brodni- rów, na miejscu fosy, ciągną się( )cą«i irpolacy w Prusiech" i „Nocleg piękne aleje, przechodzące, w] [w Czersku" W ostatnim wierszu, park, obejmujący także brzegi je-, 'podkreślając wielką gościnność miej ziora. Kiedyś Choszczno będziej jSC0^ej ludności, poeta plsze:

'ńęlo i przytłoczy o ludność Pomorza „Od pałasza rzemyczek"

Ten Orze ka już nosi I z Pogonią guziczek, Ów chce kawa? podszewki, Tamten piórko chce pawie Starszy s’yszeć chce śpiewki O Ojczyźnie i sławie..

może znów uroczym miasteczkiem, >

1 4.ICIUVJ1 X, U UAGinva * *f H'"' 1 i • 1 .

winno być uwzględnione. Należy stoiskowym.

Przysłuchuję się rozmowie: i _ _______j- . ______ __ . dwóch obywateli: — „Wiecie, żyto* ( do państw- szczego'lnle zaintereso- potaniało?" —- „I potanieje jesz-]:

wanych w takim rozwiązaniu za- cze“ ■— odpowiada drugi — „Patrz,;

<a:'a: nia niemieckiego, które l” nan ile było obsiane w zeszłym ro-] >

Opowiadało interesom pokoju i ku, a He latoś, nie zabraknie nam, , Ichlebą na

2. pieczeńslwa narodów".

A za każdym z żo łnierzy Po pacholąt kilkoro, Jak za matką, bieży.

Krzyczy dziewcząt gromada:

„My sio. za was modlili!"

A tu chłopak powiada:

„My już kosy nabili!"

Tamten spostrzeż J prosi:

Przez pewien czas w okolicy El­

bląga znajdoway się obozy dla in­

ternowanych i tu w miejscowości Fiszewo (Fischau) dosz’.o do zbrodni niemieckiej na buntujących się żoł- nierzach polskich, zbrodni, która od- bi a się szerokim echem w świecie a wśród Pomorzan obudziła wrogość do zaborcy

Nie wszyscy z powstańców, którzy uszli na Pomorze, powędrowali dalej na Zachód, na tu aczy żywot emigra­

cyjny Wielu, znajdując gościnne przyjęcie ostało się tu po dworkach, miasteczkach, nawet w zapadłych wsiach kaszubskich Później nap!yną ła z Królestwa druga fala uchodź­

ców, w ilości ok 32 000, chroniąca stę tutaj przed poborem wojskowym- Jedną- i drugą falę stanowi! element przeważnie młody i patriotyczny, który ziarna swego ducha potrafił przeszczepić na wy ja owiony grunt pomorski, przez co na nowo tutaj . ‘) zob IKP r 52.

ILUSTROWANY '3’ER FCLSXI

Szczecinowi grotą

ograniczenia mieszkaniowe i

. Szczecin, w lutym. I odrzańskiego portu chcieliby mieć Szczecin należy do silnie znisz- takie same warunki,

Czonych miast Polski. Wprawdzie j Wzrastające jednak tempo od- niektóre ulice w śródmieściu za- i budowy portu i regionu szczeciń- chowały się w stanie prawie nie- I skiego oraz związany z tym silny naruszonym, jednak inne a przede napływ różnych fachowców i ro- wezystkim przyportowe zniszczo-; botników portowych przygotowu­

je są nieraz w 100 procentach, j je „zamach" na mieszkaniową swo Mimo tych zniszczeń Szczecin : bodę Szczeciniaków. Obiekty por- przez okres prawie dwóch lat po­

siadał wielką * siłę przyciągającą osiedleńców. Były nią wielopoko­

jowe mieszkania, nadające się do zajęcia bez przeprowadzenia po­

ważniejszych remontów i bez ja­

kichkolwiek ograniczeń dotyczą-

towe i przemysłowe odbudowują się prędzej niż budynki mieszkal­

ne, tym bardziej, że coraz mniej widać takich domów, któreby można doprowadzić do stanu uży­

walności niewielkim wkładem ka-

„ mitału i pracy, Co prawda w ubieg- cych zajmowanej przez lokatora i łym roku Szczecińska Dyrekcja ilości i wielkości izb. Podczas gdy , Odbudowy odremontowała prawie

w stosunku do nadwyżki przekra-1 ściągną do Szczecina hczne rzesze czającej normę. W ten sposób być ; robotników portowych. Prace po­

może uda się od strony finansowej i głębiarskie i budowa nowych na- Julować jednostajne na terenie I brzeży w porcie da także zatrud-

’ego miasta wykorzystanie mie-j nienie setkom fachowców. Wresz- sAań I cie normalna odbudowa miasta, u-

Kwestfa fa już prawdopodobnie I rządzeń P^wyck rozbudowa - - - - • • ■ - węzła kolejowego, mostów 1 dróg

zatrudni dodatkowo najróżniej­

szych fachowców. Wszyscy oni pragnąć będą własnego mieszka­

nia, spokojnej izby, w której po pracy znaleźliby zasłużony odpo­

czynek, Ponieważ robotników tych będzie dużo, problem mieszkanio­

wy dla Szczecina staje się zagad­

nieniem pierwszej wagi, (bp).

niedługo będzie musiała zostać rozwiązana, bowiem wiosną spo­

dziewany jest spotęgowany na­

pływ ludności do Szczecina w związku z pełnym rozwinięciem akcji aktywizacji portu i regionu szczecińskiego.

Zwiększające się przeładunki węgla eksportowego, które w tym roku osiągnąć mają 1.500.000 ton leż przez odpowiednie wykalku-

lowanie czynszu dzierżawnego.

Przyjąć można na przykład pew­

ne maksimum określone w me­

trach kwadratowych jakie zajmo­

wać może jedna osoba. Osoby względnie rodziny zajmujące mie­

szkania o powierzchni przekracza­

jącej normę będą musiały płacić dzierżawę proporcjonalnie wyższą

rJie obawia buy się skandalów!

„Iłntb poprzeć wko prą e możnemu wrogowi

w innych miastach Polski, np. w ■ 1.300 izb mieszkalnych kosztem Warszawie, Poznaniu lub Łodzi w ' 47 milionów złotych, a niezależnie jednej izbie zmuszonych jest ■ od jej akcji odbudową mieszkań j mieszkać kilka osób, w Szczecinie zajmują się na terenie Szczecina ' przeciętnie jedna izba zamieszkiwa- ’ dwie spółdzielnie mieszkaniowe, na jest przez jednego lokatora, jednak mimo tego kryzys mieszka- W mieszkaniach małoizbowych: niowy zbliża się. Coraz trudniej stosunek ten jest gorszy, gdyż nie- ■ znaleźć mieszkania dla nowona- rzadko w jednej izbie mieszkają pływających robotników porto­

wych.

Ponieważ odbudowa silniej zni-1 szczcnych obiektów mieszkanio- j wych wymaga dłuższego czasu' przy zmobilizowaniu znacznych j kredytów i rąk roboczych, a zapo-' trzebowanie na mieszkania wzra­

sta szybko, rozważa się poważnie możliwość wprowadzenia pewnych ograniczeń w stosunku do zajmo­

wanej ilości izb. Ograniczenia te można wprowadzić bądźto drogą zarządzeń administracyjnych, bądź nawet dwie osoby, jednak miesz­

kania większe są znacznie luźniej zamieszkane; jedna osoba dyspo­

nuje nieraz ńawet dwoma izbami.

Taka „swoboda" mieszkaniowa wydaje się na pozór sprzeczna z tym co wyżej powiedziano o znacz nym zniszczeniu miasta. Tą pozor­

ną sprzeczność można jednak wy­

tłumaczyć tym faktem, że Szcze­

cin był przed wojną miastem kil- kusettysięcznym, którego miesz­

kańcy zajmowali duże mieszkania, wobec czego dzisiejsza ludność, wynosząca około 135-000 osób znajduje wygodne pomieszczenie w tej części domów, która nie ule­

gła zniszcz :niu. Mieszkań jedne pokojowych jest w Szczecinie bardzo mało; najczęstrze są miesz kania 3- i 4-pokojowe. Szczeci- niacy przed wojną mieszkali wy­

godnie i dzisiejsi mieszkańcy przy izbami.

Od jednego z naszych Czytelników otrzymaliśmy poniższy list:

„Ilustrowany Kurier Polski" za­

mieści': dotąd na temat alkoholizmu kilka interesujących artykułów.

Dobrze by by o, gdyby temat ten byt podtrzymany i by również czy­

telnicy . zamieszczali w tak ważnej sprawie swoje poglądy Interesujące by’oby ustyszeć zdanie czytelników, czy walka z alkoholizmem ma pole- gaó na zupe’nej abstynencji, cży też na „oględniejszym piciu" Odpowia­

dając jako pierwszy na te pytania, opowiadam się, za zupełną absty­

nencją, a to z następujących powo­

dów:Na’óg picia wódki przybrał roz­

miary katastrofalne i sprowadzi' bezpośrednie niebezpieczeństwo pow­

szechnej degeneracji Z wrogiem tej miary nie podobna walczyć pół-środ-

0 maksymalne honoraria lekarskie

w całym Icrof&i

jest tak groźne, że trzeba je leczyć tego rodzaju skandalami. Wszakże ciężkie wypadki chorób nerwowych leczy się wstrząsami elektrycznymi- Takim właśnie wstrząsem niech bę­

dzie odmowa odosobnionego „absty­

nenta" napełnienia podanego mu kieliszka. Niech się obecni dowiedzą, że rozpoczął się opór i walka, „ruch podziemny" przeciw przemożnemu wrogowi.

Niech się nam nie zdaje, ie pochodząc z nie dotkniętej alkoholizmem ro­

dziny, możemy uważać walkę z pi­

jaństwem za nie naszą sprawę. Któż nam zaręczy, że nasze dzieci łub wnuki drogą małżeństwa nie wpro­

wadzą do krwi rodzin naszych ołjp ciąlżenia alkoholowego?:

Dałoby się pisać czy zrzędzić ja­

szcze długo.

Kończę więc f zwracam się dęj Redakcji z prośbą o otwarcie dysku4 sji na poruszone dwa pytania.

• 8- M1

Odbudowa Hunija'ury

WARSZAWA (W) Jak wiadomo, Jeszcze w r. 1939 zniszczyli Niemcy budynek Nuncjatury Papieskiej w Warszawie. Obecnie odbudowa sie­

dziby Nuncjusza dobiega końca i wkrótce będzie gotowa na przyjazd Wizytatora Apostolskiego, którego delegowanie ze strony Watykanu spo­

dziewane jest w niedługim czasie.

Nad odbudową Nuncjatury czuwa o-

obiście sekretarz Episkopatu, ksiądz . _ biskup Choromański, sufragan war-i łowi SAP:

szawskL I

Jak Informuje Okręgowa laba Lekarska w Warszawie, na terenie każdego województwa istnieje a- rzędowy cennik opłat za świadcze­

nia lekarskie, obowiązujący w wy­

padku, gdy nie została zawarta do­

browolna umowa między pacjen­

tem a lekarzem, tzn., że w wypad­

ku, gdy wysokość honorarium nie została ustalona z góry, chory nie jest obowiązany płacić więcej, niż przewiduje cennik,

W Warszawie cena wizyty u le­

karza w gabinecie wynosi 300 zł.

w mieszkaniu chorego 500 zł. W nocy ceny te są podwójne.

Rzecznik Okręgowej Izby Le­

karskiej oświadczył przedstawicie- l „Izby lekarskie, uważając wy-

konywanle zawodu lekarskiego za służbę społeczną — podjęły rów­

nież inicjatywę ustalenia górnej granicy honorariów, których zażą­

dać może lekarz na podstawie do­

browolnej umowy z pacjentem. W myśl tych projektów, dopuszczalna kwota, wynosi 6-krotne honora­

rium ustalone obowiązującymi cennikami. Jeżeli więc opracowa­

ny przez Izbę Lekarską cennik zo- staje uchwalony, najlepszy specja­

lista nie miałby w żadnym wypad­

ku prawa pobrać za wizytę w swo­

im gabinecie więcej niż 1.800 zł, a W mieszkaniu chorego — 3.000 zł".

Wzorem Izby Lekarskiej w War­

szawie drażliwą sprawę honora­

riów lekarskich powinny uporząd­

kować wszystkie inne Okręgowe Izby Lekarskie,

kami, do których nalega’oby używa­

nie nadal’ alkoholu choćby w zmniej­

szonej ilości. Każda przecież wojna wymaga zupenego zerwania stosun­

ków z nieprzyjacielem Niewykonal­

ne jest w praktyce zachowanie owej z’otej miary Wszakże zwyk’y śmier­

telnik po dwóch czy trzech kielisz­

kach nie jest w stanie oprzeć się

„gościnnym’ naleganiom gospodarza, starającego się dolać wszelkimi podstępami

Picie wódki, choćby umiarkowane, zatruwa z czasem organizm (zapra­

szam do wypowiedzenia się na ten temat naszych lekarzy) Zliczmy ilość „okazji" przeciętnego obywa­

tela w przeciągu jednego roku (jako to: urodziny, imieniny swoje i cudze, zebrania prywatne 1 publiczne, od­

wiedziny, nieoczekiwane spotkanie dawno niewidzianego przyjaciela,

„przepuszczanie interesu przez bu­

fet", zalanie „handry własnej", toż handry bliźniego, gruntowne lecze­

nie się z grypy, prewencyjne

„wzmacnianie" swojej odporności w czasie epidemii grypy itd, Itd) Pom- mnóżmy powyższe okazje przez 3 lub 4 (do tylu bowiem kieliszków posta­

nowiliśmy się ograniczyć), a przeko­

namy slę( ile to litrów alkoholu rocz­

nie wsączyliśmy w swój organizm.

Prawdą jest, że wyznawca całko­

witej abstynencji musi mleć niemały zapas. cywilnej odwagi, by przepro­

wadzić swoją zasadę Bo jakże! Pani domu przeprowadza gości do stoko­

wego pokoju 1 usadza przy wykwint­

nie zastawionym stole. Pan domu nieco drżącą ręką (jak twierdzi, z odniesionej rany na polu chwaty — czy jednak nie z powodu „umiarko­

wanego" zakrapiania się?) nalewa kieliszki i wtedy ma wyjść na jaw, że jeden z gości nie pije Trzeba się liczyć z obrazą, co tu ukrywać: ze

skandalem Ale w'aśnle tego trzeba administracji: Kraków, ul. Szpitalna Niebezpieczeństwo alkoholizmu jest nr 2.

Wowe czasopismo religijne

KRAKÓW (W)' Staraniem se&cB biblijno-liturgicznej Polskiego Tow*"

rzystwa Teologicznego w Krakowie zaczął wychodzić dwumiesięcznik nt.

„Ruch biblijny 1 liturgiczny'*. Reda­

ktorami nowego czasopisma są: prof.

Un. Jag. ks. prałat Dr Aleksy Kawek 1 benedyktyn 0. Jan Wlerusz-KowaJ- ski. Pierwszy zeszyt „Ruchu biblijne­

go i liturgicznego" przynosi artykuł”’

ks. ks. Klaweka, Wierusz "jwalskle- go, Fica, Glińskiego i in.

Adres redakcji: Kraków, Uniwer­

sytet, Wydział Teologiczny, adres

zawiązywał z g eibią kraju zerwane więzy i przyczynia! się do odbudo­

wania miejscowej tradycji narodo­

wej M odzież ta by a także prze­

pojona zapalnym duchem wspó czes- nej literatury, a zw aszcza poezji romantycznej. „Któżby uwierzył — pisze świadek tych czasów — że rzecz niby tak drobna, jak dekla­

macje w towarzystwie ., zapozna ty okolice tutejsze z ojczystej literatu­

ry utworami, a co większa, obudzity przekonanie o piękności rodzimej mowy, roznieciły gorącą mi o:ć do pięknej jej dźwięczności i jędrnej treściwości 1 wywóaty chęć do za­

poznania się z bogactwem polskiej literatury".

Nie jest więc rzeczą przypadku, że w aśnie w owym czasie powstają w gimnazjach pomorskich pierwsze tajne kółka filomackie Oko o 1840 r istnieją one już w’ród m odzieży chojnickiej, chełmińskiej i noszą znamienną < nazwę: „Mickiewicz"

Wprawdzie ich wzory organizacyjne sięgają berlińskiej „Polonii" (1819—

1822), stworzonej przez Karola Mar­

cinkowskiego, ale duch ich jest nie­

wątpliwie wileński, przyniesiony tu przez emigrantów z zaboru rosyj­

skiego Wkrótce idea filemacka ogarnia wszystkie niemal gimnazja pomorskie, cz onkowie zaś tych or­

ganizacji stają się zarzewiem odro­

dzenia narodowego na Pomorzu Drugi impuls zewnętrzny przy­

szedł z W Księstwa Poznańskiego, które w latach czterdziestych prze­

żywało wspąniaty rozkwit życia umys’owego i kulturalnego Związ­

ki rodzinne, towarzyskie a z czasem 1 polityczne spowodowaty, ie bar- fiziej uświadomione i przedsiębior­

cze jednostki zaczęty również na Pomorzu, szczególnie zaś początko­

wo na Ziemi Chełmińskiej, organi­

zować żywioł polski Jedną ze sku­

tecznych form tej pracy były tzw.

„bale polskie", tj. zabawy urządzane dla t umnie zjeżdżających się nawet z ogólnych okolic Polaków — z zu­

pę nym wykluczeniem Niemców Na Ziemi Che mińskiej gorliwym orga­

nizatorem tych imprez był Natalis Sulerzyskl z Piątkowa Pierwszy

„bal" odbył się, w 1836 r w Nawrze W Bydgoszczy wielki tego rodzaju zjazd urządzono w listopadzie 1845 r Tutaj, wzorem Wielkopolski, zor­

ganizowano w tym czasie także Ka­

syno Polskie z czytelnią i wypoży­

czalnią książek oraz szkoę polską Duszą tych prac na tym terenie był Stanis aw Sadowski

Ale były to już przedsięwzięcia, podejmowane pod wpływem trzecie­

go zewnętrznego czynnika, miano­

wicie Polskiego Tow Demokratycz­

nego, działającego z Paryża przez komitet poznański Po 1840 r, szcze­

gólnie zaś po 1844 r, rozpoczyna się intensywna akcja emisariuszy, przy- ł gotowujscych teren do powstania O ile dwa poprzednie czynniki objęty prawie wtyącznie warstwy górne spo eczeństwa pomorskiego, trzeci czynnik, akcja Tow Demokratycz­

nego, oparła się g ównie na szero­

kiej warstwie chopskiej, rzemieśl­

niczej i robotniczej

W tym kierunku żywą dzła'alnoćć rozwija' przede wszystkim Walen­

ty Stefański, księgarz poznański, twórca „Związku Plebejuszy", przy­

wódca proletariatu robotniczego, rzemieślniczego 1 chłopstwa ma'orol- nego, wyznawca idei komunistycz­

nych Raz po raz zjawiał się to w Bydgoszczy, to Toruniu, to w innych miastach pomorskich, gdzie miał wielu zwolenników Na po owę listo­

pada 1845 r planował odbycie w To­

runiu zjazdu działaczy radykalnych wielkopolsko-pomorskich oraz z in­

nych zaborów, który miał być nieja­

ko ostatnią odprawą dowódców i przeglądem sił prących do wybuchu powstania Do zjazdu jednakże nie doszło — Stefański zostali areszto­

wany/ Odbył się natomiast krótko przed wybuchem, 12 — 14 lutego 1846 r, zjazd na mniejszą skalę w Bydgoszczy poświęcony omówieniu ca ości planowanych akcji na Po­

morzu

Pomorze odgrywało w planie ope­

racyjnym Mierosławskiego ważną rolę. Mia o ono mianowicie zrazu wiązać akcję wojsk pruskich, na stępnie zaś poprzez Ziemię Chełmiń­

ską 1 Prusy Wschodnie wesprzeć główne dzla ania powstańcze, prze­

widywane na terenie Królestwa Stąd prowincję pomorską pokryto siecią komórek organizacyjnych w postaci 10 komisariatów, obejmują­

cych okręgi: toruński, świecki, sta­

rogardzki, grudziądzki, chojnicki, zbtowski, brodnicki, malborski, pi­

ski, e cki, warmiński (okręg bydgo­

ski wchodził do organizacji prowin­

cji wielkopolskiej) Głównym orga­

nizatorem przygotowań zbrojnych na Pomorzu byl Seweryn Elżanow- sH, emigrant z Królestwa, cz’owiek m'ody, rzutki, lecz bez doświadcze­

nia Wielu przywódców .podobnie jak w Poznańskim, aresztowano w końcowej fazie przygotowań.

Przygotowanie powstania, którego termin, naznaczony na noc x 21 na

22 lutego 1846 r, zostł w ostatniej chwili odwołany na skutek areszto­

wania g ćwnych wodzów z Miero­

sławskim na czele, doszO na Pomo­

rzu do najwyższego stadium napię­

cia w bliskim zrealizowania napa­

dzie na garnizon pruski w Starogar­

dzie Głównym bohaterem tej akcji stał się Florian Cenowa, kaszuba, późniejszy twórca regionalizmu ka­

szubskiego, jeden z czołowych de­

mokratów polskich Ch op z pocho­

dzenia (syn kowala-gbura), uczeń gimnazjum chojnickiego, cz’onek tamtejszego tajnego kółka filomac- kiego, przepojony poezją mickiewi­

czowską, zapragnął zostać kaszub­

skim Konradem Wallenrodem W czasie studiów w Królewcu, wcią­

gnięty w akcję Tow Demokratycz­

nego 1 przygotowania powstańcze, czytywał „Sztukę Wojenną" Wysoc­

kiego i „Partyzantkę" Stolzmanna Mianowany dowódcą powstańców okręgu starogardzkiego, uda- się na miejsce, ażeby dokonać ostatnich przygotowań Powstańcy zajęli sta­

nowiska po zachodniej i wschodniej stronie miasta Gdy jednak pad y rozkazy do uderzenia, powstańcy za­

wahali się 1 — odmówili posuszeń- stwa Trzeba więc było ich rozpu­

ścić Atak sie nie udai

Ciekawe są motywy, dlaczego po­

wstańcy kociewscy zawiedli w ostat­

niej chwili: Niektórym zabrak o po- prostu odwagi; Inni nie rozumieli dobrze sensu tej akcji; byli wresz­

cie tacy, co wysunęli motywy natu­

ry społecznej, wyrażaj?c obawę, że Polska, która mają wywalczyć, bę­

dzie znowu Polską szlachecka, krzywdzącą warstwy niższe Wyraz takiemu właśnie przekonaniu dał m

in murarz Kuna z Klonówki.

Widać z tego, że grunt nie był jeszcze dostatecznie przygotowany do. porywu nlepodleg ościowego- Za­

równo idee narodowe jak demokra­

tyczne nie zdołały przeniknąć głębo­

ko, aczkolwiek większość powstań­

ców tak w starogardzkim jak w In­

nych okręgach rekrutowała się X chopiw, robotników i rzemieślni­

kówPo nieudanej akcji nastąpiły nowa liczne aresztowania Jej smutnym epilogiem był olbrzymi proces w Berlinie w 1847 r. Na ławie oskar­

żonych zasiadło 254 Polaków, za­

mieszanych w przygotowania po­

wstańcze Mieros awskiego. Kary by- y dotkliwe: ośmiu skazano na śmierć, wśród nich trzech z Pomo­

rza: Cenowęi, Kleszczyńskiego 1 ks.

Łobodzkiego; 109 na więzienie lub fortecę, wśród nich 23 Pomorzan (m in mjr Radkiewicza z Brzeźna^

ks Tu odzieckiego z Bzowa, Kazi­

mierza Szulca); resztę uniewinnio­

no Lecz „Wiosna Ludów" 1848 r

przyniosła rycho wszystkim wol­

nośćPrzygotowania powstańcze 1 wy­

padki 1846 r, aczkolwiek nie da y oczekiwanych rezultatów, wstrząs­

nę y jednakże silnie spo eczeń—

stwem pomorskim i oddzia aty nie tylko na warstwy górne, jak w po­

wstaniu listopadowym, lecz także na lud dotychczas ca kowicie obo­

jętny i bierny Okazano się, że ze zmartwią ej duszy, spod pokrywy ucisku wychylać się zaczęty pier­

wiosnki nowego życia Rok 1846, jak i gdzie indziej, był na Pomorzy prawdziwym przedwiośniem „Wios sny Lud ów".

Uwaga! Wypłata rent inwali­

dów wojennych

T Urząd Skarbowy w.Bydgoszczy Zawiadamia, iże w marcu br. będzie

\vyp aca; renty inwalidzkie dnia 1 marca br. na nazwiska zaczynają­

ce się na A B; 2 marca — C, D, E;

3 marca — F, G; 4 marca — H, I, J;

5 marca — K; 6 marca — L, Ł; 8 marca — M; 9 marca — N, O; 10 marca — P; U marca — R; 12 mar- ca — S; 13 maca — S; 15 marca — T; 16 marca — U; 17 marca — W;

18 marca — Z, Ż.

Odbiorcy otrzymujący zaopatrze­

nie po raz pierwszy i ci którzy z ważnych przyczyn nie mogą odebrać zaopatrzenia w wyznaczonym ter­

minie, winni je odebrać od dnia 19 do 20 marca 1948 r. Po odbiór zao­

patrzenia należy zgłaszać się do kasy 1 Urzędu Skarbowego w Byd­

goszczy przy ul Krasińskiego 10 po­

kój nr 5 w godzinach od 8—13 w so­

boty od 8—12

Z ŻYCIA powiciu JgosSiiego

W dniu 26 lutego br. w gmachu Starostwa pod przewodnictwem Sta­

rosty p. Pawłowskiego odbyła się od­

prawa burmistrzów i wójtów z udzia­

łem Pełnomocnika Rzędowego, preze­

sa Samopomocy Ch opskiej i dyrekto ra Spółdzielni Samopomocy Chłop­

skiej p. Werkserta oraz przedstawi­

cieli władz. Na konferencji omówio­

no sprawę podatku gruntowego oraz dotychczasowe wp'Vwy, sprawy kom­

petencji i obowiązków sołtysów, wój tów i burmistrzów oraz wspó’pracy z innymi urzędami. Następnie omó­

wiono współzawodnictwo między gro madami i gminami w tegorocznej ak­

cji siewnej. Po ożywionej dyskusji zebrani oświadczyli, to każda piędź ziemi będzie obsiana, zarówno jak wszystkie odłogi, ale zarazem będzie brana pod uwagę jakość zasiewów i uprawy roli.

Najważniejszym zagadnieniem by­

ło uzgodnienie sprawy przydziału zbo­

ża dla najbiedniejszych i małorol­

nych. W tym' celu burmistrzowie i Wójtowie pobiorą zboże w Spć dz Śamopomocy Chłopskiej i na skryp­

ty dłużne rozdadzą najbardziej po­

trzebującym i niezamożnym.

Zimowe mistrzostwa Polski w I. atletyce

OLSZTYN. Dwudniowe zimowe mistrzostwa Polski w lekkiej atle­

tyce przyniosły szereg dobrych wy­

ników, m, in. piąć nowych rekordów Polski. Wyniki techniczne. Panie:

50 m płotki: Penners (Gdańsk) 8,2 (rekord Polski); skok w dal: Mode- równa (ł/dź) 5,16 (rek. Polski); 500 m — Cieślakńwna (Pozn.) 1,30,7; 60 m Moderówna (Łódź) 8,0 (rek. Polski);

kula: Winogradzka 10,81; skok wzwy’: Penners (Gdańsk) 1,43. Pa­

nowie: skok w dal: Adamczyk 7,15 (rekord Polski); 60 m: Kiszka 6,8 (rekord Polski); 60 m płotki: Adam­

czyk 8,6; skok wzwyż: Dręgiewicz 1,85; 800 m: Statkiewlcz 2,05; kula:

Łomowski 14,77; trójskok: Kuźmic­

ki 13,46; tyczka: Morończyk 3,70;

3.000 m: Kielas 9,05,7; sztafeta 4X50:

Lechia (Olsztyn) 26,6; sztafeta 3X800:

Cracovia 6,44.

ŁKS — Warta 13:3 ŁÓDŹ. Finałowy mecz pięściarski o dru’ynowe mistrzostwo Polski między ŁKS-em a Wartą zakończył się zwycięstwem gospodarzy w sto­

sunku 13:3. Wyniki techniczne (na I pierwszym miejscu ŁKS): Kamiński zwyciężył przez t. k. o. w III rundzie Liedkego. Stasiak wygrał z Szymań­

skim. Marcinkowski w I rundzie znokautował Sobkowiaka. Bonikow- ski pokona: Bazarnika. Olejnik wy­

grał z Adamskim. Pisarski zdobyl punkty w. o. Żylis zremisował z Sob­

czakiem. Niewadził uległ w II run­

dzie przez k. o. Szymurze.

MKS — Tęcza 10:S GDAŃSK. MKS pokonał w fina­

łowym meczu o mistrzostwo dru'y- j nowe Polski piętoarzy Tęczy. Wy- niki techniczne (na pierwszym miej­

scu MKS): Sowiński wygrał z Bed- Barkiem. G’gnal pokonał Mateekię (

Napisał P. Bączyński

pow. instruktor W. F.

Wychowanie fizyczne

BYDGOSZCZ MISTRZEM OKRĘGOWYM ŚWIĘTA MŁODZIEŻY

Ponieważ wśród sportowców inte­

resujących się ruchem fizycznym od strony szczytowych wyników podnie­

sione są zarzuty, że szkoła nic dla sportu nie czyni, chcemy poniżej na­

kreślić plan pracy, jaki sobie Kura­

tor Okręgu Szkolnego Pomorskiego dr Skopowski w tej dziedzinie na rok 19-i8 nakreślił.

Z góry zaznaczamy, że okręg nasz w tej dziedzinie dzięki pracy wizy­

tatorów Trześniowekiego i mgr. Ma- chinki pow. instr. WF i nauczyciel­

stwa zajmuje przodujące miejsce w Polsce oraz, że plan ten jest rozsze­

rzeniem planu pracy z ubiegłych lat.

Zgodnie więc z poleceniem władz szkolnych odbędą się dnia 15 i 16 ma­

ja br. zawody lekkoatletyczne i w grach sportowych dla dziewcząt i chłopców we wszystkich ośrodkach, gdzie znajdują się szkoły średnie.

Zawody te będą największą imprezą sportową w Polsce.

\ dniu 23 maja we wszystkich śro­

dowiskach mających naturalne wa­

runki odbędą się zawody pływackie' dla młodzieży żeńskiej i męskiej. i

W Bydgoszczy natomiast odbędą się dnia 13 czerwca br. okręgowe za­

wody lekkoatletyczne, w grach spor­

towych i pływackie połączone ze Świętem Młodzieży okręgu pomor­

skiego. Przewodniczącym komitetu okręgowego święta został inspektor szkolny Frankowski, a członkami dyr.

Durek i Witek z Bydgoszczy. Do współpracy nad realizowaniem pro­

gramu sportowego postanowiono po­

wołać: prezesa Fr. Gołębiowskiego, Pom. Okr. Z. L. A. i Woźniaka Wł., Pom. Okr. Zw. Pływacki.

Święto otrzyma piękną oprawę gimnastyczną i rytmiczno-taneczną w których udział brać będzie mło­

dzież żeńska i męska szkół miasta Bydgoszczy pod kierownictwem prof, prof. Zielińskiej Wandy. Korulskiej, Góralowej, Nowaka, Olszewskiego i pow. instruktora Budkiewicza.

Wzorem lat ubiegłych zamierzamy składać przed społeczeństwem także egzamin z pracy szkoły podstawowej,

go. Antkiewicz wygrał przez t. k. o.

w III rundzie z Jurkiem. Skierka oddał punkty w. o. (w walce towa­

rzyskiej uległ Gryminowi). Iwański pokonał Mazura. Trzęsowski (Tęcza) zdobył punkty w. o. Szymankiewicz znokautował w I rundzie Janeczka.

Wieliński uległ JaskKde.

Cracovia — Legia 8:2 WARSZAWA. W rewanżowym spotkaniu hokejowym Cracovia po­

konała Legię w stosunku 8:2.

Międzynarodowy turniej hokejowy

PARYŻ. W ramach międzynaro­

dowego turnieju hokejowego Kanada pokonała osłabioną reprezentację Czechosłowacji w stosunku 8:4. „Ra­

cing Club" wygrał ze Szkocją 3:2.

IKS — Gcdania 12:4 WROCŁAW. Towarzyski mecz bokserski I KS z Gedanią zakończył się wysokim zwycięstwem gospoda­

rzy w stosunku 12:4.

LTC wygrywa w Moskwie MOSKWA. Mistrz hokejowy Cze­

chosłowacji LTC (Praga) mecz z teamem Moskwy w ku 5:3 (0:2, 3:0, 2:1).

wygrał stosun- 3:1 Praga — Warszawa

w siatkówce

WARSZAWA. Międzynarodowe

■potkanie w siatkówce męskiej mię­

dzy Pragą (Czechosłowacja) a War- i szawą zakończył się zwycięstwem gości w stosunku 3:1 (16:14, 15:10, 12:15, 15:10).

YMCA — Warta 33:20 POZNAŃ. Drugie spotkanie f. dz- j kiej YMCA w Poznaniu przyniosło

! zasłużone zwycięstwo gościom w sto- ' sunku 33:20. Warta wystąpiła bez , najlepszego swego zawodnika Dyle- , wieża.

w szczególności szkól wiejskich. We wszystkich więc powiatach na Po­

morzu odbędą się w miesiącu maju i czerwcu powiatowe i gminne Święta Młodzieży z programem dostosowa­

nym do możliwości i zainteresowania Nacisk położony jest na hasło: Jak najwięcej ćwiczących na boisku. Wla dze szkolne powiatowe przystąpią niebawem do zorganizowania komite­

tów obywatelskich Świąt Młodzieży

i liczą na współpracę i poparcie, tak przedstawicieli włada 1 urzędów, partyj politycznych, organizacji spo­

łecznych i młodzieżowych oraz sze­

rokiego ogółu społeczeństwa, Troska bowiem o i--- i fizyczne młodzieży, to troska każ­

dego prawego Polaka-Obywatela.

Przewodniczącym Okręgowej Komi­

sji ImprOz Szkolnych jest wizytator mgr. Józef Zientarski. 0

Bilely

„wyprzedane

I niny studentek, wracających z wy-

! kładów w Toruniu. Gdyby te panie miały po 18 lat, mo’naby lawinę niepotrzebnych słów zapisać na kon- Okazuje się, że kinofikacja jest .to ich młodzieńczej żywotności, niezwykle zachłanna. Ostatnio I Tymczasem niektóre z nich dobie- zjada już nawet litery. Przed kasą[gają trzydziestki, są zmoczone wy- kina „Polonia" przyczepiona jest wy- ' kładami i podrótą, a jednak takie wieszka:

ne‘ jedną literę. Kasjerka na zagłodzo­

ną nie wygląda, bileter też nie, a kierownik wcale, więc chyba literę zjadł rysownik. Tak, ale kierownik kina „Polonia" powinien przypilno­

wać, aby on tego nie robił.

.Bilety ulgowe wyprzeda- | gadatliwe. Milcząca kobieta z po- Ktoś tu — jak widać — zjadł; włóczystym i romantycznym spoj­

rzeniem jest o wiele bardziej po­

ciągająca. Radzimy to zapamiętać!

Ciga Kobiel"

Drobne fakty

dzi i środowisko.

> 0\ ° \ « Przed- pierwszą

ligą Kobiet

z przyjemnością .' stwierdzić spa­

cerując wieczo­

rem Alejami 1 Maja, że siedziba tej organizacji była oświetlona reflek­

torami. Napis na budynku „Liga Ko­

biet" bił w oczy. Każda z delegatek przybywając z terenu, zobaczyła, że jest tu wszędzie jasno i mito. Drob­

ny fakt, ale jakże wymowny! Wi­

dać, że kierownictwo dba o repre- zentacyjno-propagandową stronę or­

ganizacji. To jest bardzo ważne i...

godne polecenia innym zespołom, właśnie przed konferencjami.

Milczenie jest ziołem

„Milczenie jest złotem" — Przysłowie to jest u nas bar­

dzo mało zna­

ne, a w szcze­

gólności znane kobiet.

którzy mogą, posą­

dzić nas o złośliwość, radzimy prze­

jechać się ostatnim tramwajem w stronę Bielawek i posłuchać papla-

mato Włrlód Tym,

List emeryta

Od lutego br. zostały skreślone z kart zaopatrzenia — za wyjątkiem kat. I i II pracującej — wszystkim członkom ich rodzin, wydawane do­

tąd przydzia-’y cukru.

Jakkolwiek byiy to dawki minimal ne (0,25 kg miesięcznie na osobę), je­

dnakże w myśl przysłowia id „lepszy rydz — jak nic", nawet i taka szczu­

pła ilość jego, niewątpliwie była ko­

rzystna dla organizmu, jako środka odżywczego pełnowartościowego

Pozbawienie ogromnej rzeszy ludzi tej kategorii, niezdolnej do pracy za­

robkowej, czy to z powodu starości, czy lub

dla tym

cja cukru w kampanii 1947/48 zosta­

ła wydatnie powiększona i według o- świadczenia czynników miarodajnych pozwala na dostateczne nasycenie nim rynku wewnętrznego, ewentual­

nie wzrost jego konsumcji.

choroby wzgl. słabego zdrowia kalectwa tego przydziału, jest nich wysoce krzywdzące. I to więcej, iiż jak wiadomo, produk-

Pracownicy Rej. Urzęau iei-ieie-

w szkołach

S^T^o Vna SbudX0TeX i

Jest niedobrze __ \ ale czyja w tym wina?

Na marginesie walnego zebrania Zrzeszenia Właścicieli Barek i Holowników

Żeglugi Śródlądowej

W Bydgoszczy odbyto się przed kil­

ku dniami walne zebranie Zrzesze­

nia Wie cicieli Barek i Holowników Żeglugi Śródlądowej. Ze złożonych sprawozdań dowiedzieliśmy się o licznych bolączkach i kłopotach, z jakimi borykają się nasi dzielni szy­

prowie. Dowiedzieliśmy się, że nasz tabor rzeczny leży w dużej mierze niewykorzystany, bo brak jest ła­

dunków. W roku ubiegłym na jed­

ną barkę przzypadto przeciętnie za­

ledwie po półtora rejsu. Dowiedzie­

liśmy *dę, że brak jest kredytów in­

westycyjnych na konieczny remont barek, dowiedzieliśmy się o nienaj­

lepszych stosunkach szyprów z Za­

rządem Żc dugi Państw, itd. itd.

Duża cz ,jfi żalów była niewątpli­

wie uzasadniona. Czy jednak czętoi winy za te niedomagania nie pono­

szą sami szyprowie? Odnosimy wra­

żenie, że właśnie tak niestety jest.

Zrzeszenie Właścicieli Barek jest zrzeszeniem typowo gospodarczym, chociaż formalnie zarejestrowane jest jako 6' w?rzyszenie zwykłe, tak jak chór „Hasto" czy Zw. Szachis­

tów. Ten dosyć anormalny stan rzeczy ni? uszedł uwagi dyr. Izby Przem.-H mdlowe.i w Bydgoszczy p.

mgr Nowakowski go, który docenia­

jąc wagę zagadnienia, przybył oso­

biście na zebranie i zaproponował szyprom przekształcenie Zrzeszenia

Dla tej jednak wyżej wymienionej wielkiej grupy ludzi, obecna cena cu­

kru wolnorynkowego, wciąż jeszcze jest zbyt wysoka.

Dlatego też należałoby się spodzie­

wać ze strony odnośnych wtodz pań­

stwowych,- zrewidowania danego za­

rządzenia na rzecz poszkodowanych nie posiadających

swego utrzymania.własnych órodków Bydgoszczanin.

niewątpliwie uza- Żale emeryta są

sadnione. Emerytura jest zbyt nrfa, aby mógł on kupować sobie cukier po cenie wolnorynkowej. Trzeba jed­

nak wzięć pod uwagę, to przecho­

dzimy w naszej gospodarce zwolna do systemu bezkartkowego i jedno­

litych cen wolnorynkowych. Dlatego też zagadnienie należałoby postawić zasadniczo na płaszczyźnie realnego dostosowywania emerytur do ogól- u trzymania.

Na budowę Teatru Miejskiego •

Rej. Urzędu Tel-fefe-

wzywają pracowników Ob w. Urzę­

du Pocztowego Bydgoszcz I do dal­

szego kucia łańcucha. j

Pracownicy Rej. Urzędu Poczto­

wego wpacili 2 000 zł na odbudowę Teatru i wzywają prac. Woj. Pen- l Rząd do spraw podatku gruntowe- :zen.wa. | go do kontynuowania łańcucha ofiar

zdrowie moralne Na wezwanie pracowników MZZ.

1 pracownicy M ynów Kentzera ofia-

| t owali 10 000 zł na budowę Teatru I i wzywają do kucia łańcucha pra-

’ cownikćw Młynów w Przechowie, Młynów w Nakle i Okr Oddz Zbóż Młyn, w Bydgoszczy, ul. Markwar- ta 2Na wezwanie pracowników Spółdz Prac. Miejskich pracownicy Okr Oddz. Włókienniczego „Społem"

wpłacili 4 900 zł na budowę Teatru i proszą pracowników Okr. Oddz.

Papierniczego „Społem" o podobną ofiarność.

Pracownicy Pom Wytwórni Kon­

fekcji L. Wróblewski, złożyli 3 200 zł na budowę Teatru i wzywają pra­

cowników Wytwórni Bielizny i Kon­

fekcji J Pacholski, ul. Zduny 8, do kontynuowania łańcucha.

Pracownicy Spółdzielni Pracowni­

ków Miejskich z jednodniowego za­

robku zadeklarowanego na budowę Teatru, wpłacili na ten cel sumę

22161 zł. »

or- dla

nie To w zrzeszenie gospodarcze o charak­

terze takim, jak zrzeszenia przemy­

słu prywatnego czy zrzeszenia ku­

pieckie. W ten sposób nawiązana zostałaby ścisła współpraca z Izbą Przem.-Handlową, przy czym ta' ostatnia reprezentowałaby interesy Zrzeszenia wobec władz, dbała o' przydział kredytów, surowców itp.

Dyr. mgr Nowakowski, nie czeka­

jąc zresztą na przekształcenie Zrze­

szenia,. przystąpił już nawet do ganizowania bursy szkoleniowej młodych szyprów na koszt Izby.

Korzyści więc dla Zrzeszenia powinny ulegać wątpliwości, też wydawałoby się, że nie będzie żadnych przeszkód i odpowiednia uchwała o przekształceniu Zrzesze­

nia zostanie na walnym rocznym zebraniu powzięta.

Tymczasem stało się inaczej. Ze­

brani w ciągu 14-godzinnego posie­

dzenia (bo tak długo trwało walne zebranie) nie dali się przekonać, że współpraca z Izbą Przem.-Handlb- w,ą jest dla nich najlepszym rozwią­

zaniem sytuacji. Jeden z szyprów, który nota bene zasiadał za stołem prezydialnym, oświadczył nawet:

„my tam żadnych spółdzielni mieć nie chcemy". (!!!)

Tak osądzili szyprowie. Równo­

cześnie zaś mocno narzekali, że w planie inwestycyjnym nie przewi­

dziane dla nich kredytów, (bo wnioski zostały przez nich złożone po terminie), że Bank nie wypłacił im kredytu (bo umotywowano go po­

trzebami konsumcyjnymi, a kredyty przyznaje się tylko na cele inwesty­

cyjne). Wiele godzin po.więocno na dyskusję, ponieważ kilku szyprów czuto się pokrzywdzonych rozlicze­

niami za transporty. Nawoływano do niewiązania się umowami trans­

portowymi na rok bieżący,

I w ciągu gorących dyskusji nie zrozumiano, że powi ązanie się z Iz­

bą Przem.-Handlową przyniosłoby likwidację wielu tych kłopotów. , ■ Sądzimy, że p. Kaczyński, nowo- obrany prezes, który w dotychcza­

sowej swej pracy wykazał duto e- nergii i inicjatywy, zdoła jednak przekonać swych zdradzających du­

ży indywidualizm kolegów, że żyje- my w okresie gospodarki planowej, że o ile przed wojną chodzenie lu­

zem mogto być dla niektórych ko­

rzystne, o tyle dzisiaj przedsiębior­

stwa prywatne powinny we włas­

nym interesie organizować się w ramach samorządu gospodarczego.