Z POBYTU WŁADYSŁAWA BRONIEWSKIEGO W PŁOCKU
Było to latem 1955 r. P e w n e j niedzieli zawiadomiono mnie, że p r z y j e c h a ł W ł a d y s ł a w Broniewski z żoną i p r a g n i e obejrzeć zbiory Biblioteki.
J a k o opiekun tych zbiorów oprowadzałem go- ści po ciasnych przetłoczonych m a g a z y n a c h Biblioteki.
Poeta zamierza p r z y j e c h a ć do Płocka, a b y w zaciszu m u r ó w bibliotecznych pracować nad rodzącym się po- e m a t e m „Wisła".
Pokazałem z okiem znany mu tak dobrze k r a j o b r a z wiślany, a w pracowni szufladkę z napisem „Vistu- lana", zawierające s p e c j a l n y katalog, poświęcony tym zagadnieniom. Pomiędzy czasopismami znalazły się i s t a r e szkolne — ciekawy byłem, czy są mu znane, czy s a m je wydawał. „ T a k ! W y d a w a ł e m A czy jest pisemko „ M ł o d z i I d ą " — z a p y t a ł . Wyszuka- łem w katalogu. J e s t . W y c i ą g a m z półki skromny ze- szyt odbity na h e k t o g r a f i e . Chwycił go poeta z oży- wieniem, wspominając l a t a młodzieńczych wzlotów. Po- k a z u j e pierwsze, być może, publikowane wiersze Żo- nie, k t ó r a z rosnącym zaciekawieniem zaczęła się w nie wczytywać „Widzę t u Ciebie". — powiedziała
— „A ja, Konopnicką" — odrzekł od niechcenia Bro- niewski.
Zapytałem kto b y ł a u t o r e m a r t y k u ł ó w i wierszy cza- sopisma „Młodzi I d ą " . ,,Tu prawie w s z y s t k o ja r a p i - s a ł e m " . Broniewski wyliczał a u t o r s t w o swoich i kole- gów a r t y k u ł ó w . Chwyciłem za ołówek i w ten sposób p o s t a ł a poniższa n o t a t k a bibliograficzna, dotycząca wczesnych utworów W ł a d y s ł a w a Broniewskiego, nie- gdyś ucznia szkół płockich, do dziś t a k mocno związa-
nego z m i a s t e m s w o j ą j młodości.
Oto opis i treść czasopisma.
„M ł o d z i I d ą " (Płock) 1914, listopad (Pismo ręczne odbite na h e k t o g r a f i e cm 36/23, ss. 16.
Od Redakcji. ( A r t y k u ł y ) .
H. Dembowski (pseudonim W ł a d y s ł a w a Broniewskie- g o ) : N a s t r o j e — poglądy — orientacje.
J a n C z a m a r a (pseudonim W. Broniewskiego): Rok miniony
W. J e r s k i (Pseudonim M a r i a ń s k i e g o ) : Rzecz o a n - tyklerykalizmie.
Dział Literacki.
Orł ( K r y p t o n i m W ł a d y s ł a w a Broniewskiego): J u ż dość Dziś Na szczyt, (poezje).
A. Mech (Pseudonim Feliksa C e l m e r a ) : Podwórze szkolne.
Kronika.
Okólnik. Ze szkoły. Z pensji. R e z u l t a t y bojkotu szkolnego. Co myślą pensjonarki. P a n Grabowski mówi (podpisał) H e r m a n (prawdopodobnie pseudonim Wła- dysława Broniewskiego dotyczy a r t y k u ł u „Dwugro- szówki" o Legionach).
Pismo było wyrazem buntu wobee s t a r s z e g o pokole- nia, a pseudonimy, k r y p t o n i m y i treść wszystkich a r - tykułów w s k a z u j ą na jego nielegalność.
Nie dopytywałem się czy wyszedł n a s t ę p n y numer oraz czy i gdzie pisywał W ł a d y s ł a w Broniewski w cza- sopismach płockich. Może nadejdzie o k a z j a i o tym się dowiemy. J u ż od roku na nią c z e k a m y .
Czesław Gutry
OPRACOWANE RĘKOPISY PŁOCKIE I MAZOWIECKIE
Z BIBLIOTEKI IM. ZIELIŃSKICH T. N. P.
Dział rękopisów Biblioteki im. Zielińskich Towarzy- s t w a Naukowego Płockiego zawiera wiele jednostek do- t y c z ą c y a h Płocka i Mazowsza Płockiego. Tvlko niektó- re z nich zostały w y d r u k o w a n e N a u k o w e zbadanie i wykorzystanie z a w a r t y c h w tych rękopisach materia- łów może przyczynić się do lepszego poznania naszego m i a s t a i regionu, ich t y s i ą c l e t n i e j przeszłości i stanu obecnego. O s k a t a l o g o w a n y c h o s t a t n i o rękopisach
„płocko-mazowieckich" i n f o r m u j e spis poniższy. Sygna- t u r y jednostek, z a c z y n a j ą c e się od l i t e r y Ii, oznaczają
n u m e r y inwentarza bibliotecznego
Rękopisy: R. 2, R. 3, R. 5, R. 11 i R. 18 zostały
^mikrofilmowane w roku 1955, w S t a c j i Mikrofilmów Biblioteki N a r o d o w e j w Warszawie.
R. 2. Odpisy z a k t grodzkich, m. inn. płockich i ry- pińskich oraz inne d o k u m e n t y dotyczące głównie spraw p r y w a t n y c h , pochodzące z XVII—XVIII wieku.
R. 3. Archiwum cechu stolarzy w Płocku z XVII
— X I X w.
R. 5. „Rękopisy: a u t o g r a f y , o r y g i n a ł y i kopie"
Zbiór utworzony przez h i s t o r y k a Wł. Smoleńskiego, za- w i e r a j ą c y m a t e r i a ł y z XVII—XIX w , m. inn. dotyczą- ce Mazowsza Płockiego
R. 11. P r o j e k t regulacji Wisły dla dobra żeglugi i rolnictwa, o p r a c o w a n y w 1867 r przez inżyniera J a n a M a r k a La.iourdie, f r a n c u z a osiadłego w Radziwiu pod Płockiem. Rękopis w języku f r a n c u s k i m Był drukowany ze s k r ó t a m i w przekładzie polskim.
R. 15. ,,Ks. W Krzyżanowski. K a t e d r a płocka i j e j biskupi " Około 1876 r Rękopis bvł drukowany.
R. 18. Kopia, prawdopodobnie z XVIII w., s t a t u - tów mazowieckich.
R. 29. „ T o w a r z y s t w o Patriotyczne z r . 1831. „Li- sta członków, s p o r z ą d z o n a w 1834 r. na użytek władz carskich, o b e j m u j e t a k ż e nazwiska działaczy mazowiec- kich.
R 47. N o t a t k i z nauk przyrodniczych uczniów szkół płockich z l a t 1848—1860.
R 67. N o t a t k i p r o f . S t e f a n a R u t s k i e g o , dyrekto- ra Biblioteki im. Zielińskich w latach 1907—1932, za- w i e r a j ą c e m a t e r i a ł y do historii Płocka.
R. 73. Własnoręcznie n a p i s a n y w 1848 r, życiorys oraz spis prac naukowych h i s t o r y k a mazowieckiego Wincentego Hipolita Gawareckiego, n a j b a r d z i e j czynne-
go członka dawnego T o w a r z y s t w a Naukowego Płockie- go.
R. 102. „Opis historyczny Szkoły Płockiej", p r a c a nauczyciela Płockiego Marcina Okonia prawdopodobnie z 1835 r.
R. 109. Nieznanego a u t o r a „Opis topograficzny i s t a t y s t y c z n o historyczny miasta guberialnego Płocka"
z 1860 r .
R . 1 1 1 . a) K s i ą ż k a dochodów cechu wielkiego mia- sta Płocka z 1735—1768. b) Książka protokułów wybo- rów na c e c h m i s t r z a " cechu wielkiego" m i a s t a Płocka z 1755—1768 r .
R 118 Księga cechowa m i a s t a Płocka z 1684—
—1804 r.'
R. 128. „Wiadomość o Szkole Płockiej zebrana dla T o w a r z y s t w a Naukowego Płockiego przez członka se- k r e t a r z a T o w a r z y s t w a K a j e t a n a Morykoni, rektora Szkoły Wojewódzkiej Płockiej. „Rozprawa z 1821 r., o p i s u j ą c a dzieje szkoły płockiej w latach 1781—1821.
Rękopis był wydany w 1931 r przez T o w a r z y s t w o N a - ukowe Płockie.
R. 158. Dr. Zdzisław Sokolski. Szpital płoński w latach 1916—1953. Maszynopis z 1954 r.
R 198. Wiadomości o życiu i działalności dra A l e k s a n d r a Macieszy. Materiał zebrany przez Marię Macieszynę, a w y k o r z y s t a n y przez prof. A d a m a Wrzo- ska w j e g o książce pod t y t u ł e m : Aleksander Maeiesza Życie o r a z działalność naukowa i społeczna Materiał z ' l a t 1900- 1947.
Ii. 201. Aleksander Maeiesza, prezes Tow Nauk.
Płockiego w latach 1907—1945, „Dzieje f o t o g r a f i i pol- s k i e j w zarysie". Pierwsze w Polsce dzieło przedsta- w i a j ą c e historię f o t o g r a f i i polskiej; w s k u t e k wybuchu
wojny w 1939 r. niedokończone — o b e j m u j e okres od 1839 do 1889 roku. Z tego czasu zawiera f r a g m e n t y o historii f o t o g r a f i i w Płocku.
R. 211. W y k ł a d y higieny d - r a A l e k s a n d r a Macie- szy w szkołach płockich, na k u r s a c h itp w latach 1916—1937.
R, 214. ,.Zakłady f o t o g r a f i c z n e w Płocku". Mate- riał z l a t 1866—1939 zebrany przez d - r a Aleksandra Macieszę.
W m i a r ę dalszego opracowania działu rękopisów będą podawane spisy dodatkowe. St. Kostanecki.
