Obraz Boga i harmonijnego świata w pieśni Jana Kochanowskiego „Czego chcesz od nas, Panie?”
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• zna sylwetkę twórczą Kochanowskiego oraz filozofię prezentowaną w jego utworach (stoicyzm, epikureizm),
• zna dzieła Kochanowskiego i epokę, w której tworzył,
• wyjaśnia pojęcia: mecenatu, hymnu, pieśni,
• podaje definicję średniówki,
• zna treść hymnu „Czego chcesz od nas Panie?”,
• omawia budowę wersyfikacyjną wiersza.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
• określić cechy Boga z pieśni Kochanowskiego oraz cechy świata przez niego stworzonego,
• określić podmiot liryczny, adresata wypowiedzi i sytuację liryczną,
• wskazać środki stylistyczne i określić ich funkcje,
• rozpoznać występowanie średniówki w tekście hymnu,
• stworzyć graficzną, czytelną notatkę lub notować w formie punktów, tabeli,
• uwzględnić w notatce treści symboliczne,
• posługiwać się językiem w sposób bogaty i różnorodny,
• czytać, rozumieć i wartościować utwór dzięki zdobytym na lekcji informacjom.
2. Metoda i forma pracy
Heureza, praca z tekstem, praca indywidualna i grupowa, elementy wykładu
3. Środki dydaktyczne
Plansze z definicjami: hymnu, średniówki
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Prosi o głośne przeczytanie treści hymnu. Konkretyzacje uczniowskie oraz krótkie, ustne streszczenie tekstu przez jednego z uczniów. Uczniowie zapisują w zeszytach temat
lekcji.
2. Nauczyciel przybliża uczniom sylwetkę Kochanowskiego, zwraca uwagę na jego bogatą twórczość oraz na zjawisko mecenatu. Podkreśla pochodzenie społeczne poety oraz jego działalność literacką i kulturalną.
b) Faza realizacyjna
1. Wzorcowa recytacja utworu przez nauczyciela.
2. Swobodne wypowiedzi uczniów na temat wiersza.
3. Uczniowie wspólnie z nauczycielem analizują tekst .Wyjaśniają niezrozumiałe i obce dla nich zwroty, słowa, wyrażenia.
4. Określenie podmiotu lirycznego i adresata wypowiedzi (wyszukiwanie odpowiednich cytatów w utworze).
5. Uczniowie zastanawiają się nad określeniami Boga zawartymi w utworze Kochanowskiego. Wypisują je z tekstu i zapisują w zeszytach.
Bóg – cechy – jaki jest, kim jest: stwórca świata, fundament założył, ojciec, budowniczy świata, dobroczyńca człowieka, opiekun, żywiciel, artysta.
6. Obraz świata w pieśni „Czego chcesz od nas, Panie?”.
Świat stworzony przez Boga jest: harmonijny , spokojny, piękny, bezpieczny, miejsce do godziwego życia, uporządkowany, przyjazny, bezpieczny, przytulny.
7. Analiza hymnu (praca w grupach). Uczniowie wypisują środki stylistyczne i nazywają je.
Epitety, Przenośnie, Personifikacje, Apostrofa,
Pytania retoryczne.
8. Wprowadzenie terminu: średniówka, zapisanie definicji oraz schematu w zeszytach:
Średniówka: stały wewnętrzny przedział intonacyjny powtarzający się po określonej liczbie sylab w kolejnych wersach wiersza.
- - - / - - - 13
- - - / - - - 13
- - - / - - - 13
- - - / - - - 13 7 sylab średniówka 6 sylab 9. Ćwiczenia w rozpoznawaniu średniówki w tekście hymnu.
10. Uczniowie zastanawiają się nad głównym przesłaniem tekstu.
c) Faza podsumowująca
1. Uczniowie zastanawiają się nad rolą i wagą twórczości Kochanowskiego na tle epoki renesansu. Dyskusja.
2. Uczniowie wyszukują w słowniku termin: hymn, wyróżniają jego główne cechy.
Nauczyciel wywiesza tablice z definicją hymnu, uczniowie zapisują ją, ale w formie graficznej.
5. Bibliografia
1. Goliński J., Szkolny Słownik Literatury Staropolskiej, Videograf, Katowice 1991.
2. Kochanowski J., Fraszki, Pieśni, Treny, Polskapresse, Warszawa 2005.
3. Ziomek J., Renesans, PWN, Warszawa 1976.
4. Źródła internetowe:
http://staropolska.gimnazjum.com.pl/renesans/jan_kochanowski/czego_chcesz_Panie.
html
http://pl.wikipedia.org/wiki/Hymn
6. Załączniki
a) Notatki dla nauczyciela załącznik 1.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Na lekcji uczeń trafnie interpretuje dane cytaty w odniesieniu do treści utworu. Określa cechy Boga pojawiającego się w hymnie. Poznaje sylwetkę twórczą Jana Kochanowskiego i epokę, w której żył i tworzył mistrz. Rozpoznaje strofikę wiersza, wie gdzie znajduje się średniówka.
Trafnie określa środki stylistyczne. Charakteryzuje świat stworzony przez Boga dla człowieka.