opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty Warszawa 2019
SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE VI
Program nauczania języka polskiego dla szkoły podstawowej
MAŁGORZATA
ABC TEATRU JAS
Bożena Święch dr Beata Rola
Agnieszka Ratajczak-Mucharska Redakcja językowa i korekta – Editio
Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Tytuł lekcji:
ABC teatru (kompetencje kluczowe: porozumiewanie się w języku ojczystym/
tworzenie i rozumienie informacji, świadomość i ekspresja kulturalna, kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne)
Cele kształcenia (wymagania ogólne):
I. Kształcenie literackie i kulturowe. 7. Rozwijanie zainteresowania kulturą w środowisku lokalnym i potrzeby uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych.
II. Kształcenie językowe. 4. Kształcenie umiejętności porozumiewania się (słuchania, czytania, mówienia i pisania) w różnych sytuacjach (…). III. Tworzenie wypowiedzi. 12. Rozwijanie umiejętności wypowiadania się w określonych formach wypowiedzi ustnych i pisemnych. IV. Samokształcenie. 2. Rozwijanie umiejętności samodzielnego docierania do informacji, dokonywania ich selekcji, syntezy oraz wartościowania.
Treści kształcenia (wymagania szczegółowe):
I. Kształcenie literackie i kulturowe. 1. Czytanie utworów literackich.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń: 8) rozumie swoistość tekstów kultury
przynależnych do: (…) teatru (…); 9) wyodrębnia elementy składające się na spektakl teatralny (gra aktorska, reżyseria, dekoracja, charakteryzacja, kostiumy, rekwizyty, muzyka) (…).
II. Kształcenie językowe 2. Zróżnicowanie języka. Uczeń: 7) dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu wypowiedzi. 4. Ortografia i interpunkcja.
Uczeń: 1) pisze poprawnie pod względem ortograficznym, stosuje reguły pisowni;
2) poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, znaku wykrzyknika, cudzysłowu, dwukropka, średnika, nawiasu. III. Tworzenie wypowiedzi. 1. Elementy retoryki. Uczeń: 1) uczestniczy w rozmowie na
zadany temat, wydziela jej części, sygnały konstrukcyjne wzmacniające więź między uczestnikami dialogu, tłumaczące sens wypowiedzi. 2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
4) redaguje notatki. IV. Samokształcenie. Uczeń: 2) doskonali różne formy zapisywania pozyskanych informacji; 3) korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje.
Metody/Formy pracy:
m. praktyczne: praca z tekstem źródłowym; m. podające: pogadanka;
m. eksponujące: „gadająca ściana”; m. problemowe, aktywizujące: grupy eksperckie (jigsaw); formy pracy: zbiorowa, praca w grupach.
Środki dydaktyczne:
Scholaris: Geneza greckiego teatru, Kto jest kim w teatrze, prezentacja Zapraszamy do teatru, slajd przedstawiający Melpomenę, kartki-maski do podziału na grupy,
teksty źródłowe i opis zadań dla czterech grup (jedna grupa także fragment dramatu zawierający adnotacje: akt, scena oraz didaskalia), papier plakatowy, markery.
Podczas lekcji:
1. Uczniowie przy wejściu do klasy losują kartki z narysowanymi różnymi maskami teatralnymi (podział na grupy według rodzaju maski). Zajmują miejsca przy oddzielnych stolikach. Nauczyciel pyta: Dlaczego na kartkach są maski? Uczniowie opowiadają o swoich doświadczeniach z teatrem.
2. Nauczyciel przedstawia genezę teatru greckiego (prezentacja Geneza greckiego teatru). Pyta, jaka muza grecka była patronką teatru, jaki był jej atrybut (rekwizyt).
Wyświetla fotografię przedstawiającą Melpomenę.
3. Grupy otrzymują teksty źródłowe i opis zadań. Grupa 1. – Na podstawie tekstu źródłowego ustalcie, jak teatr „przemawia” do widza – jakimi środkami wyrazu posługuje się teatr. Stwórzcie alfabetyczny słowniczek „Znaki teatru” (uczniowie powinni ująć w nim hasła takie jak np.: dekoracja, charakteryzacja, gest, kostium, mimika, muzyka, oświetlenie, słowo, rekwizyt, ruch). Grupa 2. – Na podstawie tekstu źródłowego ustalcie, jakie są odmiany teatru. Stwórzcie alfabetyczny słowniczek
„Odmiany teatru” (przykładowe hasła: teatr dramatyczny, teatr muzyczny – opera, operetka, balet, musical, kabaret, pantomima, teatr lalkowy, teatr cieni). Grupa 3. – Na podstawie tekstu źródłowego oraz fragmentu dramatu ustalcie, jak zbudowana jest sztuka teatralna. Stwórzcie graficzny schemat „Budowa sztuki teatralnej”, objaśnijcie występujące na schemacie terminy (np.: akt → scena → dialogi, monologi + didaskalia w tekście; w tekście źródłowym można też odnieść się do antraktu). Grupa 4. – Na podstawie tekstu źródłowego ustalcie, kto tworzy teatr.
Stwórzcie alfabetyczny słowniczek „Ludzie teatru”. Do każdego hasła zaprojektujcie ikonę – charakterystyczny rysunek (przykładowe hasła: aktor, brygadier sceny, charakteryzator, choreograf, inspicjent, kompozytor, kostiumolog, operator światła, operator dźwięku, reżyser, scenograf). Uczniowie wykonują zadania, zapisują efekty na plakatach (każdy uczeń tworzy fragment notatki plakatowej) i robią notatki w zeszycie.
4. „Eksperci” tworzą mieszane grupy, uczą się od siebie – przekazują informacje zdobyte w grupach eksperckich.
5. Uczniowie wracają do swoich grup eksperckich. Wywieszają plakaty na gadającej ścianie. Oglądają je, rozmawiają o treści i formie plakatów. Plakaty pozostają wyeksponowane do końca realizacji cyklu lekcji o teatrze.
6. Nauczyciel może podsumować lekcję, wykorzystując wybrane prezentacje (por.
Środki dydaktyczne).
5
Komentarz metodyczny
Zadania aktywizują uczniów o różnych talentach i zainteresowaniach oraz o różnych preferencjach sensorycznych i sposobach uczenia się. Zadania przewidziane w scenariuszu uczniowie mogą zrealizować także jako zadania projektowe przed lekcją – wówczas na lekcji prezentują opracowane plakaty (słowniczki, schemat). W przypadku drugiej wersji można stworzyć piątą grupę, która opracowuje listę teatrów w regionie (z informacją o rodzaju teatru).
