Pracownik stacji paliw Ocena ryzyka zawodowego Instrukcja stanowiskowa

Bezpieczeństwo

24 Promotor 10/06

Ryszard Bryła C HARAKTERYSTYKA STANOWISKA PRACY

Miejscem zatrudnienia pracownika jest stacja paliw płynnych. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Go- spodarki z dn. 21 listopada 2005 r. (Dz.U. nr 243 /2005, poz. 2063) stacja paliw to obiekt budowlany, w skład którego mogą wchodzić: budynek, podziemne zbiorniki magazynowe paliw płynnych, podziemne lub naziemne zbiorniki gazu płynnego, odmierzacze paliw płynnych i gazu płynnego, instalacje technologiczne, w tym urządzenia do magazynowania i załadunku paliw płynnych oraz gazu płynnego, instalacje wodno- -kanalizacyjne i energetyczne, podjazdy i zadaszenia oraz inne urządzenia usługowe, a także pomieszcze- nia pomocnicze. Minimalne wymiary stref zagrożenia wybuchem podaje załącznik do ww. rozporządzenia.

Na stacji paliw odbywa się:

• tankowanie pojazdów benzyną i olejem napę- dowym,

• sprzedaż produktów w opakowaniach stałych,

• tankowanie gazem płynnym pojazdów samo- chodowych przystosowanych technicznie do zasilania tym paliwem,

• wymiana butli opróżnionych z gazu płynnego na butle napełnione gazem o masie do 11 kg.

Czas pracy pracownika wynosi średnio dobowo 8 godzin – praca zmianowa.

P RZYDZIAŁ CZYNNOŚCI

Stacja paliw, którą obsługuje pracownik, jest przeznaczona zarówno do dystrybucji silnikowych paliw płynnych, jak również olejów oraz gazu płyn- nego. Pracownik jest odpowiedzialny m.in. za:

• przyjęcie dostaw produktów sprzedawanych na stacji,

• sprzedaż tych produktów,

• wypisywanie faktur na komputerze,

• kontrolę i konserwację urządzeń stacji,

• pomoc klientom, o ile zachodzi taka potrzeba.

M ^{ETODYKA OCENY RYZYKA}

Oceny ryzyka zawodowego dokonano tutaj dwo- ma metodami wg PN-N 18002/2000 w skali trójstopniowej oraz RISK SCORE. Opis tych metod przedstawiliśmy w poprzednich numerach tego

czasopisma. ‰

Pracownik stacji paliw

• Ocena ryzyka zawodowego

• Instrukcja stanowiskowa

fot. Shutterstock

Bezpieczeństwo

www.promotor.elamed.com.pl 25 K ^{ARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA PRACOWNIKA}

OBSŁUGUJĄCEGO STACJĘ PALIW WEDŁUG METODY PN-N 18002/2000

Lp. Zagrożenie Możliwe źródła zagrożeń Możliwe skutki zagrożenia

Przed oceną

Środki profilaktyczne

Po realizacji zadań

Uwagi o realizacji

zadań

Ciężkość (C) Prawdopodobieństwo (P) Ryzyko (R) Ciężkość (C) Prawdopodobieństwo (P) Ryzyko (R)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1.

Upadek na tym samym poziomie.

Śliskie i nierówne powierzchnie, zastawione przejścia.

Potłuczenia, złamania kończyn, zwichnięcia, urazy

wewnętrzne.

S S S Zapewnienie porządku na terenie stacji. Stosowanie

przez pracowników odpowiedniego obuwia. S M M

2.

Uderzenie przez ruchome

obiekty.

Środki transportu zaopatrujące się na stacji

w potrzebne produkty.

Środki transportu przywożące towar do

dalszej dystrybucji.

Śmierć, kalectwo,

urazy.

D M S

Zachowanie szczególnej ostrożności. Właściwe oznakowanie terenu stacji. W razie konieczności

umieszczenie progu zwalniającego.

S M M

3.

Narażenie na szkodliwe

substancje chemiczne.

Spaliny, benzyna, olej napędowy, pary produktów naftowych.

Zatrucia, choroby układu

oddechowego, alergie.

D S D

Zachowanie ostrożności w kontaktach ze szkodliwymi czynnikami. W razie konieczności stosowanie rękawic ochronnych. Właściwe zamontowanie przewodów

oddechowych, służących do odprowadzania par produktów naftowych na stacji.

S M M

4. Pożar

i wybuch.

Nieostrożność klientów w czasie pobierania paliwa. Nieostrożność

obsługi.

Niesprawność lub brak odpowiednich systemów

zabezpieczających.

Elektryczność statyczna.

Wyładowania atmosferyczne.

Śmierć, oparzenia

ciała.

D S D

Przestrzeganie instrukcji ppoż. i BHP. Zakaz używania otwartego ognia. Spełnianie konkretnych wymagań

określonych w przepisach.

Zbiorniki powinny być zabezpieczone przed dosta- niem się ognia do wnętrza oraz posiadać sprawne

urządzenia spustowe, pomiarowe i oddechowe.

Przewody wlewowe do zbiorników magazynowych paliw płynnych powinny być wyposażone w sprawne zamknięcia hydrauliczne i urządzenia zabezpiecza- jące przed przepełnieniem zbiornika zainstalowane

w zbiorniku lub autocysternie. Należy zapewnić właściwe uziemienia autocystern i odmierzaczy paliw. Butle z gazem płynnym składować zgodnie z przepisami. Przeprowadzać wymagane kontrole szczelności zaworów odcinających. Przestrzegać stref

zagrożenia wybuchem.

Pracownicy powinni stosować ubrania antyelektrosta- tyczne. W czasie burzy wyłączać zasilanie elektryczne dystrybutorów. Uaktualnić instrukcję bezpieczeństwa pożarowego. Zapewnić wymagany sprzęt gaśniczy

i okresowe przeglądy tego sprzętu.

D M S

5. Hałas.

Pojazdy zaopatrujące się w potrzebne produkty.

Ruch uliczny obok stacji.

Nerwice, choroby

narządu słuchu. S S S

Właściwe wyciszenie pomieszczeń stacji. Sprawna organizacja dystrybucji (zwiększenie zakresu

samoobsługi).

M M M

6.

Zmienne warunki atmosferyczne.

Niskie temperatury, wiatr,

deszcz, śnieg. Przeziębienia. S S S Stosowanie odpowiedniej odzieży. Prawidłowe

zadaszenie dystrybutorów. M M M

7. Porażenie prądem.

Przetarte przewody elektryczne, uszkodzo-

ny osprzęt (gniazdka, wtyczki), przebicie el. do

obudowy stosowanych urządzeń.

Śmierć. D S D

Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony prze- ciwporażeniowej. Bieżąca kontrola stanu instalacji elektrycznej. Systematyczna kontrola zabezpieczeń

różnicowo-prądowych.

S M M

8.

Przeciążenie narządu

wzroku.

Źle zorganizowane stanowisko pracy przy

komputerze. Słabe oświetlenie.

Osłabienie wzroku, bóle oczu, łzawienie.

S S S

Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej dotyczącej m.in. ustawienia monitora,

wymaganego oświetlenia i in.

M M M

9.

Przeciążenie narządu

ruchu.

Źle zorganizowane pod względem ergonomicz-

nym stanowisko pracy przy komputerze.

Bóle mięśniowe, zwyrodnienia

kręgosłupa i stawów.

S S S Zapewnienie zgodnych z wymogami ergonomii stołu

i krzesła. Okresowa zmiana wykonywanych zajęć. M M M

10. Napad

rabunkowy. Przestępcy. Śmierć, kalectwo,

urazy. D S D Właściwe szkolenie i odpowiednie do zagrożeń środki

ostrożności. Monitoring. System antynapadowy. D M S

11. Stres.

Praca zmianowa.

Nerwowość i pośpiech przy wykonywaniu zadań.

Konflikty. Kumulacja zagrożeń.

Choroby układu nerwowego

i choroby ogólnoustrojowe.

S S S

Przestrzeganie norm czasu pracy. Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych pracowni- ka. Wyjaśnianie nieporozumień przez kierownictwo.

Opracowanie i stosowanie procedur zapewniających bezpieczeństwo w pracy.

S M M

Bezpieczeństwo

26 Promotor 10/06

K ^{ARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA PRACOWNIKA}

OBSŁUGUJĄCEGO STACJĘ PALIW WG METODY RISK SCORE

Lp. Zagrożenie Możliwe źródła zagrożeń

Możliwe skutki zagrożenia

Przed oceną

Środki profilaktyczne

Po realizacji zadań

Uwagi o reali- zacji zadań

Skutki (S) Ekspozycja (E) Prawdopodobieństwo (P) Ryzyko (R) Skutki (S) Ekspozycja (E) Prawdopodobieństwo (P) Ryzyko (R)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1.

Upadek na tym samym poziomie.

Śliskie i nierówne powierzchnie, zastawione przejścia.

Potłuczenia, złamania kończyn, zwichnięcia, urazy

wewnętrzne.

3 6 6 108

Średnie

Zapewnienie porządku na terenie stacji.

Stosowanie przez pracowników odpowiedniego obuwia.

3 6 3 54

Małe

2.

Uderzenie przez ruchome

obiekty.

Środki transportu zaopatrujące się na

stacji w potrzebne produkty. Środki trans- portu przywożące towar

do dalszej dystrybucji.

Śmierć, kalectwo,

urazy.

15 6 1 90

Średnie

Zachowanie szczególnej ostrożności.

Właściwe oznakowanie terenu stacji. W razie konieczności umieszczenie

progu zwalniającego.

7 6 0,5 21

Małe

3.

Narażenie na szkodliwe

substancje chemiczne.

Spaliny, benzyna, olej napędowy, pary produktów naftowych.

Zatrucia, choroby układu oddechowego,

alergie.

7 6 6 252

Duże

Zachowanie ostrożności w kontaktach ze szkodliwymi czynnikami. W razie konieczno- ści stosowanie rękawic ochronnych. Właściwe

zamontowanie przewodów oddechowych, służących do odprowadzania par produktów

naftowych na stacji.

3 6 3 54

Małe

4. Pożar

i wybuch.

Nieostrożność klientów w czasie pobierania paliwa. Nieostrożność

obsługi.

Niesprawność lub brak odpowiednich systemów

zabezpieczających.

Elektryczność statyczna.

Wyładowania atmosferyczne.

Śmierć,

oparzenia ciała. 15 6 6 540

B. duże

Przestrzeganie instrukcji ppoż. i BHP. Zakaz używania otwartego ognia. Spełnianie konkret-

nych wymagań określonych w przepisach.

Zbiorniki powinny być zabezpieczone przed dostaniem się ognia do wnętrza oraz posiadać

sprawne urządzenia spustowe, pomiarowe i oddechowe. Przewody wlewowe do zbiorników

magazynowych paliw płynnych powinny być wyposażone w sprawne zamknięcia hydrauliczne i urządzenia zabezpieczające przed przepełnieniem zbiornika zainstalowane w zbiorniku lub autocysternie. Należy zapewnić właściwe uziemienia autocystern i odmierzaczy paliw. Butle z gazem płynnym składować zgod-

nie z przepisami. Przeprowadzać wymagane kontrole szczelności zaworów odcinających.

Przestrzegać stref zagrożenia wybuchem.

Pracownicy powinni stosować ubrania antyelektrostatyczne. W czasie burzy wyłączać zasilanie elektryczne dystrybutorów. Uaktualnić instrukcję bezpieczeństwa pożarowego. Zapew-

nić wymagany sprzęt gaśniczy i okresowe przeglądy tego sprzętu.

7 6 3

126 Śred- nie

5. Hałas.

Pojazdy zaopatrujące się w potrzebne produkty.

Ruch uliczny obok stacji.

Nerwice, choroby

narządu słuchu. 3 6 6 108

Średnie

Właściwe wyciszenie pomieszczeń stacji.

Sprawna organizacja dystrybucji (zwiększenie zakresu samoobsługi).

1 6 3

18 B.

małe

6.

Zmienne warunki atmosfe- ryczne.

Niskie temperatury,

wiatr, deszcz, śnieg. Przeziębienia. 3 6 6 108 Średnie

Stosowanie odpowiedniej odzieży. Prawidłowe

zadaszenie dystrybutorów. 1 6 3

18 B.

małe

7. Porażenie prądem.

Przetarte przewody elektryczne, uszkodzony osprzęt (gniazdka, wtyczki), przebicie el. do obudowy

stosowanych urządzeń.

Śmierć. 15 6 3 270

Duże

Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej. Bieżąca kontrola stanu instalacji elektrycznej. Systematyczna kontro-

la zabezpieczeń różnicowo-prądowych.

3 6 1

18 B.

małe

8.

Przeciążenie narządu wzroku.

Źle zorganizowane stanowisko pracy przy

komputerze. Słabe oświetlenie.

Osłabienie wzroku, bóle oczu,

łzawienie.

3 6 6 108

Średnie

Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej dotyczącej m.in. ustawienia monitora,

wymaganego oświetlenia i in.

3 6 3 54

Małe

9.

Przeciążenie narządu

ruchu.

Źle zorganizowane stanowisko pracy przy

komputerze.

Bóle mięśniowe, zwyrodnienia krę- gosłupa i stawów.

3 6 6 108

Średnie

Zapewnienie zgodnych z wymogami ergonomii stołu i krzesła. Okresowa zmiana

wykonywanych zajęć.

1 6 3

18 B.

małe

10. Napad

rabunkowy. Przestępcy. Śmierć, kalectwo,

urazy. 15 6 6 540

B. duże

Właściwe szkolenie i odpowiednie do zagro- żeń środki ostrożności. Monitoring. System

antynapadowy.

7 6 3

126 Śred- nie

11. Stres.

Praca zmianowa.

Nerwowość i pośpiech przy wykonywaniu zadań.

Konflikty międzyludzkie.

Kumulacja zagrożeń.

Choroby układu nerwowego

i choroby ogólnoustrojowe.

3 6 6 108

Średnie

Przestrzeganie norm czasu pracy. Dostosowa- nie wymagań do możliwości psychofizycznych pracownika. Wyjaśnianie nieporozumień przez kierownictwo. Opracowanie i stosowanie proce- dur zapewniających bezpieczeństwo w pracy.

3 6 3 54

Małe

Bezpieczeństwo

www.promotor.elamed.com.pl 27 I P ^RZED PRZYSTĄPIENIEM DO PRACY

• Pamiętaj, że podejmując pracę na stacji paliw, musisz wcześniej przejść potrzebne badania lekarskie i wymagane szkolenia BHP oraz ppoż.

• Przystępując do pracy, należy być trzeźwym i wypoczętym.

• Do pracy musisz przystąpić w wymaganym obuwiu i ubraniu roboczym o własnościach antystatycznych.

• Usuń ze stanowiska wszelkie zbędne przedmioty, które mogą przeszkadzać w pracy.

• Upewnij się, że na stanowisku nie ma plam olejów, ben- zyny itp.

• Pamiętaj o zachowaniu porządku i czystości na terenie stacji.

II W TRAKCIE PRACY

• Dopilnuj, by teren stacji był odpowiednio oświetlony i ozna- kowany zgodnie z Polskimi Normami – dotyczy to przede wszystkim miejsca dystrybucji paliw oraz ciągów komunika- cyjnych.

• Pamiętaj, że na terenie stacji obowiązuje zakaz używania otwartego ognia, w tym palenia papierosów.

• Zachowaj szczególną ostrożność w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami chemicznymi, a w razie konieczności używaj ochron osobistych, w tym rękawic ochronnych.

• Sprawdź, czy zbiorniki paliwa są odpowiednio zabezpieczone przed dostaniem się ognia do wnętrza i posiadają nieuszko- dzone urządzenia spustowe, pomiarowe i oddechowe.

• Sprawdź stan techniczny dystrybutorów paliw oraz sprzętu gaśniczego.

• Pamiętaj, by sprzęt gaśniczy, w ilości zgodnej z przepisami, był umieszczony w widocznym miejscu, obok dystrybutorów i w każdej chwili gotowy do natychmiastowego użycia.

• Dbaj o to, by stanowisko komputerowe do sprzedaży pa- liw było zorganizowane zgodnie z wymogami ergonomii, przedstawionymi ci w trakcie instruktażu stanowiskowego – dotyczy to szczególnie ustawienia monitora, oświetlenia i siedziska.

• Dopilnuj, by podczas wydawania paliw pojazdy były ustawione w sposób umożliwiający łatwe manewrowanie nimi, a ich silniki były wyłączone.

• Podczas napełniania paliwem zbiorników stacji pamiętaj, by:

– autocysterna została dodatkowo uziemiona,

– spuszczanie produktów naftowych przebiegało bez zakłó- ceń,

– osoby postronne nie podchodziły do studzienek zbiornika, – żaden pojazd nie znajdował się w odległości mniejszej niż

10 m od autocysterny spuszczającej produkt.

• Dbaj o to, by na terenie stacji była sprawna instalacja prze- ciwporażeniowa i aby nieupoważnione osoby nie dokonywały żadnych prowizorycznych napraw instalacji elektrycznej.

• Dbaj o to, by nieupoważnione osoby nie dokonywały żadnych prac przy urządzeniach technicznych stacji.

• Pamiętaj, że zbiorniki i rurociągi podlegają badaniom tech- nicznym oraz próbom szczelności przy przekazywaniu ich do eksploatacji oraz po każdym remoncie lub naprawie. W przy- padku stwierdzenia nieszczelności lub awarii zbiorników albo rurociągów konieczne jest przeprowadzenie badań skażenia gruntu i wód gruntowych.

• Pamiętaj, że zbiorniki przeznaczone do magazynowania gazu płynnego mogą być eksploatowane tylko po otrzymaniu decyzji zezwalającej na eksploatację, wydaną przez właściwy organ dozoru technicznego. Zapoznaj się z warunkami tej decyzji.

• Dopilnuj, by wszystkie przyłącza i króćce na zbiornikach przeznaczonych do magazynowania gazu płynnego były wyposażone w sprawne zawory odcinające.

• Pamiętaj, że dystrybucja gazu płynnego w stacjach paliw płynnych polega na:

– tankowaniu gazem płynnym pojazdów samochodowych przystosowanych technicznie do zasilania tym paliwem, – wymianie butli opróżnionych z gazu płynnego na butle napeł-

nione gazem o masie do 11 kg.

• Pamiętaj, że niedopuszczalne jest napełnianie butli gazem płynnym w stacjach lub stosowanie innych niedozwolonych manipulacji przy tych butlach.

• Wiedz o tym, że butli przeznaczonych do napełniania gazem płynnym nie wolno używać i przechowywać w warunkach wpływających ujemnie na ich wytrzymałość.

• Pamiętaj, że butle z gazem płynnym mogą być składowane na utwardzonych placach otwartych, pod zadaszeniem lub w budynkach przystosowanych do tego celu. Butle składuje się w pozycji stojącej i zabezpiecza przed upadkiem za pomo- cą barier, przegród lub w inny sposób, a zawory butli o masie gazu płynnego powyżej 5 kg zabezpiecza się kołpakami lub odpowiednimi osłonami.

• Wiedz o tym, że dopuszcza się magazynowanie w jednym pomieszczeniu butli opróżnionych i butli napełnionych, tylko pod warunkiem ich oddzielnego składowania.

III P ^O ZAKOŃCZENIU PRACY

• Uporządkuj stanowisko pracy.

• Dokonaj przeglądu urządzeń technicznych i sprawdź, czy nie będą stanowić zagrożenia po opuszczeniu przez ciebie miejsca pracy.

• Wyłącz zasilanie nieużywanych w czasie postoju stacji urządzeń.

• Zabezpiecz miejsce pracy zgodnie z przyjętymi procedu- rami.

• Jeżeli po zakończeniu twojej pracy dyżur na stacji obejmuje inny pracownik, to przekaż mu wszelkie niezbędne infor- macje dotyczące szczególnie bezpieczeństwa ogólnego i pożarowego.

IV W ^{SYTUACJI AWARYJNEJ}

• By ustrzec się szkód zdrowotnych i materialnych spowodowa- nych ewentualnym napadem rabunkowym na stację, stosuj się bezwzględnie do przyjętych w tym celu procedur. Prze- strzegaj ich także wtedy, gdy dojdzie do takiego zdarzenia.

• W czasie gwałtownej burzy lub klęski żywiołowej w pierwszej kolejności wyłącz zasilanie dystrybutorów paliwa.

• Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Za- bezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy poszkodowanemu.

W razie potrzeby zawiadom pogotowie ratunkowe i policję.

• O wadach lub uszkodzeniach eksploatowanych urządzeń powiadom swego przełożonego, uprzednio wyłączając te urządzenia i odpowiednio je zabezpieczając.

I NSTRUKCJA STANOWISKOWA DLA PRACOWNIKA OBSŁUGUJĄCEGO STACJĘ PALIW