Język polski – test dla uczniów klas drugich
gimnazjum w roku szkolnym 2011/2012
[suma punktów]
Etap międzyszkolny (60 minut)
Imię i nazwisko ... Szkoła ...
Przeczytaj uważnie teksty i odpowiedz na pytania z nimi związane.
Różne twarze XVII-wiecznego Gdańska
Jaki był XVII-wieczny Gdańsk? Nie da się odpowiedzieć jednym zdaniem. Zawistnicy mówią, że to smok, który rozsiadł się u ujścia Wisły i żywi się tym, co mu przywiozą z całego kraju. Inni nazywają go Chłańskiem, miastem ludzi chytrych i przebiegłych, myślących tylko o zysku. Byli też tacy, co padali przed jego pięknem na kolana.
Pogodny czerwiec roku 1620. W największym mieście Królestwa Polskiego wstaje nowy dzień.
Nad Motławą kłębi się różnojęzyczny tłum. Słychać słowa polskie, niemieckie, flamandzkie, francuskie, hiszpańskie, duńskie, szwedzkie, angielskie, portugalskie.
Port od świtu tętni życiem.
Woda w Motławie odbija twarze pośredników negocjujących kontrakty. Tu jedwab, tam wełna, obok płótna. Właśnie dopłynął statek z winem, marynarze z podziwem patrzą w stronę nieznanego miasta. Nie są pewni, czy to nie ich rodzinna Wenecja. Sześćdziesiąt okrętów zacumowanych w porcie robi wrażenie.
Nikt nie ma czasu na zachwyty. Tyle ważnych spraw i tych nieco mniejszego kalibru, załatwiają wszyscy: urzędnicy, marynarze, kupcy, armatorzy, żebracy. W kantorze, w tawernie, na moście, nad kanałem.
To tu jest prawdziwe centrum siedemdziesięciotysięcznego miasta. To tu załatwia się najważniejsze interesy, tu można dowiedzieć się, kto umarł, kogo pobili, kto wyjechał, kto przybył, po ile drewno, a po ile zboże. Stąd odchodzą wszystkie najważniejsze ulice, stąd można wyruszyć w dalszą drogę, statkiem, gdzieś hen w nieznany świat albo z powrotem, na własnych nogach do miasta.
Gdańsk roku 1620 ma wiele twarzy.
Jest twarz przykurzona, lekko zmurszała i może nawet trochę smutna: Stare Miasto. Zamieszkałe w większości przez drobnych rzemieślników i jeszcze drobniejszych kupców. Obie te grupy z zazdrością zerkają w stronę Miasta Głównego. Tu Gdańsk ma twarz ociekająca dostatkiem, złotem, przepychem i obfitością. Mieszkać przy Długim Targu, znaczy być kimś.
Kamienice w centrum miasta tylko na pierwszy rzut oka są do siebie bardzo podobne. Diabeł tkwi w szczegółach, a dokładnie w ozdobach. Fantastyczne stwory rywalizują z lwami, ptakami, kulami i iglicami, na topie są starożytni bogowie. Bez Jowisza, Diany, Bachusa czy Hery dom jest niekompletny, a właściciel chyba niespełna rozumu.
Główne Miasto w Gdańsku w roku 1620 ma jeszcze jedną twarz. To ta, o której niechętnie wspominają dzisiejsze przewodniki. Monumentalne budowle, blask nowości, mieniąca się w słońcu czerwona, holenderska cegła, złoto i greccy bogowie zastygli w kamieniu, a do tego, od czasu do czasu, kubeł pomyj wylany przez zapobiegliwą mieszczkę. Najlepszy kosz na śmieci znajdował się zwykle na schodach znienawidzonego sąsiada. Księga sądowa pełna jest procesów międzysąsiedzkich, których głównym powodem było wzajemne zanieczyszczanie posesji.
Gdańsk na przedmieściach nie pozostawia nawet złudzeń. W monstrualnym bajorze taplają się kaczki i prosięta. Ludzie przedzierają się między nimi z pomocą kijów i w wielkich drewnianych chodakach. Jeśli dodać do tego brak jakiegokolwiek oświetlenia i całą gromadę rzezimieszków ściągających tu nie tylko z Polski, ale i z Europy, to łatwo dojść do wniosku, że Gdańsk z Wenecji Północy zamieniał się w Sodomę i Gomorę.
Na podstawie: Piotr Rowicki (http://historia.trojmiasto.pl/Rozne-twarze-XVII-wiecznego-Gdanska-n52717.html )
1. Z tekstu wynika, że XVII- wieczny Gdańsk był postrzegany jako ważny ośrodek a. turystyki.
b. handlu.
c. rzemiosła.
d. rybołówstwa.
2. Życie portu zostało przedstawione przede wszystkim poprzez zastosowanie a. przenośni.
b. epitetów.
c. wyliczeń.
d. porównań.
3. Wyjaśnij, dlaczego jako prawdziwe centrum miasta autor wskazuje port. Nie cytuj.
………
………
………
………
4. Mieszkać przy Długim Targu, znaczy być kimś.
Wskaż definicję, która oddaje znaczenie zaimka ktoś w powyższym zdaniu.
a. Osoba, której tożsamości mówiący nie chce zdradzić.
b. Osoba, która jest dowolnym przedstawicielem danej zbiorowości.
c. Osoba, której mówiący nie jest w stanie zidentyfikować.
d. Osoba, która wyróżnia się czymś na tle danej zbiorowości.
5. Największą popularnością w zdobnictwie kamienic Gdańska cieszyły się motywy a. biblijne.
b. mitologiczne.
c. zwierzęce.
d. geometryczne.
6. Wskaż odpowiedź, która zawiera elementy ukazane w tekście jako kontrastowe.
a. Wielkość Gdańska i liczba mieszkańców.
b. Transport drogą morska i lądową.
c. Wygląd Głównego Miasta i spory jego mieszkańców.
d. Życie toczące się w Gdańsku za dnia i nocą.
7. Które z podanych zabiegów zastosowanych przez autora służą wywołaniu w czytelniku wrażenia przeniesienia się w czasie do XVII – wiecznego Gdańska?
8. Uzasadnij, dlaczego Gdańsk został nazwany w tekście a. Wenecją Północy
………
………
………. ……….
b. Sodomą i Gomorą
………
………
………
W krainie Liliputów
Łagodność moja i uprzejme zachowanie tak wielką zyskały mi przychylność Cesarza i jego dworu, a także armii i całego ludu, że zacząłem żywić nadzieję rychłego odzyskania wolności.
Starałem się wszelkimi sposobami podtrzymać owo tak sprzyjające mi wrażenie. Tubylcy powoli przestali wierzyć, że zagraża im z mej strony niebezpieczeństwo. Czasem kładłem się, zezwalając, aby pięciu lub sześciu z nich zatańczyło na mej dłoni. W końcu chłopcy i dziewczynki przybywali, by bawić się w chowanego pośród mych włosów. Poczyniłem też wielkie postępy w pojmowaniu
Zastosowanie zdań oznajmujących. prawda fałsz Użycie formy czasu teraźniejszego czasowników. prawda fałsz Określenie pory dnia i miesiąca. prawda fałsz Przywołanie konkretnego wydarzenia historycznego. prawda fałsz
i posługiwaniu się ich mową. Cesarzowi przyszło pewnego dnia na myśl, zabawić mnie kilku narodowymi widowiskami, w których przewyższają oni wszystkie znane mi narody, zarówno zręcznością jak przepychem. Najbardziej przypadli mi do smaku tancerze na linie wykonujący swe rzemiosło na cienkiej białej nitce o długości mniej więcej dwu stóp, rozciągniętej dwanaście cali nad ziemią. Prosząc Czytelnika o cierpliwość, pragnę opisać to nieco szerzej.
Zabawa ta uprawiana jest jedynie przez osoby pragnące zyskać wielkie godności i wysokie poparcie dworu. Od najmłodszych lat ćwiczy się je w tej sztuce, choć nie zawsze odznaczają się one wysokim urodzeniem i rozległym wykształceniem. Gdy zwolni się jakiś urząd z przyczyny śmierci lub niełaski (co często się przydarza), pięciu lub sześciu owych kandydatów zwraca się do Cesarza z prośbą, by mogli zabawić Jego Majestat i dwór tańcem na linie, a ten z nich, który podskoczy najwyżej i nie spadnie, otrzymuje ów urząd. Bardzo często nawet Pierwsi Ministrowie otrzymują rozkaz okazania sprawności i przekonania Cesarza, że nadal posiadają ową umiejętność. Flimnapowi, który jest Ministrem Skarbu, wolno fiknąć koziołka na sznurze co najmniej o cal wyżej niż któremukolwiek z panów w całym cesarstwie. Widziałem go wywijającego raz po raz kozły na deseczce uczepionej do sznurka nie grubszego niż zwykły angielski szpagat. Jeśli umiem osądzić bezstronnie, mój przyjaciel Reldresal, zajmuje drugie miejsce po Ministrze Skarbu, a pozostali ludzie piastujący najwyższe urzędy są na mniej więcej jednym poziomie.
Jonathan Swift, Podróże Guliwera [fragment]
9. Wskaż, które przyczyny obaw mieszkańców cesarstwa przed Guliwerem, znajdują potwierdzenie w tekście.
Bohater był większy niż oni. prawda fałsz
Nie szanował cesarza. prawda fałsz
Okazywał wrogość wobec tubylców. prawda fałsz Mówił niezrozumiałym językiem. prawda fałsz 10. Narratorowi zależało na przychylności cesarza, aby
a. uwolnić się.
b. zostać ministrem.
c. ocalić przyjaciela.
d. sprowadzić rodzinę.
11. Podczas pokazów cesarz traktował Guliwera jak a. sprzymierzeńca.
b. poddanego.
c. wroga.
d. gościa.
12. Cesarz przyznawał stanowisko kandydatowi, który wykazał się a. mądrością.
b. sprawnością.
c. szlachetnością.
d. lojalnością.
13. Które warunki trzeba było spełniać, aby być ministrem?
Długo się przygotowywać. prawda fałsz
Mieć rozległą wiedzę. prawda fałsz
Wykazać się zręcznością. prawda fałsz
Utrzymywać sprawność. prawda fałsz
Pochodzić z szanowanego rodu. prawda fałsz
14. Narrator patrzy na świat, w którym się znalazł, jak a. szpieg.
b. biznesmen.
c. podróżnik.
d. polityk.
15. Która definicja tłumaczy budowę wyrazu linoskoczek?
Linoskoczek to ktoś, kto
a. chodzi po linie.
b. skacze na linie.
c. tańczy na linie.
d. stąpa po linie.
16. Ostatnie zdanie tekstu świadczy o tym, że narrator stara się być w swej ocenie a. miły.
b. obiektywny.
c. lojalny.
d. surowy.
17. Postać literacka nie jest w stanie zachwycić młodego odbiorcy w dobie bohaterów filmów i gier komputerowych.
Rozważ słuszność tego stwierdzenia w rozprawce. Zilustruj swoje argumenty przykładami.
Pamiętaj, że Twoja praca powinna zająć co najmniej połowę wyznaczonego miejsca.
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
……….
brudnopis
