FHQW\PHWUyZ -DNZLDGRPRSROHNRáDZ\UD*DVL Z]RUHP S = πr2 gdzie rR]QDF]DSURPLH]DπMHVW]QDQRGGRüGDZQDVWDáZ\QRV]FRNRáR

Pełen tekst

(1)26. Turbo Pascal — programowanie. Pierwszy program 1DMZ\*V]DSRUDQDQDSLVDQLHMDNLHJRSURJUDPX%\QLHE\áRQFDáNRZLFLHQLHSUDNtyczQ\ VSUyEXMP\ ]D SRPRF NRPSXWHUD REOLF]\ü SROH NRáD R SURPLHQLX FHQW\PHWUyZ -DNZLDGRPRSROHNRáDZ\UD*DVL Z]RUHP S = πr2 gdzie rR]QDF]DSURPLH]DπMHVW]QDQRGGRüGDZQDVWDáZ\QRV]FRNRáR 6DPSURJUDPSRZLQLHQMHG\QLHZ\SLV\ZDüREOLF]RQZDUWRüQDHNUDQLHF]\OLG]LDáDü z grubsza tak: SRF]WHN wypisz pi razy r do kwadratu koniec 2. 3RPLMDMF QLHMDVQH QD UD]LH NZHVWLH PQR*HQLD SRGQRV]HQLD OLF]E\ GR NZDGUDWX i ZDUWRFLπPR*HV]ZáF]\üNRPSXWHULXUXFKRPLü7XUER3DVFDODSLV]F turbo. 3RSRMDZLHQLXVL QDHNUDQLHRNLHQNDHG\WRUD MHOLWDNRZHVL QLHSRMDZL]PHQXFile wybierz polecenie New, czyli Nowy

(2) VSUyEXM SU]HWáXPDF]\ü QDV] VFKHPDFLN QD M ]\N DQJLHOVNLLZSURZDG]LüJRGRNRPSXWHUD3RZLQQRWRZ\JOGDüPQLHMZL FHMWDN begin write(Pi*5*5); end.. =DXZD* *H SRZ\*V]\ SURJUDP MHVW SUDZLH GRVáRZQ\P WáXPDF]HQLHP WHJRFRQDSLVDOLP\ SRSU]HGQLR 7D ZáDQLH ÄGRVáRZQRü´ VWDQRZL MHGQ ] QDMSRZD*QLHMV]\FK ]DOHW 7XUER 3DVFDOD WZRU]HQLH SURVW\FK SURJUDPyZ PR*QD Z GX*HM F] FL VSURZDG]Lü GR WáXPDF]HQLDRGSRZLHGQLHJRDOJRU\WPXQDM ]\NDQJLHOVNL ZDUWRMHV]F]H]QDüSRGVWDZ\ DQJLHOVNLHJRDOHQDSUDZG Z\VWDUF]SRGVWDZ\

(3) 6DP SURJUDP FK\ED QLH PR*H E\ü SURVWV]\ 6NáDGD VL RQ ] MHGQHM MHG\QHM LQVWUXNFML Z\SLVXMFHMZDUWRüZ\UD*HQLD „pi razy r do kwadratu”, przy czym podnoszenie liczby GRNZDGUDWX]RVWDáR]DVWSLRQHZ\PQR*HQLHPMHMSU]H]VLHELH6DPRPQR*HQLHV\PERlizowane jest operatorem JZLD]GND

(4) ]D VWDáD π to po prostu Pi 2 Z\UD*HQLDFK.

(5) Pierwszy program. 27. RSHUDWRUDFKLVWDá\FKSRZLHP\QLHFRZL FHMMX*ZNUyWFHQDUD]LH]DZ\MDQLMP\URO SR]RVWDá\FKVNáDGQLNyZSURJUDPX .D*G\ SURJUDP Z 3DVFDOX UR]SRF]\QD VL VáRZHP NOXF]RZ\P begin (SRF]WHN) i NRF]\ VáRZHP NOXF]RZ\P end. (koniec — ] NURSN

(6) 6áRZD NOXF]RZH VWDQRZL SRGVWDZRZ\ÄDOIDEHW´M ]\NDVáX*F\GRWZRU]HQLDEDUG]LHM]áR*RQ\FKVWUXNWXU7XUER 3DVFDODXWRPDW\F]QLHZ\Uy*QLDVáRZDNOXF]RZHZWUHFLSURJUDPXSU]H]Z\ZLHWODQLH LFKZLQQ\PNRORU]HQDWRPLDVWZNVL*FHE G]LHP\]D]QDF]DOLMH F]FLRQNSRJUXELRQ. 3RPL G]\ VáRZDPL NOXF]RZ\PL R]QDF]DMF\PL SRF]WHN L NRQLHF SURJUDPX ]QDMGXMH VL MHJR ]DVDGQLF]D WUHü F]\OL WDN ]ZDQD F] ü RSHUDF\MQD 6NáDGDM VL QD QL instrukcje RSLVXMFH NROHMQH F]\QQRFL Z\NRQ\ZDQH przez komputer. W naszym przypadku progUDP ]DZLHUD W\ONR MHGQ LQVWUXNFM D PLDQRZLFLH Z\ZRáDQLH W]Z procedury bibliotecznej write (wypisz

(7) Z\SLVXMFHM QD HNUDQLH XSU]HGQLR REOLF]RQ ZDUWRüZ\UD*HQLD-DNVL ZNUyWFHSU]HNRQDV]LQVWUXNFMHPRJUyZLH*]DZLHUDü]DSLV G]LDáD DU\WPHW\F]Q\FK Z\ZRáDQLD IXQNFML V\VWHPRZ\FK L ZLHOH LQQ\FK RSHUDFML .D*GD LQVWUXNFMD ] wyMWNLHP LQVWUXNFML ]QDMGXMFHM VL EH]SRUHGQLR SU]HG VáRZHP end PXVL E\ü ]DNRF]RQD UHGQLNLHP ;), który w Pascalu jest tzw. separatorem instrukcji. Aby procedura writeZLHG]LDáDFRZáDFLZLHPDZ\SLVDüPXVLV]SU]HND]DüMHMRGSRwiednie informacje w postaci tzw. argumentów. W naszym przypadku argumentem procedury writelnMHVWZ\UD*HQLH Pi*5*5NWyUH]NROHLVNáDGDVL ]LGHQW\ILNDWRUyZ VWDá\FK L RSHUDWRUyZ R W\P ]D FKZLO

(8) -HOL SURFHGXUD Z\PDJD NLONX DUJXPHQWyZ QDOH*\ UR]G]LHOLü MH SU]HFLQNDPL ]D FDáD OLVWD DUJXPHQWyZ PXVL E\ü ]DZV]H XM WD w QDZLDV\RNUJáH7DNZL FVNáDGQLD F]\OLV\PEROLF]Q\RSLVVSRVREXZ\NRU]\VWDQLD

(9) naszej procedury writeMHVWQDVW SXMFD write[(argument, argument...)]. : SRZ\*V]\P ]DSLVLH QDZLDV\ NZDGUDWRZH R]QDF]DM HOHPHQW\ QLHRERZL]NRZH PR*OLZHMHVWX*\FLHSURFHGXU\ writeEH]DUJXPHQWyZ

(10) ]DZLHORNURSHNV\JQDOL]XMH PR*OLZRüX*\FLDGDOV]\FKDUJXPHQWyZZEOL*HMQLHRNUHORQHMOLF]ELH3RSUDZQHE G ZL FQDVW SXMFHZ\ZRáDQLDSURFHGXU\write: • write(5);. Z\SLV]HOLF]E . • write(1, 2, 3, 4); wypisze liczby 1, 2, 3 i 4 (jako „1234”) • write;. nic nie wypisze. 3R]RVWDáR QDP MHV]F]H Z\WáXPDF]\ü SRM FLD VWDáHM RSHUatora i identyfikatora. 6WDáD to SRSURVWXVWDáDF]\OLSHZQDVWDáDZDUWRü]DSLVDQDMDZQLH QDSU]\NáDGOLF]EDF]\ nazwa 'Warszawa'). O tak zwanych VWDá\FK V\PEROLF]Q\FK SRZLHP\ QLHFR Sy(QLHM OperatoremQD]\ZDP\V\PEROUHSUH]HQWXMF\SHZQHG]LDáDQLHQSGRGDZDQLH

(11) F]\ SRUyZQDQLH

(12) 2SHUDWRU\E GFHVáRZDPL]DVWU]H*RQ\PLVWDQRZLMHGHQ]SRGVWDwowych elementów Z\UD*HRNWyU\FKSRZLHP\ZL FHMZQDVW SQ\PUR]G]LDOH:UHV]FLH identyfikator MHVW SR SURVWX QD]Z RELHNWX QS VWDáHM π) lub operaFML QD SU]\NáDG.

(13) 28. Turbo Pascal — programowanie Z\SLV\ZDQLD ZDUWRFL — write

(14) 0R*H RQ ]DZLHUDü OLWHU\ GX*H OLWHU\ QLH V RGUy*QLDQH RG PDá\FK ]DWHP Write i write to ten sam identyfikator), cyfry i znaki SRGNUHOHQLD OHF] QLH PR*H ]DF]\QDü VL RG F\IU\ 0XVLV] UyZQLH* SDPL WDü *H WZRU]HQLH LGHQW\ILNDWRUyZ EU]PLF\FK WDN VDPR MDN VáRZD NOXF]RZH L RSHUDWRU\ E GFH VáRZDPL ]DVWU]H*RQ\PL

(15) MHVW QLHGR]ZRORQH WDN ZL F QLH PR*HV] XWZRU]\ü RELHNWX o nazwie End czy =. 7\OHWHRULL)HE\SU]HNRQDüVL *HSURJUDPQDSUDZG G]LDáDVSUyEXMJRVNRPSLORZDü QDFLVNDMFNODZLV]F9 — Make

(16) 2LOHQLFQLHSRSVXáHSU]\SU]HSLV\ZDQLXZ\QLNLHP NRPSLODFMLSRZLQQRE\üSU]HGVWDZLRQHQL*HMRNLHQNR. Rysunek 5. 2NLHQNRZ\ZLHWODQHSRSUDZLGáRZHMNRPSLODFMLSURJUDPX 1D]ZDSOLNXUR]PLDUZROQHMSDPL FLLLQQHV]F]HJyá\PRJE\üX&LHELHQLHFRLQQH— QDMZD*QLHMV]\MHVWNRPXQLNDWCompile successful: Press any keyZ\ZLHWODQ\ XGRáXRNLHQND -HOLXGDáR&LVL SRSHáQLüMDNLEáGNRPSLODWRU]DV\JQDOL]XMHWRRGSRZLHGQLPNRPXnikatem, wVND]XMFMHGQRF]HQLHNXUVRUHPSRGHMU]DQHPLHMVFHZSURJUDPLH. Rysunek 6. .RPSLODWRUV\JQDOL]XMHEáGNRPSLODFML 3RZ\*HM]LOXVWURZDQRUHDNFM NRPSLODWRUDQDEUDNNURSNLSRNRF]F\PSURJUDPVáRwie end-DNZLGDüNXUVRU]QDOD]áVL ZZLHUV]X]DZLHUDMF\PEáG]DZ\ZLHWORQ\ QDHNUDQLHNRPXQLNDWR]QDF]D*HWUHüSURJUDPXQLH]RVWDáDSUDZLGáRZR]DNRF]RQD 'RGDWNRZHZ\MDQLHQLDGRW\F]FHEá GXPR*HV]X]\VNDüQDFLVNDMFNODZLV]F1 (Help)..

(17) Pierwszy program. 29. -HOLZSURJUDPLH]QDMGXMHVL NLONDEá GyZNRPSLODWRUZ\NU\MHW\lko pierwszy z nich (po jego poprawieniu —QDVW SQ\LWDNGDOHM

(18) :FKDUDNWHU]HüZLF]HQLDPR*HV]ZSURZDG]LüNLONDEá GyZGRSURJUDPX QSSU]HVWDZLüOLWHU\ZVáRZLH write

(19) LSU]HNRQDü VL MDNUHDJXMHQDQLHNRPSLODWRU 0XVLV]]GDZDüVRELHVSUDZ *HEH]Eá GQDNRPSLODFMDQLH]DZV]HJZDUDQWXMH SRSUDZQHZ\NRQDQLHSURJUDPX%á G\RNWyU\FKSRZLHG]LDQRSU]HGFKZLO QD]\ZDQHVEá GDPLNRPSLODFML (ang. compile-WLPHHUURU

(20) LZ\QLNDMJáyZQLH z SRP\áHNSRGF]DVZSLV\ZDQLDSURJUDPX QSEá GQLHZSLVDQ\FKVáyZ NOXF]RZ\FK

(21) 'UXJ]QDF]QLHPQLHMSU]\MHPQNDWHJRUL WZRU]Eá G\ wykonania DQJUXQWLPHHUURU

(22) Z\QLNDMFH]QLHZáDFLZHMNRQVWUXNFML SURJUDPXOXEX*\FLDQLHSUDZLGáRZ\FKGDQ\FK%á G\WHQLHVZ\NU\ZDQHSU]H] NRPSLODWRULXMDZQLDMVL GRSLHURZWUDNFLHSUDF\SURJUDPXSURZDG]F QDMF] FLHMGRMHMSU]HUZDQLD7\SRZ\PSU]\NáDGHPMHVWSUyEDG]LHOHQLDOLF]E\ SU]H]]HUROXERGF]\WDQLDGDQ\FK]QLHLVWQLHMFHJRSOLNX NRPSLODWRUQLHPR*H ZLHG]LHüF]\SOLNRGDQHMQD]ZLHE G]LHLVWQLDáZFKZLOLZ\NRQDQLDSURgramu). 1DV]F] FLHSURJUDP\NWyU\PLE G]LHP\VL ]DMPRZDüZQDMEOL*V]\PF]DVLH V QDW\OHSURVWH*HWUXGQRZQLFKREá G\Z\NRQDQLD 7\OH QD WHPDW Eá GyZ NWyU\FK RF]\ZLFLH *\F] &L MDN QDMPQLHM -HOL MX* VNRPSLORZDáHSURJUDPPR*HV]JRZ\NRQDüQDFLVNDMFNODZLV]HCTRL-F9. -X*",MDNLMHVWZ\QLN"+PDZáDFLZLHgdzie on jest? 1LHPDVL F]HJRREDZLDü2EOLF]RQHZSURJUDPLHSROHNRáD]RVWDáRZ\SLVDQHQDHNUDQLH OHF] MHVW SU]HVáRQL WH SU]H] RNLHQNR HG\WRUD $E\ VL R W\P SU]HNRQDü QDFLQLM klawisze ALT-F5SRZLQLHQH]REDF]\ü]QDMGXMF\VL ÄSRGVSRGHP´HNUDQ'26-owy, ]DZLHUDMF\ RSUyF]LQQ\FKU]HF]\

(23) OLF]E. 7.8539816340E+01. F]\OL ] JUXEV]D FHQW\PHWUyZ NZDGUDWRZ\FK

(24) $E\ ZUyFLü GR RNLHQND HG\WRUD Z\VWDUF]\QDFLVQüENTER. 8II 1D SLHUZV]\ UD] WR FK\ED Z\VWDUF]\ $E\ QLH XWUDFLü VZRMHJR SLHUZV]HJR SURJUDPXPXVLV]JRMHV]FH]DSDPL WDüF]\OL]DSLVDüQDG\VNX:W\PFHOXZ\ELHU]SROHcenie Save (=DSDPL WDM) z menu FileOXESRSURVWXQDFLQLMNODZLV]F2-HOLZF]HQLHM QLH QDGDáH SURJUDPRZL QD]Z\ QD]ZD Z\ZLHWODQD MHVW QD JyUQHM NUDZ G]L UDPNL RNLHQND HG\WRUD MHOL ]QDMGXMH VL WDP QDSLV NONAME00.PAS SURJUDP QLH ]RVWDá MHV]F]HQD]ZDQ\

(25) QDHNUDQLHSRMDZLVL SROHGLDORJRZHSave File As. $E\]DSLVDüSURJUDPSRGSU]\NáDGRZQD]ZPROGRAM1.PASZ\VWDUF]\ZSLVDüMZSRle Save file asLQDFLVQüENTER3RQLHZD*UR]V]HU]HQLH.PAS jest dla programów pascaORZ\FKSU]\MPRZDQHGRP\OQLHQLHPXVLV]JRSRGDZDü =DXZD**HSRZ\NRQDQLXWHMRSHUDFMLQD]ZDSURJUDPXZ\ZLHWODQDZUDPFHRNLHQND edyWRUD ]PLHQLáD VL ] NONAME00.PAS na PROGRAM1.PAS -HOL WHUD] SRQRZQLH QDFLQLHV] F2 SURJUDP ]RVWDQLH ]DFKRZDQ\ SRG W VDP QD]Z EH] Z\ZLHWODQLD SROD GLDlogowego..

(26) 30. Turbo Pascal — programowanie. Rysunek 7. Okno dialogowe Save File As Tworzenie nowego programu poleceniem File-New L Sy(QLHMV]D zmiana nazwy poleceniem File-Save/Save asQLHV]E\WZ\JRGQH2WRGZLHPHWRG\XWZRU]HQLDSURJUDPX QLHZ\PDJDMFHSy(QLHMV]HM]PLDQ\QD]Z\ Zamiast polecenia New PR*HV] Z\NRU]\VWDü SROHFHQLH Open (Otwórz) z menu File. Pozwala ono na odczytanie z dysku zaSLVDQHJR ZF]HQLHM WHNVWX SURJUDPX Z\ZLHWODMFRNQRGLDORJRZHOpen a FileSRND]DQHSRQL*HM. Rysunek 8. Okno dialogowe Open a File 1D]Z *GDQHJR SURJUDPX PR*HV] ZSLVDü Z SROH Name OXE Z\EUDü ] OLVW\ Files, ]DZLHUDMFHM]DZDUWRüNDWDORJXURERF]HJRQDVW SQLHQDOH*\QDFLVQüENTER-HOLSOLN RSRGDQHMQD]ZLHQLHLVWQLHMH7XUER3DVFDOXWZRU]\QRZHRGSRZLHGQLR]DW\WXáRZDQH RNLHQNRHG\WRUDNWyUHJR]DZDUWRüE G]LHPR*QDZGRZROQ\PPRPHQFLH]DSLVDüEH] NRQLHF]QRFLSRGDZDQLDQD]Z\ Druga PHWRGD SROHJD QD RGSRZLHGQLP Z\ZRáDQLX 7XUER 3DVFDOD ] SR]LRPX '26-u. $E\RWZRU]\üLVWQLHMF\SOLN]SURJUDPHPOXEXWZRU]\üQRZ\SOLNZ\VWDUF]\QDSLVDü turbo nazwa↵. Po uruchomieniu system automatycznie odczyta plik o zadanej nazwie (i rozszerzeniu .PAS; pRGREQLHMDNSRSU]HGQLRUR]V]HU]HQLDQLHWU]HEDSRGDZDü

(27) OXEMHOLWDNLSOLNQLH istnieje, otworzy puste okienko edytora o odpowiednim tytule..

(28) Pierwszy program. 31. : WHQ VSRVyE SR]QDáH DEVROXWQH SRGVWDZ\ SRVáXJLZDQLD VL URGRZLVNLHP 7XUER Pascala i urucKRPLáH VZyM SLHUZV]\ SURJUDP $ RWR NLOND üZLF]H NWyUH SRPRJ &L QDEUDüZSUDZ\L]GRE\üGRGDWNRZHZLDGRPRFL • Z\NRU]\VWDM V\VWHP SRPRF\ GR Z\ZLHWOHQLD LQIRUPDFML R SRV]F]HJyOQ\FK HOHPHQWDFKSURJUDPX VáRZDFKNOXF]RZ\FKLGHQW\ILNDWRUDFKRSHUDWRUDFK

(29) • VSUyEXMZSURZDG]LüGRSURJUDPXNLONDEá GyZ-DNDMHVWUHDNFMDNRPSLODWRUD" • SRSUDZSURJUDPWDNE\GDáRVL ]DMHJRSRPRFREOLF]\üSROHNRáDRSURPLHQLX FP FP LWG 6SUyEXM QDSLVDü SURJUDP REOLF]DMF\ SROH WUyMNWD R ]QDQHM GáXJRFLSRGVWDZ\LZ\VRNRFL • ]DVWDQyZ VL FR QDOH*DáRE\ ]PLHQLü Z SU]HGVWDZLRQ\P SURJUDPLH E\ XF]\QLü JR OHSV]\P EDUG]LHM F]\WHOQ\P XQLZHUVDOQ\P SUDNW\F]Q\P áDWZLHMV]\P Z obVáXG]H

(30) . =DSDPL WDM • 3URJUDPSDVFDORZ\VNáDGDVL ]FLJXUR]G]LHORQ\FKUHGQLNDPLLQVWUXNFMLSRáR*RQ\FKSRPL G]\VáRZDPLNOXF]RZ\PLbegin i end. • ,QVWUXNFMHVWDQRZLV\PEROLF]Q\]DSLVRSHUDFMLNWyUHPDZ\NRQDüNRPSXWHU • ,QVWUXNFMHPRJ]DZLHUDüZ\UD*HQLDRUD]Z\ZRáDQLDIXQNFMLLSURFHGXU • :\UD*HQLDVNáDGDMVL ]HVWDá\FKRSHUDWRUyZLLGHQW\ILNDWRUyZ • ,GHQW\ILNDWRU\ V QD]ZDPL RELHNWyZ VNáDGDMF\FK VL QD SURJUDP 0RJ RQH ]DZLHUDü OLWHU\ F\IU\ L ]QDNL SRGNUHOHQLD QLH PRJ MHGQDN ]DF]\QDü VL RG cyfr. • $E\VNRPSLORZDüSURJUDPPXVLV]X*\üSROHFHQLDMake (F9). Ewentualne Eá G\NRPSLODFMLVRGSRZLHGQLRV\JQDOL]RZDQH • &KFF XUXFKRPLü SURJUDP PXVLV] Z\GDü SROHFHQLH Run (CTRL-F9). Do obejU]HQLDZ\QLNyZG]LDáDQLDSURJUDPXPR*HRND]DüVL QLH]E GQHSROHFHQLHUser Screen (ALT-F5). • $E\]DSLVDüSURJUDPX*\MSROHFHQLDSave (F2). Do odczytania zapisanego progUDPX]G\VNXVáX*\SROHFHQLHOpen (F3)..

(31)

(32)

FHQW\PHWUyZ -DNZLDGRPRSROHNR&aacute;DZ\UD*DVL Z]RUHP S = &pi;r2 gdzie rR]QDF]DSURPLH]D&pi;MHVW]QDQRGGR&uuml;GDZQDVWD&aacute;Z\QRV]FRNR&aacute;R

FHQW\PHWUyZ -DNZLDGRPRSROHNRáDZ\UD*DVL Z]RUHP S = πr2 gdzie rR]QDF]DSURPLH]DπMHVW]QDQRGGRüGDZQDVWDáZ\QRV]FRNRáR